Μέρες τώρα η Διάσκεψη των Μερών της Σύμβασης Πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) ή αλλιώς COP28 απασχολεί δημοριογράφους, πολιτικούς και αναλυτές. Τι αποφάσισαν; Τι εμπεριέχει η ατζέντα των συμμετεχόντων; Οι προσδοκίες ήταν υψηλές καθώς τα περιθώρια για τον πλανήτη στενεύουν.

Το UNFCCC ιδρύθηκε το 1994 και έχει ως σκοπό να σταθεροποιεί την συγκέντρωση των αερίων του φαινομένου του θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα της γης, έχοντας ως μέλη τις κυβερνήσεις 197 χωρών που έχουν υπογράψει την σύμβαση. Από το 1995 λοιπόν, πραγματοποιείται ετησίως μία συνάντηση σε διαφορετική πόλη, όπου αξιωματούχοι των κυβερνήσεων- μερών, πολιτικοί, επικεφαλείς επιχειρήσεων, συμμετέχοντες σε περιβαλλοντικές καμπάνιες και δημοσιογράφοι μαζεύονται σε ξενοδοχεία και αίθουσες συνεδριάσεων για να συζητήσουν για την κλιματική αλλαγή και τους κινδύνους για το περιβάλλον. Αυτές οι σύνοδοι κορυφής είναι οι πιο σημαντικές συναντήσεις στον κόσμο για να συζητηθεί ο τρόπος αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής.

Φέτος, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα φιλοξενούν την COP28 μετά την υποστήριξη της υποψηφιότητάς τους από τις χώρες της περιοχής Ασίας-Ειρηνικού, από τις 30 Νοεμβρίου ως τις 12 Δεκεμβρίου.

Ναι, καλά διαβάσατε, αν δεν το ξέρατε ήδη. Η Διάσκεψη των ΗΕ για την κλιματική αλλαγή λαμβάνει χώρα στα ΗΑΕ, με πρόεδρο τον σουλτάνο Ahmed Al-Jaber, τον CEO της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου του Άμπου Ντάμπι (ADNOC), ενός από τους μεγαλύτερους παραγωγούς πετρελαίου στον κόσμο. Είναι σαν να γίνεται παγκόσμιο συνέδριο κατά της έμφυλης βίας και να λαμβάνει χώρα στη Σαουδική Αραβία όπου οι γυναίκες αντιμετωπίζουν δυσχερείς διακρίσεις και θεωρούνται νομικά υποδεέστερες. Οξύμωρο έτσι; Μάλλον υποκριτικό.

Εταιρεία υψηλών εκπομπών αερίων

Ως πρόεδρος ο σουλτάνος είναι επιφορτισμένος με τον καθορισμό πολιτικών που θα περιορίσουν την παγκόσμια θέρμανση σε 1,5 βαθμούς Κελσίου πάνω από τα προβιομηχανικά επίπεδα (κάτι που είναι ζωτικής σημασίας για την αποφυγή των χειρότερων επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής), κυρίως μέσω σαρωτικών περικοπών στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.
Αλλά αυτό θα απαιτήσει δραστικές περικοπές στις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, όπως και ο ίδιος υποστήριξε – δηλαδή μείωση 43% έως το 2030 από τα επίπεδα του 2019.

Πώς όμως θα συμβεί αυτό όταν, μόνο η εταιρεία του Al-Jaber παρήγαγε 14 φορές περισσότερες εκπομπές από πέρυσι;

Η ανάλυση των δεδομένων παραγωγής από τη Rystad Energy δείχνει ότι η ADNOC παρήγαγε πάνω από 650 εκατομμύρια βαρέλια πετρελαίου το 2022 – αρκετά για να τροφοδοτήσει τη ζήτηση πετρελαίου της Κίνας για έξι εβδομάδες – και πάνω από 40 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα φυσικού αερίου. Οι εκπομπές μόνο από αυτά τα προϊόντα υπολογίζονται σε λίγο περισσότερους από 340 εκατομμύρια τόνους CO2 – περισσότερο από ό,τι παράγει το Ηνωμένο Βασίλειο κάθε χρόνο.

«Πρόκειται για μια κλασική περίπτωση υποκριτικών εταιρειών ορυκτών καυσίμων να λένε ένα πράγμα και να κάνουν άλλο», δήλωσε ο Patrick Galey, ανώτερος ερευνητής στην Global Witness.

«Ο διορισμός του σουλτάνου al-Jaber στο τιμόνι των κρίσιμων συνομιλιών του ΟΗΕ για το κλίμα έχει δικαίως προκαλέσει τον έλεγχο του επιχειρηματικού μοντέλου της εταιρείας του. Τα ευρήματα δείχνουν πώς, ανεξάρτητα από το αποτέλεσμα της COP28, η ADNOC σχεδιάζει να παράγει περισσότερο πετρέλαιο από σχεδόν κάθε φορέα εκμετάλλευσης στον πλανήτη και σχεδιάζει να αυξήσει κατά πολύ την παραγωγή της – σε άμεση αντίθεση με την επιστημονική συναίνεση γύρω από την οποία ο Al-Jaber έχει εντολή να οικοδομήσει διαπραγματεύσεις στο Ντουμπάι. Τα ορυκτά καύσιμα ευθύνονται για το 90% των εκπομπών άνθρακα που θερμαίνουν τον πλανήτη και προκαλούν δυστυχία και απώλειες σε εκατομμύρια ανθρώπους».

