«Είμαστε μόνοι στο σύμπαν; Υπάρχει κάποια άλλη μορφή ζωής εκεί έξω;» Αυτά τα ερωτήματα απασχολούν για χρόνια την ανθρωπότητα. Η απεραντότητα του σύμπαντος και οι άγνωστες πτυχές του σαγηνεύουν και εγείρουν φιλοσοφικές και επιστημονικές συζητήσεις στην προσπάθεια να αποκαλυφθούν τα μυστήριά του.

Οι εικασίες σχετικά με εξωγήινα όντα που έρχονται στη Γη – και δυνητικά αποικίζουν τον πλανήτη μας, όπως έκαναν οι άνθρωποι μεταξύ τους για χιλιετίες – ήταν από καιρό καύσιμο για ταινίες και μυθιστορήματα.

«I want to believe» (Θέλω να πιστεύω) ήταν η φράση που υπήρχε κάτω από από την εικόνα ενός ιπτάμενου δίσκου στην αφίσα που κρεμόταν στο γραφείο του πράκτορα του FBI, Fox Mulder στη θρυλική σειρά The X-Files.

Ο Mulder  δεν ήταν μόνος του: μεγάλο μέρος της ανθρωπότητας συμμερίζεται τη λαχτάρα του.

Πράγματι, η pop culture και το ενδιαφέρον για τα UFO έχει ανθίσει ξανά τα τελευταία χρόνια μετά την περίοδο της μεγαλύτερης παρακμής τους, καθώς πολλές αναφορές έχουν αποχαρακτηριστεί, μαρτυρίες έχουν πληθύνει και έχουν αναληφθεί νέες επίσημες αναλύσεις.

Το τελευταίο από αυτά διεξάγεται από τη NASA: μετά από δεκαετίες αποφυγής δημόσιας συζήτησης για το ζήτημα των UFO, ο οργανισμός φαίνεται να έχει αναθεωρήσει και επίσημα πλέον έχει δημιουργήσει εξειδικευμένα τμήματα που ασχολούνται μόνο με αυτό, την αναζήτηση ζωής στα πέρατα του σύμπαντος.

Αλλά γιατί υπάρχει τώρα αυτή η ανάφλεξη ενός ζητήματος που στο παρελθόν έχει αποτελέσει πηγή σεναρίων, θεωριών συνωμοσίας και έχει ξεσηκώσει τη φαντασία αλλά και τους φόβους μας.

Από τη γέννηση του φαινομένου των UFO στα τέλη της δεκαετίας του 1940, ο αριθμός των συσσωρευμένων θεάσεων είναι αμέτρητος.

Αντίθετα, το πλήθος των πειστικών αποδεικτικών στοιχείων για την εξωγήινη προέλευση τέτοιων περιπτώσεων μπορεί να περιγραφεί απόλυτα: καμία.

Στο βιβλίο του ” Άλλοι Κόσμοι”, ο αστρονόμος, αστροφυσικός και κοσμολόγος Carl Edward Sagan (1934-1996), έγραψε ότι «οι αξιόπιστες περιπτώσεις δεν είναι ενδιαφέρουσες και οι ενδιαφέρουσες περιπτώσεις είναι αναξιόπιστες».

Με τις δεκαετίες, η μακρά, άκαρπη αναμονή για αυτήν την επιβεβαίωση έχει αμβλύνει τη διάθεση, και στις αρχές του 21ου αιώνα, το ενδιαφέρον μειώθηκε σε τέτοιο βαθμό που ορισμένοι οργανισμοί που ασχολούνταν με τα UFO έκλεισαν ενώ οι ερευνητές των UFO παραδέχθηκαν την αποτυχία, μιλώντας για μια συνολική αίσθηση λήθαργου στον κόσμο των εξωγήινων μορφών ζωής.

Λήθαργος, ναι, αλλά όχι θάνατος. Η πίστη στα UFO έχει αναδυθεί από τις στάχτες της.

