Ο Πίτερ Άιζενμαν θεωρείται αποδομιστής επειδή από καιρό ισχυρίζεται ότι θέλει να απαλλάξει το αντικείμενο του απο κάθε κανόνα και νόημα. Γεννήθηκε το 1932 στο Νιούαρκ των ΗΠΑ. Τη δεκαετία του ´60 απέκτησε φήμη στις ΗΠΑ επειδή σχημάτισε -μαζί με το Τζακ Γκάτμι, Τζον Χέιντουκ, Ρίτσαρντ Μέιερ και Μάικλ Γκρέιβς- το αρχιτεκτονικό κίνημα «Οι πέντε της Νέας Υόρκης». Τη δεκαετία του ´70 σχεδίασε και έκτισε για τον Ρίτσαρτ και την Σούζαν Φρανκ το «Σπίτι 61», μια κατοικία η οποία παρουσίασε απίστευτες δυσλειτουργίες, χρειάστηκε εκατοντάδες μετατροπές και οδήγησε το ζεύγος Φρανκ στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Στη συνέχεια το αρχιτεκτονικό γραφείο του ρηξικέλευθου Αμερικανού έδωσε κι άλλα γιγάντια έργα, όπως το Συνεδριακό Κέντρο του Κολόμπους (1993), το Κέντρο Τέχνης του Σινσινάτι (1996), το Μνημείο Δολοφονημένων Εβραίων του Βερολίνου (2005) και το Πανεπιστημιακό Στάδιο του φοίνιξ (2006).
Ο φόβος του γέλιου είναι ο θάνατος της σοβαρότητας και η γέννηση της σοβαροφάνειας. Γελάω σημαίνει παίρνω στα σοβαρά το φαινόμενο της ζωής, το οποίο -για τον καθένα μας ξεχωριστά- έχει προοπτική τον θάνατο. Δεν μπορείς να έχεις γνώση της ζωής, της ματαιότητας, και να μη γελάς.
Στην εποχή μας η σκέψη είναι καταστρεπτική. Μάλλον είμαι ένας από τους ελάχιστους αρχιτέκτονες που κάνουν αρχιτεκτονική σκεπτόμενοι και όχι μόνο χτίζοντας. Ακόμη κι αν κάποιοι αρχιτέκτονες σήμερα μπορούν να σκεφτούν, δεν το κάνουν, γιατί δεν είναι καθόλου χρήσιμο το να σκέφτεσαι στην εποχή μας.
Κάθε ελίτ, σε κάθε χώρο, είναι στοιχείο ισορροπίας. Κάνει τις διαφορές ορατές. Δυστυχώς, σήμερα, κάθε ελίτ είναι ανεπιθύμητη εξαιτίας της αντίληψης «όλοι ίδιοι είμαστε» και λόγω της νοοτροπίας «αυτά θέλει ο κόσμος». Ελιτιστής ήταν πάντα όποιος έθετε σε αφισβήτηση τις δοξασίες του τύπου «αυτά θέλει ο κόσμος».
Δεν πιστεύω ότι η εξουσία σκέφτεται πολύ. Η εξουσία απλώς ξέρει ότι πρέπει να ελέγξει τις μάζες και να περιθωριοποιήσει τους διανοούμενους και δρα υποσυνείδητα προς αυτή την κατεύθυνση.
Βάσεις για τη διασκέδαση είναι η ήδη υπάρχουσα επιθυμία και η ήδη υπάρχουσα σκέψη της μάζας. Αυτές οι προδιαγραφές οδηγούν σε παραγωγή πολιτισμικών προϊόντων μόνο προς κατανάλωση. Όμως η τέχνη πρέπει συνεχώς να είναι πρωτοποριακή· πρέπει να προστατεύει τον εαυτό της από την κατανάλωση.
Δεν σας φτάνουν όλες αυτές οι πληροφορίες που εξηγούν τι σημαίνουν διάφορα πράγματα στη ζωή μας; Θέλετε και η αρχιτεκτονική να σας δώσει μία ακόμη πληροφορία; Να σημαίνει και η αρχιτεκτονική κάτι; Καλύτερα βιώστε απλώς την αρχιτεκτονική.
