Η Διάνα Βουτυράκου είναι ένα νέο πρόσωπο στην πολιτική σκηνή της χώρας που κοσμεί κυριολεκτικά το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ στον τομέα της Δυτικής Αθήνας. Μόλις 27 ετών, διαπρέπει αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό ως εξπέρ στη ρομποτική, μία επιστήμη που ακόμη στην Ελλάδα θεωρείται απότοκο ενός δυστοπικού παρόντος ή μέλλοντος (στην καλύτερη), ακόμη κι ενός οργουελικού κλίματος (στη χειρότερη). Η ίδια έχει άποψη, όπως και την ικανότητα να την εκφράζει απλά και εκλαϊκευμένα. Άποψη έχει ακόμη για τη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος στη χώρα μας, που οφείλει να ενημερώνει τους πολίτες και να τους βοηθάει σ’ αυτό το εν πολλοίς δύσκολο πέρασμα στην ψηφιακή εποχή, η οποία ήρθε για να μείνει. Η Διαλεχτή – Αθηνά Βουτυράκου, λοιπόν, προερχόμενη από ένα αριστερό οικογενειακό background, παρά τη μανιάτικη καταγωγή της, μίλησε αποκλειστικά στο olafaq για την υποψηφιότητα της και για τις προσωπικές της θέσεις την επόμενη κιόλας μέρα των εκλογών.
– Ωραίο όνομα το «Διάνα» για προεκλογικό αγώνα. Από που προέκυψε;
Από το «Διαλεχτή» και το «Αθηνά». Είναι απ’ τις λίγες περιπτώσεις που οι γονείς δεν ήθελαν να μείνει καμία γιαγιά δυσαρεστημένη και πήραν και τα δύο ονόματα τους. Τα ένωσαν και έτσι από το «Δια» της Διαλεχτής και το «Να» της Αθηνάς, έμεινε το Διάνα.
– Πόσων ετών είστε ακριβώς;
Είμαι 27.
– Ως νέο κορίτσι, να φανταστώ, δεν θα ζήσατε τις εποχές των μεγάλων προεκλογικών συγκεντρώσεων, όπως τις ζήσαμε εμείς οι μεγαλύτεροι από τα τέλη ήδη της δεκαετίας του 1980.
Όχι, αλλά έζησα την εποχή της πολιτικής απαξίωσης, που άνθισε στη δική μου γενιά. Έζησα τα Μνημόνια, την υγειονομική κρίση, την ανθρωπιστική κρίση στη χώρα, που κρατάει πολλά χρόνια, έζησα δηλαδή ακριβώς την άλλη όψη της πολιτικής. Ήταν και μια εποχή που ο κόσμος πίστεψε ότι η πολιτική θα αλλάξει τη ζωή του και επένδυε πολύ σ’ όλο αυτό. Πλέον βλέπουμε μια άλλη εικόνα, που πρέπει να ξανακερδηθεί η εμπιστοσύνη του κόσμου. Το μεγάλο στοίχημα είναι να εμπνεύσεις ξανά τον κόσμο περί πολιτικής.
– Τι είναι αυτό που κάνει μια νεαρή επιστημόνισσα με διεθνείς περγαμηνές να κατέβει στον πολιτικό στίβο;
Πρέπει να διαχωρίσουμε λίγο την προσωπική από τη συλλογική μας πορεία. Δεν είναι ανεξάρτητη απ’ το προς τα που πηγαίνει η κοινωνία μας. Σε μια κοινωνία που το ένα πρόβλημα διαδέχεται το άλλο, δεν είναι για να κοιτάμε μόνο την ατομική μας πορεία. Μ’ ενοχλεί να ξέρουμε ότι στο τέλος η πολιτική είναι που θα καθορίσει τη ζωή μας κι εμείς να την απαξιώνουμε τόσο πολύ. Δεν μπορεί να λέμε ότι είμαστε δυσαρεστημένοι με τα χ πράγματα, αλλά στο τέλος να αναρωτιόμαστε τι κάναμε γι’ αυτά. Απλώς τα αφήσαμε να υπάρχουν…Κάπου εκεί εγώ πείσμωσα και είπα ότι δεν γίνεται να μην ασχολούμαστε.
– Θα επιμείνω, ωστόσο. Ανεξαρτήτως της πορείας κάποιου, που μπορεί να είναι είτε καλλιτέχνης, είτε επιστήμονας, είτε οτιδήποτε άλλο, έχει να κάνει μάλλον με το δικαίωμα σ’ έναν αγώνα για τα κοινά.
Το ένα είναι αυτό, το άλλο όμως είναι και το «Ως εδώ»! Ειδικά το δεύτερο εκφράζει περισσότερο εμάς, τους νέους ανθρώπους, που έχουμε αποφασίσει να βγούμε πιο μπροστά. Εγώ δε θέλω να αγνοώ τη χώρα μου για ότι μου έχει προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια: Την παιδεία μου, τις ευκαιρίες που είχα στη ζωή μου, άρα μ’ ενοχλεί να βλέπω να υποβαθμίζεται το ένα αγαθό μετά το άλλο, απ’ αυτά τα αγαθά που γνώρισα, ξέροντας πως οι νεότεροι θα έχουν ακόμη λιγότερα δημόσια αγαθά. Αν έχουν κιόλας! Ως εδώ, λοιπόν! Δεν θα τους αφήσουμε να διαλύσουν το ένα μετά το άλλο, που θα έπρεπε ν’ απολαμβάνουμε ως πολίτες μιας δημοκρατικής κοινωνίας.
– Σας ακούω ιδιαίτερα μαχητική.
(γέλια)
– Οργίζεστε γενικώς, διεκδικείτε το δίκιο σας; Ας αφήσουμε κατά μέρος την πολιτική, το ρωτώ σε ψυχολογικό επίπεδο.
Χωρίς να καυγαδίζω, κάτι που δεν μ’ αρέσει, δεν μπορώ να μη διεκδικώ το δίκιο μου. Θα σας παραπέμψω σε κάτι που μου έλεγε η γιαγιά μου και που το συγκρίνω με άλλες συμβουλές. Η γιαγιά μου είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση, γιατί έχει σπουδάσει νομική, πολιτικές επιστήμες, σε μία εποχή που οι γυναίκες μπορεί να μην τελείωναν καν το δημοτικό. Θυμάμαι, μεγαλώνοντας, τις γιαγιάδες φιλενάδων μου, που τους λέγανε «Να μάθεις να φτιάχνεις κάνα φαΐ ν’ ανοίξεις ένα σπίτι» κλπ., η δικιά μου γιαγιά σε μένα έλεγε όμως να μην αφήνω κανέναν να στερεί το δίκιο μου. Είναι μία συμβουλή που έχω για τα πάντα. Απ’ το σχολείο ακόμα, όποτε ένιωθα ότι αδικούμαι εγώ ή ολόκληρη η ομάδα, στην οποία ανήκα, πάντα έβγαινα μπροστά και μιλούσα. Αν δεν αντιδράσουμε, οι επόμενοι θα περάσουν τα ίδια με εμάς, είναι απλό.
– Η γιαγιά είναι ένα πρόσωπο που καθόρισε τη μέχρι τώρα ζωή σας;
Την έχω πρότυπο και την αγαπώ και πάρα πολύ και μακάρι κι εγώ, όταν πάω στα 90 και, να έχω τη διαύγεια της σκέψης της.
