Οι σκηνές που έκαναν το γύρο του κόσμου το βράδυ της Παρασκευής, από τον συναυλιακό χώρο στη Μόσχα ξύπνησαν μνήμες μιας ζοφερής περιόδου, όπου επικρατούσε έντονο κλίμα ανασφάλειας από μια σειρά τρομοκρατικών χτυπημάτων στην Ευρώπη.  Στη Ρωσία, τουλάχιστον 15 επιθέσεις έχουν καταγραφεί τα τελευταία 25 χρόνια. Η φονικότερη όλων ήταν το Σεπτέμβριο του 2004, όταν περισσότεροι από 300 όμηροι – οι μισοί από αυτούς παιδιά – έχασαν τη ζωή τους στο δημοτικό σχολείο της πόλης Μπεσλάν της Βόρειας Οσετίας όταν βρέθηκαν εν μέσω διασταυρούμενων πυρών Τσετσένων ανταρτών και των Ρωσικών δυνάμεων ασφαλείας.

Το βράδυ της Παρασκευής ένοπλοι με ρούχα παραλλαγής μπήκαν στο θέατρο του Crocus City complex και άνοιξαν πυρ σκοτώνοντας 139 ανθρώπους (μεταξύ των οποίων 3 παιδιά) και τραυματίζοντας περισσότερους από 150 γεγονός που την καθιστά την πιο πολύνεκρη επίθεση στη ρωσική πρωτεύουσα εδώ και πάνω από μια δεκαετία. Βίντεο που κυκλοφόρησαν στα social media δείχνουν τον κόσμο να τρέχει πανικόβλητος και να κρύβεται κάτω από τα καθίσματα για να σωθεί.

Καθώς οι πυροβολισμοί ξέσπασαν στην αίθουσα συναυλιών, έναν από τους μεγαλύτερους και πιο δημοφιλείς χώρους μουσικής στην περιοχή της Μόσχας, πυρκαγιά ξέσπασε στους επάνω ορόφους, η φωτιά εντάθηκε μετά από έκρηξη, προκαλώντας την κατάρρευση της στέγης. Σχεδόν 500 άτομα εργάστηκαν για την αποξήλωση των ερειπίων στο σημείο, δήλωσε το ρωσικό υπουργείο Εκτάκτων Αναγκών.

«Τα αρχικά αποτελέσματα της έρευνας δείχνουν ότι η επίθεση σχεδιάστηκε και προετοιμάστηκε προσεκτικά. Η επίθεση σκότωσε 139 άτομα. Από αυτά τα 75 έχουν εντοπιστεί σήμερα. Μεταξύ των νεκρών είναι και τρία παιδιά. Η ταυτοποίηση των νεκρών συνεχίζεται», δήλωσε ο Alexander Bastrykin επικεφαλής της Ερευνητικής Επιτροπής της Ρωσίας σε μια συνάντηση τη Δευτέρα για την επίθεση, στην οποία συμμετείχε και ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν.

Σε έρευνα στο σημείο της επίθεσης βρέθηκαν δύο τυφέκια AK-74, πάνω από 500 φυσίγγια, 28 γεμιστήρες φυσιγγίων και μπουκάλια που περιείχαν ίχνη βενζίνης. «Η έρευνα ταυτοποίησε και συνέλαβε τρία ακόμη άτομα που βοήθησαν στην προετοιμασία της τρομοκρατικής επίθεσης: παρείχαν στους υπόπτους ένα διαμέρισμα για διαμονή, ένα αυτοκίνητο για μεταφορά και μετέφεραν χρήματα. Έχει σταλεί αίτηση στο δικαστήριο για να τεθούν υπό κράτηση», πρόσθεσε.

Ο Bastrykin πρόσθεσε ότι οι τρομοκράτες έφτασαν στην αίθουσα συναυλιών γύρω στις 19:58 τοπική ώρα (1658 GMT) και έφυγαν από το κτίριο στις 20:11 (1711 GMT), λέγοντας επίσης ότι οι συλληφθέντες δράστες ομολόγησαν τα εγκλήματά τους.

Τις πρώτες ώρες οι πληροφορίες ήταν περιορισμένες και αβέβαιες, ενώ οι θεωρίες συνομωσίας γύρω από τους υπαίτιους της τραγωδίας αναπαράγονταν με τρομακτικό ρυθμό.

