Οι άνδρες που είχαν δώσει αίμα περισσότερες από 100 φορές στη ζωή τους ήταν πιο πιθανό να έχουν αιμοσφαίρια με ορισμένες ευεργετικές μεταλλάξεις, υποδηλώνοντας ότι η αιμοδοσία προάγει την ανάπτυξη αυτών των κυττάρων
Οι συχνοί αιμοδότες μπορεί να κερδίζουν πολλά περισσότερα από ένα αίσθημα ικανοποίησης από την αλτρουιστική τους πράξη, καθώς η αιμοδοσία μπορεί επίσης να ενισχύει την ικανότητά τους να παράγουν υγιή αιμοσφαίρια, μειώνοντας ενδεχομένως τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του αίματος. Αυτό είναι κάτι πολύ σημαντικό κι έρχεται στη συζήτηση το τελευταίο διάστημα ολοένα και περισσότερο. Όχι άδικα αν σκεφτεί κανείς πως διάφορες μορφές καρκίνου του αίματος μειώνουν το προσδόκιμο ζωής κι αυξάνουν τους δείκτες θνησιμότητας.
Ο Héctor Huerga Encabo από το Ινστιτούτο Francis Crick στο Λονδίνο και οι συνεργάτες του ανέλυσαν γενετικά δεδομένα από αιμοσφαίρια που δωρίστηκαν από 217 άνδρες στη Γερμανία, ηλικίας 60 έως 72 ετών, οι οποίοι είχαν δώσει αίμα περισσότερες από 100 φορές στη διάρκεια της ζωής τους. Εξέτασαν επίσης δείγματα από 212 άνδρες παρόμοιας ηλικίας που είχαν δωρίσει αίμα λιγότερες από 10 φορές και διαπίστωσαν ότι οι συχνοί αιμοδότες ήταν πιο πιθανό να έχουν αιμοσφαίρια με συγκεκριμένες μεταλλάξεις σε ένα γονίδιο που ονομάζεται DNMT3A. Η μετάλλαξη αφορούσε μία αλλαγή προς τη θετική κατεύθυνση, καθώς συχνά όταν μιλάμε για μεταλλάξεις των γονιδίων το μυαλό όλων πηγαίνει στο κακό.
Για να κατανοήσει αυτή τη διαφορά η ερευνητική ομάδα τροποποίησε γενετικά ανθρώπινα αιμοποιητικά βλαστοκύτταρα – τα οποία δημιουργούν όλα τα αιμοσφαίρια του σώματος – με αυτές τις μεταλλάξεις και τα πρόσθεσε σε τρυβλία εργαστηρίου μαζί με μη τροποποιημένα κύτταρα. Προκειμένου να μιμηθούν τις επιδράσεις της αιμοδοσίας (in vitro, δηλαδή σε συνθήκες εργαστηρίου) πρόσθεσαν επίσης μια ορμόνη που ονομάζεται EPO, την οποία παράγει το σώμα μετά από απώλεια αίματος σε ορισμένα από τα τρυβλία, ώστε με αυτόν τον τρόπο να δοθούν τα δεδομένα σύγκρισης.
Έναν μήνα αργότερα τα κύτταρα με τις μεταλλάξεις που συνδέονται με τους συχνούς αιμοδότες είχαν αναπτυχθεί 50% ταχύτερα από εκείνα χωρίς τις μεταλλάξεις, αλλά μόνο στα τρυβλία που περιείχαν EPO. Χωρίς αυτή την ορμόνη και οι δύο τύποι κυττάρων αναπτύχθηκαν με παρόμοιο ρυθμό. Κλειδί επομένως αποτελεί η EPO κι εύστοχα επιλέχθηκε για να δούμε τις διαφορές κι έναν νέο δρόμο να ανοίγεται σχετικά με την έρευνα που αφορά τους “ισόβιους” αιμοδότες.
«Αυτό υποδηλώνει ότι σε κάθε αιμοδοσία το σώμα μας παράγει μια έκρηξη EPO, η οποία ευνοεί την ανάπτυξη κυττάρων με αυτές τις μεταλλάξεις στο γονίδιο DNMT3A», λέει ο Encabo.
«Είναι σαν η αιμοδοσία να ασκεί μια επιλεκτική πίεση που βελτιώνει τη φυσική κατάσταση των βλαστοκυττάρων μας και την ικανότητά τους να αναπληρώνουν το αίμα», λέει ο Ash Toye από το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ στοΗνωμένο Βασίλειο. «Όχι μόνο μπορείτε να σώσετε τη ζωή κάποιου, αλλά πιθανότατα βελτιώνετε και τη φυσική κατάσταση του δικού σας αιμοποιητικού συστήματος».
Απαιτείται φυσικά περαιτέρω έρευνα για να επιβεβαιωθεί εάν αυτό ισχύει πραγματικά, λέει ο Marc Mansour από το University College London, καθώς τα πειράματα στο εργαστήριο παρέχουν μια πολύ απλουστευμένη εικόνα του τι συμβαίνει στο σώμα. Είναι η μετάβαση από το in vitro περιβάλλον στο in vivo (σε πειραματόζωα ή ακόμα κι ανθρώπους εθελοντές) που αποτελεί μία μεγάλη διαδρομή. «Όλα τα παραπάνω παρουσιάζουν εξαιρετικό ενδιαφέρον, αλλά θα πρέπει να επικυρωθούν σε ένα πολύ μεγαλύτερο δείγμα που να περιλαμβάνει διαφορετικές εθνοτικές ομάδες, γυναίκες και άλλες ηλικιακές κατηγορίες», σημειώνει ο Mansour. Επισημαίνει επίσης ότι οι αιμοδότες χωρίς τη μετάλλαξη στο γονίδιο DNMT3A ενδέχεται να μην επωφελούνται από αυτό το φαινόμενο. Κι αυτή μία πολύ σημαντική παράμετρος με βάση τα μέχρι σήμερα δεδομένα που δίνουν παράθυρο στην ελπίδα, ωστόσο δεν μπορούμε σε καμία περίπτωση να μιλήσουμε απόλυτα.
*Με στοιχεία από το NewScientist.
