Η γιορτή της μητέρας ή ημέρα της μητέρας είναι εορτή προς τιμήν της μητέρας και της μητρότητας. Στην Ελλάδα και σε πολλές άλλες χώρες, γιορτάζεται την δεύτερη Κυριακή του Μάη.

Καθιερώθηκε τον 20ό αιώνα και προέρχεται από το αγγλικό και το αμερικανικό κίνημα των γυναικών. Η Αμερικανίδα Ανν Τζάρβις διοργάνωσε για πρώτη φορά το 1865 ένα κίνημα με το όνομα Mothers Friendships Day και συναντήσεις με το όνομα Mothers Day Meetings, κατά τις οποίες οι μητέρες αντάλλασσαν απόψεις και εμπειρίες.Το 1870 η Τζούλια Γουόρντ Χάου διοργάνωσε μια εκδήλωση φιλειρηνικής συγκέντρωσης μητέρων με το σλόγκαν peace and motherhood με σκοπό, τα παιδιά να μη στέλνονται στον πόλεμο.

Στην Ελλάδα η γιορτή της μητέρας συνδέθηκε με την εορτή της Υπαπαντής στις 2 Φεβρουαρίου. Τότε η ορθόδοξη εκκλησία γιορτάζει την Παναγία με τον Ιωσήφ που πηγαίνουν τον 40ήμερο Ιησού στο Ναό για ευλογία. Να «σαραντίσει», σύμφωνα με την σύγχρονη ορολογία. Μια κίνηση που ακόμα και σήμερα κάνουν οι χριστιανές μητέρες και ονομάζεται «Σαραντισμός». Ο παράλληλος εορτασμός της μητέρας ξεκίνησε το 1929 με προφανή τον συμβολισμό. Όμως κατά την δεκαετία του 1960, ο εορτασμός ατόνησε και ενισχύθηκε η δυτικόφερτη συνήθεια εορτασμού της 2ης Κυριακής του Μαΐου, αν και η εκκλησία επιμένει στην παλαιά ημέρα εορτασμού και διοργανώνει σχετικές εκδηλώσεις.

Οι θρησκείες σε όλο τον κόσμο χρησιμοποιούν την ημέρα αυτή για να τιμήσουν τη σημασία της μητρικής φροντίδας, από τους παραδοσιακούς εορτασμούς έως εκδηλώσεις που τιμούν τη σύγχρονη γονική μέριμνα, τα προβλήματα που αντιμετωπίζει μια γυναίκα με θέματα υπογονιμότητας ή τον πόνο της απώλειας ενός παιδιού.

Ωστόσο, η μητρότητα και η ανατροφή δεν γιορτάζονται μόνο συγκεκριμένες ημέρες. Πολλές θρησκείες περιλαμβάνουν θεησκευτικές παραδόσεις που αγκαλιάζουν πολλαπλές μορφές της θεϊκής θηλυκότητας ως κεντρικές στα συστήματα πεποιθήσεών τους.

Ασιατικές παραδόσεις

Η Γκουάν Γιν, η οποία φέρει πολλές παραλλαγές του ονόματός της, τιμάται ως θεά της συμπόνιας και του ελέους σε πολλές διαφορετικές ανατολικές παραδόσεις. Ξεκινώντας ως ένας αρσενικός μποντισάτβα που ονομάζεται Αβαλοκιτεσβάρα, η μορφή της θεάς προσαρμόστηκε σε πολλούς διαφορετικούς πολιτισμούς σε όλο τον κόσμο. Ονομάζεται Κάννον στην Ιαπωνία και Κουάν Αμ στο Βιετνάμ, αποτελεί συχνά κεντρικό σημείο λατρείας σε ναούς και θεωρείται επίσης φύλακας των ναυτικών και θεά της γονιμότητας.

