Πρέπει να παραδεχτούμε ότι το να είσαι γυναίκα είναι δύσκολο, παντού στον κόσμο, αλλά είναι πιο δύσκολο σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές. Ειδικά αν δεν μπορείς να προσαρμοστείς στον ιδανικό τύπο γυναίκας της κοινωνίας στην οποία ζεις, ο βαθμός αυτής της δυσκολίας αυξάνεται σταδιακά. Στην οικογένεια, την εργασία και την κοινωνική ζωή, δεν μπορείς να δείξεις την παρουσία σου έξω από τη βιολογική σου υπόσταση (σώμα) και να γίνεις άτομο. Κουβαλάς πάντα το αβάσταχτο βάρος του να είσαι γυναίκα.
Στην Τουρκία, όπου γεννήθηκα, το “τίμημα” του να είσαι γυναίκα είναι πολύ βαρύ. Τόσο πολύ που μερικές φορές ακόμη και οι πιο απλές καθημερινές δραστηριότητες μπορούν να δημιουργήσουν στιγμές “κρίσης” όταν το υποκείμενο είναι γυναίκα, όπως οι απογευματινές βόλτες, η μετάβαση στο σούπερ μάρκετ ή η κατανάλωση παγωτού στο δρόμο. Η επιθυμία μιας γυναίκα να φορέσει τη φόρμα της και να κάνει μια βόλτα στο δρόμο το βράδυ μπορεί να μετατραπεί σε εφιάλτη, με οδηγούς να κορνάρουν, ηλικιωμένους να στρέφουν τα βλέμματά τους επάνω τους, ενώ εσύ μπορεί απλά να θέλεις να φορέσεις τα ακουστικά σου και να περπατήσεις. Ή θέλεις να πας γρήγορα στην αγορά για να αγοράσεις φρέσκα φρούτα το πρωί, αλλά δεν μπορείς να βγεις από το σπίτι με εκείνο το μίνι σορτσάκι -πρέπει πρώτα να φορέσεις το μακρύ παντελόνι σου. Αν βγεις έξω με εκείνο το “καυτό” σορτσάκι, μπορεί ανά πάσα στιγμή κάποιος να σε χαρακτηρίσει ανήθικη. Αλλά οι γυναίκες αποφεύγουν να τρώνε και παγωτό στο δρόμο; Ναι, γιατί κάποιοι διεστραμμένοι άνδρες που θα σε δουν μπορεί να συνδέσουν αυτή την πράξη με το στοματικό σεξ και να αισθανθούν ότι έχουν το δικαίωμα να σε παρενοχλήσουν.
Το να είσαι γυναίκα στην Τουρκία σημαίνει ότι είσαι ανήσυχη από τη στιγμή που βγαίνεις στο δρόμο. Σημαίνει να επιλέγεις ποιο λεωφορείο θα πάρεις. Ούτε πολύ γεμάτο ούτε πολύ άδειο, γιατί και οι δύο τρόποι μπορεί να είναι επικίνδυνοι για εσένα. Έτσι, τώρα που έχεις επιβιβαστεί σε ένα σχετικά κανονικό λεωφορείο, πρέπει να βρεις μια ασφαλή γωνία. Έχεις ήδη συνηθίσει στην οπτική παρενόχληση, γι’ αυτό και συχνά την αγνοείς. Προκειμένου να μην αντιληφθείς τα άβολα βλέμματα, προσπαθείς να ολοκληρώσεις τη διαδρομή “θάβοντας” τον εαυτό σου στο τηλέφωνό και δεν δίνεις σημασία στο περιβάλλον γύρω σου. Αγνοείς επίσης τις περισσότερες φορές τη λεκτική παρενόχληση. Αλλά μερικές φορές δεν μπορείς να συγκρατηθείς. Δεν μπορείς να συγκρατήσεις τον θυμό σου. «Τι κοιτάτε; Τι κάνετε;» φωνάζεις. Είτε αυτός που σε παρενόχλησε δεν σε παίρνει στα σοβαρά είτε συμπεριφέρεται σαν να είσαι εσύ ο ένοχος. Μερικές φορές περπατάει προς εσένα και καταφεύγει στη σωματική βία. Υπάρχουν τόσες πολλές γυναίκες και άνδρες γύρω σου, αλλά δεν βγάζουν άχνα, απλώς σας παρακολουθούν με “κενά” μάτια. Σε πληγώνει περισσότερο όταν αυτές οι γυναίκες σιωπούν ενώ εσύ παρενοχλείσαι, δεν πιστεύεις πια στα παραμύθια περί αδελφότητας. Αυτοί οι άνθρωποι που σιωπούν, είτε σιωπούν επειδή φοβούνται να αντιδράσουν είτε επειδή πιστεύουν όντως ότι είσαι ένοχη. Επειδή άνοιξες το στόμα σου να φας το παγωτό σου ή του έριξες μια ματιά, σημαίνει ότι έστειλες κάποιο σεξουαλικό σημάδι στον “ενδιαφερόμενο”. Δεν μπορείς να αποδείξεις το αντίθετο.