Τα τελευταία χρόνια, οι θεάσεις αυξάνονται ξανά, με έρευνες στις ΗΠΑ  να δείχνουν ότι το ποσοστό των πολιτών που έχουν πειστεί για την εξωγήινη καταγωγή τους έχει αυξηθεί από 20% το 1996 σε 34% το 2022. Ποσοστό υψηλότερο από εκείνους που πιστεύουν σε πιο εγκόσμιες εξηγήσεις, στο 32%.

Άλλες μελέτες δείχνουν πολύ υψηλότερα ποσοστά για την πίστη σε εξωγήινα διαστημόπλοια, 51% ή ακόμα και 65%, και ορισμένες υποδηλώνουν ότι ο αριθμός των πιστών έχει αυξηθεί από 33% σε 41% μέσα σε μόλις δύο χρόνια.

Οι ένθερμοι υποστηρικτές έχουν πλέον αναθαρίσει και εκφράζουν ανοιχτά τις πεποιθήσιες τους καθώς υπάρχει και μία σχετική στροφή από επίσημους φορείς.

Τα άγνωστα ιπτάμενα αντικείμενα UFO ή τα άγνωστα εναέρια φαινόμενα Unidentified Aerial Phenomena (UAP) όπως τα αποκαλεί πλέον η αμερικάνικη κυβέρνηση, έχουν ληφθεί πιο σοβαρά υπόψη από τους Αμερικανούς αξιωματούχους τα τελευταία χρόνια, ξεκινώντας το 2007 με ένα μικρό, μυστικά χρηματοδοτούμενο πρόγραμμα με μία ειδική ομάδα που ερευνούσε αναφορές στρατιωτικών συναντήσεων.

Κατά τη διάρκεια της αποτυχημένης υποψηφιότητάς της για την προεδρία των ΗΠΑ, η Χίλαρι Κλίντον υποσχέθηκε να δημοσιοποιήσει όλες τις υπάρχουσες πληροφορίες για τα UFO στα κυβερνητικά αρχεία. Το 2017, αποκαλύφθηκε ότι το μυστικό αυτό πρόγραμμα του Πενταγώνου, που ονομάζεται Advanced Aerospace Threat Identification Program, το οποίο φέρεται να είχε κλείσει το 2012, συνεχιζόταν ακόμα.

Το 2020, ανακοινώθηκε ότι επρόκειτο να μετατραπεί σε Unidentified Aerial Phenomena Task Force (UAPTF) υπό το Γραφείο Ναυτικών Πληροφοριών. Σύμφωνα με τους New York Times, ο αστροφυσικός Eric Davis, σύμβουλος του προηγούμενου προγράμματος, μίλησε σε μια έκθεση για την ανάκτηση «οχημάτων εκτός κόσμου που δεν κατασκευάζονται σε αυτήν τη γη».

Το 2021, η δημιουργία γραφείου για την έρευνα UAP έγινε νόμος, με αποτέλεσμα τη μετατροπή του UAPTF σε All-domain Anomaly Resolution Office (AARO), ένα κρυπτικό όνομα που ωστόσο επισημοποιεί για πρώτη φορά μετά από δεκαετίες μια εμπλοκή της κυβέρνησης των ΗΠΑ σεαυτές οι έρευνες. Ταυτόχρονα, το Πεντάγωνο ήταν απασχολημένο με τον αποχαρακτηρισμό των ηχογραφήσεων θεάσεων, όπως τα βίντεο GOFAST, GIMBAL και FLIR1.

 

Τα βίντεο με στρατιωτικά πλάνα και μαρτυρίες πιλότων του πολεμικού ναυτικού που διέρρευσαν το 2020 και τεκμηριώνουν φαινομενικά αλλόκοτα και ανεξήγητα γεγονότα στον ουρανό βοήθησαν να αποστιγματιστεί κάπως ένα θέμα που για χρόνια καλυπτόταν από θεωρίες συνωμοσίας και αμφίβολες θεάσεις.

