Η Πάολα Ναβόνε δεν δηλώνει την ηλικία της, αλλά μάλλον γεννήθηκε το 1950 στο Τορίνο. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο της πόλης, αποφοίτησε το 1973 και έπειτα εγκαταστάθηκε στο Μιλάνο. Τη δεκαετία του ’70 εντάχθηκε στην πρωτοποριακή σχεδιαστική ομάδα Alchimia Goup. Τη δεκαετία του ´80 εργάστηκε σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας (Φιλιππίνες, Ινδονησία, Μαλαισία, Ταϊλάνδη) για λογαριασμό της Οργάνωσης Βιομηχανικής Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNIDO) και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το 1983 τιμήθηκε με το βραβείο Osaka International Design Awards, το οποίο δόθηκε για πρώτη φορά εκείνη τη χρονιά. Πέντε χρόνια αργότερα ίδρυσε μαζί με τον Τζούλιο Καπελίνι τη σχεδιαστική φίρμα Capellini Mondo και δούλεψε σ´ αυτή μέχρι το 1995. Κατόπιν της ανατέθηκε η σχεδιαστική επίβλεψη των εταιρειών Gervasoni, Orizzonti και Piazza Sempione. Σήμερα ζει στο Μιλάνο και στο Χονγκ Κονγκ και παραμένει τέρας δραστηριότητας.
Πρόσφατα συνεργάστηκε με την βενετσιάνικη μάρκα Lodes και πριν λίγες μέρες έγινε η παρουσίαση της σειράς φωτιστικών Oblò, η οποία περιλαμβάνει τρία διαφορετικά μοντέλων κρεμαστών φωτιστικών με μια χρωματική παλέτα που έχει σχεδιαστεί για να θυμίζει “τις αισθήσεις της θάλασσας”. Η Navone, η οποία πλέον συνυπογράφει το νέο αντικείμενο μαζί με το δικό της design γραφείο ΟΤΤΟ, δημιούργησε τα φωτιστικά χρησιμοποιώντας ως βασικά υλικά πυρέξ και σιλικόνη.
Όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν κάτι. Όλοι ξέρουν κάτι, όλοι έχουν ένα πλεονέκτημα. Όμως μερικοί δεν τα καταφέρνουν για διάφορους λόγους. Υπάρχουν άνθρωποι που στη ζωή έχουν κάποιες περιπέτειες. Η ιστορία βάζει τους ανθρώπους σε περίεργες, θεαματικές, πολύ δύσκολες καταστάσεις. Αυτά τα πράγματα δεν μπορούμε να τα επιλέξουμε, δεν περνάνε από το χέρι μας.
Θεωρητικά ο κάθε άνθρωπος έχει κάποιες ικανότητες.Υπάρχουν όμως άνθρωποι που είναι πιο τυχεροί και άλλοι που είναι λιγότερο τυχεροί. Υπάρχουν άνθρωποι που έζησαν σε περίπλοκες ιστορικές περιόδους και αναγκάστηκαν να επιβιώσουν σε καταστάσεις που απαιτούσαν μεγάλο θάρρος, πολύ κόπο, μεγάλη δύναμη. Δεν μπορούμε πάντα να επιλέξουμε ελεύθερα.
Λάθος είναι να χάνεις μια ευκαιρία. Λάθος είναι να ξέρεις ότι θέλεις να κάνεις κάτι, αλλά να μην το κάνεις επειδή προκύπτει μια παρεμβολή ή ένας περισπασμός. Για παράδειγμα, χτυπάει το τηλέφωνο, το σηκώνεις και έτσι δεν κάνεις αυτό που σκόπευες να κάνεις. Αυτό είναι ένα λάθος. Μόνο οι παραλείψεις και οι αφηρημάδες παράγουν λάθη.
