Ο Ιούνιος είναι ένας μήνας αφιερωμένος στην LGBTQ+ κοινότητα τιμώντας τους αγώνες για τα δικαιώματά της με αφετηρία τις εξεγέρσεις του Stonewall τον Ιούνιο του 1969. Ο μήνας περηφάνιας σε όλον τον κόσμο θα εορταστεί με παρελάσεις και άλλα αφιερώματα και σε κάθε χώρα που τιμά τον ακτιβισμό της κοινότητας, σύμβολα όπως το ουράνιο τόξο και το ροζ τρίγωνο θα έχουν την τιμητική τους.

Tο ροζ τρίγωνο όμως, που με περηφάνεια χρησιμοποείται τώρα από τα μέλη και τους υποστηρικτές της LGBTQ+ κοινότητας, έρχεται από μία σκοτεινή περίοδο της ανθρωπότητας και από ντροπιαστικές σελίδες της παγκόσμιας ιστορίας.

Μία από τις ομάδες που στοχοποιήθηκαν από τους Ναζί και συνεχίζει μέχρι σήμερα σε όλον τον κόσμο να δέχεται επίθεση τόσο λεκτική όσο και σωματική είναι οι ομοφυλόφιλοι. Οι ομοφυλόφιλοι της Γερμανίας, ειδικά  από την άνοδο του Χίτλερ και μετά εκδιώχθηκαν και τοποθετήθηκαν σε γερμανικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Οι ιστορίες των επιζώντων αποκαλύπτουν μια αφάνταστη σκληρότητα και απάνθρωπη μεταχείριση που εκπορευόταν από το ίδιο παράλογο μίσος που εξακολουθεί να στοιχειώνει τους ομοφυλόφιλους, τους μαύρους αλλά και κάθε μειονότητα σήμερα.

Οι ρίζες της ναζιστικής δίωξης των ομοφυλόφιλων είναι βαθιές. Από την ενοποίηση της Γερμανίας το 1871, ένα τμήμα του ποινικού δικαίου της χώρας ευρέως γνωστό ως «παράγραφος 175» υποστήριζε ότι οι άνδρες που εμπλέκονταν σε πράξεις «αφύσικης απρέπειας» θεωρούνταν ότι επιδίδονταν σε εγκληματικές πράξεις και άρα φυλακίζονταν. Από το 1933, το Φυλετικό Κράτος του Χίτλερ προσπάθησε να «εξαγνίσει» τη Γερμανία από τους ομοφυλόφιλους.

Ο Χίτλερ είδε τους ομοφυλόφιλους άνδρες ως απειλή για την εκστρατεία του να εξαγνίσει τη Γερμανία, ειδικά επειδή οι σχέσεις τους δεν μπορούσαν να γεννήσουν παιδιά που θα μεγαλώσουν την Άρια φυλή που ήθελε να καλλιεργήσει. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, μπαρ και κλαμπ φιλικά προς τους ομοφυλόφιλους άρχισαν να κλείνουν, οι αρχές έκαψαν τα βιβλία σε ένα μεγάλο ερευνητικό ίδρυμα αφιερωμένο στη μελέτη της σεξουαλικότητας και οι ομοφυλοφιλικές αδελφικές οργανώσεις έκλεισαν ενώ η Gestapo ξεκίνησε να κρατά «ροζ λίστες» με παραβάτες.

Η δίωξη των ομοφυλόφιλων από τους Ναζί οδήγησε στη σύλληψη περίπου 100.000 ομοφυλόφιλων ανδρών. Οι ιστορικοί δεν έχουν ακριβή εκτίμηση για το πόσοι ομοφυλόφιλοι κρατούμενοι δολοφονήθηκαν. Οι ομοφυλόφιλοι αναγκάζονταν να φορούν το ροζ τρίγωνο στις τσέπες του στήθους τους στα στρατόπεδα συγκέντρωσης για να τους ξεχωρίζουν από τους άλλους κρατούμενους.

Ροζ Τρίγωνο
Πηγή: Jersey Craig/ Twitter

Τρίγωνα διαφόρων χρωμάτων χρησιμοποιήθηκαν για τον προσδιορισμό κάθε κατηγορίας «ανεπιθύμητων»: κίτρινο για τους Εβραίους, καφέ των Τσιγγάνων, κόκκινο για τους πολιτικούς κρατούμενους, πράσινο για τους εγκληματίες, μαύρο για τους αντικοινωνικούς, μωβ για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά, μπλε για τους μετανάστες και ροζ για τους ομοφυλόφιλους.

Τα τρίγωνα που χρησιμοποιούσαν οι Ναζί στα στρατόπεδα συγκέντρωσης

Τα ροζ τρίγωνα ήταν ελαφρώς μεγαλύτερα από τα άλλα χρωματιστά τρίγωνα, έτσι ώστε οι φύλακες να τα αναγνωρίζουν από απόσταση και να έχουν πιο σκληρή μεταχείριση ενώ υποβάλλονταν σε απάνθρωπες συνθήκες σκληρής εργασίας. Μερικοί ευνουχίστηκαν ή χρησιμοποιήθηκαν ως ινδικά χοιρίδια σε βάρβαρα «ιατρικά» πειράματα. Άλλοι δολοφονήθηκαν στο πλαίσιο του λεγόμενου προγράμματος «Ευθανασία» όπου το κράτος ενέκρινε τη δολοφονία ατόμων με αναπηρία. Ωστόσο, υπάρχουν ελάχιστες μαρτυρίες επιζώντων από άνδρες που αναγκάστηκαν να φορέσουν το ροζ τρίγωνο.