Ο μοντερνισμός στην αρχιτεκτονική σχετιζόταν με την επιθυμία για έναν καλύτερο τρόπο ζωής. Η αρχιτεκτονική έως το 1933 ονειρευόταν με αριστερό τρόπο. Σήμερα η αρχιτεκτονική είναι τυφλή, δεν έχει επαφή με τις λαϊκές μάζες.
Ο μισθοσυντήρητος ονειρεύεται πια σπίτι σαν εκείνα που βλέπει σε σίριαλ όπως η «Δυναστεία». Όταν μιλάει για ένα καλό σπίτι, τέτοιες εικόνες έχει στο μυαλό του. Όταν λοιπόν του δίνεται η ευκαιρία να χτίσει, επειδή δεν εχει τα λεφτά να φτιάξει μια βίλα, φτιάχνει ένα δυάρι με χαρακτηριστικά βίλας.
Δύο πράγματα μπορούμε να καταφέρουμε στη ζωή μας με τη βοήθεια της σκέψης. Πρώτον, μπορούμε να αποκτήσουμε τη δύναμη να ζήσουμε το παρόν. Δεύτερον, μπορούμε να ελέγξουμε τον χρόνο μέσα από τη σύλληψη του μέλλοντος. Ειδικότερα, η πρόβλεψη των μελλούμενων είναι ένας τρόπος για να ζήσουμε περισσότερο από τη φυσική μας δυνατότητα.
Ο Πιρανέζι ήταν ο πρώτος επαναστάτης αρχιτέκτονας. Είδε πρώτος τη σχέση αρχιτεκτονικής και εξουσίας. Απέφυγε να γίνει μανιεριστής και δεν φοβήθηκε να επιτεθεί στην ιεραρχία του «παλαιού καθεστώτος» με την αρχιτεκτονική του. Κατέστρεψε την ιεραρχία, την κλίμακα, την ολοκληρωτική σύνθεση, τις απόψεις, τους άξονες.
Ο Λε Κορμπιζιέ κατάφερε να δώσει αριστερή ιδεολογία στην αρχιτεκτονική του. Αν και ήταν άνθρωπος της Δεξιάς. Αυτό το κατάφερε γιατί υπερέβη τον εαυτό του και ξεπέρασε το οιδιπόδειο σύμπλεγμα του για την προηγούμενη αρχιτεκτονική γενιά.
Μπορεί να είσαι επιχειρηματίας και να έχεις καλλιτεχνική στάση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων. Καλλιτέχνης, επομένως, δεν είναι μόνο ο ζωγράφος ή ο μουσικός. Καλλιτέχνης δεν είναι ιδιότητα, ρόλος, επάγγελμα. Είναι στάση ζωής. Εγώ, για παράδειγμα, είμαι καλλιτέχνης αρχιτέκτονας.
Όταν ήμουν παιδί, ζούσα στον κόσμο μου. Έστηνα ολόκληρες ομάδες μπέιζμπολ στο μυαλό μου και τις έβαζα να παίζουν παιχνίδια. Έβγαζα νοερά ολόκληρη εφημερίδα. Την έχεις «Eisenman Eastern News Service», και δημοσίευα δικές μου ειδήσεις. Όλη μέρα ασχολιόμουν με τη φαντασία μου και σπανίως έβγαινα έξω.
Το ταλέντο, αν αφεθούμε σε αυτό, μας οδηγεί στην τεμπελιά. Οι μόνοι που σώζονται είναι εκείνοι που γρήγορα ξεπερνούν το ταλέντο τους. Οι περισσότεροι τεμπέληδες διακρίνονται μόνο για το ταλέντο τους.
Δεν ενδιαφέρομαι για την λειτουργικότητα των κτιρίων μου. Δεν πρέπει να με απασχολεί πώς θα πάτε με άνεση στο μπάνιο. Για μένα αυτό δεν είναι μεγάλο πρόβλημα. Αν βρω λύση ώστε να πηγαίνετε πιο εύκολα για κατούρημα, δε σας καλυτερεύω τη ζωή.
