Ο φετινός χειμώνας μόνο χειμώνας δεν ήταν. Φλεβάρης με 20 βαθμούς και κάτι μέρες που ο ήλιος έκαιγε σαν να είναι άνοιξη. Σύμφωνα με την επιστημονική ομάδα του climatebook.gr, το 2023 ήταν το θερμότερο έτος των τελευταίων 30 χρόνων για την Ελλάδα το 2023. Το καλοκαίρι έφτασε με ταχείς ρυθμούς, καθώς ο Ιούνιος έπιασε απότομα θερμοκρασίες που συνήθως βιώνουμε στα τέλη Ιουλίου. Ο υδράργυρος αγγίζει ήδη τους 40°C και η ζωή στην πόλη γίνεται κόλαση σε μια αδυσώπητη διαδοχή υψηλών θερμοκρασιών και καυτών αέριων μαζών. Δεκάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλον τον κόσμο έχουν βιώσει τα τελευταία χρόνια ακραία καιρικά φαινόμενα, καταστροφικές πλημμύρες, φωτιές, τυφώνες και ακραίες θερμοκρασίες. Η έκθεση της ευρωπαϊκής υπηρεσίας Κοπέρνικος και του Παγκόσμιου Μετεωρολογικού Οργανισμού, για τις κλιματικές συνθήκες στην Ευρώπη οι δύο υπηρεσίες προειδοποιούν ότι η ήπειρος είναι αντιμέτωπη ολοένα και συχνότερα με κύματα ακραίας ζέστης, την οποία δυσκολεύεται να αντιμετωπίσει ο ανθρώπινος οργανισμός.
Η υπερθέρμανση τροφοδοτεί ακραία καιρικά φαινόμενα και αυτό συμβαίνει με «εκπληκτική ταχύτητα», προειδοποιούν οι επιστήμονες. «Ο κόσμος αλλάζει γρήγορα και μας βλάπτει ήδη – αυτή είναι η ωμή διαπίστωση», δήλωσε ο καθηγητής Μάαρτεν βαν Άαλστ, διευθυντής του Διεθνούς Κέντρου για το Κλίμα του Ερυθρού Σταυρού και της Ερυθράς Ημισελήνου
Τα δεδομένα των μελετών αυτών αποδεικνύουν ότι η κλιματική κατάρρευση καταστρέφει ήδη οικονομίες και κοστίζει δεκάδες χιλιάδες ζωές κάθε χρόνο. Οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι η συνεχιζόμενη άρνηση των κυβερνήσεων να δράσουν αποφασιστικά, θα αποδειχθεί καταστροφική για την ανθρωπότητα.
Τα στατιστικά μιλάνε μόνα τους. Φωνάζουν SOS και πως βρισκόμαστε στο χείλος της καταστροφής:
– Τους τελευταίους 12 μήνες, η κλιματική αλλαγή πρόσθεσε κατά μέσο όρο 26 ημέρες ακραίας ζέστης που διαφορετικά δεν θα συνέβαιναν σύμφωνα με μελέτη που πραγματοποιήθηκε από το Climate Central, το Red Cross Red Crescent Climate Centre και το World Weather Attribution (WWA) Ωστόσο, σε ορισμένες χώρες, ο αριθμός των ημερών υπερβολικής ζέστης ήταν εκθετικά υψηλότερος. Το Σουρινάμ στη Νότια Αμερική είδε περισσότερες από 158 ημέρες ακραίας ζέστης. Εκουαδόρ 170, Ελ Σαλβαδόρ 148; Γουιάνα 141 και Παναμάς 137.
– Μια μελέτη του Απριλίου 2024 από την Υπηρεσία Κλιματικής Αλλαγής Copernicus (C3S) και τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό (WMO) διαπίστωσε ότι η θνησιμότητα που σχετίζεται με τη ζέστη στην Ευρώπη, η οποία θερμαίνεται δύο φορές ταχύτερα από οποιαδήποτε άλλη ήπειρο, έχει αυξηθεί κατά περίπου 30% τα τελευταία δύο δεκαετίες, ενώ οι θάνατοι που σχετίζονται με τη ζέστη εκτιμάται ότι έχουν αυξηθεί στο 94% στις ευρωπαϊκές περιοχές που παρακολουθούνται.
– Η υπερβολική θερμότητα θέτει επίσης σε κίνδυνο τους πόρους νερού και τροφίμων και απειλεί τόσο τα χερσαία όσο και τα θαλάσσια οικοσυστήματα. Η αδιάκοπη άνοδος της θερμοκρασίας των ωκεανών έχει επηρεάσει τους κοραλλιογενείς υφάλους σε όλο τον κόσμο, οδηγώντας στο τέταρτο παγκόσμιο γεγονός λεύκανσης των κοραλλιών στην ιστορία, ήδη το δεύτερο αυτή τη δεκαετία. Αυτά τα σημαντικά οικοσυστήματα υποστηρίζουν τουλάχιστον το 25% των θαλάσσιων ειδών και αποτελούν αναπόσπαστο στοιχείο για τη διατήρηση του τεράστιου και διασυνδεδεμένου ιστού της θαλάσσιας βιοποικιλότητας της Γης.