– Προέρχεστε από αριστερή οικογένεια, έτσι;
Είναι μια αριστερή οικογένεια, αλλά όχι κομματικοποιημένη. Το αστείο είναι ότι εγώ έπεισα τους γονείς μου να γραφτούν στον ΣΥΡΙΖΑ πέρσι, που ψηφίζαμε για τον πρόεδρο, όταν εγώ ήμουν ήδη στο think tank του Τσίπρα. Σίγουρα με διαμόρφωσαν πολιτικά, αλλά δεν θα μπορούσαν να με συμβουλέψουν ή να με καθοδηγήσουν ως προς τον κομματικό χώρο.
– Κατά μία έννοια, συστρατεύσατε εσείς τους γονείς σας.
Ε, ναι, ας το πούμε έτσι…
– Ας πάμε στη ρομποτική, το αντικείμενο σας. Θέλω να ξέρετε ότι εγώ είμαι ένας άνθρωπος, πρώην τριτοδεσμίτης, της θεωρίας και της γραφής, όντας τελείως άσχετος με φυσική – χημεία – μαθηματικά. Σας ερωτώ, λοιπόν, για να μου πείτε όσο πιο εκλαϊκευμένα γίνεται, τι είναι αυτή η περιβόητη ρομποτική, που την ακούμε και τη διαβάζουμε;
Ωραία! Ας αφήσουμε κατά μέρος όλες τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, που έχουμε δει όλα τα χρόνια στη ζωή μας. Ένα ρομπότ είναι ένα σύνθετο μηχάνημα με ένα σύνολο αισθητήρων και μπορεί να διαβάζει δεδομένα από το περιβάλλον ως πολυπρογραμματιζόμενο επίσης και με την ικανότητα ν’ αναπτύσσει αλγορίθμους. Να παράγει στην τελική μία δράση, την οποία εμείς τη βλέπουμε. Η ρομποτική είναι πλέον γύρω μας και θα είναι. Εγώ, ωστόσο, ασχολούμαι με πολύ συγκεκριμένο κομμάτι της ρομποτικής εδώ και κάποια χρόνια, αλλά ελπίζω να σας έδωσα την πιο απλοϊκή περιγραφή που μπορώ.
– Αν έχω εδώ λάθος, διορθώστε με, αλλά απόρροια της ρομποτικής είναι και η αντικατάσταση των εργαζομένων, των θέσεων εργασίας δηλαδή, από τα ρομπότ.
Επειδή θέλω να είμαι ρεαλίστρια, η ρομποτική γεννάει κάποιες θέσεις εργασίας, οι οποίες όμως είναι δυσανάλογες των θέσεων που καταργεί. Για να είμαστε ειλικρινείς τώρα. Απαιτεί ακόμη οι άνθρωποι που θ’ αναλάβουν τις θέσεις αυτές, να έχουν και μία συγκεκριμένη κατάρτιση. Αυτό που λέμε ότι θα γεννηθούν άλλες θέσεις εργασίας, δεν είναι τόσο απλό, γιατί ένας άνθρωπος που δεν έχει τις απαραίτητες γνώσεις, δεν θα μπορέσει ν’ αποδώσει. Εκεί, νομίζω, μπαίνει και η σημασία της κάθε ιδεολογίας, εν προκειμένω της αριστερής, αφού πρέπει να προλάβουμε τις εξελίξεις. Θέλουμε δηλαδή μία ρομποτική, η οποία θα υπάρχει και θ’ αναπτύσσεται προς όφελος της κοινωνίας; Να δουλεύουμε σε καλύτερες συνθήκες, επειδή τα πρωτεύοντα θα τα αναλάβουν τα ρομπότ; Ή θέλουμε μία τεχνολογία προς όφελος των λίγων, των ιδιωτών για παράδειγμα, που θα εκτινάξει την ανεργία; Εκεί είναι το κοινωνικό ζήτημα που πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε.
– Είχατε πει σε συνέντευξη σας ότι τα ρομπότ θα κάνουν παρέα στους ηλικιωμένους, θα τους θυμίζουν τα χάπια τους λόγου χάριν. Δεν είναι λίγο τρομαχτικό για έναν ανήμπορο ηλικιωμένο, αντί να έχει μια ανθρώπινη παρέα, να περνάει τη μέρα του μ’ ένα μηχάνημα;
Αρχικά να πούμε ότι αυτό γίνεται ήδη. Ρομπότ συντροφιάς υπάρχουν στο εξωτερικό. Η προτεραιότητα δίνεται σε ανθρώπους που δεν έχουν ακριβώς την πρόσβαση στην ανθρώπινη παρέα. Μακάρι κάθε άνθρωπος που ήθελε φροντίδα, να’χε έναν άλλον άνθρωπο να τον στηρίξει, όμως αυτό είναι ένα σενάριο, που δεν το ζούμε. Απ’ την άλλη, εγώ θα προτιμούσα ένας άνθρωπος να έχει την παρέα ακόμη κι ενός ρομπότ, το οποίο όμως να μπορεί να δρα συνεργατικά με τον άνθρωπο. Το νοσοκομειακό επιτελείο, ας πούμε, μπορεί να έχει ρομπότ που παρακολουθούν την εξελικτική πορεία των ασθενών και όταν χρειαστεί, για όσο, να επεμβαίνει το νοσηλευτικό προσωπικό. Θα είναι ωραίο ν’ αρχίσουμε να μιλάμε για συνέργεια ανθρώπων και μηχανημάτων πάντα μ’ ένα κοινωνικό πρόσημο και δεν μου φαίνεται τρομαχτικό ή δυστοπικό, αλλά ως μια αναγκαιότητα που πρέπει να την αντιμετωπίσουμε.
– Είναι άλλο η εκπαίδευση και άλλο η παιδεία; Πολλοί έχουν διπλώματα, βλέπε νεοφιλελεύθερους CEO κλπ., αλλά δεν έχουν απαραιτήτως και καλλιέργεια. Τη θεωρείτε απαραίτητη ή περιττή την καλλιέργεια;
Καταρχάς εννοείται ότι εκπαίδευση και παιδεία είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Εκπαίδευση μπορεί να λαμβάνουμε σε μεγάλο βαθμό κιόλας, η παιδεία όμως είναι κάτι πιο σφαιρικό. Η παιδεία είναι αυτή που θα μας κάνει υπεύθυνους και κοινωνικά ενεργούς πολίτες. Το να καταφέρουμε μέσα απ’ το εκπαιδευτικό σύστημα και μέσα απ’ όλες τις βαθμίδες να προσφέρουμε την παιδεία σ’ όλους τους ανθρώπους, είναι ένα ακόμη μεγάλο στοίχημα. Έχω την πεποίθηση σαν άνθρωπος ότι όλα τα προβλήματα απ’ αυτό ξεκινάνε, απ’ την έλλειψη παιδείας, δεν λαμβάνουμε δηλαδή την παιδεία και την καλλιέργεια που θα έπρεπε. Παιδεία σημαίνει να κατανοούμε ότι συμβιώνουμε σε μία κοινωνία και ότι πρέπει όλοι μαζί να συμπορευόμαστε. Να κατανοούμε το πως πρέπει να φερόμαστε στο διπλανό μας, είτε είναι άντρας, είτε γυναίκα, και μπορώ να μιλάω για ώρες σχετικά με το τι συμβαίνει επ’ αυτού και με την κατάχρηση της κάθε εξουσίας. Εδώ θα τη χαρακτήριζα δυστοπική την εποχή μας, αφού μπορεί να μετράμε τα πτυχία μας στους τοίχους, υστερούμε όμως στο πώς να συμπεριφερόμαστε στους ανθρώπους γύρω μας.
– Τελικά είναι απαραίτητη η καλλιέργεια ακόμη και σ’ αυτούς που έχουν τα διπλώματα στους τοίχους, όπως το είπατε.