Στην πραγματικότητα, δεν χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα σε κανέναν. Αλλά για να συνυπάρχεις με αυτούς τους ανθρώπους, για να επιβιώσεις, πρέπει να προσαρμοστείς στα δικά τους πρότυπα. Αν κάνεις ό,τι γουστάρεις ή αν ξεφεύγεις λίγο από τα όρια, είσαι εν δυνάμει επικίνδυνος γι’ αυτούς. Διαφορετικά, μπορεί να θεωρηθείς μια σαγηνευτική κακιά γυναίκα για τις συζύγους, τους άνδρες και τους συντρόφους τους. Αλλά εσύ είσαι απλώς ένας συνηθισμένος άνθρωπος που προσπαθεί να ζήσει τη δική του ζωή.
Ένα μέρος της ζωής μου πέρασε σε μια τέτοια συνθήκη, και θεωρούσα τον εαυτό μου τυχερό άνθρωπο που επέστρεφα στο σπίτι κάθε μέρα και κάθε βράδυ χωρίς να συναντήσω κάποιον που θα μου έκανε κακό, κάποιον επικίνδυνο. Όμως τώρα βρίσκομαι σε μια διαφορετική φάση της ζωής μου. Ο άντρας που ερωτεύτηκα, η μόρφωσή μου και η καριέρα μου με οδήγησαν σε μια διαφορετική ζωή. Τώρα είμαι εδώ, περίπου ένα μήνα από τότε που μετακόμισα στην Αθήνα. Χρειάζεται χρόνος για να συνηθίσεις μια νέα πόλη, μια νέα χώρα και έναν νέο τρόπο ζωής, γι’ αυτό και δεν έχω ακόμη εξερευνήσει πλήρως τα πάντα. Πάντα επισκεπτόμουν την Αθήνα για μικρά χρονικά διαστήματα στο παρελθόν και τώρα ήρθα για να ξεκινήσω μια νέα ζωή. Αν και δεν είναι εύκολο να καταλάβεις τα πάντα σε σύντομο χρονικό διάστημα, μπορείς να συνειδητοποιήσεις ορισμένα πράγματα σχετικά με την κοινωνική ζωή ενός τόπου.
Ως ξένος σε αυτή την πόλη, συνήθως συναντώ μια ζεστή και φιλική προσέγγιση. Οι συνήθειες και οι συμπεριφορές μας είναι παρόμοιες μεταξύ τους, οπότε δεν είμαι απόλυτα “ξένος”. Με άλλα λόγια, παρόλο που δεν μιλάω την ίδια γλώσσα με τους περισσότερους ανθρώπους με τους οποίους επικοινωνώ, μιλάμε ευγενικά και με χαμογελαστά πρόσωπα. Ως απάντηση σε αυτή την ευγένεια, συνειδητοποίησα ότι άρχισα να χαμογελάω περισσότερο από το συνηθισμένο, ενώ στην πραγματικότητα δεν ήμουν ποτέ μουτρωμένος άνθρωπος. Ωστόσο, ειδικά αν μεγαλώνεις σε ένα μέρος όπου το να είσαι ευγενικός και να χαμογελάς στο αντίθετο φύλο εκλαμβάνεται άμεσα ως φλερτ ή πρόσκληση για σεξ, δυστυχώς μαθαίνεις να είσαι πιο αγενής και σοβαρός.
Τώρα, εδώ, δεν με νοιάζει πόσο χαμογελάω ή γελάω, δεν με νοιάζει τι φοράω, πώς φαίνομαι, πώς κάθομαι. Αφού ξέρω ότι υπάρχουν λιγότερα βλέμματα επάνω μου, ίσως να είμαι αόρατη. Και υποθέτω ότι, το να είμαι αόρατη, είναι αυτό που έψαχνα όλα αυτά τα χρόνια.
