Ο καιρός ανέκαθεν αποτελούσε καθημερινό θέμα συζήτησης μεταξύ των ανθρώπων και φράσεις που σχετίζονται με αυτόν, όπως το «Τι καιρό θα κάνει αύριο;», είναι αυτές που ίσως έχουν ειπωθεί περισσότερο από οποιεσδήποτε άλλες -στην Ελλάδα, να προσθέσω και το «Τι ζούμε, ρε». Το πώς διαμορφώνεται ο καιρός εντός της ημέρας, τι θερμοκρασίες θα αναπτυχθούν και ποια φαινόμενα θα παρουσιαστούν, είναι παράμετροι που μας επηρεάζουν έντονα, όχι μόνο σε επίπεδο ψυχολογίας αλλά και πρακτικότητας. Πόσες φορές έχεις βασανιστεί το πρωί, όταν ετοιμάζεσαι για να πας στο γραφείο ή στις όποιες υποχρεώσεις σου, γιατί δεν ξέρεις τι να φορέσεις; Άπειρες. Και τι κάνεις τότε; Ανοίγεις τη σχετική εφαρμογή του κινητού. «OK, βλέπω ήλιο και ήπια χαμηλή θερμοκρασία το μεσημέρι, οπότε το ελαφρύ μπουφάν και κάτι ζεστό από μέσα», σκέφτεσαι. Όμως κατά τις 3 το μεσημέρι ο ουρανός είναι γκρίζος, ένα πυκνό πέπλο από σύννεφα έχει σκεπάσει την περιοχή σου, στο βάθος ακούγεται ένας κεραυνός και αναρωτιέσαι αν αυτό είναι πραγματικότητα ή μεταφέρθηκες στο τελευταίο επεισόδιο της 4ης σεζόν του “Stranger Things” -παρεμπιπτόντως, έρχεται η αγαπημένη σειρά επιστρέφει.

Τι πήγε λάθος λοιπόν και ποιος ευθύνεται γι’ αυτό; Βασικά, τι συμβαίνει με τις εφαρμογές πρόγνωσης καιρού και γιατί μας απογοητεύουν;

Αυτό που συχνά παραβλέπουμε είναι ότι η πρόγνωση του καιρού είναι ένα σημαντικό κομμάτι της μετεωρολογίας, αλλά δεν είναι το μοναδικό.  Η μετεωρολογία είναι ένας -δύσκολος- κλάδος των θετικών επιστημών, που ασχολείται με τη μελέτη της ατμόσφαιρας της Γης και των μετεωρολογικών φαινομένων. Οι μετεωρολογικές παρατηρήσεις και οι μετρήσεις πραγματοποιούνται για να κατανοήσουμε τις συνθήκες του ατμοσφαιρικού περιβάλλοντος και να προβλέψουμε τις μεταβολές του καιρού. Ωστόσο, αυτό δεν είναι και τόσο εύκολο.

«Υπάρχουν διάφορες μεταβλητές που εξετάζει ένας μετεωρολόγος για να βγάλει μια αναφορά πρόγνωσης καιρού, αλλά αυτές οι μεταβλητές δεν είναι πάντα κοινές και έχουν μικρές, ή και μεγάλες, διαφορές μεταξύ τους», μου είπε ο Θοδωρής Παχνής, ερασιτέχνης μετεωρολόγος που διατηρεί στο Facebook σχετικό page ενημέρωσης.

