Οι άνθρωποι είναι ευαίσθητα όντα. Οι αισθήσεις μας μπορούν να μας οδηγήσουν σε κάθε είδους εμπειρίες. Όταν ταξιδεύουμε, τείνουμε να αγοράζουμε αρώματα επειδή συνδέουμε τις μυρωδιές με αναμνήσεις, ορισμένα χρώματα και σχήματα μπορούν να φέρουν στο μυαλό μας τραυματικές εμπειρίες και κατά κάποιο τρόπο κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί στο να βάλει τα χέρια του σε αυτά τα μεγάλα σακιά από λινάτσα με αποξηραμένες φακές ή φασόλια, επειδή εκπέμπουν μια απερίγραπτη αίσθηση ικανοποίησης και χαλάρωσης. Ειδικά ο ήχος μπορεί να δημιουργήσει ευχάριστες εμπειρίες. Όλοι έχουμε εκείνο το αγαπημένο τραγούδι που μας προκαλεί ανατριχίλα κάθε φορά που ακούμε τις πρώτες νότες. Αλλά δεν είναι μόνο τα τραγούδια που μπορούν να προκαλέσουν αυτά τα συναισθήματα, αλλά και οι ήχοι.
Δεν μιλάω μόνο για το τραγούδι της φάλαινας και τους ήχους των κυμάτων ή ενός τροπικού δάσους, ορισμένοι άνθρωποι μπορούν να έχουν μια ισχυρή αντίδραση σε ορισμένους τύπους συνηθισμένων, καθημερινών ήχων, όπως το κλικ ενός στυλό. Το συναίσθημα που προκαλούν αυτού του είδους οι ήχοι ονομάζεται ASMR: Autonomous Sensory Meridian Response που στα ελληνικά μεταφράζεται ως η Αυτόνομη Αισθητήρια Ανταπόκριση Μεσημβρινών, και είναι μια αίσθηση που ξεκινάει από τον εγκέφαλο και ενεργοποιεί τους νευρώνες περνώντας σταδιακά στη σπονδυλική στήλη. Πρόκειται για ένα νευρικό ερέθισμα που προκαλείται από το άκουσμα ενός ήχου και σε συνδυασμό με την εικόνα προκαλεί χαλάρωση. Μπορεί να εκφραστεί ως μια ευφορική εμπειρία που μοιάζει με ευχάριστη. Αποτελεί παραισθησία, μυρμήγκιασμα στην καθομιλουμένη, που αρχίζει συνήθως από τα μαλλιά και επεκτείνεται προς τα κάτω στο πίσω μέρος του λαιμού και στην άνω σπονδυλική στήλη. Κάποιοι το παρομοιάζουν με τη συναισθησία. Βασικά, πρόκειται για έναν εγκεφαλικό οργασμό. Θυμάστε εκείνα τα περίεργα αντικείμενα που είχαν βγει κάποτε στην αγορά για μασάζ κεφαλής; Φανταστείτε να προκαλείται αυτό το συναίσθημα κάθε φορά που ακούτε κάποιον να σχίζει ένα κομμάτι χαρτί. Μπορεί να προκληθεί από μια μεγάλη ποικιλία ήχων, όπως το χτύπημα, το βούρτσισμα και ο ψίθυρος, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί οπτικά παρακολουθώντας κάποιον να εκτελεί μια εργασία, όπως για παράδειγμα την περιποίηση προσώπου σε ένα σαλόνι ομορφιάς.
Η συζήτηση για το ASMR ξεκίνησε το 2007, όταν ο Okaywhatever, ένας χρήστης του steadyhealth.com, ξεκίνησε ένα φόρουμ με τίτλο Weird Sensations that Feel Good. Εκείνη τη στιγμή η αίσθηση δεν είχε όνομα, αλλά με την πάροδο των ετών διάφοροι όροι έχουν ξεκινήσει από διαφορετικούς χρήστες του φόρουμ. Το 2008 ένας χρήστης του φόρουμ ονόμασε το φαινόμενο Attention Induced Head Orgasm (AIHO). Δύο χρόνια αργότερα εισήχθη ο όρος Attention Induced Observant Euphoria (AIOE), ενώ σύντομα ακολούθησε ο όρος Autonomous Sensory Meridian Response (Αυτόνομη Αισθητηριακή Μεσημβρινή Απόκριση) τον οποίο η κοινότητα καλωσόρισε ένθερμα.