Είχα έναν θείο που έλεγε ότι ήταν διάσημος. Όχι όμως για αυτά που ήξερε να κάνει, αλλά για τα λάθη του. Ήταν πολύ γνωστός παίκτης του μπριτζ και τρεις φορές έχασε το παγκόσμιο πρωτάθλημα για ένα λάθος. Τότε γράφτηκε σε βιβλία η φράση «το περίφημο λάθος του κυρίου Χ». Όμως, το να κάνεις τόσο διάσημα λάθη δεν είναι εύκολο πράγμα. Το άσχημο είναι ότι άνθρωποι που κάνουν άπειρα μικρά λαθάκια κάθε μέρα.
Η αντικειμενική η ποιότητα είναι άπιαστη. Η υποκειμενική ποιότητα καθορίζεται από τα μάτια του καθενός. Προσωπικά συνδέω την ποιότητα με την απλότητα. Πάντως πιστεύω ότι η επιδίωξη της αντικειμενικής ποιότητας δεν είναι τόσο ενδιαφέρουσα άσκηση, πιστεύω ότι ο καθένας πρέπει να κοιτάζει τον κόσμο με τα δικά του γυαλιά. Από την άλλη, βέβαια, η ποιότητα έχει συχνά να κάνει με νόμους, με προδιαγραφές, με γραφειοκρατίες. Εμάς τους σχεδιαστές, για παράδειγμα, μας υποχρεώνουν να υπακούμε σε ένα σύστημα κανόνων, το οποίο έχει επιβληθεί σε διεθνές επίπεδο. Έτσι η νόρμες που πρέπει να διέπουν τη δουλειά μας θυμίζουν τις κοινοτικές οδηγίες για την ευρωπαϊκή αγορά τροφίμων. Εγώ όμως προτιμώ το ατύχημα από την τυποποιημένη ποιότητα.
Όσο και να λες πως είναι ΟΚ η παγκοσμιοποίηση, πάντα θα υπάρχει πρόβλημα με τις ιδιαιτερότητες των μικρών περιοχών και των μικρών παραγωγών. Δείτε τα τρόφιμα: τόσα τυριά δεν μπορούν πια να πωληθούν στην Ευρώπη διότι δεν πληρούν τα διεθνή πρότυπα. Δεν με ενδιαφέρουν αυτά τα πράγματα· η τυποποίηση μου φαίνεται σαν ισοπέδωση. Σίγουρα ωφελεί τη δομή των αγορών, αλλά τόσο οι καταναλωτές, όσο και οι σχεδιαστές έχουν την ανάγκη να επιδιώξουν κάποια εξατομίκευση, να ποντάρουν σε ορισμένα ιδιαίτερα στοιχεία, να αγκαλιάσουν παραγωγές μικρής κλίμακας. Καλή είναι η τυποποίηση, αλλά σκοτώνει την ψυχή πάμπολλων προϊόντων.
Έμφαση στην ύλη. Μου αρέσουν πολύ τα υλικά και επιδιώκω το κοντράστ, τους συνδυασμούς αντίθετων. Μου αρέσει, φερειπείν, να συνδυάζω το γυαλιστερό με το ματ, το σκληρό με το μαλακό. Μερικές φορές, μάλιστα, αυτοί οι συνδυασμοί είναι λίγο υπερβολικοί. Γενικότερα, μου αρέσει να συνδυάζω διαφορετικούς κόσμους: τους χειροτέχνες με την εξεζητημένη βιομηχανία, την υψηλή τεχνολογία με την υποτυπώδη τεχνολογία. Πιστεύω ότι οι διαφορετικοί κόσμοι εμπλουτίζονται όταν συναντιούνται. Μερικές φορές το αποτέλεσμα είναι καλό, άλλες καταστροφικό, αλλά εγώ δεν σταματώ τις δοκιμές. Βέβαια τα υλικά που επιλέγω συνδέονται πάντα με την παραγωγή. Πάντα σχεδιάζω κάτι όταν πρόκειται κάποιος να το παράγει μετά.
