Η Λ. πάντα ένιωθε παθιασμένη με τη δουλειά της. Της άρεσε αυτό που έκανε, λάτρευε τους συναδέλφους της, και οι επαγγελματικές επιτυχίες της έδιναν μεγάλη ικανοποίηση. Όμως, καθώς περνούσε ο καιρός, άρχισε να παρατηρεί ότι η δουλειά δεν της πρόσφερε πλέον μόνο χαρά. Είχε αρχίσει να εισβάλλει στην προσωπική της ζωή – τις σκέψεις της, τα συναισθήματά της και ακόμα και τα Σαββατοκύριακά της, τα ρεπό και τις αργίες. Ήταν σαν να μην υπήρχε πλέον διαχωρισμός ανάμεσα στην εργασία και στην υπόλοιπη ζωή της.
Αυτό που βίωνε η Λ. είναι κάτι που συμβαίνει σε πολλούς από εμάς: μια υπερβολική συναισθηματική επένδυση στη δουλειά μας. Όταν η εργασία μας γίνεται κεντρικό κομμάτι της ταυτότητάς μας, μπορεί να καταλήξουμε παγιδευμένοι σε έναν φαύλο κύκλο, όπου η επαγγελματική επιτυχία και αποδοχή αρχίζουν να καθορίζουν τη ζωή μας, θυσιάζοντας την προσωπική μας ευημερία. Αν η δουλειά σας μονοπωλεί τις σκέψεις σας, τα συναισθήματά σας και τις ενέργειές σας, μπορεί να είναι σημάδι ότι έχετε επενδύσει υπερβολικά στην δουλειά σας σε συναισθηματικό επίπεδο.
Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε τα σημάδια που υποδεικνύουν πότε αυτή η συναισθηματική επένδυση ξεπερνάει τα υγιή όρια και απειλεί την ισορροπία της ζωής μας.
Για να καταλάβετε αν επενδύετε σε υπερβολικό βαθμό συναισθηματικά στη δουλειά σας, προσέξτε αυτά τα σημάδια:
1. Παίρνετε την κριτική προσωπικά
Αν πιάνετε τον εαυτό σας να αναστατώνεται ή να αισθάνεται πεσμένος για μέρες -ή εβδομάδες- μετά από αρνητικά σχόλια, μπορεί να παίρνετε την κριτική πολύ προσωπικά.
Έχετε νιώσει ποτέ θυμό ή ανασφάλεια μετά από ένα επικριτικό σχόλιο από το αφεντικό σας; Ίσως ένα και μόνο σχόλιο να σας ενοχλεί για μέρες ή να αρχίζετε να αποφεύγετε καταστάσεις όπου θα μπορούσατε να γίνετε αντικείμενο κριτικής. Όταν κάποιος ασκεί κριτική στη δουλειά σας, μπορεί να νιώθετε ότι επιβεβαιώνει τις βαθύτερες ανασφάλειές σας ότι δεν είστε αρκετά καλοί.
Πριν αφήσετε αυτά τα συναισθήματα να σας κυριεύσουν, προσπαθήστε να διαχωρίσετε την κριτική που αφορά τη δουλειά σας από την κριτική που απευθύνεται σε εσάς ως άτομο. Ακολουθεί μια απλή άσκηση που θα σας βοηθήσει να επεξεργαστείτε το feedback πιο αντικειμενικά: Πάρτε ένα φύλλο χαρτί και χωρίστε το σε τέσσερις στήλες. Στην πρώτη στήλη, γράψτε τι ακριβώς ειπώθηκε. Στην επόμενη στήλη, σημειώστε τι νομίζετε ότι είναι λάθος στην ανατροφοδότηση, όπως τυχόν ανακρίβειες ή παραλείψεις. Στην τρίτη στήλη, σκεφτείτε ποια μέρη της ανατροφοδότησης θα μπορούσαν να είναι χρήσιμα. Μήπως υπάρχει κάτι εκεί πέρα που θα μπορούσε να βελτιώσει το πώς εργάζεστε ή τις δεξιότητές σας; Τέλος, αποφασίστε για τα επόμενα βήματά σας. Αυτό μπορεί να είναι ο προγραμματισμός μιας συνάντησης για να συζητήσετε περαιτέρω την ανατροφοδότηση, η πραγματοποίηση μιας απαραίτητης αλλαγής ή απλά να το αφήσετε να περάσει και να συνεχίσετε τη μέρα σας.