Όπως όλα τα υπόλοιπα, ο θαυμαστός κόσμος του διαδικτύου έχει μια ακμάζουσα κοινότητα που έχει δημιουργηθεί γύρω από την ASMR και ονομάζεται Whisper Community. Χιλιάδες βίντεο έχουν δημιουργηθεί, και δημιουργούνται, από τους λεγόμενους ASMRtists, που περιέχουν κάθε είδους ήχους για να προκαλέσουν τη μεσημβρινή απόκριση, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούν στερεοφωνικά εφέ για να εντείνουν την απόκριση. Ορισμένα από αυτά τα βίντεο είναι απλώς μια συλλογή από ενεργοποιητές, ενώ άλλα παίρνουν τη μορφή παιχνιδιού ρόλων, όπως μια συνεδρία στο κομμωτήριο, ένα κέντρο σπα ή μια εξέταση στο γιατρό.
Αυτό που με ιντριγκάρει ιδιαίτερα στο ASMR, είναι η έννοια και η κοινότητά του. Έχοντας συναντήσει αυτόν τον κόσμο των braingasms, με έκανε να σκεφτώ την έννοια της απόλαυσης. Είναι ο εγκεφαλικός οργασμός ίδιος με τον σεξουαλικό οργασμό; Μήπως αυτό κάνει το ASMR ένα είδος φετίχ; Αν ναι, θα πρέπει να το αντιμετωπίζουμε σαν πορνό; Δεν ισχυρίζομαι ότι έχω όλες τις απαντήσεις, ούτε μιλάω για κανέναν άλλον εκτός από εμένα. Ωστόσο, η κοινότητα του Whisper, όπως και το περιεχόμενό της, είναι μια ήσυχη κοινότητα και δεν μιλάει πολύ δυνατά όταν πρόκειται να το προωθήσει ή να το υπερασπιστεί, ίσα ίσα, ό,τι λέει το λέει ψιθυριστά. Λόγω του γενικά αλτρουιστικού της στόχου να ευχαριστήσει τον θεατή/ακροατή, η κοινότητα του Whisper, που κατά τη γνώμη μου μερικές φορές εκλαμβάνεται λανθασμένα ως σεξουαλικοί φετιχιστές, συχνά χαρακτηρίζεται ως kinky ή ως μια κατηγορία του. Στη δυτική μας κοινωνία μου φαίνεται ότι οποιαδήποτε μορφή εγγύτητας συνδέεται σχεδόν αμέσως με το σεξ. Ωστόσο, η ευφορική εμπειρία του ASMR συνδέεται συχνά με πραγματικούς οργασμούς. Όπως υποστηρίζει η Emma Leigh Waldron: «Το ASMR» είναι τόσο ωραία αίσθηση” επειδή η τεχνολογία παρέχει στους θεατές/ακροατές την ευκαιρία να έχουν πρόσβαση σε εναλλακτικές σεξουαλικότητες εκτός του κυρίαρχου δυτικού παραδείγματος». Αυτό το παράδειγμα θα μπορούσε λοιπόν να είναι μια κοινωνία στην οποία τέτοιες μορφές ευχαρίστησης δεν μπορούν παρά να είναι σεξουαλικές, αλλά το ASMR ισχυρίζεται ότι αποκλίνει από αυτό το παράδειγμα.
Ωστόσο, η συσχέτιση του ASMR και του σεξουαλικού οργασμού μπορεί να μην είναι τόσο παράξενη τελικά. Ίσως δεν είναι η πλατωνική πρόθεση του ASMR που θα πρέπει να συζητηθεί, αλλά η φύση του σεξουαλικού οργασμού. Ο οργασμός θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η ευχαρίστηση που επιτυγχάνεται με την ύπαρξη μιας στενής σύνδεσης με κάποιον, αλλά ίσως αυτή η σύνδεση δεν θα πρέπει να θεωρείται πάντα σεξουαλική. Ίσως αυτή η σύνδεση θα μπορούσε να παραμένει πλατωνική και να έχει ωστόσο παρόμοιο αποτέλεσμα.