Μεγάλοι designers. Μεγάλος designer είναι εκείνος που έχει την ικανότητα να εγχύει στα σχέδια του ένα μεγάλο ποσοστό υψηλής ποίησης. Ο σπουδαίος designer βάζει αυτό το ποιητικό συστατικό που κάνει όποιον αντικρίζει ένα αντικείμενο να το θεωρεί ξεχωριστό.
Πολλά αντικείμενα αντέχουν αισθητικά στο χρόνο. Όλοι τους μπορεί να έχουν μια δεύτερη, μια τρίτη, μια τέταρτη ζωή. Εγώ πηγαίνω παντού: στα παζάρια, στις υπαίθριες αγορές, στις αντικερί, στα μουσεία. Πηγαίνω παντού, ρουφάω σαν σφουγγάρι και συνεχώς βρίσκω όμορφα αντικείμενα. Τα βρίσκω ακόμη και στα σκουπίδια.
Το πιο ενδιαφέρον πάντως είναι πως τα αντικείμενα ταξιδεύουν στον χώρο και στον χρόνο. Φερειπείν, βρίσκω σε αντικερί των ΗΠΑ πράγματα που κατέφτασαν από την Κεντρική Ευρώπη πριν από 200 χρόνια. Από την άλλη, παρατηρώ πολλές ομοιότητες μεταξύ των αντικειμένων. Για παράδειγμα, εγώ συλλέγω κινέζικα κεραμικά διαφόρων εποχών και μου αρέσει πολύ η περίοδος Λιάο. Η Λιάο ήταν μια δυναστεία που κράτησε από το 950 μέχρι το 1100, αλλά τα βάζα εκείνης της εποχής μοιάζουν πολύ με τα βάζα που κατασκευάστηκαν πριν από 100 χρόνια στον γαλλικό Νότο.
Η Πάολα Ναβόνε δεν δηλώνει την ηλικία της, αλλά μάλλον γεννήθηκε το 1950 στο Τορίνο. Σπούδασε Αρχιτεκτονική στο Πολυτεχνείο της πόλης, αποφοίτησε το 1973 και έπειτα εγκαταστάθηκε στο Μιλάνο. Τη δεκαετία του ’70 εντάχθηκε στην πρωτοποριακή σχεδιαστική ομάδα Alchimia Goup. Τη δεκαετία του ´80 εργάστηκε σε χώρες της Νοτιοανατολικής Ασίας (Φιλιππίνες, Ινδονησία, Μαλαισία, Ταϊλάνδη) για λογαριασμό της Οργάνωσης Βιομηχανικής Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (UNIDO) και της Παγκόσμιας Τράπεζας. Το 1983 τιμήθηκε με το βραβείο Osaka International Design Awards, το οποίο δόθηκε για πρώτη φορά εκείνη τη χρονιά. Πέντε χρόνια αργότερα ίδρυσε μαζί με τον Τζούλιο Καπελίνι τη σχεδιαστική φίρμα Capellini Mondo και δούλεψε σ´ αυτή μέχρι το 1995. Κατόπιν της ανατέθηκε η σχεδιαστική επίβλεψη των εταιρειών Gervasoni, Orizzonti και Piazza Sempione. Σήμερα ζει στο Μιλάνο και στο Χονγκ Κονγκ και παραμένει τέρας δραστηριότητας.
Πρόσφατα συνεργάστηκε με την βενετσιάνικη μάρκα Lodes και πριν λίγες μέρες έγινε η παρουσίαση της σειράς φωτιστικών Oblò, η οποία περιλαμβάνει τρία διαφορετικά μοντέλων κρεμαστών φωτιστικών με μια χρωματική παλέτα που έχει σχεδιαστεί για να θυμίζει “τις αισθήσεις της θάλασσας”. Η Navone, η οποία πλέον συνυπογράφει το νέο αντικείμενο μαζί με το δικό της design γραφείο ΟΤΤΟ, δημιούργησε τα φωτιστικά χρησιμοποιώντας ως βασικά υλικά πυρέξ και σιλικόνη.