Οι πρώτες θεωρίες

Αμέσως μετά την επίθεση, τα social media γέμισαν με δημοσιεύσεις από φιλοκρεμλινικούς μπλόγκερ που κατηγορούσαν την Ουκρανία. Ο δημοσιογράφος, ειδικός αναλυτής και σύμβουλος του Vladimir Putin, Sergey Markov, ανέφερε το ίδιο απόγευμα ότι οι επιτιθέμενοι έμοιαζαν με “ισλαμιστές ριζοσπάστες”, αλλά συνέχισε προσθέτοντας -χωρίς στοιχεία- ότι η επίθεση “πιθανότατα οργανώθηκε από το Κίεβο”.

Την ίδια στιγμή, το Moskovsky Komsomolets, μία καθημερινή εφημερίδα, επικαλέστηκε τον στρατιωτικό εμπειρογνώμονα Roman Shkurlatov ότι η επίθεση μπορεί να οργανώθηκε με την υποστήριξη της Υπηρεσίας Ασφαλείας της Ουκρανίας και των στρατιωτικών πληροφοριών ενώ ο πρώην Πρόεδρος της Ρωσίας Dmitry Medvedev ορκίστηκε εκδίκηση εάν εμπλέκεται η Ουκρανία.

Η πιο εκπληκτική προσπάθεια παραπληροφόρησης από τα ρωσικά κρατικά μέσα ενημέρωσης είναι ίσως η μετάδοση από το NTV ενός βίντεο, που τελικά αποδείχτηκε να είναι deepfake όπου ο επικεφαλής του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας και Άμυνας της Ουκρανίας Oleksiy Danilov φέρεται να ισχυρίζεται ότι η Ουκρανία εμπλέκεται στο τρομοκρατικό χτύπημα. Το βίντεο τεχνητής νοημοσύνης προβλήθηκε στο τρίτο πιο δημοφιλές κανάλι της Ρωσίας, λίγες ώρες μετά την επίθεση.

To BBC Verify  έχει αποδείξει ότι το κλιπ είναι στην πραγματικότητα μια επεξεργασία δύο συνεντεύξεων στην ουκρανική τηλεόραση που μεταδόθηκαν την περασμένη εβδομάδα. Και τα δύο μπορείτε να τα βρείτε στο YouTube. Η πρώτη είναι μια συνέντευξη με τον Danilov από τις 19 Μαρτίου. Το άλλο δημοσιεύθηκε τρεις ημέρες νωρίτερα και περιλαμβάνει τον αρχηγό στρατιωτικών πληροφοριών της Ουκρανίας, Kyrylo Budanov.

Οι φιλοουκρανοί σχολιαστές, από την άλλη πλευρά, έσπευσαν να αναβιώσουν μια μακροχρόνια θεωρία που υποδηλώνει ότι ο Putin θα μπορούσε να ήταν πίσω από την οργάνωση μίας βομβιστικής επίθεσης στη Μόσχα το 1999 για να καταλάβει την εξουσία. Σύμφωνα με τη θεωρία τους, και η επίθεση στο συναυλιακό χώρο της Παρασκευής θα μπορούσε να είναι άλλη μία προσπάθεια του καθεστώτος να αυξήσει τις κατηγορίες κατά της Ουκρανίας για να ενισχύσει τις επιχειρήσεις στο ουκρανικό έδαφος. Η Ουκρανική Αμυντική Πληροφορία ισχυρίστηκε την Παρασκευή – χωρίς να δώσει στοιχεία ότι η επίθεση σχεδιάστηκε από ρωσικές ειδικές υπηρεσίες για να δικαιολογήσουν τα αυξημένα χτυπήματα στην Ουκρανία.

Σε ανάρτηση στο X το Λευκορωσικό δίκτυο NEXTA υποστηρίζει ότι μέλη της Ρωσικής Υπηρεσίας Ασφαλείας ήταν με πολιτικά ρούχα στο κοινό “επιβλέποντας” την επίθεση κλείνοντας μάλιστα τις πόρτες ώστε κανείς να μην μπορεί να ξεφύγει.

