Έχεις 5 λεπτά. Λες μέσα σου: «Θα ‘ναι πανεύκολο». Κλείνεις την πόρτα, βυθίζεσαι στο task και… ξαφνικά είναι 20λεπτο. Οι προθεσμίες τρέχουν, η δουλειά σωρεύεται κι εσύ παραμένεις στο σημείο που ξεκίνησες …
Κι όμως, δεν φταις εσύ. Φταίει αυτό που οι ψυχολόγοι ονομάζουν planning fallacy, δηλαδή η ψευδαίσθηση ότι ο χρόνος είναι πιο ανοιχτός απ’ ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Ο ψυχολόγος Carlos Alós‑Ferrer, σε άρθρο του στο Psychology Today, ξεσκονίζει με σοβαρότητα αυτή την πλάνη κι εξηγεί πως η ανθρώπινη φύση υποτιμά σταθερά πόσο μεγάλος μπορεί να γίνει ο χρόνος μιας απλής εργασίας.
Δεν είναι θέμα αναβλητικότητας, αλλά υποτίμησης των «ενδιάμεσων» στιγμών (προσθέτοντας ένα email, μια διακοπή, έναν έλεγχο άμυνας, μια αναζήτηση στο Internet). Τι μοιάζει με 5λεπτο, γίνεται 20. Το ίδιο συμβαίνει σε πολύπλοκα έργα, όπως το Μουσείο της Όπερας του Σίδνεϊ που από προϋπολογισμό 7 εκ.δολάρια έφτασε 102 εκ., ή το αεροδρόμιο στο Βερολίνο, το ένα τέταρτο του προϋπολογισμού και μια δεκαετία καθυστέρηση .
Τι συμβαίνει; Ο καθένας μας όταν σχεδιάζει, φτιάχνει μια “νοητική ταινία”: «θα κάνω αυτό, μετά το άλλο, θα τελειώσω σε χρόνο-ρεκόρ». Αλλά ξεχνάμε τα διάκενα: τον καφέ, τη διαταραχή, το λάθος. Εστιάζουμε στην κορυφή, ξεχνάμε τη διαδρομή . Έτσι αναδύεται μια ψευτο-ασφάλεια που μας οδηγεί στην υπερεκτίμηση της αποτελεσματικότητας μας.
Το φαινόμενο φαντάζει ως μια κρίση απλότητας. Τη στιγμή που κάθεσαι και νομίζεις ότι ο χρόνος είναι φίλος, αντιλαμβάνεσαι σε ένα δεύτερο επίπεδο πως μετατρέπεται στον πιο ύπουλο αντίπαλο. Δεν είναι δικαιολογία. Απλά βλέπεις τα πράγματα όπως θέλεις να είναι, όχι όπως είναι.
Αν τελειώνει μία εργασία που αξιολόγησες ότι χρειάζεται ένα πεντάλεπτο σε 20’ δεν είναι ότι εσύ απέτυχες. Απέτυχε η προσδοκία σου. Αυτό που θέλει να σου πει η ψυχολογία χρόνου, είναι: δες τον χρόνο ως ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ.
1. Ξεκίνα με το παρελθόν
Κράτα σημειώσεις: Πόση ώρα πήρε η προηγούμενη παρουσίαση ή το email. Υπολόγισε το πραγματικό χρόνο, από το research, τα breaks, τις συνεννοήσεις .
2. Πρόσθεσε buffer %
Αν εκτιμάς 60 λεπτά, πρόσθεσε 25 % (δηλαδή στ’ αλήθεια θα χρειαστείς 75 λεπτά). Αν σου φανεί πολύ, ξεκίνα με 50 % κι όταν βρεις ότι μένει χρόνος, κατεβάζεις σταδιακά .
3. Σπάσε τη δουλειά
Μεγάλα έργα χωρίζονται σε κομμάτια. Το “γράψε 50 σελίδες” γίνεται “έρευνα”, “σχεδίασε σκαρίφημα”, “γραψε το πρώτο draft”. Κάθε κομμάτι στοιχειοθετεί τον χρόνο του με ακρίβεια.
4. Ξεκίνα από πίσω
Καθορισμένη προθεσμία; Δούλεψε αναδρομικά. Βάλε πότε πρέπει να έχεις το research, το draft, το editing. Και ταυτόχρονα, βάλε buffer.