 Η έκθεση  UFO που παρέδωσαν οι αμερικανικές υπηρεσίες πληροφοριών στο Κογκρέσο, που κυκλοφόρησε τον Ιούνιο του 2021, τροφοδότησε μεγαλύτερο ενδιαφέρον.  Το Πεντάγωνο μελέτησε 144 περιστατικά που αναφέρθηκαν από στρατιωτικούς πιλότους μεταξύ 2004 και 2021 κατά την προετοιμασία της έκθεσης.

Οι αξιωματούχοι μπόρεσαν να εξηγήσουν ένα από τα περιστατικά –ήταν ένα μπαλόνι– αλλά τα υπόλοιπα παραμένουν ένα μυστήριο.  

Γιατί υπήρξε αυτή η στροφή στην εξουσία απέναντι στα UFO;

Εάν η επιστήμη δεν σκοτώνει αυτόματα την πίστη στα UFO, γιατί οι αναφορές για UFO και απαγωγές από εξωγήινους μπαίνουν και βγαίνουν από τη μόδα;

Σε κάποιο βαθμό το ζήτημα είναι πολιτικό. Παρόλο που κυβερνητικοί πράκτορες όπως στο “Men in Black” μπορεί να υπάρχουν σαν υλικό στην pop κουλτούρα του κινηματογράφου, ισχυροί άνθρωποι και λόμπι μπορούν να επηρεάσουν πολιτικές και σε ποια ζητήματα θα στρέφεται η ενασχόληση των κυβερνητικών θεσμών.

Για παράδειγμα, οι Clintons έχουν δεσμούς με ένα δίκτυο ανθρώπων με επιρροή που έχουν ασκήσει πιέσεις στην κυβέρνηση για να αποκαλύψει την αλήθεια για τα UFO. Αυτό περιλαμβάνει τον εκατομμυριούχο Laurence Rockefeller  (ο οποίος χρηματοδότησε την έρευνα του ψυχιάτρου John Mack σχετικά με τις επαφές ασθενών του με εξωγήινη ζωή) και τον John Podesta, τον πρόεδρο της εκστρατείας της Clinton και έναν μακροχρόνιο υποστηρικτή της δημοσιοποίησης των αρχείων.

Μια παρόμοια αλλαγή μπορεί να συμβαίνει στην πολιτική σφαίρα όπου η γλώσσα της κριτικής σκέψης έχει στραφεί ενάντια στο επιστημονικό κατεστημένο.

Πολλοί συντηρητικοί πολιτικοί αμφισβητούν τακτικά ιδέες όπως η κλιματική αλλαγή, η εξέλιξη και η αποτελεσματικότητα των εμβολίων. Στο λόγο τους δεν χαρακτηρίζουν ποτέ τους ισχυρισμούς τους ως «αντι-επιστημονικούς», αλλά μάλλον ως θαρραλέα παραδείγματα ελεύθερης σκέψης και έρευνας μακριά από το αφήγημα της κυρίαρχης ιδέας.

Ο Donald Trump μπορεί να ήταν ο πρώτος υποψήφιος που ανακάλυψε ότι οι περίεργες  και αντιδημοφιλείς ιδέες μπορούν να σε ωφελήσουν. Σε ένα πολιτικό κλίμα όπου η γλώσσα της λογικής χρησιμοποιείται για να επιτεθεί στην εξουσία της επιστήμης, η σκέψη για την πιθανότητα ύπαρξης UFO απλά δεν φέρει το στίγμα που συνήθιζε.

Ενισχύεται όμως για να αποδείξει ότι καμιά φορά οι “σκοτεινές δυνάμει” και τα “κέντρα αποφάσεων” μπορεί να αποπροσανατολίσουν και να κρύψουν την αλήθεια. Σε αυτό το αφήγημα άλλωστε έχει βασιστεί όλη η εκστρατεία του πρώην Προέδρου της Αμερικής.