Εφόσον λοιπόν, όπως άλλωστε έχουμε διαπιστώσει εμπειρικά όλοι μας, οι προγνώσεις μεταξύ των μετεωρολόγων διαφέρουν, ο κόσμος τα τελευταία χρόνα έχει στραφεί κυρίως στις εφαρμογές (app) πρόβλεψης καιρού, θεωρώντας πως τα συστήματα που χρησιμοποιούν είναι πιο προηγμένα απ’ τα εργαλεία που διαχειρίζονται οι άνθρωποι της μετεωρολογίας -ενημερωτικά, κανένας μετεωρολόγος δε βρέχει την άκρη του δαχτύλου του για να κάνει πρόβλεψη. Η Apple έχει το Apple Weather, οι Android συσκευές έχουν το Weather, ενώ στα app store των κινητών υπάρχουν πάρα πολλές εφαρμογές που σχετίζονται με τον καιρό. Οι επιλογές που έχουμε πλέον είναι αναρίθμητες, όμως ακόμη το πώς θα εξελιχθεί ο καιρός αποτελεί μυστήριο. Άραγε, τέμνονται κάπου οι προβλέψεις των εφαρμογών με αυτές των μετεωρολόγων; Και γιατί μια εφαρμογή μπορεί να δείχνει ηλιοφάνεια ενώ μια άλλη βροχή;

«Οι εφαρμογές μεταξύ τους παίρνουν δεδομένα από διαφορετικά προγνωστικό μοντέλα. Για παράδειγμα, το Accuweather χρησιμοποιεί το αμερικανικό μοντέλο Global Forecast System (GFS), αλλά και αυτό το μοντέλο, όπως κι άλλα, “τρέχει” 20 με 30 διαφορετικά σενάρια. Το meteo.gr έχει το δικό του προγνωστικό μοντέλο και αντλεί στοιχεία απ’ αυτό, ο kairos.gr χρησιμοποιεί το European Centre for Medium-Range Weather Forecasts (ECMWF)», σχολιάζει ο Θ. Παχνής. «Οπότε εκεί έρχεται ο μετεωρολόγος και κάνει έναν συνδυασμό των πληροφοριών που έχει αντλήσει, βάσει της εμπειρίας του αλλά και των γνώσεών που έχει για την περιοχή».

εφαρμογές πρόγνωσης καιρού
Φωτ.: freepik

Πόσο σημαντική, όμως, είναι η γνώση της περιοχής; Σύμφωνα με τον Θ. Παχνή, αρκετά. Οι αλγόριθμοι και οι μαθηματικές εξισώσεις αποτελούν τη βάση και τον πυρήνα των συστημάτων πρόγνωσης καιρού, η Τεχνητή Νοημοσύνη πρόκειται σύντομα να αλλάξει τελείως το τοπίο της πρόβλεψης, όμως ο άνθρωπος είναι αυτός που μπορεί, αν αναλύσει σωστά, να δώσει μια πιο συγκεκριμένη αναφορά καιρού για την περιοχή που έχει μελετήσει περισσότερο και, κυρίως, γνωρίζει καλά λόγω της διαμονής του εκεί. Έτσι, τον ρώτησα αν ένας μετεωρολόγος στο Denver μπορεί να δώσει καλύτερη πρόγνωση για την Αθήνα συγκριτικά με κάποιον που μελετάει τον καιρό εδώ. «Ο μετερωγολόγος ξέρει και από γεωμορφολογία. Πώς ένα βουνό θα κόψει τη βροχή ή πώς θα ρίξει/ανεβάσει την τοπική θερμοκρασία, πώς ένα ποτάμι μπορεί να επηρεάσει την περιοχή. Επίσης, ο μετεωρολόγος μπορεί να συνδυάσει εμπειρικές και ακαδημαϊκές γνώσεις για τα φυσικά εμπόδια της περιοχής», τόνισε. Καταλαβαίνουμε, λοιπόν, πως η πρόβλεψη που θα κάνει ένας μετεωρολόγος για την περιοχή του μπορεί να είναι πιο ακριβής από κάποιον άλλον συνάδελφό του που μένει σε άλλη χώρα, πόσω μάλλον από μια εφαρμογή.

Οπότε, όπως θα έλεγε και ο μετεωρολόγος του Denver στις ΗΠΑ, support your local weather forecasters. Ίσως έτσι αύριο να μη νιώσετε ότι σας “κρέμασε” κάποια εφαρμογή πρόγνωσης καιρού.