– Το 2023 ήταν αξιοσημείωτο για τον θαλάσσιο πάγο της Ανταρκτικής: έφτασε σε χαμηλές εκτάσεις για την αντίστοιχη εποχή του έτους σε 8 μήνες. Τόσο η ημερήσια όσο και η μηνιαία έκταση έφθασαν τα ελάχιστα όλων των εποχών τον Φεβρουάριο του 2023. Η έκταση του θαλάσσιου πάγου της Αρκτικής στην ετήσια αιχμή της τον Μάρτιο κατατάχθηκε μεταξύ των τεσσάρων χαμηλότερων για την εποχή του έτους στο δορυφορικό αρχείο της NASA . Το ετήσιο ελάχιστο τον Σεπτέμβριο ήταν το έκτο χαμηλότερο.
– Ο κόσμος παράγει 400 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων ετησίως Το πρώτο εμπορικά διαθέσιμο πλαστικό προϊόν κυκλοφόρησε το 1907, αλλά η μαζική παραγωγή ξεκίνησε μόλις το 1952. Από τότε, η ετήσια παραγωγή πλαστικού έχει αυξηθεί σχεδόν 200 φορές, όπου σήμερα, παράγουμε τόσο πλαστικό παγκοσμίως όσο τα 2/3 της συνολικής μάζας της ανθρωπότητας. Η αλόγιστη χρήση και η κατανάλωσή πλαστικού έχει οδηγήσει τον κόσμο να παράγει σύμφωνα με τα Ηνωμένα Έθνη, περίπου 400 εκατομμύρια τόνους πλαστικών απορριμμάτων κάθε χρόνο για να ανταποκριθεί στη ζήτηση, το 60% των οποίων καταλήγει στο φυσικό μας περιβάλλον ή στους χώρους υγειονομικής ταφής.
Περισσότεροι από 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού εισέρχονται στους ωκεανούς κάθε χρόνο Όταν τα πλαστικά απόβλητα απορρίπτονται σε χωματερές ή απορρίπτονται ανεύθυνα, σημαντικές ποσότητες διαρρέουν σε φυσικό περιβάλλον και τουλάχιστον οκτώ εκατομμύρια τόνοι πλαστικού καταλήγουν στα ωκεάνια νερά κάθε χρόνο. Υπολογίζεται ότι περίπου το 40% της επιφάνειας του ωκεανού καλύπτεται από πλαστικά σκουπίδια και αν συνεχιστεί η κατανάλωση πλαστικού και η συμπεριφορά μας, οι επιστήμονες προειδοποιούν ότι θα υπάρχουν περισσότερα πλαστικά από ψάρια στον ωκεανό μόλις το 2030.
– Εκτός από τα σκουπίδια που αποτελούνται από πλαστικά μπουκάλια, δοχεία, ακόμη και μάσκες προσώπου, που σκοτώνουν εκατομμύρια ζώα από την κατάποσή τους, από 500.000 έως ένα εκατομμύριο τόνοι αλιευτικού εξοπλισμού και εργαλείων που χάνονται ή απορρίπτονται από τους ψαράδες – εισέρχονται στον ωκεανό κάθε χρόνο. Αυτός ο εξοπλισμός είτε πετιέται από αλιευτικά σκάφη είτε ξεβράζεται από πλοία και ακτές. Ως αποτέλεσμα, τουλάχιστον 100.000 θαλάσσια ζώα πεθαίνουν από εμπλοκή στα απορρίμματα αλιείας, είτε από ασφυξία είτε παγιδευμένα από την πείνα.
– Σε καθημερινή βάση καταπίνουμε μεγάλες ποσότητες μικροπλαστικών μέσα από το νερό και την τροφή μας, γεγονός που έχει σοβαρές μακροπρόθεσμες συνέπειες για την υγεία μας, σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή της Greenpeace, κ. Νίκο Χαραλαμπίδη. «Τελευταία ευρήματα αναδεικνύουν ότι (παραδείγματος χάρη) μέσα στο εμφιαλωμένο νερό υπάρχουν πολύ μεγάλες ποσότητες μικροπλαστικών, νανοπλαστικών, για την ακρίβεια μεγαλύτερες απ’ ότι στο νερό της βρύσης. Σύμφωνα με τα ευρήματα, καταπίνουμε κάθε εβδομάδα μέχρι 5 γραμμάρια μικροπλαστικών. Συνολικά αυτό αντιστοιχεί περίπου σε μια πιστωτική κάρτα» επιβεβαίωσε ο Γενικός Διευθυντής της Greenpeace.
Δείτε αυτή τη δημοσίευση στο Instagram.