Ένας λόγος για αυτό ήταν η υπολειπόμενη προκατάληψη προς την κοινότητα LGBTQ+ μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενώ καταβλήθηκε μεγάλη προσπάθεια για τον επαναπατρισμό των περισσότερων θυμάτων της ναζιστικής βαρβαρότητας, οι ομοφυλόφιλοι επιζώντες δεν «ελευθερώθηκαν». Κατόπιν σύστασης Βρετανών και Αμερικανών δικηγόρων, οι άνδρες που είχαν συλληφθεί βάσει του νόμου «Παράγραφος 175» της Γερμανίας κατά των ομοφυλοφίλων έπρεπε να φυλακιστούν εκ νέου.

Η επιβολή των νόμων κατά της ομοφυλοφιλίας στις ΗΠΑ και την Ευρώπη σήμαινε ότι πολλοί γκέι επιζήσαντες του ναζισμού αντιμετώπισαν συνεχείς διώξεις, συλλήψεις και κρατήσεις πολύ μετά την ήττα του Χίτλερ. Για δεκαετίες, οι περισσότεροι από αυτούς τους άντρες δεν ήταν σε θέση να αφηγηθούν το έπος των βασανιστηρίων τους στα χέρια των Ναζί από φόβο μήπως πέσουν στα χέρια μιας εχθρικής κοινωνίας.

Η γερμανική κυβέρνηση δεν αναγνώριζε ούτε χορηγούσε αποζημιώσεις σε ομοφυλόφιλους επιζώντες του ναζισμού μέχρι το 2002, όταν σχεδόν όλοι είχαν πεθάνει. Ας σημειωθεί ότι οι ομοφυλοφιλικές πράξεις χαρακτηρίζονταν ως εγκληματικές στη Γερμανία μέχρι το πρόσφατο 1994.

Καθώς το απελευθερωτικό κίνημα των ομοφυλοφίλων μεγάλωνε στην Αμερική τις δεκαετίες του ’70 και του ’80, το ίδιο αυξήθηκε και η ευαισθητοποίηση για τη δίωξη των ομοφυλόφιλων κατά τη διάρκεια του Ολοκαυτώματος, καθώς άρχισαν να δημοσιεύονται βιβλία και δεδομένα για την περίοδο.

Το 1972, τα απομνημονεύματα του πρώην κρατούμενου Heinz Heger, «The Men With The Pink Triangle», περιέγραφε φρουρούς των SS να βασανίζουν κρατούμενους βουτώντας τους όρχεις τους σε καυτό νερό και σοδομίζοντας τους με σκουπόξυλα. Τα δεδομένα για αυτά τα θύματα άρχισαν να αναφέρονται το 1977, μετά από μια στατιστική ανάλυση από τον κοινωνιολόγο Rudiger Lautmann του Πανεπιστημίου της Βρέμης που υποστήριξε ότι το 60% των ομοφυλόφιλων ανδρών που στάλθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης μπορεί να έχουν πεθάνει.

Η πρώτη αναφορά στα ροζ τρίγωνα εμφανίστηκε επίσης εκείνη τη χρονιά, από ακτιβιστές για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων στο Μαϊάμι που προσάρτησαν τα σύμβολα στα ρούχα τους ως ένδειξη αλληλεγγύης ενώ διαμαρτύρονταν για την ψήφιση για την κατάργηση ενός νόμου που προστατεύει τους ομοφυλόφιλους από τις διακρίσεις στη στέγαση.

Και ενώ οι αγώνες στο Μαϊάμι δεν ήταν επιτυχημένοι, οι ακτιβιστές κατάφεραν να επιστήσουν την εθνική προσοχή στον τρόπο με τον οποίο είχαν επανακτήσει το ροζ τρίγωνο ως σύμβολο αλληλεγγύης.

Το Ροζ Τρίγωνο που υιοθετήθηκε από το σύγχρονο Κίνημα για τα Δικαιώματα LGBTQ τη δεκαετία του 1970 και έγινε εμβληματικό της ζωής και του θανάτου κατά τις δεκαετίες του 1980 και του 1990, όταν ο ανδρικός ομοφυλόφιλος πληθυσμός αντιμετώπισε ξανά μαζικό θάνατο – αυτή τη φορά από το AIDS και την επικριτική αδιαφορία που τους απαξίωσε.

Ο καλλιτέχνης και ακτιβιστής Avram Finkelstein πιστώνεται ότι σχεδίασε το ροζ τρίγωνο της καμπάνιας – το οποίο δείχνει προς τα πάνω, αντί για το ανάποδο ροζ τρίγωνο της εποχής των Ναζί – αφού ο συντηρητικός συγγραφέας και πολιτικός σχολιαστής William F. Buckley πρότεινε στους ασθενείς με HIV/AIDS να κάνουν τατουάζ για να προειδοποιήσουν τους συντρόφους τους.

Πηγή: Avram Finkelstein. Wellcome Library, London/ Wikipedia

Κάποτε σήμα κατατεθέν της σκληρότητας και της τρέλας του Χίτλερ, το Ροζ Τρίγωνο είναι τώρα ταυτόχρονα ένα παγκόσμιο σύμβολο της LGBTQ+ κοινότητας και μια διεθνής υπενθύμιση του παρελθόντος και ως υπόσχεση ότι τέτοιες φρικαλεότητες της ιστορίας δεν θα επαναληφθούν.