Σήμερα είναι η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου, και όπως μπορεί να έχετε ακούσει ήδη, έχει καθιερωθεί ως Blue Monday (Μπλε Δευτέρα), η πιο καταθλιπτική μέρα του χρόνου. Η ιδέα της Blue Monday εμφανίστηκε το 2005 μετά από ένα δελτίο τύπου της βρετανικής ταξιδιωτικής εταιρείας Sky Travel, την οποία ανέπτυξε ο ψυχολόγος Cliff Arnall με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, χρησιμοποιώντας μία «περίπλοκη φόρμουλα».
Σε αυτή την εξίσωση υπάρχουν επτά μεταβλητές: (W) καιρός, (D) χρέος, (d) μηνιαίος μισθός, (T) χρόνος από τα Χριστούγεννα, (Q) χρόνος από την αποτυχημένη προσπάθεια διακοπής, (M) χαμηλά επίπεδα κινήτρων και (NA) ανάγκη ανάληψης δράσης.
Ο τύπος υποτίθεται ότι μπορούσε να υπολογίσει τη πιο δημοφιλή ημέρα για κλείσιμο διακοπών και λέμε ότι «υποτίθεται» γιατί αυτός δε μπορούσε να λειτουργήσει. «Αν δείτε την εξίσωση, θα καταλάβετε ότι μάλλον κάνουν πλάκα», εξήγησε ο David Mischoulon, διευθυντής της κλινικής και ερευνητικής μονάδας κατάθλιψης στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης. Κανένας από τους παράγοντες που συμπεριέλαβε ο Arnall δεν μπορεί να μετρηθεί ή να συγκριθεί με τις ίδιες μονάδες.
[W + (D-d)] x TQ M x NA
Ο τύπος δεν μπορεί να αξιολογηθεί ή να επαληθευτεί επαρκώς. Δεν υπάρχει τρόπος να μετρηθεί ο μέσος αριθμός ημερών των ανθρώπων που αποφάσισαν να παραιτηθούν από τους στόχους του νέου έτους. Επίσης, ο καιρός διαφέρει από χώρα σε χώρα και από ήπειρο σε ήπειρο, γι’ αυτό και δεν έχει καμία επιστημονική αξία.
Αν βλέπατε κάποια διαφήμιση ή ένα ενημερωτικό email με τίτλο “Καταπολεμήστε τη Blue Monday κλείνοντας αεροπορικά εισιτήρια”, πόσοι από εσάς θα μπαίνατε στον πειρασμό να ψάξετε μία προσφορα για τον επόμενο ταξιδιωτικό σας προορισμό; Τέτοια τεχνάσματα μπορεί να υπάρχουν και σήμερα, με πολλούς από εμάς να πέφτουμε στη παγίδα πιστεύοντας ότι πράγματι έχουμε μελαγχολία και τα εισιτηρία είναι ο μοναδικός τρόπος για να τη νικήσουμε. Η Blue Monday όχι μόνο έχει καθιερωθεί, αλλά κάθε χρόνο παρατηρούμε να εμφανίζονται παρόμοια άρθρα με συμβουλές για να επιβιώσουμε και να τα βγάλουμε πέρα τη πιο καταθλιπτική μέρα του χρόνου ή συμβουλές για να αισθανθούμε καλύτερα. Πέρσι, ένας γνωστός μου χρησιμοποιήσε τον συγκεκριμένο όρο για να δικαιολογήσει τη πεσμένη του ψυχολογία, «πρέπει να φταίει η Blue Monday» είπε και συνέχισε «χθες το βράδυ ήμουν μια χαρά». Πιθανολογώ ότι δεν ήταν ο μοναδικός που έκανε αυτή τη σκέψη.
Η Blue Monday, όπως και αντίστοιχοι όροι/ τεχνάσματα, δε πρέπει να χρησιμοποιούνται ως επιστημονικά τεκμήρια σε οποιαδήποτε περίπτωση. Υποστηρίζοντας ότι η τρίτη Δευτέρα του χρόνου είναι η πιο καταθλιπτική μέρα, αυτόματα μειώνεται η σοβαρότητα της κατάθλιψης. Ένα τέχνασμα όχι μόνο έχει τη δύναμη να υποβιβάσει τη ψυχική υγεία, αλλά κάνει χιλιάδες ανθρώπους να πιστεύον ότι μπορεί να είνα καταθλιπτικοί εξαιτίας του. Παρόλα αυτά, δε γίνεται κάποιος ξαφνικά καταθλιπτικός εξαιτίας της συγκεκριμένης μέρας. Μπορεί να έχετε κακή διάθεση εξαιτίας ενός κακού κακού, της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, ενός τσακωμού στο δρόμο ή επειδή ήρθε φουσκωμένος ο λογαριασμός του ρεύματος, αλλά δε φταίει η Blue Monday ή κάποια άλλη Δευτέρα με διαφορετικό χρώμα. Αφού αρκετοί υποστήριξαν ότι η εξίσωση δε μπορεί να φανει χρήσιμη στη πράξη, ο Arnall διεξήγε εκστρατεία κατά της δικής του ιδέας, της Blue Monday, ως μέλος της “ακτιβιστικής ομάδας” Stop Blue Monday. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι αυτή η ομάδα ήταν επίσης μια εκστρατεία marketing με σκοπό τη προώθηση ταξιδιωτικού πακέτου, αυτή τη φορά για τα Κανάρια Νησιά.