– Η καύση άνθρακα, φυσικού αερίου και πετρελαίου για ηλεκτρισμό και θερμότητα είναι η μεγαλύτερη πηγή παγκόσμιων εκπομπών αερίων θερμοκηπίου (GHG), και οι κύριοι παράγοντες της υπερθέρμανσης του πλανήτη παγιδεύοντας θερμότητα στην ατμόσφαιρα και αυξάνοντας τη θερμοκρασία της επιφάνειας της Γης. Η παγκόσμια κατανάλωση ορυκτών καυσίμων έχει υπερδιπλασιαστεί τα τελευταία 50 χρόνια, καθώς οι χώρες σε όλο τον κόσμο στοχεύουν να βελτιώσουν το βιοτικό τους επίπεδο και την οικονομική τους παραγωγή. Το 2023, και τα τρία από τα πιο ισχυρά GHG – διοξείδιο του άνθρακα (CO2), μεθάνιο και υποξείδιο του αζώτου – έφτασαν σε υψηλά ρεκόρ.
– Σε όλο τον κόσμο, περισσότεροι από 820 εκατομμύρια άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση σε επαρκή τροφή σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό υγείας. Παγκοσμίως, περισσότεροι από 68 δισεκατομμύρια τόνοι επιφανειακού εδάφους διαβρώνονται κάθε χρόνο με ρυθμό 100 φορές ταχύτερα από ό,τι μπορεί φυσικά να αναπληρωθεί. Φορτωμένο με βιοκτόνα και λιπάσματα, το έδαφος καταλήγει σε υδάτινες οδούς όπου μολύνει το πόσιμο νερό και τις προστατευόμενες περιοχές Με τον παγκόσμιο πληθυσμό να αναμένεται να φτάσει τα 9 δισεκατομμύρια άτομα μέχρι τα μέσα του αιώνα, ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) προβλέπει ότι η παγκόσμια ζήτηση τροφίμων μπορεί να αυξηθεί κατά 70% έως το 2050. Ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ Αντόνιο Γκουτέρες έχει πει: «Εάν δεν ληφθούν άμεσα μέτρα, είναι όλο και πιο σαφές ότι υπάρχει μια επικείμενη παγκόσμια έκτακτη ανάγκη για την επισιτιστική ασφάλεια που θα μπορούσε να έχει μακροπρόθεσμες επιπτώσεις σε εκατοντάδες εκατομμύρια ενήλικες και παιδιά».
– Η κλιματική αλλαγή μεταβάλλει τα πρότυπα του καιρού και του νερού σε όλο τον κόσμο, προκαλώντας ελλείψεις και ξηρασίες σε ορισμένες περιοχές και πλημμύρες σε άλλες. Mόνο το 3% του παγκόσμιου νερού είναι γλυκό νερό και τα 2/3 αυτού είναι κρυμμένα σε παγωμένους παγετώνες ή αλλιώς δεν είναι διαθέσιμα για χρήση σύμφωνα με την WWF. Ως αποτέλεσμα, περίπου 1,1 δισεκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως δεν έχουν πρόσβαση σε νερό και συνολικά 2,7 δισεκατομμύρια αντιμετωπίζουν λειψυδρία για τουλάχιστον ένα μήνα το χρόνο. Πολλά από τα υδάτινα συστήματα που διατηρούν τα οικοσυστήματα σε ακμή και τροφοδοτούν έναν αυξανόμενο ανθρώπινο πληθυσμό έχουν κλονιστεί. Τα ποτάμια, οι λίμνες και οι υδροφόροι ορίζοντες στεγνώνουν ή μολύνονται υπερβολικά. Περισσότεροι από τους μισούς υδροβιότοπους του κόσμου έχουν εξαφανιστεί. Η γεωργία καταναλώνει περισσότερο νερό από οποιαδήποτε άλλη πηγή και σπαταλά μεγάλο μέρος αυτού λόγω αναποτελεσματικότητας. Με τον τρέχοντα ρυθμό κατανάλωσης, αυτή η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Μέχρι το 2025, τα δύο τρίτα του παγκόσμιου πληθυσμού ενδέχεται να αντιμετωπίσουν έλλειψη νερού. Και τα οικοσυστήματα σε όλο τον κόσμο θα υποφέρουν ακόμη περισσότερο.
Η κλιματική αλλαγή και η υποβάθμιση του περιβάλλοντος έχει σημαντικές και καταστροφικές επιπτώσεις στην καθημερινότητά μας και στην ποιότητα της ανθρώπινης ζωής καθώς ωθεί εκατομμύρια ακόμη σε κίνδυνο μεγαλύτερης ανισότητας ενώ είναι ένας ισχυρός μοχλός μετανάστευσης λόγω των επιπτώσεών της στα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων και της απώλειας βιωσιμότητας.
Καθώς διανύουμε το 2024 είναι σαφές για άλλη μια φορά, ότι η ανάγκη για δράση και περιορισμό των περιβαλλοντικών προκλήσεων είναι πιο επιτακτική από ποτέ.