Η καλλιέργεια είναι μία έννοια που χρησιμοποιώ συχνά στη διεπιστημονικότητα. Η επιστήμη μπορεί, π.χ., να σου δώσει την εξειδίκευση για μία θέση στην αγορά εργασίας, η παιδεία θα σου δώσει όμως τη διεπιστημονικότητα που χρειάζεται για να συμβιώσεις μέσα σε μία κοινωνία. Έστω ότι φτιάχνουμε ένα ρομπότ για τον τομέα της εκπαίδευσης. Δεν μπορεί να μην είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε και το παιδαγωγικό κομμάτι, που υπάρχει από πίσω, όπως και το ψυχολογικό.
– Πόσο ανθρώπινος και αποτελεσματικός μπορεί να είναι ένας Άριστος διπλωματούχος τεχνοκράτης;
Διαφωνώ με την έννοια της Αριστείας, έτσι όπως χρησιμοποιείται. Έχω χαρεί πολύ που άρχισε τελευταία να αναμοχλεύεται αυτή η συζήτηση, τι εννοούμε δηλαδή Αριστεία. Με ποια κριτήρια μπορούμε να ορίσουμε κάποιον ως Άριστο; Με τις ταξικές και κοινωνικές ανισότητες που υπάρχουν, δεν δίνονται ίσες ευκαιρίες σ’ όλους τους ανθρώπους. Είναι διαφορετική η διαδρομή για να φτάσουμε όλοι στο ίδιο επίπεδο. Ο κάθε άνθρωπος, με τις οικονομικές συνθήκες που μεγαλώνει, χρειάζεται να διανύσει μια άλλη διαδρομή. Για ποια Αριστεία μιλάμε, όταν εγώ, για να έχω όλα αυτά τα διπλώματα, μπορεί να έχει χρειαστεί να προσπαθήσω λιγότερο από ένα παιδί που δεν έχει καν μια στοιχειώδη οικονομική στήριξη πίσω του; Να δουλεύει δηλαδή από το λύκειο πριν καν μπει στο πανεπιστήμιο. Όταν μιλάμε για Αριστεία, καλό είναι ν’ αξιολογούμε την πρόοδο ενός ανθρώπου για να φτάσει στο συγκεκριμένο σημείο. Όχι «Α, μετράμε τόσα πτυχία, μετράμε τόσα αποτελέσματα», για μένα δεν είναι αυτό Αριστεία, αφού δεν υπάρχουν οι ίδιες συνθήκες για όλους έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κοινωνία μας. Απ’ την άλλη, ΟΚ, έχουμε έναν Άριστο τεχνοκράτη, έτσι όπως ορίζεται από το καπιταλιστικό σύστημα, με το οποίο έχω τις διαφωνίες μου. Ο άνθρωπος αυτός, για να μπορέσει να δηλώνει κάτι, σημασία έχει η θέση του μέσα στην κοινωνία. Τι έχει δώσει γι’ αυτή; Εγώ αυτό θα αξιολογήσω και όχι τα πτυχία του, όπως δεν θα μου λέγανε κάτι και τα πτυχία τα δικά μου.
– Δεν ξέρω αν αυτό που θα ρωτήσω εμπίπτει στα θέματα σας, αλλά θα το ρωτήσω: Πως σας φαίνεται ως πολίτης της χώρας αυτής η πολυδιαφημισμένη ηλεκτρονική διακυβέρνηση της ΝΔ; Τι μπορεί να καλυτερέψει για έναν πολίτη που μπαίνει για να εξυπηρετηθεί στις πλατφόρμες;
Τέλεια ερώτηση, αφού η αλήθεια είναι ότι έχω ασχοληθεί με το θέμα, ούσα στο think tank του Προέδρου στο κομμάτι της ψηφιακής μετάβασης. Είναι θέσεις και πολιτικές που μελετάμε έτσι κι αλλιώς. Το πρώτο κομμάτι που πρέπει να τονιστεί έχει πάλι να κάνει με την εκπαίδευση. Χρειάζεται ψηφιακός εγγραμματισμός. Έχουν οι πολίτες τις γνώσεις και τη στήριξη για να δεχτούν την ψηφιακή βοήθεια; Οι ψηφιακές πολιτικές που άσκησε το υπουργείο της ΝΔ δεν συνοδεύτηκαν απ’ την αντίστοιχη εκπαίδευση των χρηστών. Δεν μπορούμε να μιλάμε για άυλη συνταγογράφηση και οι γιατροί να μαντεύουν μόνοι τους πώς θα τη χρησιμοποιήσουν. Ή ο ασθενής να καταλαβαίνει μόνος του πώς θα παίρνει τη συνταγή. Δεν μπορούμε να μιλάμε για εκπαίδευση και ο ένας καθηγητής να παίρνει τον άλλον τηλέφωνο για να καταλάβουν πως θα ασκήσουν την τηλεκπαίδευση. Εκεί είναι κρατική υποχρέωση η εκπαίδευση των ανθρώπων, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, και της γεωγραφικής περιοχής, στην οποία βρίσκονται. Και ένα άλλο θέμα, η προηγούμενη ψηφιακή διακυβέρνηση δεν στάθηκε στο κομμάτι της διαφάνειας, που εμείς το θεωρούμε πάρα πολύ σημαντικό. Με ποιο τρόπο, ας πούμε, παίρνει χρήματα το κράτος και με ποιο τρόπο ξοδεύονται; Η Διαύγεια έχει γίνει πολύ δύσχρηστη για έναν πολίτη που θέλει να καταλάβει τι συμβαίνει. Χρειαζόμαστε μια Διαύγεια εύχρηστη, αφού στην ουσία πάμε να ξανακερδίσουμε τη χαμένη εμπιστοσύνη των πολιτών. Πρώτο μέλημα είναι η Διαφάνεια, ένας πολύ σημαντικός στόχος για τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή.
– Αναφερθήκατε στην κατάρτιση που οφείλει να παρέχει το κράτος σε εκπαιδευτικούς και υπαλλήλους. Τι γίνεται, όμως, λόγου χάριν, με τους ηλικιωμένους που τους ζητάνε ανά τακτά διαστήματα να ανανεώνουν τις αιτήσεις τους για τη σύνταξη τους;
Πλέον η ψηφιακή τεχνολογία είναι στη ζωή μας και ένας πολίτης, που δεν έχει τις γνώσεις, αρχίζει και να αποκλείεται αυτομάτως από δημοκρατικές διαδικασίες. Δεν μπορεί να συμμετέχει σε πράγματα. Εμείς έχουμε ως πρόταση τα citizen spots, να υπάρχουν δηλαδή υποστηρικτικά σημεία στην πόλη, όπως γίνεται στην Πορτογαλία. Να πηγαίνει ο πολίτης και να πληροφορείται, να δέχεται βοήθεια ως προς τη χρήση αυτών των ψηφιακών υπηρεσιών. Καταλαβαίνω ότι αυτή η ηλικιακή ομάδα είναι συγκεκριμένη, ωστόσο θα πρέπει να καταλάβουν ως πολίτες – κι εδώ αναφέρομαι στις μικρότερες ηλικίες – ότι χρειάζεται να προσπαθήσουμε να καλλιεργήσουμε την ενημέρωση, διότι η τεχνολογία είναι στη ζωή μας και καλό είναι να μην αποκλείουμε κάτι που ήρθε για να μείνει.
– Έχετε καταγωγή από τη Μάνη;
Ναι, μέσα – μέσα, από τη λακωνική Μάνη που την αγαπώ πάρα πολύ.