Για να επιστρέψω στο επιχείρημα της Waldron, αναρωτιέμαι γιατί προέκυψε αυτό το παράδειγμα. Γιατί ενώ φαίνεται να φοβόμαστε την εγγύτητα, αποδεχόμαστε μόνο τη σεξουαλικότητα; Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ακόμη ότι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο αντιλαμβανόμαστε τις φιλίες μεταξύ ανδρών και γυναικών, τις οποίες οι άνθρωποι συχνά (λανθασμένα, κατά τη γνώμη μου) θεωρούν αδύνατες με βάση αυτή την πλατωνική εγγύτητα που υπονοείται από το ASMR (ωστόσο, αυτό είναι ένα θέμα με το οποίο ασχοληθούμε κάποια άλλη στιγμή). Δεν θα έπρεπε να αποδεχτούμε επιτέλους ότι μπορεί να υπάρξει εγγύτητα στη ζωή και στις σχέσεις μας και εκτός του σεξουαλικού της πλαισίου; Αυτό ακριβώς υποστηρίζει η κοινότητα Whisper και έχει ξεκινήσει, ή τουλάχιστον έχει αναζωπυρώσει, μια συζήτηση που αμφισβητεί τις απόψεις μας για την εγγύτητα και μας ενθαρρύνει να σκεφτούμε έξω από το κουτί. Σε αντίθεση με ορισμένες πεποιθήσεις, το σεξ δεν είναι τα πάντα και τα πάντα δεν είναι σεξ. Γιατί μερικές φορές όπως έλεγε κι ο Φρόυντ ένα πούρο είναι απλώς ένα πούρο και μια αγκαλιά είναι απλώς μια αγκαλιά.
Οι άνθρωποι είναι ευαίσθητα όντα. Οι αισθήσεις μας μπορούν να μας οδηγήσουν σε κάθε είδους εμπειρίες. Όταν ταξιδεύουμε, τείνουμε να αγοράζουμε αρώματα επειδή συνδέουμε τις μυρωδιές με αναμνήσεις, ορισμένα χρώματα και σχήματα μπορούν να φέρουν στο μυαλό μας τραυματικές εμπειρίες και κατά κάποιο τρόπο κανείς δεν μπορεί να αντισταθεί στο να βάλει τα χέρια του σε αυτά τα μεγάλα σακιά από λινάτσα με αποξηραμένες φακές ή φασόλια, επειδή εκπέμπουν μια απερίγραπτη αίσθηση ικανοποίησης και χαλάρωσης. Ειδικά ο ήχος μπορεί να δημιουργήσει ευχάριστες εμπειρίες. Όλοι έχουμε εκείνο το αγαπημένο τραγούδι που μας προκαλεί ανατριχίλα κάθε φορά που ακούμε τις πρώτες νότες. Αλλά δεν είναι μόνο τα τραγούδια που μπορούν να προκαλέσουν αυτά τα συναισθήματα, αλλά και οι ήχοι.