5. Τυπικό if‑then
«Αν είναι 9 π.μ. Παρασκευή, τότε γράφω 30 λεπτά—χωρίς διακοπή». Ένα απλό, σαφές πλαίσιο που στο μυαλό λειτουργεί καλύτερα από ένα θολό «θα κάνω ό,τι μπορώ».
Όταν αρχίσεις να πηγαίνεις βάσει χρόνου βάσης, δηλαδή εμπειρίας θα δεις τη διαφορά:
• Αυτοπεποίθηση: ξέρεις ότι είσαι μέσα στο πρόγραμμα.
• Αξιοπιστία: αν λες ότι κάτι θα το έχεις μέχρι την Πέμπτη, το έχεις.
• Αναπνοή: δεν ζεις με το άγχος του «θα τελειώσω ποτέ;».
• Δημιουργικός χρόνος: απομένει χώρος να φανταστείς, να γράψεις κάτι ποιοτικό.
Ο χρόνος δεν είναι απλώς ρολόι. Είναι καθρέφτης της σχέσης σου με τον εαυτό σου. Όσο τον υποτιμάς, τόσο υποτιμάς την ίδια σου τη ζωή. Ό,τι δεν χωράει στον χρόνο σου, δεν χωράει στην ύπαρξή σου.
Δεν είναι θέμα αποτελεσματικότητας. Είναι θέμα τιμής. Τι τιμάς τη δουλειά; τη ζωή; τον ίδιο σου τον εαυτό; Όλα μαζί.
Και ίσως, το πιο βαθύ όφελος από αυτή τη συνείδηση είναι ότι όσο ο χρόνος σε “γλιτώνει” από την αυταπάτη της απλότητας, τόσο σε ελευθερώνει. Σου δίνει χώρο να είσαι δημιουργικός. Να χαμογελάς στο τέλος της ημέρας. Να θυμάσαι πως ακόμη κι αν η ζωή μοιάζει φασαρία, μπορείς να κάνεις το 5λεπτο να είναι πραγματικά 5 και το 20λεπτο, προϊόν δημιουργικής στάσης.
*Με στοιχεία από το Psychology Today.
➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.
Έχεις 5 λεπτά. Λες μέσα σου: «Θα ‘ναι πανεύκολο». Κλείνεις την πόρτα, βυθίζεσαι στο task και… ξαφνικά είναι 20λεπτο. Οι προθεσμίες τρέχουν, η δουλειά σωρεύεται κι εσύ παραμένεις στο σημείο που ξεκίνησες …
Κι όμως, δεν φταις εσύ. Φταίει αυτό που οι ψυχολόγοι ονομάζουν planning fallacy, δηλαδή η ψευδαίσθηση ότι ο χρόνος είναι πιο ανοιχτός απ’ ό,τι είναι στην πραγματικότητα. Ο ψυχολόγος Carlos Alós‑Ferrer, σε άρθρο του στο Psychology Today, ξεσκονίζει με σοβαρότητα αυτή την πλάνη κι εξηγεί πως η ανθρώπινη φύση υποτιμά σταθερά πόσο μεγάλος μπορεί να γίνει ο χρόνος μιας απλής εργασίας.
Δεν είναι θέμα αναβλητικότητας, αλλά υποτίμησης των «ενδιάμεσων» στιγμών (προσθέτοντας ένα email, μια διακοπή, έναν έλεγχο άμυνας, μια αναζήτηση στο Internet). Τι μοιάζει με 5λεπτο, γίνεται 20. Το ίδιο συμβαίνει σε πολύπλοκα έργα, όπως το Μουσείο της Όπερας του Σίδνεϊ που από προϋπολογισμό 7 εκ.δολάρια έφτασε 102 εκ., ή το αεροδρόμιο στο Βερολίνο, το ένα τέταρτο του προϋπολογισμού και μια δεκαετία καθυστέρηση .
Τι συμβαίνει; Ο καθένας μας όταν σχεδιάζει, φτιάχνει μια “νοητική ταινία”: «θα κάνω αυτό, μετά το άλλο, θα τελειώσω σε χρόνο-ρεκόρ». Αλλά ξεχνάμε τα διάκενα: τον καφέ, τη διαταραχή, το λάθος. Εστιάζουμε στην κορυφή, ξεχνάμε τη διαδρομή . Έτσι αναδύεται μια ψευτο-ασφάλεια που μας οδηγεί στην υπερεκτίμηση της αποτελεσματικότητας μας.