– Παρότι είναι μια γνωστή «δεξιοκρατούμενη» περιοχή της Ελλάδας, έτσι;
(γέλια) Είναι αρκετά «δεξιά» περιοχή και μου κάνει εντύπωση που ο παππούς μου υπήρξε βαθιά αριστερός και αντάρτης σε ένα μέρος γνωστό για τη δεξιά του ιδεολογία.
– Τι σας κάνει ν’ αγαπάτε τόσο τη χώρα σας και να θέλετε να παλέψετε γι’ αυτήν ενόσω μένετε περισσότερο στο εξωτερικό και ταξιδεύετε στις πέντε ηπείρους;
Δεν μ’ αρέσει ποτέ να ξεχνώ πώς έφτασα εδώ που έφτασα. Κάποια στιγμή που αναρωτιόμουν γιατί αγαπώ τόσο την Ελλάδα, εκεί κατέληξα: Εγώ γνώρισα τη ρομποτική από ένα δημόσιο σχολείο και μ’ έναν εξαιρετικό καθηγητή. Αυτή τη στιγμή δουλεύω στη Γερμανία σε μεγάλη ρομποτική εταιρεία, έχοντας πάρει όλες μου τις γνώσεις από ένα πανεπιστήμιο στην Ελλάδα. Δεν αντέχω άλλο ν’ ακούω ότι όλα αυτά που εμένα με κατάρτισαν σαν επιστήμονα δεν είναι καλά ή είναι μπάχαλα, ότι πρέπει να τα αστυνομεύσουμε και να καταργήσουμε το άσυλο τους, διότι έτσι θα γίνουν σωστά και καλά. Πώς προσπαθούν να με πείσουν ότι δεν άξιζε όλο αυτό το πράγμα, που εμένα μ’ έφερε εδώ που είμαι σήμερα; Είναι το μόνο σημείο που το βλέπω και λίγο εγωιστικά: Αρνούμαι να τους κάνω τη χάρη και να τους αφήνω να συνεχίσουν το αφήγημα που λέει πως οτιδήποτε δημόσιο, πρέπει να ιδιωτικοποιηθεί για να’ναι καλής ποιότητας. Όχι, ο κάθε πολίτης δικαιούται να έχει δικαίωμα και πρόσβαση σ’ όλα τα δημόσια αγαθά. Ήρθε η ώρα να μιλήσουν οι πολίτες γι’ αυτό!
– Ακούγοντάς σας τώρα, παρατηρώ πως έχετε μπει για τα καλά στην αρένα, είστε εντελώς μάχιμη. Είστε υγιώς επιθετική, όπως πρέπει να’ναι κάθε υποψήφιος βουλευτής.
Ακόμη και σε διαγωνισμούς ρομποτικής, που μπορεί να κέρδιζα ένα βραβείο, ειλικρινά δεν ένιωθα κάτι. Ήταν αυτό το «πάμε να βάλουμε τον επόμενο στόχο» και η επιτυχία δεν θα είναι για μένα η εκλογή μου, αλλά αυτά που θα δω ν’ αλλάζουν μέσω της πολιτικής. Θα είμαι λίγο βουβή μέχρι να δω ότι κάποιες πολιτικές θα μπορούν να εφαρμοστούν και θα έχουν χώρο πάνω σ’ ένα πολιτικό τραπέζι.
– Υπάρχουν κάποια πρόσωπα που θα τα χαρακτηρίζατε φάρους στη ζωή σας;
(σκέφτεται) Σίγουρα με εμπνέει πάρα πολύ η Αχτσιόγλου, που εκφράζει όλα αυτά που θέλω να έχω σαν άνθρωπος. Εμπνέομαι πάρα πολύ, γιατί είναι γυναίκα και μητέρα και εντυπωσιάζομαι απ’ το πόσο καλά έχει καταφέρει να συνδυάζει και τα δύο αυτά με μια στιβαρή πολιτική παρουσία. Έχει μικρό παιδί και η κοινωνία μας δεν είναι φτιαγμένη για να ευνοεί τέτοιες καταστάσεις. Είναι νέα, σπουδασμένη με πολύ βαθιά αριστερή σκέψη. Οπότε, ναι, αν ξεχώριζα έναν άνθρωπο απ’ τον πολιτικό χώρο, θα ήταν η Αχτσιόγλου κι ας μην την γνωρίζω προσωπικά. Η διαδρομή της με εμπνέει πάρα πολύ.
– Αντικειμενικά, πάντως, το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα από τα πιο δυνατά όλων των εκλογικών αναμετρήσεων.
Είναι ένα σπουδαίο ψηφοδέλτιο γιατί εκπροσωπεί κάθε φωνή της κοινωνίας. Χρειάζεται ένας πλουραλισμός απόψεων όταν θες να σχηματίσεις μία κυβέρνηση. Να έχεις ανθρώπους διαφορετικών τάσεων, επαγγελμάτων, κοινωνικών τάξεων – πως αλλιώς θα καταφέρεις να ακουστούν όλες οι φωνές; Έχει γίνει ένα άνοιγμα προς τον κεντρώο χώρο σε σχέση με το προηγούμενο που ήταν ένα πιο βαθιά αριστερό κόμμα.
– Το ότι ο Κασιδιάρης δεν θα κατέβει στις εκλογές, είναι κάτι που σας ανακουφίζει εσάς προσωπικά;
Θα αναφέρω ξεκάθαρα την προσωπική μου τοποθέτηση και δεν θα εκφράσω σε καμία περίπτωση τη θέση του κόμματος.
– Αυτό θέλω κι εγώ.
Εμένα με ανησυχεί και το γεγονός πως αν αυτό το κόμμα κατέβαινε, θα είχε πιθανότητες να μπει στη Βουλή. Με ανησυχεί το ότι αφήνουμε την ιστορία να επαναλαμβάνεται κι ενώ είδαμε ανθρώπους να καταδικάζονται ως εγκληματίες πριν από πολύ λίγα χρόνια, να τους ξαναβάζαμε ενδεχομένως στη Βουλή. Πάλι και πάντα θα λέμε ότι αυτό είναι ακόμη ένα θέμα Παιδείας. Παιδεία είναι να αναιρούμε τέτοια εθνικιστικά φαινόμενα, να καταλάβουμε και να μην ηρωοποιούμε καταδικασμένους για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης. Αυτό με ανησυχεί και με τρομάζει ασχέτως αν κατέβαινε ή όχι στις εκλογές.
– Δεν έχω να σας ρωτήσω κάτι άλλο, κάναμε μια ωραία κουβέντα. Έχετε να πείτε εσείς κάτι άλλο που δεν είπαμε εν είδει επιλόγου;
Μόνο μια μικρή παράκληση στους νέους ανθρώπους: Πραγματικά πρέπει να πείσουμε τους νέους ψηφοφόρους να πάνε στις κάλπες. Και δεν το λέω καθόλου κομματικά. Ας ψηφίσουν όποιο κόμμα θέλουν, αλλά να πάνε! Είναι πολύ σημαντικό η κυβέρνηση που θα προκύψει, να εκπροσωπεί το σύνολο και όχι μια μειονότητα που θ’ αποφασίζει ξαφνικά για όλους μας. Κάνω, λοιπόν, αυτή την παράκληση ειδικά σ’ αυτούς που καλούνται να ψηφίσουν για πρώτη φορά.