2. Δυσκολεύεστε να απενεργοποιήσετε το μυαλό σας μετά τη δουλειά
Αν έχετε συνεχώς στο μυαλό σας τη δουλειά, ακόμη και κατά τη διάρκεια του προσωπικού σας χρόνου, αυτό είναι σημάδι έντονης συναισθηματικής υπερεπένδυσης. Μπορεί να πιάσετε τον εαυτό σας να δουλεύει επιπλέον ώρες μόνο και μόνο για να νιώθετε καλά με τον εαυτό σας, προσπαθώντας να αποδείξετε την αξία σας με το να κάνετε περισσότερα. Αυτή η νοοτροπία μπορεί να σας εμποδίσει να κάνετε τα διαλείμματα που χρειάζεστε. Δύσκολα μπορείτε να χαλαρώσετε μετά τη δουλειά και μπορεί να διαπιστώσετε ότι η δουλειά σας εισβάλλει στην προσωπική σας ζωή.
Να θυμάστε ότι το να είστε πάντα «σε εγρήγορση» δεν αποδεικνύει την αφοσίωσή σας- στην πραγματικότητα εμποδίζει την επιτυχία σας. Ξεκινήστε να βλέπετε τον χρόνο ξεκούρασης ως απαραίτητο για την απόδοσή σας, όχι απλώς ως επιβράβευση. Για να μπορέσετε να διαχωρίσετε τη δουλειά από τον προσωπικό σας χρόνο, δοκιμάστε αυτές τις στρατηγικές:
– Ρυθμίστε ένα ξυπνητήρι για να σας υπενθυμίζει πότε είναι ώρα να ολοκληρώσετε την εργασία σας για την ημέρα.
– Απενεργοποιήστε εντελώς τις συσκευές που χρησιμοποιείτε στην εργασία σας ώστε ν’ αντισταθείτε στην παρόρμηση να τσεκάρετε ξανά και ξανά.
– Σημειώστε τις εργασίες σας για την επόμενη μέρα ή καθιερώστε μια άλλη ρουτίνα που σας βοηθάει να μεταβαίνετε από τη δουλειά στη χαλάρωση.
Εικονογράφηση: Artificial Vandalism / Olafaq
3. Πέφτετε σε μοτίβα ικανοποίησης των άλλων
Το να είστε people-pleaser σημαίνει ότι συχνά δίνετε προτεραιότητα στις ανάγκες των άλλων έναντι των δικών σας. Μπορεί να αισθάνεστε υποχρεωμένοι να είστε αυτός που πάντα λύνει προβλήματα και σώζει καταστάσεις. Αυτό το χαρακτηριστικό μπορεί επίσης να εμφανιστεί ως υιοθέτηση των συναισθημάτων των άλλων, αλλάζοντας την άποψή σας, για να αποφύγετε τη σύγκρουση ή να μη ζητάτε βοήθεια επειδή φοβάστε ότι αυτό σας κάνει να φαίνεστε αδύναμοι ή ανίκανοι.
Μπορεί να νομίζετε ότι είστε γενναιόδωροι και χρήσιμοι με το να συμφωνείτε πάντα, αλλά κάτι τέτοιο δεν είναι ωραίο αν βλάπτει την ψυχική σας υγεία ή επηρεάζει αρνητικά τις σχέσεις σας. Το να ξεπερνάτε τα όρια σας δεν είναι υγιές και εμποδίζει τους συναδέλφους σας από το να αναλάβουν δράση και να είναι υπεύθυνοι.