Ο Πίτερ Άιζενμαν θεωρείται αποδομιστής επειδή από καιρό ισχυρίζεται ότι θέλει να απαλλάξει το αντικείμενο του απο κάθε κανόνα και νόημα. Γεννήθηκε το 1932 στο Νιούαρκ των ΗΠΑ. Τη δεκαετία του ´60 απέκτησε φήμη στις ΗΠΑ επειδή σχημάτισε -μαζί με το Τζακ Γκάτμι, Τζον Χέιντουκ, Ρίτσαρντ Μέιερ και Μάικλ Γκρέιβς- το αρχιτεκτονικό κίνημα «Οι πέντε της Νέας Υόρκης». Τη δεκαετία του ´70 σχεδίασε και έκτισε για τον Ρίτσαρτ και την Σούζαν Φρανκ το «Σπίτι 61», μια κατοικία η οποία παρουσίασε απίστευτες δυσλειτουργίες, χρειάστηκε εκατοντάδες μετατροπές και οδήγησε το ζεύγος Φρανκ στα πρόθυρα της χρεοκοπίας. Στη συνέχεια το αρχιτεκτονικό γραφείο του ρηξικέλευθου Αμερικανού έδωσε κι άλλα γιγάντια έργα, όπως το Συνεδριακό Κέντρο του Κολόμπους (1993), το Κέντρο Τέχνης του Σινσινάτι (1996), το Μνημείο Δολοφονημένων Εβραίων του Βερολίνου (2005) και το Πανεπιστημιακό Στάδιο του φοίνιξ (2006).
Ο φόβος του γέλιου είναι ο θάνατος της σοβαρότητας και η γέννηση της σοβαροφάνειας. Γελάω σημαίνει παίρνω στα σοβαρά το φαινόμενο της ζωής, το οποίο -για τον καθένα μας ξεχωριστά- έχει προοπτική τον θάνατο. Δεν μπορείς να έχεις γνώση της ζωής, της ματαιότητας, και να μη γελάς.
Στην εποχή μας η σκέψη είναι καταστρεπτική. Μάλλον είμαι ένας από τους ελάχιστους αρχιτέκτονες που κάνουν αρχιτεκτονική σκεπτόμενοι και όχι μόνο χτίζοντας. Ακόμη κι αν κάποιοι αρχιτέκτονες σήμερα μπορούν να σκεφτούν, δεν το κάνουν, γιατί δεν είναι καθόλου χρήσιμο το να σκέφτεσαι στην εποχή μας.
Κάθε ελίτ, σε κάθε χώρο, είναι στοιχείο ισορροπίας. Κάνει τις διαφορές ορατές. Δυστυχώς, σήμερα, κάθε ελίτ είναι ανεπιθύμητη εξαιτίας της αντίληψης «όλοι ίδιοι είμαστε» και λόγω της νοοτροπίας «αυτά θέλει ο κόσμος». Ελιτιστής ήταν πάντα όποιος έθετε σε αφισβήτηση τις δοξασίες του τύπου «αυτά θέλει ο κόσμος».
Δεν πιστεύω ότι η εξουσία σκέφτεται πολύ. Η εξουσία απλώς ξέρει ότι πρέπει να ελέγξει τις μάζες και να περιθωριοποιήσει τους διανοούμενους και δρα υποσυνείδητα προς αυτή την κατεύθυνση.
Βάσεις για τη διασκέδαση είναι η ήδη υπάρχουσα επιθυμία και η ήδη υπάρχουσα σκέψη της μάζας. Αυτές οι προδιαγραφές οδηγούν σε παραγωγή πολιτισμικών προϊόντων μόνο προς κατανάλωση. Όμως η τέχνη πρέπει συνεχώς να είναι πρωτοποριακή· πρέπει να προστατεύει τον εαυτό της από την κατανάλωση.
Δεν σας φτάνουν όλες αυτές οι πληροφορίες που εξηγούν τι σημαίνουν διάφορα πράγματα στη ζωή μας; Θέλετε και η αρχιτεκτονική να σας δώσει μία ακόμη πληροφορία; Να σημαίνει και η αρχιτεκτονική κάτι; Καλύτερα βιώστε απλώς την αρχιτεκτονική.