Πρέπει να παραδεχτούμε ότι το να είσαι γυναίκα είναι δύσκολο, παντού στον κόσμο, αλλά είναι πιο δύσκολο σε ορισμένες γεωγραφικές περιοχές. Ειδικά αν δεν μπορείς να προσαρμοστείς στον ιδανικό τύπο γυναίκας της κοινωνίας στην οποία ζεις, ο βαθμός αυτής της δυσκολίας αυξάνεται σταδιακά. Στην οικογένεια, την εργασία και την κοινωνική ζωή, δεν μπορείς να δείξεις την παρουσία σου έξω από τη βιολογική σου υπόσταση (σώμα) και να γίνεις άτομο. Κουβαλάς πάντα το αβάσταχτο βάρος του να είσαι γυναίκα.
Στην Τουρκία, όπου γεννήθηκα, το “τίμημα” του να είσαι γυναίκα είναι πολύ βαρύ. Τόσο πολύ που μερικές φορές ακόμη και οι πιο απλές καθημερινές δραστηριότητες μπορούν να δημιουργήσουν στιγμές “κρίσης” όταν το υποκείμενο είναι γυναίκα, όπως οι απογευματινές βόλτες, η μετάβαση στο σούπερ μάρκετ ή η κατανάλωση παγωτού στο δρόμο. Η επιθυμία μιας γυναίκα να φορέσει τη φόρμα της και να κάνει μια βόλτα στο δρόμο το βράδυ μπορεί να μετατραπεί σε εφιάλτη, με οδηγούς να κορνάρουν, ηλικιωμένους να στρέφουν τα βλέμματά τους επάνω τους, ενώ εσύ μπορεί απλά να θέλεις να φορέσεις τα ακουστικά σου και να περπατήσεις. Ή θέλεις να πας γρήγορα στην αγορά για να αγοράσεις φρέσκα φρούτα το πρωί, αλλά δεν μπορείς να βγεις από το σπίτι με εκείνο το μίνι σορτσάκι -πρέπει πρώτα να φορέσεις το μακρύ παντελόνι σου. Αν βγεις έξω με εκείνο το “καυτό” σορτσάκι, μπορεί ανά πάσα στιγμή κάποιος να σε χαρακτηρίσει ανήθικη. Αλλά οι γυναίκες αποφεύγουν να τρώνε και παγωτό στο δρόμο; Ναι, γιατί κάποιοι διεστραμμένοι άνδρες που θα σε δουν μπορεί να συνδέσουν αυτή την πράξη με το στοματικό σεξ και να αισθανθούν ότι έχουν το δικαίωμα να σε παρενοχλήσουν.
Το να είσαι γυναίκα στην Τουρκία σημαίνει ότι είσαι ανήσυχη από τη στιγμή που βγαίνεις στο δρόμο. Σημαίνει να επιλέγεις ποιο λεωφορείο θα πάρεις. Ούτε πολύ γεμάτο ούτε πολύ άδειο, γιατί και οι δύο τρόποι μπορεί να είναι επικίνδυνοι για εσένα. Έτσι, τώρα που έχεις επιβιβαστεί σε ένα σχετικά κανονικό λεωφορείο, πρέπει να βρεις μια ασφαλή γωνία. Έχεις ήδη συνηθίσει στην οπτική παρενόχληση, γι’ αυτό και συχνά την αγνοείς. Προκειμένου να μην αντιληφθείς τα άβολα βλέμματα, προσπαθείς να ολοκληρώσεις τη διαδρομή “θάβοντας” τον εαυτό σου στο τηλέφωνό και δεν δίνεις σημασία στο περιβάλλον γύρω σου. Αγνοείς επίσης τις περισσότερες φορές τη λεκτική παρενόχληση. Αλλά μερικές φορές δεν μπορείς να συγκρατηθείς. Δεν μπορείς να συγκρατήσεις τον θυμό σου. «Τι κοιτάτε; Τι κάνετε;» φωνάζεις. Είτε αυτός που σε παρενόχλησε δεν σε παίρνει στα σοβαρά είτε συμπεριφέρεται σαν να είσαι εσύ ο ένοχος. Μερικές φορές περπατάει προς εσένα και καταφεύγει στη σωματική βία. Υπάρχουν τόσες πολλές γυναίκες και άνδρες γύρω σου, αλλά δεν βγάζουν άχνα, απλώς σας παρακολουθούν με “κενά” μάτια. Σε πληγώνει περισσότερο όταν αυτές οι γυναίκες σιωπούν ενώ εσύ παρενοχλείσαι, δεν πιστεύεις πια στα παραμύθια περί αδελφότητας. Αυτοί οι άνθρωποι που σιωπούν, είτε σιωπούν επειδή φοβούνται να αντιδράσουν είτε επειδή πιστεύουν όντως ότι είσαι ένοχη. Επειδή άνοιξες το στόμα σου να φας το παγωτό σου ή του έριξες μια ματιά, σημαίνει ότι έστειλες κάποιο σεξουαλικό σημάδι στον “ενδιαφερόμενο”. Δεν μπορείς να αποδείξεις το αντίθετο.