UFO και επιστημονική κοινότητα

Το 2021, αστροφυσικός Avi Loeb από το Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ ξεκίνησε το δικό του έργο, το Galileo, το οποίο έχει πλέον περισσότερους από εκατό συνεργάτες και στόχος του είναι να περάσει από τις τυπικές τυχαίες ή ανέκδοτες θεάσεις στη συστηματική και αυστηρή παρατήρηση χρησιμοποιώντας αποκλειστικά τηλεσκόπια και δορυφορικά δεδομένα για την αναζήτηση φυσικών αντικειμένων  και την ανάλυση των αποτελεσμάτων με συστήματα Τεχνητής Νοημοσύνης.

Σε αυτό το πλαίσιο, τον Ιούνιο του 2022 η NASA έκανε μια ανακοίνωση που προκάλεσε έκπληξη: την έναρξη μιας ανεξάρτητης ομάδας μελέτης αφιερωμένης στη διερεύνηση των UAPs.  Έκπληξη, γιατί μέχρι τώρα η στάση της NASA σε αυτόν τον τομέα είχε αντιγράψει τη στάση της επιστημονικής κοινότητας γενικά: δεν μιλούσε ανοιχτά για το θέμα.

Η ομάδα της NASA συγκεντρώνει ειδικούς στην πλανητική επιστήμη, τη μηχανική, τη φυσική, τη βιολογία, την υπολογιστική επιστήμη, την επιστημονική πολιτική, την επικοινωνία και την ασφάλεια της αεροπορίας, συμπεριλαμβανομένου του συνταξιούχου αστροναύτη της NASA Scott Kelly.

Οι εργασίες ξεκίνησαν τον Οκτώβριο του 2022, με στόχο να «θέσουν τα θεμέλια για μελλοντική μελέτη σχετικά με τη φύση των UAP για τη NASA και άλλους οργανισμούς», σύμφωνα με τον οργανισμό.

«Για να γίνει αυτό, η ομάδα θα προσδιορίσει πώς μπορούν να αναλυθούν δεδομένα που συλλέγονται από μη στρατιωτικές κυβερνητικές οντότητες, εμπορικά δεδομένα και δεδομένα από άλλες πηγές για να ρίξουν φως στα UAP. Στη συνέχεια θα προτείνει έναν οδικό χάρτη για πιθανή ανάλυση δεδομένων UAP από τον οργανισμό στο μέλλον».

Μέχρι στιγμής, φαίνεται ότι οι απαντήσεις στην έκθεση θα αφήσουν ανικανοποίητους τους παρατηρητές των UFO και τους θεωρητικούς συνωμοσίας.

«Το κορυφαίο στοιχείο από τη μελέτη είναι ότι υπάρχουν πολλά περισσότερα να μάθουμε», δήλωσε στις 14 Σεπτεμβρίου ο διαχειριστής της NASA, Bill Nelson , ενώ δημοσίευσε την έκθεση της ομάδας. «Η ανεξάρτητη ομάδα μελέτης της NASA δεν βρήκε κανένα στοιχείο ότι τα UAP έχουν εξωγήινη προέλευση, αλλά δεν γνωρίζουμε τι είναι αυτά τα UAP».

Ποιος είναι όμως ο λόγος για αυτήν την αναβίωση, αν δεν υπάρχουν περισσότερα στοιχεία σήμερα;

Στο βιβλίο του The Demon-Haunted World, το 1995, ο Sagan πρότεινε ότι για πολλούς ανθρώπους αυτό δεν είναι ζήτημα αποδείξεων, αλλά πίστης.

Η κοινωνιολογία της θρησκείας υποστηρίζει ότι ο σκεπτικισμός αντιμετωπίζεται από μια διαφορετική κοινωνική τάση, κάτι που έχουν ονομάσει «επαναμάγευση». Υποστηρίζουν ότι ενώ η επιστήμη μπορεί προσωρινά να καταστείλει την πίστη σε μυστηριώδεις δυνάμεις, αυτές οι πεποιθήσεις πάντα θα επιστρέφουν.