Ανάληψη ευθύνης

Την ευθύνη για την επίθεση ανέλαβε τελικά το ISIS (Ισλαμικό Κράτος) σε μια σύντομη δήλωση που δημοσιεύτηκε από το πρακτορείο ειδήσεων Amaq που συνδέεται με το ISIS στο Telegram την Παρασκευή. Το ISIS περιέγραψε την επίθεση ως «την πιο σφοδρή των τελευταίων ετών», σύμφωνα με μετάφραση του μηνύματος από την ομάδα πληροφοριών SITE, η οποία παρακολουθεί την προπαγάνδα τρομοκρατικών ομάδων.

Τα οπτικά στοιχεία, που κυκλοφόρησαν από το ΙΚ, περιλαμβάνουν μια εικόνα τεσσάρων επιτιθέμενων με τα πρόσωπά τους θολά και ένα πολύ παραστατικό βίντεο που γυρίστηκε από μια από τις οπτικές γωνίες του δράστη. Κανένας από τους άνδρες δεν μπορεί να αναγνωριστεί καθώς όλοι φορούσαν μπαλακλάβες και τα πρόσωπά τους ήταν θολά. Ωστόσο, πολλές λεπτομέρειες – όπως χαρακτηριστικά της αίθουσας συναυλιών και τα όπλα που χρησιμοποιήθηκαν από τους επιτιθέμενους – ταιριάζουν με βίντεο που εμφανίστηκαν στο διαδίκτυο τη στιγμή της επίθεσης.

Το Amaq έδωσε επίσης λεπτομέρειες για την επίθεση, λέγοντας ότι τρεις μαχητές επιτέθηκαν στο πλήθος με όπλα και μαχαίρια, ενώ ο τέταρτος πέταξε εμπρηστικά μηχανήματα. Ανέφερε ότι της επίθεσης είχε προηγηθεί μια επιχείρηση εντατικής επιτήρησης του χώρου.

«Η επίθεση εντάσσεται στο κανονικό πλαίσιο του μαινόμενου πολέμου μεταξύ του Ισλαμικού Κράτους και των χωρών που πολεμούν το Ισλάμ», πρόσθεσε, σύμφωνα με τη μετάφραση του SITE.  Αξιωματούχοι ασφαλείας των ΗΠΑ, συμπεριλαμβανομένου ενός ανώτερου αξιωματούχου της αντιτρομοκρατικής, δήλωσαν ότι πιστεύουν ότι η επίθεση έγινε από το IS-K ή το Ισλαμικό Κράτος-Χορασάν, ένα παρακλάδι της τρομοκρατικής ομάδας που δραστηριοποιείται στο Πακιστάν, το Αφγανιστάν και το Ιράν.  Τόσο οι δυτικές όσο και οι ρωσικές υπηρεσίες ασφαλείας παρακολουθούν εδώ και καιρό το IS-K, το οποίο επιδιώκει ένα χαλιφάτο στο Αφγανιστάν, το Πακιστάν, το Τουρκμενιστάν, το Τατζικιστάν, το Ουζμπεκιστάν και το Ιράν.

Τέσσερις άνδρες από την πρώην σοβιετική δημοκρατία του Τατζικιστάν τέθηκαν υπό κράτηση μέχρι τις 22 Μαΐου καθώς κατηγορούνται για την τρομοκρατική επίθεση σύμφωνα με τις ρωσικές αρχές και τα κρατικά μέσα ενημέρωσης.
Οι κατηγορούμενοι, ηλικίας 20 και 30 ετών, Dalerdzhon Mirzoyev, Saidakrami Rachabalizoda, Shamsidin Fariduni και Mukhammadsobir Faizov αντιμετωπίζουν πιθανή ισόβια κάθειρξη. Οι εικόνες από την αίθουσα του δικαστηρίου έδειχναν τους υπόπτους με μελανιασμένα πρόσωπα, ένας είχε επίδεσμο στο αυτί του, στη δεξιά πλευρά του κεφαλιού του ενώ ένας άλλος φάνηκε να μην ανταποκρίνεται καθώς ήταν καθισμένος σε αναπηρικό αμαξίδιο και συνοδευόταν από γιατρό στο δικαστήριο.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες είχαν προειδοποιήσει προηγουμένως τη Μόσχα ότι οι μαχητές του ISIS ήταν αποφασισμένοι να στοχοποιήσουν τη Ρωσία.  Νωρίτερα αυτό το μήνα, η πρεσβεία των ΗΠΑ στη Ρωσία είχε πει ότι «παρακολουθούσε αναφορές ότι εξτρεμιστές έχουν επικείμενα σχέδια να στοχοποιήσουν μεγάλες συγκεντρώσεις στη Μόσχα», συμπεριλαμβανομένων συναυλιών, και προειδοποίησε τους πολίτες των ΗΠΑ να αποφεύγουν τέτοια μέρη.