Όλοι οι άνθρωποι διαθέτουν κάτι. Όλοι ξέρουν κάτι, όλοι έχουν ένα πλεονέκτημα. Όμως μερικοί δεν τα καταφέρνουν για διάφορους λόγους. Υπάρχουν άνθρωποι που στη ζωή έχουν κάποιες περιπέτειες. Η ιστορία βάζει τους ανθρώπους σε περίεργες, θεαματικές, πολύ δύσκολες καταστάσεις. Αυτά τα πράγματα δεν μπορούμε να τα επιλέξουμε, δεν περνάνε από το χέρι μας.
Θεωρητικά ο κάθε άνθρωπος έχει κάποιες ικανότητες.Υπάρχουν όμως άνθρωποι που είναι πιο τυχεροί και άλλοι που είναι λιγότερο τυχεροί. Υπάρχουν άνθρωποι που έζησαν σε περίπλοκες ιστορικές περιόδους και αναγκάστηκαν να επιβιώσουν σε καταστάσεις που απαιτούσαν μεγάλο θάρρος, πολύ κόπο, μεγάλη δύναμη. Δεν μπορούμε πάντα να επιλέξουμε ελεύθερα.
Λάθος είναι να χάνεις μια ευκαιρία. Λάθος είναι να ξέρεις ότι θέλεις να κάνεις κάτι, αλλά να μην το κάνεις επειδή προκύπτει μια παρεμβολή ή ένας περισπασμός. Για παράδειγμα, χτυπάει το τηλέφωνο, το σηκώνεις και έτσι δεν κάνεις αυτό που σκόπευες να κάνεις. Αυτό είναι ένα λάθος. Μόνο οι παραλείψεις και οι αφηρημάδες παράγουν λάθη.
Είχα έναν θείο που έλεγε ότι ήταν διάσημος. Όχι όμως για αυτά που ήξερε να κάνει, αλλά για τα λάθη του. Ήταν πολύ γνωστός παίκτης του μπριτζ και τρεις φορές έχασε το παγκόσμιο πρωτάθλημα για ένα λάθος. Τότε γράφτηκε σε βιβλία η φράση «το περίφημο λάθος του κυρίου Χ». Όμως, το να κάνεις τόσο διάσημα λάθη δεν είναι εύκολο πράγμα. Το άσχημο είναι ότι άνθρωποι που κάνουν άπειρα μικρά λαθάκια κάθε μέρα.
Η αντικειμενική η ποιότητα είναι άπιαστη. Η υποκειμενική ποιότητα καθορίζεται από τα μάτια του καθενός. Προσωπικά συνδέω την ποιότητα με την απλότητα. Πάντως πιστεύω ότι η επιδίωξη της αντικειμενικής ποιότητας δεν είναι τόσο ενδιαφέρουσα άσκηση, πιστεύω ότι ο καθένας πρέπει να κοιτάζει τον κόσμο με τα δικά του γυαλιά. Από την άλλη, βέβαια, η ποιότητα έχει συχνά να κάνει με νόμους, με προδιαγραφές, με γραφειοκρατίες. Εμάς τους σχεδιαστές, για παράδειγμα, μας υποχρεώνουν να υπακούμε σε ένα σύστημα κανόνων, το οποίο έχει επιβληθεί σε διεθνές επίπεδο. Έτσι η νόρμες που πρέπει να διέπουν τη δουλειά μας θυμίζουν τις κοινοτικές οδηγίες για την ευρωπαϊκή αγορά τροφίμων. Εγώ όμως προτιμώ το ατύχημα από την τυποποιημένη ποιότητα.