Ο μοντερνισμός στην αρχιτεκτονική σχετιζόταν με την επιθυμία για έναν καλύτερο τρόπο ζωής. Η αρχιτεκτονική έως το 1933 ονειρευόταν με αριστερό τρόπο. Σήμερα η αρχιτεκτονική είναι τυφλή, δεν έχει επαφή με τις λαϊκές μάζες.
Ο μισθοσυντήρητος ονειρεύεται πια σπίτι σαν εκείνα που βλέπει σε σίριαλ όπως η «Δυναστεία». Όταν μιλάει για ένα καλό σπίτι, τέτοιες εικόνες έχει στο μυαλό του. Όταν λοιπόν του δίνεται η ευκαιρία να χτίσει, επειδή δεν εχει τα λεφτά να φτιάξει μια βίλα, φτιάχνει ένα δυάρι με χαρακτηριστικά βίλας.
Δύο πράγματα μπορούμε να καταφέρουμε στη ζωή μας με τη βοήθεια της σκέψης. Πρώτον, μπορούμε να αποκτήσουμε τη δύναμη να ζήσουμε το παρόν. Δεύτερον, μπορούμε να ελέγξουμε τον χρόνο μέσα από τη σύλληψη του μέλλοντος. Ειδικότερα, η πρόβλεψη των μελλούμενων είναι ένας τρόπος για να ζήσουμε περισσότερο από τη φυσική μας δυνατότητα.
Ο Πιρανέζι ήταν ο πρώτος επαναστάτης αρχιτέκτονας. Είδε πρώτος τη σχέση αρχιτεκτονικής και εξουσίας. Απέφυγε να γίνει μανιεριστής και δεν φοβήθηκε να επιτεθεί στην ιεραρχία του «παλαιού καθεστώτος» με την αρχιτεκτονική του. Κατέστρεψε την ιεραρχία, την κλίμακα, την ολοκληρωτική σύνθεση, τις απόψεις, τους άξονες.
Ο Λε Κορμπιζιέ κατάφερε να δώσει αριστερή ιδεολογία στην αρχιτεκτονική του. Αν και ήταν άνθρωπος της Δεξιάς. Αυτό το κατάφερε γιατί υπερέβη τον εαυτό του και ξεπέρασε το οιδιπόδειο σύμπλεγμα του για την προηγούμενη αρχιτεκτονική γενιά.
Μπορεί να είσαι επιχειρηματίας και να έχεις καλλιτεχνική στάση στην αντιμετώπιση των προβλημάτων. Καλλιτέχνης, επομένως, δεν είναι μόνο ο ζωγράφος ή ο μουσικός. Καλλιτέχνης δεν είναι ιδιότητα, ρόλος, επάγγελμα. Είναι στάση ζωής. Εγώ, για παράδειγμα, είμαι καλλιτέχνης αρχιτέκτονας.
Όταν ήμουν παιδί, ζούσα στον κόσμο μου. Έστηνα ολόκληρες ομάδες μπέιζμπολ στο μυαλό μου και τις έβαζα να παίζουν παιχνίδια. Έβγαζα νοερά ολόκληρη εφημερίδα. Την έχεις «Eisenman Eastern News Service», και δημοσίευα δικές μου ειδήσεις. Όλη μέρα ασχολιόμουν με τη φαντασία μου και σπανίως έβγαινα έξω.
Το ταλέντο, αν αφεθούμε σε αυτό, μας οδηγεί στην τεμπελιά. Οι μόνοι που σώζονται είναι εκείνοι που γρήγορα ξεπερνούν το ταλέντο τους. Οι περισσότεροι τεμπέληδες διακρίνονται μόνο για το ταλέντο τους.
Δεν ενδιαφέρομαι για την λειτουργικότητα των κτιρίων μου. Δεν πρέπει να με απασχολεί πώς θα πάτε με άνεση στο μπάνιο. Για μένα αυτό δεν είναι μεγάλο πρόβλημα. Αν βρω λύση ώστε να πηγαίνετε πιο εύκολα για κατούρημα, δε σας καλυτερεύω τη ζωή.