Η εκπρόσωπος του Συμβουλίου Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ, Adrienne Watson, δήλωσε ότι η κυβέρνηση των ΗΠΑ «μοιράστηκε αυτές τις πληροφορίες με τις ρωσικές αρχές σύμφωνα με τη μακροχρόνια πολιτική της «υποχρέωσης προειδοποίησης».

Ωστόσο, σε μια ομιλία του την Τρίτη, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν είχε κατακρίνει τις αμερικανικές προειδοποιήσεις ως «προκλητικές», λέγοντας ότι «αυτές οι ενέργειες μοιάζουν με ξεκάθαρο εκβιασμό και την πρόθεση να εκφοβίσουν και να αποσταθεροποιήσουν την κοινωνία μας». 

Τον περασμένο μήνα, η Ρωσία απέτρεψε αρκετά περιστατικά που σχετίζονται με το ISIS μόνο τον Μάρτιο, σύμφωνα με το κρατικό πρακτορείο ειδήσεων RIA Novosti. Έχουν αναφερθεί τουλάχιστον τέσσερα περιστατικά σε ολόκληρη τη Ρωσία για τα οποία οι τοπικές αρχές είπαν ότι αφορούσαν άτομα που συνδέονται με το ISIS, σύμφωνα με το RIA.

Γιατί έγινε στόχος η Ρωσία;

Το ρωσικό καθεστώς έχει παρελθόν με το Ισλαμικό κράτος. Επομένως, η ανάλειψη ευθύνης από κάποιο παρακλάδι του δεν προκαλεί έκπληξη.

«Το ISIS-K έχει προσηλωθεί στη Ρωσία τα τελευταία δύο χρόνια» και επικρίνει συχνά την προπαγάνδα του Ρώσου προέδρου, είπε ο Colin P. Clarke, αναλυτής αντιτρομοκρατίας στο Soufan Group, μια συμβουλευτική εταιρεία ασφαλείας με έδρα τη Νέα Υόρκη. «Το ISIS-K κατηγορεί το Κρεμλίνο ότι έχει μουσουλμανικό αίμα στα χέρια του, αναφερόμενος στις επεμβάσεις της Μόσχας στο Αφγανιστάν, την Τσετσενία και τη Συρία»

Οι ασκοί του αιόλου άνοιξαν στις 30 Σεπτεμβρίου 2015, όταν η Ρωσία ενεπλάκη στη Συρία για να υποστηρίξει το υπό κατάρρευση καθεστώς του Μπασάρ αλ Άσαντ. Στελέχη του ISIS απάντησαν ένα μήνα αργότερα διεισδύοντας στο αεροδρόμιο Σαρμ Ελ Σέιχ της Αιγύπτου και τοποθετώντας βόμβα σε ρωσικό Airbus, σκοτώνοντας και τους 224 επιβάτες και το πλήρωμα. 

Σε αντίποινα, τον Σεπτέμβριο του 2017, η Ρωσία φέρεται να σκότωσε τον πρώην «υπουργό πολέμου» του ISIS, Gulmurod Khalimov, ο οποίος ήταν κάποτε διοικητής των αστυνομικών ειδικών δυνάμεων του Υπουργείου Εσωτερικών του Τατζικιστάν και ο οποίος είχε πολεμήσει δίπλα στις ρωσικές δυνάμεις κατά τον εμφύλιο πόλεμο του Τατζικιστάν. Όλοι οι φερόμενοι ως επιτιθέμενοι στο συναυλιακό χώρο είναι από το Τατζικιστάν.