Όσο και να λες πως είναι ΟΚ η παγκοσμιοποίηση, πάντα θα υπάρχει πρόβλημα με τις ιδιαιτερότητες των μικρών περιοχών και των μικρών παραγωγών. Δείτε τα τρόφιμα: τόσα τυριά δεν μπορούν πια να πωληθούν στην Ευρώπη διότι δεν πληρούν τα διεθνή πρότυπα. Δεν με ενδιαφέρουν αυτά τα πράγματα· η τυποποίηση μου φαίνεται σαν ισοπέδωση. Σίγουρα ωφελεί τη δομή των αγορών, αλλά τόσο οι καταναλωτές, όσο και οι σχεδιαστές έχουν την ανάγκη να επιδιώξουν κάποια εξατομίκευση, να ποντάρουν σε ορισμένα ιδιαίτερα στοιχεία, να αγκαλιάσουν παραγωγές μικρής κλίμακας. Καλή είναι η τυποποίηση, αλλά σκοτώνει την ψυχή πάμπολλων προϊόντων.
Έμφαση στην ύλη. Μου αρέσουν πολύ τα υλικά και επιδιώκω το κοντράστ, τους συνδυασμούς αντίθετων. Μου αρέσει, φερειπείν, να συνδυάζω το γυαλιστερό με το ματ, το σκληρό με το μαλακό. Μερικές φορές, μάλιστα, αυτοί οι συνδυασμοί είναι λίγο υπερβολικοί. Γενικότερα, μου αρέσει να συνδυάζω διαφορετικούς κόσμους: τους χειροτέχνες με την εξεζητημένη βιομηχανία, την υψηλή τεχνολογία με την υποτυπώδη τεχνολογία. Πιστεύω ότι οι διαφορετικοί κόσμοι εμπλουτίζονται όταν συναντιούνται. Μερικές φορές το αποτέλεσμα είναι καλό, άλλες καταστροφικό, αλλά εγώ δεν σταματώ τις δοκιμές. Βέβαια τα υλικά που επιλέγω συνδέονται πάντα με την παραγωγή. Πάντα σχεδιάζω κάτι όταν πρόκειται κάποιος να το παράγει μετά.
Μεγάλοι designers. Μεγάλος designer είναι εκείνος που έχει την ικανότητα να εγχύει στα σχέδια του ένα μεγάλο ποσοστό υψηλής ποίησης. Ο σπουδαίος designer βάζει αυτό το ποιητικό συστατικό που κάνει όποιον αντικρίζει ένα αντικείμενο να το θεωρεί ξεχωριστό.
Πολλά αντικείμενα αντέχουν αισθητικά στο χρόνο. Όλοι τους μπορεί να έχουν μια δεύτερη, μια τρίτη, μια τέταρτη ζωή. Εγώ πηγαίνω παντού: στα παζάρια, στις υπαίθριες αγορές, στις αντικερί, στα μουσεία. Πηγαίνω παντού, ρουφάω σαν σφουγγάρι και συνεχώς βρίσκω όμορφα αντικείμενα. Τα βρίσκω ακόμη και στα σκουπίδια.
Το πιο ενδιαφέρον πάντως είναι πως τα αντικείμενα ταξιδεύουν στον χώρο και στον χρόνο. Φερειπείν, βρίσκω σε αντικερί των ΗΠΑ πράγματα που κατέφτασαν από την Κεντρική Ευρώπη πριν από 200 χρόνια. Από την άλλη, παρατηρώ πολλές ομοιότητες μεταξύ των αντικειμένων. Για παράδειγμα, εγώ συλλέγω κινέζικα κεραμικά διαφόρων εποχών και μου αρέσει πολύ η περίοδος Λιάο. Η Λιάο ήταν μια δυναστεία που κράτησε από το 950 μέχρι το 1100, αλλά τα βάζα εκείνης της εποχής μοιάζουν πολύ με τα βάζα που κατασκευάστηκαν πριν από 100 χρόνια στον γαλλικό Νότο.