Η Διάνα Βουτυράκου είναι ένα νέο πρόσωπο στην πολιτική σκηνή της χώρας που κοσμεί κυριολεκτικά το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ στον τομέα της Δυτικής Αθήνας. Μόλις 27 ετών, διαπρέπει αυτή τη στιγμή στο εξωτερικό ως εξπέρ στη ρομποτική, μία επιστήμη που ακόμη στην Ελλάδα θεωρείται απότοκο ενός δυστοπικού παρόντος ή μέλλοντος (στην καλύτερη), ακόμη κι ενός οργουελικού κλίματος (στη χειρότερη). Η ίδια έχει άποψη, όπως και την ικανότητα να την εκφράζει απλά και εκλαϊκευμένα. Άποψη έχει ακόμη για τη λειτουργία του εκπαιδευτικού συστήματος στη χώρα μας, που οφείλει να ενημερώνει τους πολίτες και να τους βοηθάει σ’ αυτό το εν πολλοίς δύσκολο πέρασμα στην ψηφιακή εποχή, η οποία ήρθε για να μείνει. Η Διαλεχτή – Αθηνά Βουτυράκου, λοιπόν, προερχόμενη από ένα αριστερό οικογενειακό background, παρά τη μανιάτικη καταγωγή της, μίλησε αποκλειστικά στο olafaq για την υποψηφιότητα της και για τις προσωπικές της θέσεις την επόμενη κιόλας μέρα των εκλογών.
– Ωραίο όνομα το «Διάνα» για προεκλογικό αγώνα. Από που προέκυψε;
Από το «Διαλεχτή» και το «Αθηνά». Είναι απ’ τις λίγες περιπτώσεις που οι γονείς δεν ήθελαν να μείνει καμία γιαγιά δυσαρεστημένη και πήραν και τα δύο ονόματα τους. Τα ένωσαν και έτσι από το «Δια» της Διαλεχτής και το «Να» της Αθηνάς, έμεινε το Διάνα.
– Πόσων ετών είστε ακριβώς;
Είμαι 27.
– Ως νέο κορίτσι, να φανταστώ, δεν θα ζήσατε τις εποχές των μεγάλων προεκλογικών συγκεντρώσεων, όπως τις ζήσαμε εμείς οι μεγαλύτεροι από τα τέλη ήδη της δεκαετίας του 1980.
Όχι, αλλά έζησα την εποχή της πολιτικής απαξίωσης, που άνθισε στη δική μου γενιά. Έζησα τα Μνημόνια, την υγειονομική κρίση, την ανθρωπιστική κρίση στη χώρα, που κρατάει πολλά χρόνια, έζησα δηλαδή ακριβώς την άλλη όψη της πολιτικής. Ήταν και μια εποχή που ο κόσμος πίστεψε ότι η πολιτική θα αλλάξει τη ζωή του και επένδυε πολύ σ’ όλο αυτό. Πλέον βλέπουμε μια άλλη εικόνα, που πρέπει να ξανακερδηθεί η εμπιστοσύνη του κόσμου. Το μεγάλο στοίχημα είναι να εμπνεύσεις ξανά τον κόσμο περί πολιτικής.
– Τι είναι αυτό που κάνει μια νεαρή επιστημόνισσα με διεθνείς περγαμηνές να κατέβει στον πολιτικό στίβο;
Πρέπει να διαχωρίσουμε λίγο την προσωπική από τη συλλογική μας πορεία. Δεν είναι ανεξάρτητη απ’ το προς τα που πηγαίνει η κοινωνία μας. Σε μια κοινωνία που το ένα πρόβλημα διαδέχεται το άλλο, δεν είναι για να κοιτάμε μόνο την ατομική μας πορεία. Μ’ ενοχλεί να ξέρουμε ότι στο τέλος η πολιτική είναι που θα καθορίσει τη ζωή μας κι εμείς να την απαξιώνουμε τόσο πολύ. Δεν μπορεί να λέμε ότι είμαστε δυσαρεστημένοι με τα χ πράγματα, αλλά στο τέλος να αναρωτιόμαστε τι κάναμε γι’ αυτά. Απλώς τα αφήσαμε να υπάρχουν…Κάπου εκεί εγώ πείσμωσα και είπα ότι δεν γίνεται να μην ασχολούμαστε.
– Θα επιμείνω, ωστόσο. Ανεξαρτήτως της πορείας κάποιου, που μπορεί να είναι είτε καλλιτέχνης, είτε επιστήμονας, είτε οτιδήποτε άλλο, έχει να κάνει μάλλον με το δικαίωμα σ’ έναν αγώνα για τα κοινά.
Το ένα είναι αυτό, το άλλο όμως είναι και το «Ως εδώ»! Ειδικά το δεύτερο εκφράζει περισσότερο εμάς, τους νέους ανθρώπους, που έχουμε αποφασίσει να βγούμε πιο μπροστά. Εγώ δε θέλω να αγνοώ τη χώρα μου για ότι μου έχει προσφέρει όλα αυτά τα χρόνια: Την παιδεία μου, τις ευκαιρίες που είχα στη ζωή μου, άρα μ’ ενοχλεί να βλέπω να υποβαθμίζεται το ένα αγαθό μετά το άλλο, απ’ αυτά τα αγαθά που γνώρισα, ξέροντας πως οι νεότεροι θα έχουν ακόμη λιγότερα δημόσια αγαθά. Αν έχουν κιόλας! Ως εδώ, λοιπόν! Δεν θα τους αφήσουμε να διαλύσουν το ένα μετά το άλλο, που θα έπρεπε ν’ απολαμβάνουμε ως πολίτες μιας δημοκρατικής κοινωνίας.
– Σας ακούω ιδιαίτερα μαχητική.
(γέλια)
– Οργίζεστε γενικώς, διεκδικείτε το δίκιο σας; Ας αφήσουμε κατά μέρος την πολιτική, το ρωτώ σε ψυχολογικό επίπεδο.
Χωρίς να καυγαδίζω, κάτι που δεν μ’ αρέσει, δεν μπορώ να μη διεκδικώ το δίκιο μου. Θα σας παραπέμψω σε κάτι που μου έλεγε η γιαγιά μου και που το συγκρίνω με άλλες συμβουλές. Η γιαγιά μου είναι μια ιδιαίτερη περίπτωση, γιατί έχει σπουδάσει νομική, πολιτικές επιστήμες, σε μία εποχή που οι γυναίκες μπορεί να μην τελείωναν καν το δημοτικό. Θυμάμαι, μεγαλώνοντας, τις γιαγιάδες φιλενάδων μου, που τους λέγανε «Να μάθεις να φτιάχνεις κάνα φαΐ ν’ ανοίξεις ένα σπίτι» κλπ., η δικιά μου γιαγιά σε μένα έλεγε όμως να μην αφήνω κανέναν να στερεί το δίκιο μου. Είναι μία συμβουλή που έχω για τα πάντα. Απ’ το σχολείο ακόμα, όποτε ένιωθα ότι αδικούμαι εγώ ή ολόκληρη η ομάδα, στην οποία ανήκα, πάντα έβγαινα μπροστά και μιλούσα. Αν δεν αντιδράσουμε, οι επόμενοι θα περάσουν τα ίδια με εμάς, είναι απλό.
– Η γιαγιά είναι ένα πρόσωπο που καθόρισε τη μέχρι τώρα ζωή σας;
Την έχω πρότυπο και την αγαπώ και πάρα πολύ και μακάρι κι εγώ, όταν πάω στα 90 και, να έχω τη διαύγεια της σκέψης της.
– Προέρχεστε από αριστερή οικογένεια, έτσι;
Είναι μια αριστερή οικογένεια, αλλά όχι κομματικοποιημένη. Το αστείο είναι ότι εγώ έπεισα τους γονείς μου να γραφτούν στον ΣΥΡΙΖΑ πέρσι, που ψηφίζαμε για τον πρόεδρο, όταν εγώ ήμουν ήδη στο think tank του Τσίπρα. Σίγουρα με διαμόρφωσαν πολιτικά, αλλά δεν θα μπορούσαν να με συμβουλέψουν ή να με καθοδηγήσουν ως προς τον κομματικό χώρο.