Τα παρακλάδια του ISIS στη Συρία πολέμησαν Ρώσους στρατιώτες, συμπεριλαμβανομένης της μισθοφορικής ομάδας Wagner, σε δεκάδες μάχες, κυρίως στην Παλμύρα το 2015, το 2016 και το 2017. Τον Δεκέμβριο του 2016 οι μάχες ήταν ιδιαίτερα ενοχλητικές για τον Ρώσο πρόεδρο επειδή οι δυνάμεις του ISIS ανακατέλαβαν την πόλη από τις δυνάμεις και τους συμμάχους του.

Μεταξύ 2015 και 2024, η Ρωσία υποστήριξε πολλούς από τους ορκισμένους εχθρούς του ISIS όπως για παράδειγμα παρέχοντας στρατιωτικό εξοπλισμό και συντονισμό πληροφοριών στη Χεζμπολάχ, πολιτική υποστήριξη στη Χαμάς και πληροφορίες και πιθανώς στρατιωτική υποστήριξη στους Ταλιμπάν . Και οι τρεις οργανώσεις έδωσαν σκληρές μάχες ενάντια σε παρακλάδια του ISIS στον Λίβανο, τη Συρία, τη Γάζα και το Αφγανιστάν. Η ομάδα Wagner και τα παρακλάδια της στο αποκαλούμενο Αφρικανικό Σώμα έχουν επίσης πολεμήσει το ISIS στη Λιβύη, τη Μοζαμβίκη και το Μάλι.

Ο τρόπος του ISIS να διεξάγει πόλεμο συνδυάζει επιδέξια συμβατικές, αντάρτικες και τρομοκρατικές τακτικές. Έτσι, παρά το γεγονός ότι δεν έχει υποστηρικτές, αριθμητικά και εξοπλιστικά δεν υπερτερεί, το ISIS κατάφερε κάποτε να καταλάβει πάνω από 120 πόλεις, κωμοπόλεις και χωριά από τις νότιες Φιλιππίνες έως τη δυτική Αφρική και έχει επιβιώσει από τον πόλεμο σχεδόν 80 κρατών.  Από πολλές απόψεις, οι επιχειρήσεις υβριδικού πολέμου της Ρωσίας στην Κριμαία και το Ντονμπάς το 2014 μιμήθηκαν τις τακτικές που χρησιμοποίησε το ISIS για να καταλάβει τη Ράκα και άλλες πόλεις το 2013.

Ουκρανική ανάμειξη

Όμως, παρά τα στοιχεία και την ανάληψη ευθύνης από το IS-K, η Ρωσία συνεχίζει να κατηγορεί την Ουκρανία. Η Ουκρανία αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη στην επίθεση ενώ οι αξιωματούχοι των Ηνωμένων Πολιτειών ήταν ανένδοτοι ότι πραγματοποιήθηκε από το ISKP και η Ουκρανία δεν είχε καμία σχέση με αυτό.

Η ρώσικη υπηρεσία ασφαλείας FSB είπε ότι «και οι τέσσερις τρομοκράτες» συνελήφθησαν ενώ κατευθύνονταν προς τα ουκρανικά σύνορα και ότι είχαν επαφές στην Ουκρανία. Είπε ότι μεταφέρονταν στη Μόσχα. «Τώρα γνωρίζουμε σε ποια χώρα σκόπευαν να κρυφτούν από την καταδίωξη αυτά τα αιματηρά καθάρματα – την Ουκρανία», δήλωσε η εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών, Maria Zakharova, στο Telegram.

Ο Ουκρανός υπουργός Εξωτερικών δήλωσε την Παρασκευή: «Θεωρούμε ότι τέτοιες κατηγορίες είναι μια προγραμματισμένη πρόκληση από το Κρεμλίνο για να τροφοδοτήσει περαιτέρω την αντι-ουκρανική υστερία στη ρωσική κοινωνία, να δημιουργήσει συνθήκες για αυξημένη κινητοποίηση Ρώσων πολιτών για συμμετοχή στην εγκληματική επίθεση κατά της χώρας μας και δυσφήμιση της Ουκρνίας στα μάτια της διεθνούς κοινότητας».

To Σάββατο, σε ομιλία του ο Vladimir Putin ανέφερε ότι οι δράστες συνελήφθησαν καθώς προσπαθούσαν να διαφύγουν στην Ουκρανία, όπου «τους ετοίμασαν ένα “παράθυρο” για να περάσουν τα σύνορα». Ωστόσο, η Ρωσία δεν έχει παρουσιάσει στοιχεία για ένα «παράθυρο» για να αφήσει τους επιτιθέμενους να περάσουν.