Το πιο πιθανό είναι να μη νιώθουμε καλα για πολλές μέρες και ναι, μπορεί να έχει μερίδιο ευθύνης ο καιρός. Μερικές φορές είναι μία εύκολη δικαιολογία, όμως, «υπάρχει γενικά περισσότερη θλίψη το χειμώνα και είναι αρκετά συνηθισμένο τον Ιανουάριο να έχουν οι άνθρωποι περισσότερη θλιψη», όπως αναφέρει ο Δρ Ravi Shah, ψυχίατρος στο Ιατρικό Κέντρο Irving του Πανεπιστημίου Κολούμπια στη Νέα Υόρκη. Η χειμερινή μελαγχολία, πιο κλινικά γνωστή ως εποχιακή συναισθηματική διαταραχή ή SAD, είναι μια μορφή κατάθλιψης που οι άνθρωποι βιώνουν συνήθως κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες, όταν υπάρχει λιγότερο ηλιακό φως. Η πάθηση έχει συνδεθεί με μια βιοχημική ανισορροπία στον εγκέφαλο που προκαλείται από τις μικρότερες ώρες φωτός της ημέρας και τη λιγότερη ηλιακή ακτινοβολία το χειμώνα.
Όπως μπορείτε να καταλάβετε, όσοι ζούμε στην Αθήνα και γενικά στην Ελλάδα, είμαστε πολλοί τυχεροί, αφού τις περισσότερες μέρες του χρόνου έχουμε ηλιοφάνεια. Μπορεί να μας λείπει ο ήλιος τις συννεφιασμένες μέρες, αλλά ξέροντας ότι υπάρχουν πολλες πιθανότητες να εμφανιστεί από στιγμή σε στιγμή ή από μέρα σε μέρα, συνήθως δε πτοούμαστε, ή αν συμβαίνει, είναι για λίγο όσο διαρκεί και η απουσία του ήλιου δήλαδη. Αν γκρινιάζουμε εμείς για την απουσία ήλιου, τότε τι θα έπρεπε όσοι ζουν στις Βόρειες Χώρες;
Είναι πράγματι η πιο καταθλιπτική μέρα του χρόνου, ή είναι μία καλή αφορμή για να βγάλουμε λίγο drama παραπάνω σε σχέση με τις υπόλοιπες μέρες. Πιστεύω ότι συμβαίνει το δεύτερο, το οποίο ενισχύεται από τα απανταχού άρθρα που μας βοηθάνε να επιβιώσουμε και τις δημοσιεύσεις στα social media που όλοι είναι καταθλιπτικοί λόγω της ημέρας και ανεβάζουν φωτογραφίες από το συννεφιασμένο ουρανό, ο οποιός δεν είναι «blue», αλλά γκρι ή μαύρος ή όπως αλλιώς μπορεί τον βλέπει κάποιος. Μη νομίζετε ότι όσοι ανεβάζουν ότι νιώθουν καταθλιπτικοί λόγω της Blue Monday, πιστεύουν όλοι ότι είναι. Κι αυτοί τη χρησιμοποιούν ως ένα κόλπο marketing, όχι για να προωθήσουν πακέτα διακοπών, αλλά για να προωθήσουν το λογαριασμό τους και να αυξήσουν τη δημοφιλία τους. Σήμερα (κυριολεκτικά) πουλάει να είσαι “καταθλιπτικός”, ωστόσο, δε θα πρέπει να πέσετε στη παγίδα και να το πουλήσετε κι εσείς. Εκτός ότι πουλάτε ένα ψεύτικο συναίσθημα, ευτελίζετε μία τόσο σοβαρή ιατρική πάθηση,όπως η κατάθλιψη από την οποία πάσχουν περίπου 280 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
✥ Δείτε επίσης: Το άγνωστο τραγούδι που οδήγησε στην δημιουργία του «Blue Monday»
Σήμερα είναι η τρίτη Δευτέρα του Ιανουαρίου, και όπως μπορεί να έχετε ακούσει ήδη, έχει καθιερωθεί ως Blue Monday (Μπλε Δευτέρα), η πιο καταθλιπτική μέρα του χρόνου. Η ιδέα της Blue Monday εμφανίστηκε το 2005 μετά από ένα δελτίο τύπου της βρετανικής ταξιδιωτικής εταιρείας Sky Travel, την οποία ανέπτυξε ο ψυχολόγος Cliff Arnall με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, χρησιμοποιώντας μία «περίπλοκη φόρμουλα».