Το φαινόμενο φαντάζει ως μια κρίση απλότητας. Τη στιγμή που κάθεσαι και νομίζεις ότι ο χρόνος είναι φίλος, αντιλαμβάνεσαι σε ένα δεύτερο επίπεδο πως μετατρέπεται στον πιο ύπουλο αντίπαλο. Δεν είναι δικαιολογία. Απλά βλέπεις τα πράγματα όπως θέλεις να είναι, όχι όπως είναι.
Αν τελειώνει μία εργασία που αξιολόγησες ότι χρειάζεται ένα πεντάλεπτο σε 20’ δεν είναι ότι εσύ απέτυχες. Απέτυχε η προσδοκία σου. Αυτό που θέλει να σου πει η ψυχολογία χρόνου, είναι: δες τον χρόνο ως ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ.
1. Ξεκίνα με το παρελθόν
Κράτα σημειώσεις: Πόση ώρα πήρε η προηγούμενη παρουσίαση ή το email. Υπολόγισε το πραγματικό χρόνο, από το research, τα breaks, τις συνεννοήσεις .
2. Πρόσθεσε buffer %
Αν εκτιμάς 60 λεπτά, πρόσθεσε 25 % (δηλαδή στ’ αλήθεια θα χρειαστείς 75 λεπτά). Αν σου φανεί πολύ, ξεκίνα με 50 % κι όταν βρεις ότι μένει χρόνος, κατεβάζεις σταδιακά .
3. Σπάσε τη δουλειά
Μεγάλα έργα χωρίζονται σε κομμάτια. Το “γράψε 50 σελίδες” γίνεται “έρευνα”, “σχεδίασε σκαρίφημα”, “γραψε το πρώτο draft”. Κάθε κομμάτι στοιχειοθετεί τον χρόνο του με ακρίβεια.
4. Ξεκίνα από πίσω
Καθορισμένη προθεσμία; Δούλεψε αναδρομικά. Βάλε πότε πρέπει να έχεις το research, το draft, το editing. Και ταυτόχρονα, βάλε buffer.
5. Τυπικό if‑then
«Αν είναι 9 π.μ. Παρασκευή, τότε γράφω 30 λεπτά—χωρίς διακοπή». Ένα απλό, σαφές πλαίσιο που στο μυαλό λειτουργεί καλύτερα από ένα θολό «θα κάνω ό,τι μπορώ».
Όταν αρχίσεις να πηγαίνεις βάσει χρόνου βάσης, δηλαδή εμπειρίας θα δεις τη διαφορά:
• Αυτοπεποίθηση: ξέρεις ότι είσαι μέσα στο πρόγραμμα.
• Αξιοπιστία: αν λες ότι κάτι θα το έχεις μέχρι την Πέμπτη, το έχεις.
• Αναπνοή: δεν ζεις με το άγχος του «θα τελειώσω ποτέ;».
• Δημιουργικός χρόνος: απομένει χώρος να φανταστείς, να γράψεις κάτι ποιοτικό.
Ο χρόνος δεν είναι απλώς ρολόι. Είναι καθρέφτης της σχέσης σου με τον εαυτό σου. Όσο τον υποτιμάς, τόσο υποτιμάς την ίδια σου τη ζωή. Ό,τι δεν χωράει στον χρόνο σου, δεν χωράει στην ύπαρξή σου.
Δεν είναι θέμα αποτελεσματικότητας. Είναι θέμα τιμής. Τι τιμάς τη δουλειά; τη ζωή; τον ίδιο σου τον εαυτό; Όλα μαζί.
Και ίσως, το πιο βαθύ όφελος από αυτή τη συνείδηση είναι ότι όσο ο χρόνος σε “γλιτώνει” από την αυταπάτη της απλότητας, τόσο σε ελευθερώνει. Σου δίνει χώρο να είσαι δημιουργικός. Να χαμογελάς στο τέλος της ημέρας. Να θυμάσαι πως ακόμη κι αν η ζωή μοιάζει φασαρία, μπορείς να κάνεις το 5λεπτο να είναι πραγματικά 5 και το 20λεπτο, προϊόν δημιουργικής στάσης.
*Με στοιχεία από το Psychology Today.