Αν δεν έχει επιβεβαιωθεί πού κατευθύνονταν οι ύποπτοι, το BBC Verify έχει επαληθεύσει πολλά βίντεο και φωτογραφίες με τη σύλληψή τους και παρά τον ισχυρισμό του Putin, οι συλλήψεις έγιναν πολύ μακριά από τα ουκρανικά σύνορα.  Αντιστοιχίζοντας τις λεπτομέρειες του φόντου στο περιβάλλον τους, έγινε γνωστό ότι δύο από τους συλληφθέντες ύποπτους βρέθηκαν περίπου 145 χιλιόμετρα μακριά από τα σύνορα με την Ουκρανία ενώ το Κίεβο αρνήθηκε οποιαδήποτε ανάμειξη.

Η RIA δημοσίευσε αργότερα την υποτιθέμενη ομολογία ενός από τους άνδρες στο Telegram. Σε ένα σύντομο βίντεο, ένας άνδρας με ματωμένο, δεμένο κεφάλι, μιλάει στα ρωσικά. Δίνει το όνομά του και την ηλικία του. Όταν ρωτήθηκε από που προήλθαν τα όπλα από την επίθεση, απαντά: «Δεν ξέρω την πόλη, ρωτήστε τους φίλους μου, ξέρουν».

 

Τι γνωρίζουμε για το Ισλαμικό Κράτος-Χορασάν

Το ISIS-K ιδρύθηκε το 2015 από δυσαρεστημένα μέλη των Πακιστανών Ταλιμπάν, οι οποίοι στη συνέχεια ασπάστηκαν μια πιο βίαιη εκδοχή του Ισλάμ. Η ομάδα είδε τις τάξεις της να μειώνονται περίπου στο μισό, σε περίπου 1.500 με 2.000 μαχητές, μέχρι το 2021 από έναν συνδυασμό αμερικανικών αεροπορικών επιδρομών και επιδρομών αφγανικών κομάντο που σκότωσαν πολλούς από τους ηγέτες της. Αμέσως μετά την ανατροπή της αφγανικής κυβέρνησης -που υποστηριζόταν από τη Δύση- από τους Ταλιμπάν όμως, η ομάδα φαίνεται να ενίσχυσε τις δράσεις της. Κατά τη διάρκεια της αποχώρησης του αμερικανικού στρατού από τη χώρα, το ISIS-K πραγματοποίησε βομβιστική επίθεση αυτοκτονίας στο διεθνές αεροδρόμιο της  Καμπούλ τον Αύγουστο του 2021 που σκότωσε 13 Αμερικανούς στρατιώτες και έως και 170 πολίτες.  Το επόμενο έτος είχε στόχο τη ρωσική πρεσβεία στην Καμπούλ, σκοτώνοντας τουλάχιστον έξι ανθρώπους και τραυματίζοντας άλλους.

Η επίθεση αύξησε το διεθνές προφίλ του ISIS-K, τοποθετώντας το ως σημαντική απειλή για την ικανότητα των Ταλιμπάν να κυβερνούν. Από τότε, οι Ταλιμπάν δίνουν μάχες εναντίον του ISIS-K στο Αφγανιστάν ενώ έχουν εμποδίσει την ομάδα να καταλάβει εδάφη ή να στρατολογήσει μεγάλο αριθμό πρώην μαχητών Ταλιμπάν που βρίσκονται σε αδράνεια σε καιρό ειρήνης.

Το ISIS επιδιώκει ξεκάθαρα να επεκτείνει τις δραστηριότητές του πολύ πέρα από το εσωτερικό του. Σε μια ανάρτηση στον επίσημο λογαριασμό του στο Telegram τον Ιανουάριο, το ISIS-K ανέφερε ότι βρισκόταν πίσω από μια βομβιστική επίθεση που σκότωσε 84 άτομα στο Κερμάν του Ιράν, κατά τη διάρκεια μιας μνημόσυνης πομπής για τον υποστράτηγο Qassim Suleimani.  Το ISIS-K, το οποίο έχει επανειλημμένα απειλήσει το Ιράν για τον πολυθεϊσμό και την αποστασία του, έχει αναλάβει την ευθύνη για πολλές προηγούμενες επιθέσεις εκεί. Στn Ρωσία έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες επιθέσεις μικρής κλίμακας, με την πιο πρόσφατη το 2020 – και ήδη φέτος η FSB, η υπηρεσία εσωτερικής ασφάλειας της Ρωσίας, λέει ότι έχει σταματήσει πολλά τρομοκρατικά σχέδια.