Σε αυτή την εξίσωση υπάρχουν επτά μεταβλητές: (W) καιρός, (D) χρέος, (d) μηνιαίος μισθός, (T) χρόνος από τα Χριστούγεννα, (Q) χρόνος από την αποτυχημένη προσπάθεια διακοπής, (M) χαμηλά επίπεδα κινήτρων και (NA) ανάγκη ανάληψης δράσης.
Ο τύπος υποτίθεται ότι μπορούσε να υπολογίσει τη πιο δημοφιλή ημέρα για κλείσιμο διακοπών και λέμε ότι «υποτίθεται» γιατί αυτός δε μπορούσε να λειτουργήσει. «Αν δείτε την εξίσωση, θα καταλάβετε ότι μάλλον κάνουν πλάκα», εξήγησε ο David Mischoulon, διευθυντής της κλινικής και ερευνητικής μονάδας κατάθλιψης στο Γενικό Νοσοκομείο της Μασαχουσέτης. Κανένας από τους παράγοντες που συμπεριέλαβε ο Arnall δεν μπορεί να μετρηθεί ή να συγκριθεί με τις ίδιες μονάδες.
[W + (D-d)] x TQ M x NA
Ο τύπος δεν μπορεί να αξιολογηθεί ή να επαληθευτεί επαρκώς. Δεν υπάρχει τρόπος να μετρηθεί ο μέσος αριθμός ημερών των ανθρώπων που αποφάσισαν να παραιτηθούν από τους στόχους του νέου έτους. Επίσης, ο καιρός διαφέρει από χώρα σε χώρα και από ήπειρο σε ήπειρο, γι’ αυτό και δεν έχει καμία επιστημονική αξία.
Αν βλέπατε κάποια διαφήμιση ή ένα ενημερωτικό email με τίτλο “Καταπολεμήστε τη Blue Monday κλείνοντας αεροπορικά εισιτήρια”, πόσοι από εσάς θα μπαίνατε στον πειρασμό να ψάξετε μία προσφορα για τον επόμενο ταξιδιωτικό σας προορισμό; Τέτοια τεχνάσματα μπορεί να υπάρχουν και σήμερα, με πολλούς από εμάς να πέφτουμε στη παγίδα πιστεύοντας ότι πράγματι έχουμε μελαγχολία και τα εισιτηρία είναι ο μοναδικός τρόπος για να τη νικήσουμε. Η Blue Monday όχι μόνο έχει καθιερωθεί, αλλά κάθε χρόνο παρατηρούμε να εμφανίζονται παρόμοια άρθρα με συμβουλές για να επιβιώσουμε και να τα βγάλουμε πέρα τη πιο καταθλιπτική μέρα του χρόνου ή συμβουλές για να αισθανθούμε καλύτερα. Πέρσι, ένας γνωστός μου χρησιμοποιήσε τον συγκεκριμένο όρο για να δικαιολογήσει τη πεσμένη του ψυχολογία, «πρέπει να φταίει η Blue Monday» είπε και συνέχισε «χθες το βράδυ ήμουν μια χαρά». Πιθανολογώ ότι δεν ήταν ο μοναδικός που έκανε αυτή τη σκέψη.
Η Blue Monday, όπως και αντίστοιχοι όροι/ τεχνάσματα, δε πρέπει να χρησιμοποιούνται ως επιστημονικά τεκμήρια σε οποιαδήποτε περίπτωση. Υποστηρίζοντας ότι η τρίτη Δευτέρα του χρόνου είναι η πιο καταθλιπτική μέρα, αυτόματα μειώνεται η σοβαρότητα της κατάθλιψης. Ένα τέχνασμα όχι μόνο έχει τη δύναμη να υποβιβάσει τη ψυχική υγεία, αλλά κάνει χιλιάδες ανθρώπους να πιστεύον ότι μπορεί να είνα καταθλιπτικοί εξαιτίας του. Παρόλα αυτά, δε γίνεται κάποιος ξαφνικά καταθλιπτικός εξαιτίας της συγκεκριμένης μέρας. Μπορεί να έχετε κακή διάθεση εξαιτίας ενός κακού κακού, της υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ, ενός τσακωμού στο δρόμο ή επειδή ήρθε φουσκωμένος ο λογαριασμός του ρεύματος, αλλά δε φταίει η Blue Monday ή κάποια άλλη Δευτέρα με διαφορετικό χρώμα. Αφού αρκετοί υποστήριξαν ότι η εξίσωση δε μπορεί να φανει χρήσιμη στη πράξη, ο Arnall διεξήγε εκστρατεία κατά της δικής του ιδέας, της Blue Monday, ως μέλος της “ακτιβιστικής ομάδας” Stop Blue Monday. Ωστόσο, αποδείχθηκε ότι αυτή η ομάδα ήταν επίσης μια εκστρατεία marketing με σκοπό τη προώθηση ταξιδιωτικού πακέτου, αυτή τη φορά για τα Κανάρια Νησιά.
