Κάθε φορά που σκέφτομαι τη δωρεά οργάνων, σκέφτομαι εκείνη τη σιωπή που έρχεται μετά το τέλος. Τη στιγμή που ένας άνθρωπος, φεύγοντας δεν αποσύρεται πλήρως από τη ζωή, αλλά αφήνει πίσω του έναν χτύπο, μια ανάσα, ένα κομμάτι ελπίδας σε έναν άγνωστο που περιμένει. 

Η δωρεά οργάνων δεν είναι απλώς μια βιολογική μετάβαση. Είναι μια πράξη βαθιά ανθρώπινη. Είναι το σώμα που αντί να πεθάνει όλο διαλέγει να μείνει και να μοιραστεί. Είναι το “ευχαριστώ” που δεν ειπώθηκε, το “συγγνώμη” που δεν πρόλαβε να δοθεί, το “σ’ αγαπώ” που θα συνεχίσει να χτυπά μέσα σε μια νέα καρδιά. Πριν από αρκετά χρόνια είχα παρακολουθήσει την ταινία “Δύο Καρδιές” του Κατέλ Κιγιεβερέ. Με έχει σημαδέψει και με έχει ευαισθητοποιήσει. 

Ζούμε σε έναν κόσμο που μας μαθαίνει από νωρίς να κρατάμε. Να προστατεύουμε, να ασφαλίζουμε, να φυλάμε, αλλά υπάρχουν πράγματα που όσο πιο πολύ τα δίνεις, τόσο μεγαλύτερη αξία έχουν. Η ζωή είναι ένα από αυτά και με τη δωρεά οργάνων, το δίνεις εκεί που θα περίμενε κανείς το τέλος. Εκεί που η απώλεια παγώνει τον χρόνο, έρχεται μια δεύτερη αρχή — όχι μόνο για εκείνον που θα ζήσει, αλλά και για εκείνον που έφυγε. 

Δεν είναι εύκολο να μιλήσεις για το θάνατο. Ακόμα πιο δύσκολο είναι να τον κοιτάξεις κατάματα και να τον μετατρέψεις σε ζωή. Όμως αυτή είναι η δωρεά οργάνων: μια πράξη μεταφυσικής αντοχής. Ένας τρόπος να πεις “Δεν τελειώνω εδώ, γίνομαι συνέχεια, γίνομαι γέφυρα“. 

Κάπου στον κόσμο ένα παιδί περιμένει ένα ήπαρ για να ζήσει. Ένας πατέρας με νεφρική ανεπάρκεια περιμένει τηλέφωνο που δεν έρχεται. Μια νέα γυναίκα έχει ανάγκη μια καρδιά για να ακούσει ξανά τη λέξη “αύριο” χωρίς να φοβάται. Και κάπου αλλού, ένας άνθρωπος ξεψυχά ήσυχα, αλλά έχει δηλώσει κάτι σπουδαίο: «Αν δεν τα χρειάζομαι πια, ας τα πάρει κάποιος άλλος. Ας ζήσει». 

Δεν είναι μόνο μεγαλείο, είναι βαθιά, σιωπηλή, καθαρή λογική της αγάπης. Αν η καρδιά μου μπορεί να συνεχίσει να χτυπά, γιατί να μην το κάνει; Αν το δέρμα μου μπορεί να απαλύνει τα εγκαύματα ενός παιδιού, αν οι κερατοειδείς μου μπορούν να ξαναδώσουν φως, αν οι πνεύμονές μου μπορούν να ξαναπάρουν αέρα για κάποιον που ασφυκτιά  γιατί να σβήσουν μέσα στο χώμα; Γιατί να μην συνεχίσουν; 

Η δωρεά οργάνων δεν είναι μόνο για τους λήπτες. Είναι και για τους δότες. Είναι ένας τρόπος να γίνει ο πόνος νόημα, να γίνει η απώλεια ελπίδα. Να μην τελειώνει μια ύπαρξη σε ένα νοσοκομείο, αλλά να συνεχίσει στο διάβα του χρόνου μοιράζοντας ζωή.  

Συχνά λέμε πως ο άνθρωπος ζει όσο τον θυμούνται. Ίσως αυτό είναι αλήθεια. Αλλά ίσως ο άνθρωπος ζει και όσο συνεχίζει να λειτουργεί ακόμα και χωρίς τη συνείδησή του. Η καρδιά του, το ήπαρ του, τα νεφρά του να ζουν, να υπηρετούν τη ζωή, να συνεχίζουν τον ρυθμό, να παράγουν χρόνο για κάποιον άλλο και αυτή η μεταφορά είναι κάτι περισσότερο από βιολογία. Είναι πολιτισμός με μία ευρύτερη έννοια του όρου. 

Είναι η στιγμή που η κοινωνία αποκτά πρόσωπο. Όταν μια οικογένεια, μέσα στον πιο σκληρό της πόνο, επιλέγει να σώσει ζωές, τότε η ελπίδα αποκτά όνομα, τότε η λέξη “άνθρωπος” αποκτά περιεχόμενο. Δεν υπάρχουν λόγια που να αποδώσουν το βάθος αυτής της απόφασης, μόνο σιωπή και ευγνωμοσύνη. 

Όμως αυτή η σιωπή πρέπει να γίνει φωνή. Πρέπει να μιλήσουμε ανοιχτά για τη δωρεά οργάνων, να ενημερώσουμε, να απομυθοποιήσουμε. Δεν είναι ταμπού. Δεν είναι βιασμός της φύσης. Είναι φροντίδα. Είναι το τελευταίο δώρο που μπορεί να κάνει κάποιος σ’ έναν κόσμο που τον πληγώνει και τον ευλογεί ταυτόχρονα. 

Αν καταφέρουμε να χτίσουμε μια κοινωνία όπου η δωρεά οργάνων δεν είναι εξαίρεση αλλά αυτονόητο, τότε ίσως κάτι βαθύτερο να αλλάξει: ο τρόπος που βλέπουμε το σώμα μας, το θάνατο, τη ζωή την ίδια. Τότε ο θάνατος δεν θα είναι απλώς το τέλος, αλλά η μετάβαση προς μια πολλαπλή συνέχεια. 

Γιατί η δωρεά οργάνων δεν είναι μόνο μια πράξη ζωής. Είναι μια πράξη αγάπης προς έναν άγνωστο. Είναι η αναγνώριση πως, στο τέλος, είμαστε με έναν τρόπο όλοι συνδεδεμένοι. Μέσα μας κυλά το ίδιο αίμα και κάποιος άλλος μπορεί να σωθεί από εμάς, όπως κι εμείς ίσως κάποτε σωθούμε από έναν άλλον. 

Και ίσως αυτή να είναι η πιο βαθιά μορφή αθανασίας: να συνεχίζει να χτυπά η καρδιά σου, όχι μόνο για σένα, αλλά και για τους άλλους. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.