Παράλληλα, μια από τις πιο γνωστές θεές του Ινδουισμού, αποτελεί μια πολύ ιδιόμορφη περίπτωση. Η Κάλι θεωρείται από πολλούς μια τρομακτική φιγούρα, που απεικονίζεται να χρησιμοποιεί πολλαπλά όπλα και να είναι ντυμένη με ρούχα από κομμένα κεφάλια και χέρια. Ωστόσο, η Κάλι είναι επίσης μια σημαντική μητρική φιγούρα που διοχετεύει την αγριότητά της στη φροντίδα και την υπεράσπιση όλης της δημιουργίας. Ως εκδήλωση της αρχέγονης δύναμης της Shakti, η Κάλι είναι ουσιαστικά όλες οι πτυχές της μητρότητας ενωμένες σε μία, ταυτόχρονα στοργική και άγρια.

Η τριπλή θεά

Στον νεοπαγανισμό, έναν όρο-ομπρέλα για μια διαφορετική ομάδα νέων θρησκευτικών κινημάτων που είναι πιο δημοφιλή στις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αυστραλία και την Ευρώπη, οι μορφές της θεάς παίζουν επίσης συχνά πρωταρχικό ρόλο. Οι διάφοροι κλάδοι του νεοπαγανισμού περιλαμβάνουν τη Γουίκα και την αναβίωση της αρχαιοελληνικής θρησκείας, μια θρησκεία που επικεντρώνεται στους θεούς και τις θεές της Αρχαίας Ελλάδας.

Πρωταρχικής σημασίας για πολλούς Νεοπαγανιστές είναι η τριπλή θεά, μια μορφή που περιλαμβάνει τις τρεις όψεις της παρθένας, της μητέρας και της γριάς. Μερικές φορές αυτές οι μορφές της θεάς βασίζονται σε συγκεκριμένες αρχαίες θεότητες, όπως η Περσεφόνη, η Δήμητρα και η Εκάτη, και μερικές φορές λατρεύονται γενικότερα ως αναπαραστάσεις διαφόρων φάσεων της ζωής μιας γυναίκας.

Πιο πρόσφατα, πολλές από αυτές τις παραδόσεις επεκτείνονται σκόπιμα ώστε να αποδομήσουν την έννοια του φύλου και να αγκαλιάσουν ένα φάσμα σεξουαλικών ταυτοτήτων. Για ορισμένους Νεοπαγανιστές, η διερεύνηση του τι σημαίνει θηλυκότητα και αρρενωπότητα στη σημερινή κοινωνία είναι μια σημαντική επέκταση της θρησκευτικής πίστης και ένας τρόπος να συμπεριληφθούν άνθρωποι που έχουν νιώσει απόρριψη από άλλες θρησκευτικές κοινότητες.

Πέρα από τη θεά

Πολλές άλλες θρησκείες σέβονται τις μητρικές μορφές, ακόμη και αν δεν λατρεύονται ή δεν θεωρούνται θεές. Στην Καντίγια, τη σύζυγο του Προφήτη Μωάμεθ και την πρώτη προσηλυτισμένη στο Ισλάμ, αποδίδεται ο τίτλος «η μητέρα των πιστών», υποδηλώνοντας τη σημασία της για την ανάπτυξη της θρησκείας. Η λατρεία προς τη Μαρία, μητέρα του Ιησού, ήταν κοινή σε όλη την ιστορία του Χριστιανισμού και παραμένει δημοφιλής και σήμερα. Στον Ιουδαϊσμό, η ιδέα της Σέκινα έχει επηρεάσει την φεμινιστική σκέψη. Αντί να αντιπροσωπεύει μια γυναίκα αποκλειστικά ή μια γυναικεία μορφή, η Σέκινα θεωρείται ως η θηλυκή πτυχή του θείου, μια εκδήλωση της σοφίας του Θεού στη Γη.

Η φροντίδα και η συμπόνια αποτελούν βασικές έννοιες σε πολλές θρησκείες, είτε εκπροσωπούνται ως συγκεκριμένες μορφές θεάς, είτε ως αρχέτυπα της θηλυκότητας, είτε ως νέες θρησκευτικές εξελίξεις που αγκαλιάζουν μεταβαλλόμενες ιδέες για το φύλο.

Δείτε επίσης: Από μηχανής Θεός: Η άνοδος της τεχνητής νοημοσύνης μπορεί να οδηγήσει σε νέες θρησκείες.