– Κατά μία έννοια, συστρατεύσατε εσείς τους γονείς σας.
Ε, ναι, ας το πούμε έτσι…
– Ας πάμε στη ρομποτική, το αντικείμενο σας. Θέλω να ξέρετε ότι εγώ είμαι ένας άνθρωπος, πρώην τριτοδεσμίτης, της θεωρίας και της γραφής, όντας τελείως άσχετος με φυσική – χημεία – μαθηματικά. Σας ερωτώ, λοιπόν, για να μου πείτε όσο πιο εκλαϊκευμένα γίνεται, τι είναι αυτή η περιβόητη ρομποτική, που την ακούμε και τη διαβάζουμε;
Ωραία! Ας αφήσουμε κατά μέρος όλες τις ταινίες επιστημονικής φαντασίας, που έχουμε δει όλα τα χρόνια στη ζωή μας. Ένα ρομπότ είναι ένα σύνθετο μηχάνημα με ένα σύνολο αισθητήρων και μπορεί να διαβάζει δεδομένα από το περιβάλλον ως πολυπρογραμματιζόμενο επίσης και με την ικανότητα ν’ αναπτύσσει αλγορίθμους. Να παράγει στην τελική μία δράση, την οποία εμείς τη βλέπουμε. Η ρομποτική είναι πλέον γύρω μας και θα είναι. Εγώ, ωστόσο, ασχολούμαι με πολύ συγκεκριμένο κομμάτι της ρομποτικής εδώ και κάποια χρόνια, αλλά ελπίζω να σας έδωσα την πιο απλοϊκή περιγραφή που μπορώ.
– Αν έχω εδώ λάθος, διορθώστε με, αλλά απόρροια της ρομποτικής είναι και η αντικατάσταση των εργαζομένων, των θέσεων εργασίας δηλαδή, από τα ρομπότ.
Επειδή θέλω να είμαι ρεαλίστρια, η ρομποτική γεννάει κάποιες θέσεις εργασίας, οι οποίες όμως είναι δυσανάλογες των θέσεων που καταργεί. Για να είμαστε ειλικρινείς τώρα. Απαιτεί ακόμη οι άνθρωποι που θ’ αναλάβουν τις θέσεις αυτές, να έχουν και μία συγκεκριμένη κατάρτιση. Αυτό που λέμε ότι θα γεννηθούν άλλες θέσεις εργασίας, δεν είναι τόσο απλό, γιατί ένας άνθρωπος που δεν έχει τις απαραίτητες γνώσεις, δεν θα μπορέσει ν’ αποδώσει. Εκεί, νομίζω, μπαίνει και η σημασία της κάθε ιδεολογίας, εν προκειμένω της αριστερής, αφού πρέπει να προλάβουμε τις εξελίξεις. Θέλουμε δηλαδή μία ρομποτική, η οποία θα υπάρχει και θ’ αναπτύσσεται προς όφελος της κοινωνίας; Να δουλεύουμε σε καλύτερες συνθήκες, επειδή τα πρωτεύοντα θα τα αναλάβουν τα ρομπότ; Ή θέλουμε μία τεχνολογία προς όφελος των λίγων, των ιδιωτών για παράδειγμα, που θα εκτινάξει την ανεργία; Εκεί είναι το κοινωνικό ζήτημα που πρέπει ν’ αντιμετωπίσουμε.
– Είχατε πει σε συνέντευξη σας ότι τα ρομπότ θα κάνουν παρέα στους ηλικιωμένους, θα τους θυμίζουν τα χάπια τους λόγου χάριν. Δεν είναι λίγο τρομαχτικό για έναν ανήμπορο ηλικιωμένο, αντί να έχει μια ανθρώπινη παρέα, να περνάει τη μέρα του μ’ ένα μηχάνημα;
Αρχικά να πούμε ότι αυτό γίνεται ήδη. Ρομπότ συντροφιάς υπάρχουν στο εξωτερικό. Η προτεραιότητα δίνεται σε ανθρώπους που δεν έχουν ακριβώς την πρόσβαση στην ανθρώπινη παρέα. Μακάρι κάθε άνθρωπος που ήθελε φροντίδα, να’χε έναν άλλον άνθρωπο να τον στηρίξει, όμως αυτό είναι ένα σενάριο, που δεν το ζούμε. Απ’ την άλλη, εγώ θα προτιμούσα ένας άνθρωπος να έχει την παρέα ακόμη κι ενός ρομπότ, το οποίο όμως να μπορεί να δρα συνεργατικά με τον άνθρωπο. Το νοσοκομειακό επιτελείο, ας πούμε, μπορεί να έχει ρομπότ που παρακολουθούν την εξελικτική πορεία των ασθενών και όταν χρειαστεί, για όσο, να επεμβαίνει το νοσηλευτικό προσωπικό. Θα είναι ωραίο ν’ αρχίσουμε να μιλάμε για συνέργεια ανθρώπων και μηχανημάτων πάντα μ’ ένα κοινωνικό πρόσημο και δεν μου φαίνεται τρομαχτικό ή δυστοπικό, αλλά ως μια αναγκαιότητα που πρέπει να την αντιμετωπίσουμε.
– Είναι άλλο η εκπαίδευση και άλλο η παιδεία; Πολλοί έχουν διπλώματα, βλέπε νεοφιλελεύθερους CEO κλπ., αλλά δεν έχουν απαραιτήτως και καλλιέργεια. Τη θεωρείτε απαραίτητη ή περιττή την καλλιέργεια;
Καταρχάς εννοείται ότι εκπαίδευση και παιδεία είναι δύο διαφορετικά πράγματα. Εκπαίδευση μπορεί να λαμβάνουμε σε μεγάλο βαθμό κιόλας, η παιδεία όμως είναι κάτι πιο σφαιρικό. Η παιδεία είναι αυτή που θα μας κάνει υπεύθυνους και κοινωνικά ενεργούς πολίτες. Το να καταφέρουμε μέσα απ’ το εκπαιδευτικό σύστημα και μέσα απ’ όλες τις βαθμίδες να προσφέρουμε την παιδεία σ’ όλους τους ανθρώπους, είναι ένα ακόμη μεγάλο στοίχημα. Έχω την πεποίθηση σαν άνθρωπος ότι όλα τα προβλήματα απ’ αυτό ξεκινάνε, απ’ την έλλειψη παιδείας, δεν λαμβάνουμε δηλαδή την παιδεία και την καλλιέργεια που θα έπρεπε. Παιδεία σημαίνει να κατανοούμε ότι συμβιώνουμε σε μία κοινωνία και ότι πρέπει όλοι μαζί να συμπορευόμαστε. Να κατανοούμε το πως πρέπει να φερόμαστε στο διπλανό μας, είτε είναι άντρας, είτε γυναίκα, και μπορώ να μιλάω για ώρες σχετικά με το τι συμβαίνει επ’ αυτού και με την κατάχρηση της κάθε εξουσίας. Εδώ θα τη χαρακτήριζα δυστοπική την εποχή μας, αφού μπορεί να μετράμε τα πτυχία μας στους τοίχους, υστερούμε όμως στο πώς να συμπεριφερόμαστε στους ανθρώπους γύρω μας.
– Τελικά είναι απαραίτητη η καλλιέργεια ακόμη και σ’ αυτούς που έχουν τα διπλώματα στους τοίχους, όπως το είπατε.