Το πιο πιθανό είναι να μη νιώθουμε καλα για πολλές μέρες και ναι, μπορεί να έχει μερίδιο ευθύνης ο καιρός. Μερικές φορές είναι μία εύκολη δικαιολογία, όμως, «υπάρχει γενικά περισσότερη θλίψη το χειμώνα και είναι αρκετά συνηθισμένο τον Ιανουάριο να έχουν οι άνθρωποι περισσότερη θλιψη», όπως αναφέρει ο Δρ Ravi Shah, ψυχίατρος στο Ιατρικό Κέντρο Irving του Πανεπιστημίου Κολούμπια στη Νέα Υόρκη. Η χειμερινή μελαγχολία, πιο κλινικά γνωστή ως εποχιακή συναισθηματική διαταραχή ή SAD, είναι μια μορφή κατάθλιψης που οι άνθρωποι βιώνουν συνήθως κατά τους φθινοπωρινούς και χειμερινούς μήνες, όταν υπάρχει λιγότερο ηλιακό φως. Η πάθηση έχει συνδεθεί με μια βιοχημική ανισορροπία στον εγκέφαλο που προκαλείται από τις μικρότερες ώρες φωτός της ημέρας και τη λιγότερη ηλιακή ακτινοβολία το χειμώνα.
Όπως μπορείτε να καταλάβετε, όσοι ζούμε στην Αθήνα και γενικά στην Ελλάδα, είμαστε πολλοί τυχεροί, αφού τις περισσότερες μέρες του χρόνου έχουμε ηλιοφάνεια. Μπορεί να μας λείπει ο ήλιος τις συννεφιασμένες μέρες, αλλά ξέροντας ότι υπάρχουν πολλες πιθανότητες να εμφανιστεί από στιγμή σε στιγμή ή από μέρα σε μέρα, συνήθως δε πτοούμαστε, ή αν συμβαίνει, είναι για λίγο όσο διαρκεί και η απουσία του ήλιου δήλαδη. Αν γκρινιάζουμε εμείς για την απουσία ήλιου, τότε τι θα έπρεπε όσοι ζουν στις Βόρειες Χώρες;
Είναι πράγματι η πιο καταθλιπτική μέρα του χρόνου, ή είναι μία καλή αφορμή για να βγάλουμε λίγο drama παραπάνω σε σχέση με τις υπόλοιπες μέρες. Πιστεύω ότι συμβαίνει το δεύτερο, το οποίο ενισχύεται από τα απανταχού άρθρα που μας βοηθάνε να επιβιώσουμε και τις δημοσιεύσεις στα social media που όλοι είναι καταθλιπτικοί λόγω της ημέρας και ανεβάζουν φωτογραφίες από το συννεφιασμένο ουρανό, ο οποιός δεν είναι «blue», αλλά γκρι ή μαύρος ή όπως αλλιώς μπορεί τον βλέπει κάποιος. Μη νομίζετε ότι όσοι ανεβάζουν ότι νιώθουν καταθλιπτικοί λόγω της Blue Monday, πιστεύουν όλοι ότι είναι. Κι αυτοί τη χρησιμοποιούν ως ένα κόλπο marketing, όχι για να προωθήσουν πακέτα διακοπών, αλλά για να προωθήσουν το λογαριασμό τους και να αυξήσουν τη δημοφιλία τους. Σήμερα (κυριολεκτικά) πουλάει να είσαι “καταθλιπτικός”, ωστόσο, δε θα πρέπει να πέσετε στη παγίδα και να το πουλήσετε κι εσείς. Εκτός ότι πουλάτε ένα ψεύτικο συναίσθημα, ευτελίζετε μία τόσο σοβαρή ιατρική πάθηση,όπως η κατάθλιψη από την οποία πάσχουν περίπου 280 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως, σύμφωνα με τα στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ).