Δεν μιλάω μόνο για το τραγούδι της φάλαινας και τους ήχους των κυμάτων ή ενός τροπικού δάσους, ορισμένοι άνθρωποι μπορούν να έχουν μια ισχυρή αντίδραση σε ορισμένους τύπους συνηθισμένων, καθημερινών ήχων, όπως το κλικ ενός στυλό. Το συναίσθημα που προκαλούν αυτού του είδους οι ήχοι ονομάζεται ASMR: Autonomous Sensory Meridian Response που στα ελληνικά μεταφράζεται ως η Αυτόνομη Αισθητήρια Ανταπόκριση Μεσημβρινών, και είναι μια αίσθηση που ξεκινάει από τον εγκέφαλο και ενεργοποιεί τους νευρώνες περνώντας σταδιακά στη σπονδυλική στήλη. Πρόκειται για ένα νευρικό ερέθισμα που προκαλείται από το άκουσμα ενός ήχου και σε συνδυασμό με την εικόνα προκαλεί χαλάρωση. Μπορεί να εκφραστεί ως μια ευφορική εμπειρία που μοιάζει με ευχάριστη. Αποτελεί παραισθησία, μυρμήγκιασμα στην καθομιλουμένη, που αρχίζει συνήθως από τα μαλλιά και επεκτείνεται προς τα κάτω στο πίσω μέρος του λαιμού και στην άνω σπονδυλική στήλη. Κάποιοι το παρομοιάζουν με τη συναισθησία. Βασικά, πρόκειται για έναν εγκεφαλικό οργασμό. Θυμάστε εκείνα τα περίεργα αντικείμενα που είχαν βγει κάποτε στην αγορά για μασάζ κεφαλής; Φανταστείτε να προκαλείται αυτό το συναίσθημα κάθε φορά που ακούτε κάποιον να σχίζει ένα κομμάτι χαρτί. Μπορεί να προκληθεί από μια μεγάλη ποικιλία ήχων, όπως το χτύπημα, το βούρτσισμα και ο ψίθυρος, αλλά μπορεί επίσης να προκληθεί οπτικά παρακολουθώντας κάποιον να εκτελεί μια εργασία, όπως για παράδειγμα την περιποίηση προσώπου σε ένα σαλόνι ομορφιάς.
Η συζήτηση για το ASMR ξεκίνησε το 2007, όταν ο Okaywhatever, ένας χρήστης του steadyhealth.com, ξεκίνησε ένα φόρουμ με τίτλο Weird Sensations that Feel Good. Εκείνη τη στιγμή η αίσθηση δεν είχε όνομα, αλλά με την πάροδο των ετών διάφοροι όροι έχουν ξεκινήσει από διαφορετικούς χρήστες του φόρουμ. Το 2008 ένας χρήστης του φόρουμ ονόμασε το φαινόμενο Attention Induced Head Orgasm (AIHO). Δύο χρόνια αργότερα εισήχθη ο όρος Attention Induced Observant Euphoria (AIOE), ενώ σύντομα ακολούθησε ο όρος Autonomous Sensory Meridian Response (Αυτόνομη Αισθητηριακή Μεσημβρινή Απόκριση) τον οποίο η κοινότητα καλωσόρισε ένθερμα.
Όπως όλα τα υπόλοιπα, ο θαυμαστός κόσμος του διαδικτύου έχει μια ακμάζουσα κοινότητα που έχει δημιουργηθεί γύρω από την ASMR και ονομάζεται Whisper Community. Χιλιάδες βίντεο έχουν δημιουργηθεί, και δημιουργούνται, από τους λεγόμενους ASMRtists, που περιέχουν κάθε είδους ήχους για να προκαλέσουν τη μεσημβρινή απόκριση, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούν στερεοφωνικά εφέ για να εντείνουν την απόκριση. Ορισμένα από αυτά τα βίντεο είναι απλώς μια συλλογή από ενεργοποιητές, ενώ άλλα παίρνουν τη μορφή παιχνιδιού ρόλων, όπως μια συνεδρία στο κομμωτήριο, ένα κέντρο σπα ή μια εξέταση στο γιατρό.