Όπως έγραψε ο ειδικός θρησκευτικών σπουδών του Πανεπιστημίου του Τέξας, Joseph Laycock, «η ανάγκη να πιστεύει κανείς είναι ριζωμένη στην ανθρώπινη ψυχή». Ακόμη και όταν η προσχώρηση στις παραδοσιακές θρησκείες είναι ιστορικά πιο αδύναμη, νέες πνευματιστικές λατρείες – ακόμα και αθεϊστικές εκκλησίες – εμφανίζονται στη θέση τους για να καλύψουν αυτή την ανάγκη.

Και σύμφωνα με τον Laycock, εδώ μπαίνουν και τα UFO. Δεν πρόκειται για επιστημονικές αποδείξεις, αλλά για πολιτιστικούς κύκλους, στους οποίους μια φάση απογοήτευσης ακολουθείται από μια φάση εκ νέου γοητείας. Και σήμερα είμαστε στο τελευταίο.

Ψυχολόγοι και κοινωνιολόγοι έχουν επίσης προτείνει μερικές θεωρίες για το φαινόμενο. Το 1957, ο ψυχαναλυτής Carl Jung διατύπωσε τη θεωρία ότι τα UFO εξυπηρετούσαν μια μυθολογική λειτουργία που βοήθησε τους ανθρώπους του 20ου αιώνα να προσαρμοστούν στις πιέσεις του Ψυχρού Πολέμου. (Για τον Jung, αυτό δεν απέκλειε την πιθανότητα τα UFO να είναι αληθινά.)

Επιπλέον, τα αμερικανικά κοινωνικά ήθη άλλαζαν ραγδαία στα μέσα του 20ού αιώνα, ειδικά γύρω από θέματα φυλής, φύλου και σεξουαλικότητας. Σύμφωνα με τον ιστορικό W. Scott Poole, οι ιστορίες για σεξ με εξωγήινους θα μπορούσαν να ήταν ένας τρόπος επεξεργασίας και συζήτησης για αυτές τις αλλαγές.

Για παράδειγμα, όταν το Ανώτατο Δικαστήριο τελικά κήρυξε αντισυνταγματικούς νόμους που απαγόρευαν τους διαφυλετικούς γάμους το 1967, η χώρα είχε ήδη μιλήσει για χρόνια για την Betty και τον Barney Hill, ένα διαφυλετικό ζευγάρι που ισχυρίστηκε ότι είχε ερευνηθεί από εξωγήινους.

Η παράδοση των επαφών άρχισε επίσης να εφαρμόζει «επιστημονικές ιδέες» ως τρόπο να ανασυσκευάσει μερικές από τις μυστηριώδεις δυνάμεις που σχετίζονται με τις παραδοσιακές θρησκείες. Ο ειδικός στη λαογραφία Daniel Wojcik έχει χαρακτηρίσει την πίστη στους καλοπροαίρετους εξωγήινους του διαστήματος ως «τεχνο-χιλιετισμό».

Αντί για τον Θεό δηλαδή, ορισμένοι πιστοί UFO πιστεύουν ότι οι μορφές εξωγήινης τεχνολογίας θα είναι αυτό που θα λυτρώσει τον κόσμο. Η Heaven’s Gate – τα μέλη της οποίας αυτοκτόνησαν περίφημα το 1995 – ήταν μια από τις πολλές θρησκευτικές ομάδες που περίμεναν την άφιξη των εξωγήινων.

 

You can deny all the things I’ve see,n all the things I’ve discovered, but not for much longer. Because too many others know what’s happening out there and no one. no government agency has jurisdiction over the truth.

Πράκτορας Mulder, The X Files

Είτε από κυβερνητικά είτε από επιστημονικά μέσα,  όπως αναφέρεται στο The X-Files, «Η αλήθεια βρίσκεται εκεί έξω». Και πρέπει να τη μάθουμε, όποια κι αν είναι αυτή.

 

 

Με πληροφορίες από: The Conversation, The New York Times, Big Think