Η καλλιέργεια είναι μία έννοια που χρησιμοποιώ συχνά στη διεπιστημονικότητα. Η επιστήμη μπορεί, π.χ., να σου δώσει την εξειδίκευση για μία θέση στην αγορά εργασίας, η παιδεία θα σου δώσει όμως τη διεπιστημονικότητα που χρειάζεται για να συμβιώσεις μέσα σε μία κοινωνία. Έστω ότι φτιάχνουμε ένα ρομπότ για τον τομέα της εκπαίδευσης. Δεν μπορεί να μην είμαστε σε θέση να κατανοήσουμε και το παιδαγωγικό κομμάτι, που υπάρχει από πίσω, όπως και το ψυχολογικό.
– Πόσο ανθρώπινος και αποτελεσματικός μπορεί να είναι ένας Άριστος διπλωματούχος τεχνοκράτης;
Διαφωνώ με την έννοια της Αριστείας, έτσι όπως χρησιμοποιείται. Έχω χαρεί πολύ που άρχισε τελευταία να αναμοχλεύεται αυτή η συζήτηση, τι εννοούμε δηλαδή Αριστεία. Με ποια κριτήρια μπορούμε να ορίσουμε κάποιον ως Άριστο; Με τις ταξικές και κοινωνικές ανισότητες που υπάρχουν, δεν δίνονται ίσες ευκαιρίες σ’ όλους τους ανθρώπους. Είναι διαφορετική η διαδρομή για να φτάσουμε όλοι στο ίδιο επίπεδο. Ο κάθε άνθρωπος, με τις οικονομικές συνθήκες που μεγαλώνει, χρειάζεται να διανύσει μια άλλη διαδρομή. Για ποια Αριστεία μιλάμε, όταν εγώ, για να έχω όλα αυτά τα διπλώματα, μπορεί να έχει χρειαστεί να προσπαθήσω λιγότερο από ένα παιδί που δεν έχει καν μια στοιχειώδη οικονομική στήριξη πίσω του; Να δουλεύει δηλαδή από το λύκειο πριν καν μπει στο πανεπιστήμιο. Όταν μιλάμε για Αριστεία, καλό είναι ν’ αξιολογούμε την πρόοδο ενός ανθρώπου για να φτάσει στο συγκεκριμένο σημείο. Όχι «Α, μετράμε τόσα πτυχία, μετράμε τόσα αποτελέσματα», για μένα δεν είναι αυτό Αριστεία, αφού δεν υπάρχουν οι ίδιες συνθήκες για όλους έτσι όπως έχει διαμορφωθεί η κοινωνία μας. Απ’ την άλλη, ΟΚ, έχουμε έναν Άριστο τεχνοκράτη, έτσι όπως ορίζεται από το καπιταλιστικό σύστημα, με το οποίο έχω τις διαφωνίες μου. Ο άνθρωπος αυτός, για να μπορέσει να δηλώνει κάτι, σημασία έχει η θέση του μέσα στην κοινωνία. Τι έχει δώσει γι’ αυτή; Εγώ αυτό θα αξιολογήσω και όχι τα πτυχία του, όπως δεν θα μου λέγανε κάτι και τα πτυχία τα δικά μου.
– Δεν ξέρω αν αυτό που θα ρωτήσω εμπίπτει στα θέματα σας, αλλά θα το ρωτήσω: Πως σας φαίνεται ως πολίτης της χώρας αυτής η πολυδιαφημισμένη ηλεκτρονική διακυβέρνηση της ΝΔ; Τι μπορεί να καλυτερέψει για έναν πολίτη που μπαίνει για να εξυπηρετηθεί στις πλατφόρμες;
Τέλεια ερώτηση, αφού η αλήθεια είναι ότι έχω ασχοληθεί με το θέμα, ούσα στο think tank του Προέδρου στο κομμάτι της ψηφιακής μετάβασης. Είναι θέσεις και πολιτικές που μελετάμε έτσι κι αλλιώς. Το πρώτο κομμάτι που πρέπει να τονιστεί έχει πάλι να κάνει με την εκπαίδευση. Χρειάζεται ψηφιακός εγγραμματισμός. Έχουν οι πολίτες τις γνώσεις και τη στήριξη για να δεχτούν την ψηφιακή βοήθεια; Οι ψηφιακές πολιτικές που άσκησε το υπουργείο της ΝΔ δεν συνοδεύτηκαν απ’ την αντίστοιχη εκπαίδευση των χρηστών. Δεν μπορούμε να μιλάμε για άυλη συνταγογράφηση και οι γιατροί να μαντεύουν μόνοι τους πώς θα τη χρησιμοποιήσουν. Ή ο ασθενής να καταλαβαίνει μόνος του πώς θα παίρνει τη συνταγή. Δεν μπορούμε να μιλάμε για εκπαίδευση και ο ένας καθηγητής να παίρνει τον άλλον τηλέφωνο για να καταλάβουν πως θα ασκήσουν την τηλεκπαίδευση. Εκεί είναι κρατική υποχρέωση η εκπαίδευση των ανθρώπων, ανεξαρτήτως της ηλικίας τους, και της γεωγραφικής περιοχής, στην οποία βρίσκονται. Και ένα άλλο θέμα, η προηγούμενη ψηφιακή διακυβέρνηση δεν στάθηκε στο κομμάτι της διαφάνειας, που εμείς το θεωρούμε πάρα πολύ σημαντικό. Με ποιο τρόπο, ας πούμε, παίρνει χρήματα το κράτος και με ποιο τρόπο ξοδεύονται; Η Διαύγεια έχει γίνει πολύ δύσχρηστη για έναν πολίτη που θέλει να καταλάβει τι συμβαίνει. Χρειαζόμαστε μια Διαύγεια εύχρηστη, αφού στην ουσία πάμε να ξανακερδίσουμε τη χαμένη εμπιστοσύνη των πολιτών. Πρώτο μέλημα είναι η Διαφάνεια, ένας πολύ σημαντικός στόχος για τη μετάβαση στην ψηφιακή εποχή.
– Αναφερθήκατε στην κατάρτιση που οφείλει να παρέχει το κράτος σε εκπαιδευτικούς και υπαλλήλους. Τι γίνεται, όμως, λόγου χάριν, με τους ηλικιωμένους που τους ζητάνε ανά τακτά διαστήματα να ανανεώνουν τις αιτήσεις τους για τη σύνταξη τους;
Πλέον η ψηφιακή τεχνολογία είναι στη ζωή μας και ένας πολίτης, που δεν έχει τις γνώσεις, αρχίζει και να αποκλείεται αυτομάτως από δημοκρατικές διαδικασίες. Δεν μπορεί να συμμετέχει σε πράγματα. Εμείς έχουμε ως πρόταση τα citizen spots, να υπάρχουν δηλαδή υποστηρικτικά σημεία στην πόλη, όπως γίνεται στην Πορτογαλία. Να πηγαίνει ο πολίτης και να πληροφορείται, να δέχεται βοήθεια ως προς τη χρήση αυτών των ψηφιακών υπηρεσιών. Καταλαβαίνω ότι αυτή η ηλικιακή ομάδα είναι συγκεκριμένη, ωστόσο θα πρέπει να καταλάβουν ως πολίτες – κι εδώ αναφέρομαι στις μικρότερες ηλικίες – ότι χρειάζεται να προσπαθήσουμε να καλλιεργήσουμε την ενημέρωση, διότι η τεχνολογία είναι στη ζωή μας και καλό είναι να μην αποκλείουμε κάτι που ήρθε για να μείνει.