Αυτό που με ιντριγκάρει ιδιαίτερα στο ASMR, είναι η έννοια και η κοινότητά του. Έχοντας συναντήσει αυτόν τον κόσμο των braingasms, με έκανε να σκεφτώ την έννοια της απόλαυσης. Είναι ο εγκεφαλικός οργασμός ίδιος με τον σεξουαλικό οργασμό; Μήπως αυτό κάνει το ASMR ένα είδος φετίχ; Αν ναι, θα πρέπει να το αντιμετωπίζουμε σαν πορνό; Δεν ισχυρίζομαι ότι έχω όλες τις απαντήσεις, ούτε μιλάω για κανέναν άλλον εκτός από εμένα. Ωστόσο, η κοινότητα του Whisper, όπως και το περιεχόμενό της, είναι μια ήσυχη κοινότητα και δεν μιλάει πολύ δυνατά όταν πρόκειται να το προωθήσει ή να το υπερασπιστεί, ίσα ίσα, ό,τι λέει το λέει ψιθυριστά. Λόγω του γενικά αλτρουιστικού της στόχου να ευχαριστήσει τον θεατή/ακροατή, η κοινότητα του Whisper, που κατά τη γνώμη μου μερικές φορές εκλαμβάνεται λανθασμένα ως σεξουαλικοί φετιχιστές, συχνά χαρακτηρίζεται ως kinky ή ως μια κατηγορία του. Στη δυτική μας κοινωνία μου φαίνεται ότι οποιαδήποτε μορφή εγγύτητας συνδέεται σχεδόν αμέσως με το σεξ. Ωστόσο, η ευφορική εμπειρία του ASMR συνδέεται συχνά με πραγματικούς οργασμούς. Όπως υποστηρίζει η Emma Leigh Waldron: «Το ASMR» είναι τόσο ωραία αίσθηση” επειδή η τεχνολογία παρέχει στους θεατές/ακροατές την ευκαιρία να έχουν πρόσβαση σε εναλλακτικές σεξουαλικότητες εκτός του κυρίαρχου δυτικού παραδείγματος». Αυτό το παράδειγμα θα μπορούσε λοιπόν να είναι μια κοινωνία στην οποία τέτοιες μορφές ευχαρίστησης δεν μπορούν παρά να είναι σεξουαλικές, αλλά το ASMR ισχυρίζεται ότι αποκλίνει από αυτό το παράδειγμα.
Ωστόσο, η συσχέτιση του ASMR και του σεξουαλικού οργασμού μπορεί να μην είναι τόσο παράξενη τελικά. Ίσως δεν είναι η πλατωνική πρόθεση του ASMR που θα πρέπει να συζητηθεί, αλλά η φύση του σεξουαλικού οργασμού. Ο οργασμός θα μπορούσε να θεωρηθεί ως η ευχαρίστηση που επιτυγχάνεται με την ύπαρξη μιας στενής σύνδεσης με κάποιον, αλλά ίσως αυτή η σύνδεση δεν θα πρέπει να θεωρείται πάντα σεξουαλική. Ίσως αυτή η σύνδεση θα μπορούσε να παραμένει πλατωνική και να έχει ωστόσο παρόμοιο αποτέλεσμα.
Για να επιστρέψω στο επιχείρημα της Waldron, αναρωτιέμαι γιατί προέκυψε αυτό το παράδειγμα. Γιατί ενώ φαίνεται να φοβόμαστε την εγγύτητα, αποδεχόμαστε μόνο τη σεξουαλικότητα; Θα μπορούσε κανείς να ισχυριστεί ακόμη ότι με τον ίδιο ακριβώς τρόπο αντιλαμβανόμαστε τις φιλίες μεταξύ ανδρών και γυναικών, τις οποίες οι άνθρωποι συχνά (λανθασμένα, κατά τη γνώμη μου) θεωρούν αδύνατες με βάση αυτή την πλατωνική εγγύτητα που υπονοείται από το ASMR (ωστόσο, αυτό είναι ένα θέμα με το οποίο ασχοληθούμε κάποια άλλη στιγμή). Δεν θα έπρεπε να αποδεχτούμε επιτέλους ότι μπορεί να υπάρξει εγγύτητα στη ζωή και στις σχέσεις μας και εκτός του σεξουαλικού της πλαισίου; Αυτό ακριβώς υποστηρίζει η κοινότητα Whisper και έχει ξεκινήσει, ή τουλάχιστον έχει αναζωπυρώσει, μια συζήτηση που αμφισβητεί τις απόψεις μας για την εγγύτητα και μας ενθαρρύνει να σκεφτούμε έξω από το κουτί. Σε αντίθεση με ορισμένες πεποιθήσεις, το σεξ δεν είναι τα πάντα και τα πάντα δεν είναι σεξ. Γιατί μερικές φορές όπως έλεγε κι ο Φρόυντ ένα πούρο είναι απλώς ένα πούρο και μια αγκαλιά είναι απλώς μια αγκαλιά.