Αναπάντητα ερωτήματα που φέρνουν σε δύσκολη θέση τη Μόσχα

Παραμένουν πολλά αναπάντητα ερωτήματα για όλο αυτό το επεισόδιο. Για παράδειγμα, γιατί οι επιτιθέμενοι μπόρεσαν να περιπλανηθούν κατά βούληση για σχεδόν μια ώρα γύρω από την Αίθουσα του Κρόκου χωρίς καμία απολύτως προφανή αίσθηση επείγοντος; Σε μια χώρα όπου η αστυνομία και οι ειδικές υπηρεσίες, ιδίως η FSB, είναι πανταχού παρούσες, αυτοί οι ένοπλοι συμπεριφέρθηκαν σαν να ήξεραν ότι δεν επρόκειτο να τους διακόψει κάποια αστυνομική ομάδα. Επιπλέον, πώς κατάφεραν να αποκτήσουν και να περάσουν λαθραία στο χώρο τέτοιο οπλισμό;

Η γρήγορη σύλληψή τους προκαλεί επίσης έκπληξη. Σε αντίθεση με πολλούς ένοπλους τζιχαντιστές σε μια επιδρομή όπως αυτή, αυτοί οι άνδρες δεν φορούσαν γιλέκα ή ζώνες αυτοκτονίας και προτίμησαν τη σύλληψη από τον θάνατο. Η Margarita Simonyan – αρχισυντάκτρια του ρωσικού τηλεοπτικού δικτύου RT (παλαιότερα γνωστό ως Russia Today) – είπε στο X ότι οι δράστες δεν ήταν από το Ισλαμικό Κράτος επειδή δεν φορούσαν γιλέκα αυτοκτονίας και «δεν είχαν πρόθεση να πεθάνουν».

Όμως, ενώ το ΙΚ έχει επανειλημμένα προειδοποιήσει τους επιτιθέμενους να μην συλληφθούν ζωντανοί, οι επιτιθέμενοι της ομάδας έχουν ξεφύγει από το θάνατο στο παρελθόν. Για παράδειγμα, στα τέλη του 2022 ένας από τους μαχητές που συμμετείχαν σε επίθεση σε ξενοδοχείο στην Καμπούλ κατάφερε να δραπετεύσει και αργότερα πραγματοποίησε επίθεση αυτοκτονίας, σύμφωνα με τα μέσα ενημέρωσης του ΙΚ που παρατήρησε το BBC Monitoring.

Αν και μια βάση της Ρωσικής Εθνοφρουράς (Rosgvardiya) απέχει μόλις δύο μίλια από τον χώρο του Δημαρχείου του Κρόκου, χρειάστηκαν πάνω από 90 λεπτά για να κινητοποιηθούν οι δυνάμεις ασφαλείας παρά τις προειδοποιήσεις για πιθανές επιθέσεις που είχε λάβει το Κρεμλίνο.

Όλα αυτά ωθούν ορισμένους αναλυτές να κάνουν εικασίες για κάποιου είδους λεγόμενη «εσωτερική δουλειά» από το Κρεμλίνο ή μια «επιχείρηση ψευδούς σημαίας» για να συγκεντρώσει λαϊκή υποστήριξη για τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ωστόσο, δεν υπάρχουν αδιάσειστα στοιχεία που να υποστηρίζουν αυτή τη θεωρία και οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες επιβεβαίωσαν ότι κατά την άποψή τους, ήταν το Ισλαμικό Κράτος πίσω από αυτή την κρυφή επίθεση.

Είτε πρόκειται για ανικανότητα είτε για συνωμοσία, ο Putin φαίνεται να έχει ήδη αποφασίσει πού βρίσκεται η ευθύνη: στην Ουκρανία.