Το πρώτο βήμα για να το αλλάξετε αυτό είναι η αυτογνωσία. Παρατηρήστε κάθε φορά που αναλαμβάνετε περισσότερη δουλειά ή ευθύνες από αυτές που αναλογούν σε ένα πρότζεκτ ή μια σχέση. Δώστε ιδιαίτερη προσοχή σε καταστάσεις όπου αισθάνεστε ιδιαίτερα αγανακτισμένοι. Αυτό μπορεί να σημαίνει ότι αισθάνεστε υπερβολικά κουρασμένοι, αδικημένοι ή ότι δεν αναγνωρίζονται οι προσπάθειές σας. Η δυσαρέσκεια είναι ένα ισχυρό σημάδι ότι αγνοείτε τις δικές σας ανάγκες και μπορεί να σας υποδείξει συγκεκριμένους τομείς που χρειάζονται την προσοχή σας.
4. Η δουλειά μονοπωλεί την ταυτότητά σας
Αν το σύνολο της ταυτότητάς σας περιστρέφεται γύρω από τον επαγγελματικό σας τίτλο, τότε αυτή είναι μια επικίνδυνη κατάσταση. Αν χάνατε τη δουλειά σας, θα χάνατε την αίσθηση της αυτοεκτίμησής σας. Αυτό είναι ένα παράδειγμα έντονου ετεροκαθορισμού, όπου η ταυτότητά σας είναι πολύ στενά συνδεδεμένη με μία μόνο πτυχή της ζωής σας. Αυτό συχνά οδηγεί σε ισχυρότερες συναισθηματικές αντιδράσεις και λιγότερες αντοχές στο στρες.
Η καθιέρωση κάποιας ψυχολογικής απόστασης από την εργασία σας μπορεί να βελτιώσει σημαντικά την ευημερία σας. Αυτό δεν σημαίνει αποδέσμευση ή «σιωπηλή παραίτηση», αλλά διαχωρισμό του ποιοι είστε από αυτό που κάνετε. Αναρωτηθείτε: «Εκτός από το να είμαι υπάλληλος ή διευθυντής, ποιος είμαι για τους ανθρώπους που αγαπώ;». Επιλέξτε χόμπι ή δραστηριότητες εκτός εργασιακού πεδίου για να αναπτύξετε δεξιότητες και ενδιαφέροντα που δεν σχετίζονται με τη δουλειά σας.
Για παράδειγμα, η Λ. μετά το εργασιακό burnout ξεκίνησε εντατικά μαθήματα pilates, γεγονός που συνέβαλε στην άμεση βελτίωση της ψυχικής της υγείας και ευημερίας. Ασχοληθείτε με τη φυσική του διαστήματος ή ξεκινήστε να εργάζεστε εθελοντικά σε ένα καταφύγιο ζώων. Πηγαίνετε βόλτες, ή για φαγητό με τους αγαπημένους σας, αρχίστε να διαβάζετε τα κλασικά βιβλία της παγκόσμιας λογοτεχνίας, πηγαίνετε συναυλίες, κάντε οτιδήποτε βασικά, φτάνει να ξεκολλήσετε από τη δουλειά. Αυτές οι δραστηριότητες θα σας βοηθήσουν να χτίσετε ταυτότητες που να μην εξαρτώνται αποκλειστικά από την επαγγελματική σας επιτυχία.
Όσο σημαντική κι αν είναι η δουλειά μας, δεν πρέπει να αφήνουμε να καθορίζει την ευτυχία, την αξία ή την ταυτότητά μας. Όπως η Λ. ανακάλυψε μέσα από την εμπειρία της, η υπερβολική συναισθηματική επένδυση στην εργασία μπορεί να μας οδηγήσει σε εξουθένωση και να θολώσει τα όρια ανάμεσα στην επαγγελματική και προσωπική ζωή. Η αφοσίωση στην καριέρα είναι θετική, αλλά η υγεία και η ψυχική ισορροπία είναι ανεκτίμητα αγαθά που δεν πρέπει να θυσιάζουμε. Τελικά, η ζωή μας πρέπει να έχει χώρο για περισσότερα από τη δουλειά – για χόμπι, φίλους, οικογένεια και στιγμές προσωπικής ηρεμίας.