Στην πραγματικότητα, δεν χρειάζεται να αποδείξεις τίποτα σε κανέναν. Αλλά για να συνυπάρχεις με αυτούς τους ανθρώπους, για να επιβιώσεις, πρέπει να προσαρμοστείς στα δικά τους πρότυπα. Αν κάνεις ό,τι γουστάρεις ή αν ξεφεύγεις λίγο από τα όρια, είσαι εν δυνάμει επικίνδυνος γι’ αυτούς. Διαφορετικά, μπορεί να θεωρηθείς μια σαγηνευτική κακιά γυναίκα για τις συζύγους, τους άνδρες και τους συντρόφους τους. Αλλά εσύ είσαι απλώς ένας συνηθισμένος άνθρωπος που προσπαθεί να ζήσει τη δική του ζωή.
Ένα μέρος της ζωής μου πέρασε σε μια τέτοια συνθήκη, και θεωρούσα τον εαυτό μου τυχερό άνθρωπο που επέστρεφα στο σπίτι κάθε μέρα και κάθε βράδυ χωρίς να συναντήσω κάποιον που θα μου έκανε κακό, κάποιον επικίνδυνο. Όμως τώρα βρίσκομαι σε μια διαφορετική φάση της ζωής μου. Ο άντρας που ερωτεύτηκα, η μόρφωσή μου και η καριέρα μου με οδήγησαν σε μια διαφορετική ζωή. Τώρα είμαι εδώ, περίπου ένα μήνα από τότε που μετακόμισα στην Αθήνα. Χρειάζεται χρόνος για να συνηθίσεις μια νέα πόλη, μια νέα χώρα και έναν νέο τρόπο ζωής, γι’ αυτό και δεν έχω ακόμη εξερευνήσει πλήρως τα πάντα. Πάντα επισκεπτόμουν την Αθήνα για μικρά χρονικά διαστήματα στο παρελθόν και τώρα ήρθα για να ξεκινήσω μια νέα ζωή. Αν και δεν είναι εύκολο να καταλάβεις τα πάντα σε σύντομο χρονικό διάστημα, μπορείς να συνειδητοποιήσεις ορισμένα πράγματα σχετικά με την κοινωνική ζωή ενός τόπου.
Ως ξένος σε αυτή την πόλη, συνήθως συναντώ μια ζεστή και φιλική προσέγγιση. Οι συνήθειες και οι συμπεριφορές μας είναι παρόμοιες μεταξύ τους, οπότε δεν είμαι απόλυτα “ξένος”. Με άλλα λόγια, παρόλο που δεν μιλάω την ίδια γλώσσα με τους περισσότερους ανθρώπους με τους οποίους επικοινωνώ, μιλάμε ευγενικά και με χαμογελαστά πρόσωπα. Ως απάντηση σε αυτή την ευγένεια, συνειδητοποίησα ότι άρχισα να χαμογελάω περισσότερο από το συνηθισμένο, ενώ στην πραγματικότητα δεν ήμουν ποτέ μουτρωμένος άνθρωπος. Ωστόσο, ειδικά αν μεγαλώνεις σε ένα μέρος όπου το να είσαι ευγενικός και να χαμογελάς στο αντίθετο φύλο εκλαμβάνεται άμεσα ως φλερτ ή πρόσκληση για σεξ, δυστυχώς μαθαίνεις να είσαι πιο αγενής και σοβαρός.
Τώρα, εδώ, δεν με νοιάζει πόσο χαμογελάω ή γελάω, δεν με νοιάζει τι φοράω, πώς φαίνομαι, πώς κάθομαι. Αφού ξέρω ότι υπάρχουν λιγότερα βλέμματα επάνω μου, ίσως να είμαι αόρατη. Και υποθέτω ότι, το να είμαι αόρατη, είναι αυτό που έψαχνα όλα αυτά τα χρόνια.