– Έχετε καταγωγή από τη Μάνη;
Ναι, μέσα – μέσα, από τη λακωνική Μάνη που την αγαπώ πάρα πολύ.
– Παρότι είναι μια γνωστή «δεξιοκρατούμενη» περιοχή της Ελλάδας, έτσι;
(γέλια) Είναι αρκετά «δεξιά» περιοχή και μου κάνει εντύπωση που ο παππούς μου υπήρξε βαθιά αριστερός και αντάρτης σε ένα μέρος γνωστό για τη δεξιά του ιδεολογία.
– Τι σας κάνει ν’ αγαπάτε τόσο τη χώρα σας και να θέλετε να παλέψετε γι’ αυτήν ενόσω μένετε περισσότερο στο εξωτερικό και ταξιδεύετε στις πέντε ηπείρους;
Δεν μ’ αρέσει ποτέ να ξεχνώ πώς έφτασα εδώ που έφτασα. Κάποια στιγμή που αναρωτιόμουν γιατί αγαπώ τόσο την Ελλάδα, εκεί κατέληξα: Εγώ γνώρισα τη ρομποτική από ένα δημόσιο σχολείο και μ’ έναν εξαιρετικό καθηγητή. Αυτή τη στιγμή δουλεύω στη Γερμανία σε μεγάλη ρομποτική εταιρεία, έχοντας πάρει όλες μου τις γνώσεις από ένα πανεπιστήμιο στην Ελλάδα. Δεν αντέχω άλλο ν’ ακούω ότι όλα αυτά που εμένα με κατάρτισαν σαν επιστήμονα δεν είναι καλά ή είναι μπάχαλα, ότι πρέπει να τα αστυνομεύσουμε και να καταργήσουμε το άσυλο τους, διότι έτσι θα γίνουν σωστά και καλά. Πώς προσπαθούν να με πείσουν ότι δεν άξιζε όλο αυτό το πράγμα, που εμένα μ’ έφερε εδώ που είμαι σήμερα; Είναι το μόνο σημείο που το βλέπω και λίγο εγωιστικά: Αρνούμαι να τους κάνω τη χάρη και να τους αφήνω να συνεχίσουν το αφήγημα που λέει πως οτιδήποτε δημόσιο, πρέπει να ιδιωτικοποιηθεί για να’ναι καλής ποιότητας. Όχι, ο κάθε πολίτης δικαιούται να έχει δικαίωμα και πρόσβαση σ’ όλα τα δημόσια αγαθά. Ήρθε η ώρα να μιλήσουν οι πολίτες γι’ αυτό!
– Ακούγοντάς σας τώρα, παρατηρώ πως έχετε μπει για τα καλά στην αρένα, είστε εντελώς μάχιμη. Είστε υγιώς επιθετική, όπως πρέπει να’ναι κάθε υποψήφιος βουλευτής.
Ακόμη και σε διαγωνισμούς ρομποτικής, που μπορεί να κέρδιζα ένα βραβείο, ειλικρινά δεν ένιωθα κάτι. Ήταν αυτό το «πάμε να βάλουμε τον επόμενο στόχο» και η επιτυχία δεν θα είναι για μένα η εκλογή μου, αλλά αυτά που θα δω ν’ αλλάζουν μέσω της πολιτικής. Θα είμαι λίγο βουβή μέχρι να δω ότι κάποιες πολιτικές θα μπορούν να εφαρμοστούν και θα έχουν χώρο πάνω σ’ ένα πολιτικό τραπέζι.
– Υπάρχουν κάποια πρόσωπα που θα τα χαρακτηρίζατε φάρους στη ζωή σας;
(σκέφτεται) Σίγουρα με εμπνέει πάρα πολύ η Αχτσιόγλου, που εκφράζει όλα αυτά που θέλω να έχω σαν άνθρωπος. Εμπνέομαι πάρα πολύ, γιατί είναι γυναίκα και μητέρα και εντυπωσιάζομαι απ’ το πόσο καλά έχει καταφέρει να συνδυάζει και τα δύο αυτά με μια στιβαρή πολιτική παρουσία. Έχει μικρό παιδί και η κοινωνία μας δεν είναι φτιαγμένη για να ευνοεί τέτοιες καταστάσεις. Είναι νέα, σπουδασμένη με πολύ βαθιά αριστερή σκέψη. Οπότε, ναι, αν ξεχώριζα έναν άνθρωπο απ’ τον πολιτικό χώρο, θα ήταν η Αχτσιόγλου κι ας μην την γνωρίζω προσωπικά. Η διαδρομή της με εμπνέει πάρα πολύ.
– Αντικειμενικά, πάντως, το ψηφοδέλτιο του ΣΥΡΙΖΑ είναι ένα από τα πιο δυνατά όλων των εκλογικών αναμετρήσεων.
Είναι ένα σπουδαίο ψηφοδέλτιο γιατί εκπροσωπεί κάθε φωνή της κοινωνίας. Χρειάζεται ένας πλουραλισμός απόψεων όταν θες να σχηματίσεις μία κυβέρνηση. Να έχεις ανθρώπους διαφορετικών τάσεων, επαγγελμάτων, κοινωνικών τάξεων – πως αλλιώς θα καταφέρεις να ακουστούν όλες οι φωνές; Έχει γίνει ένα άνοιγμα προς τον κεντρώο χώρο σε σχέση με το προηγούμενο που ήταν ένα πιο βαθιά αριστερό κόμμα.
– Το ότι ο Κασιδιάρης δεν θα κατέβει στις εκλογές, είναι κάτι που σας ανακουφίζει εσάς προσωπικά;
Θα αναφέρω ξεκάθαρα την προσωπική μου τοποθέτηση και δεν θα εκφράσω σε καμία περίπτωση τη θέση του κόμματος.
– Αυτό θέλω κι εγώ.
Εμένα με ανησυχεί και το γεγονός πως αν αυτό το κόμμα κατέβαινε, θα είχε πιθανότητες να μπει στη Βουλή. Με ανησυχεί το ότι αφήνουμε την ιστορία να επαναλαμβάνεται κι ενώ είδαμε ανθρώπους να καταδικάζονται ως εγκληματίες πριν από πολύ λίγα χρόνια, να τους ξαναβάζαμε ενδεχομένως στη Βουλή. Πάλι και πάντα θα λέμε ότι αυτό είναι ακόμη ένα θέμα Παιδείας. Παιδεία είναι να αναιρούμε τέτοια εθνικιστικά φαινόμενα, να καταλάβουμε και να μην ηρωοποιούμε καταδικασμένους για σύσταση εγκληματικής οργάνωσης. Αυτό με ανησυχεί και με τρομάζει ασχέτως αν κατέβαινε ή όχι στις εκλογές.
– Δεν έχω να σας ρωτήσω κάτι άλλο, κάναμε μια ωραία κουβέντα. Έχετε να πείτε εσείς κάτι άλλο που δεν είπαμε εν είδει επιλόγου;
Μόνο μια μικρή παράκληση στους νέους ανθρώπους: Πραγματικά πρέπει να πείσουμε τους νέους ψηφοφόρους να πάνε στις κάλπες. Και δεν το λέω καθόλου κομματικά. Ας ψηφίσουν όποιο κόμμα θέλουν, αλλά να πάνε! Είναι πολύ σημαντικό η κυβέρνηση που θα προκύψει, να εκπροσωπεί το σύνολο και όχι μια μειονότητα που θ’ αποφασίζει ξαφνικά για όλους μας. Κάνω, λοιπόν, αυτή την παράκληση ειδικά σ’ αυτούς που καλούνται να ψηφίσουν για πρώτη φορά.