Lobby και συμφωνίες ορυκτών καυσίμων

Εκτός όμως από τις εκπομπές αερίων της εταιρείας του Προέδρου της COP28, σύμφωνα με έγγραφα που διέρρευσαν, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα σχεδίαζαν να χρησιμοποιήσουν τον ρόλο τους ως οικοδεσπότης των συνομιλιών του ΟΗΕ για το κλίμα ως ευκαιρία να συνάψουν συμφωνίες για το πετρέλαιο και το φυσικό αέριο.

Σύμφωνα με το BBC, τα έγγραφα – που ελήφθησαν από ανεξάρτητους δημοσιογράφους στο Κέντρο Αναφοράς για το Κλίμα που εργάζονται μαζί με το BBC – δημιουργήθηκαν από την ομάδα COP28 των ΗΑΕ και αποκαλύπτουν την οργάνωση συναντήσεων με τουλάχιστον 27 ξένες κυβερνήσεις ενόψει της συνόδου κορυφής για τη συζήτηση συμφωνιών ορυκτών καυσίμων.

Περιλμανβάνουν προτεινόμενα «σημεία συζήτησης», όπως για παράδειγμα ένα για την Κίνα που λέει ότι η κρατική εταιρεία πετρελαίου των ΗΑΕ, είναι «πρόθυμη να αξιολογήσει από κοινού τις διεθνείς ευκαιρίες LNG (υγροποιημένου φυσικού αερίου)» στη Μοζαμβίκη, τον Καναδά και την Αυστραλία.

Τα έγγραφα προτείνουν επίσης να αναφερθεί σε έναν Κολομβιανό υπουργό ότι η ADNOC “είναι έτοιμη” να υποστηρίξει την Κολομβία για την ανάπτυξη των πόρων ορυκτών καυσίμων. Υπάρχουν σημεία συζήτησης για άλλες 13 χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Γερμανίας και της Αιγύπτου, που προτείνουν να αναφερθεί ότι η ADNOC θέλει να συνεργαστεί με τις κυβερνήσεις τους για την ανάπτυξη έργων ορυκτών καυσίμων.

Επιπλέον, αποκαλύπτουν ότι ζητήθηκε από τον Υπουργό Περιβάλλοντος της Βραζιλίας να εξασφαλίσει την έγκριση της προσφοράς για μία συμφωνία της ADNOC με τη μεγαλύτερη εταιρεία επεξεργασίας πετρελαίου και φυσικού αερίου της Λατινικής Αμερικής, την Braskem. Νωρίτερα αυτό το μήνα, η ADNOC έκανε μια προσφορά 2,1 δισεκατομμυρίων δολαρίων για να αγοράσει ένα βασικό μερίδιο.

COP28 κλίμα
Προετοίμασαν επίσης σημεία συζήτησης για εμπορικές ευκαιρίες για την κρατική τους εταιρεία ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, Masdar, ενόψει συναντήσεων με 20 χώρες, όπως το Ηνωμένο Βασίλειο, τις Ηνωμένες Πολιτείες, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ολλανδία, τη Βραζιλία, την Κίνα, τη Σαουδική Αραβία, την Αίγυπτο. και την Κένυα.

Η απόπειρα σύναψης επιχειρηματικών συμφωνιών κατά τη διάρκεια της διαδικασίας COP φαίνεται να αποτελεί σοβαρή παραβίαση των προτύπων συμπεριφοράς που αναμένεται από έναν πρόεδρο COP. Αυτά τα πρότυπα ορίζονται από το όργανο των Ηνωμένων Εθνών που είναι υπεύθυνο για τις διαπραγματεύσεις για το κλίμα, τη Σύμβαση Πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την Κλιματική Αλλαγή (UNFCCC) και θεωρούν ότι η «βασική αρχή» για τους προέδρους COP και τις ομάδες τους είναι «η υποχρέωση της αμεροληψίας».

COP28 και Ιδιωτικά τζετ

Διάσκεψη και το κλίμα και τις επιπτώσεις των εκπομπών αερίων δεν πάει μαζί με την εκτεταμένη χρήση ιδιωτικών τζετ από αντιπροσωπείες κρατών για να μεταβούν στα ΗΑΕ.

Μια γρήγορη αναζήτηση στο Flightradar24 εντόπισε πολλά ιδιωτικά τζετ με προορισμό τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, όπως ένα Bombardier Global 7500 από τη Νιγηρία, ένα Embraer Legacy 650E από την Ελβετία, ένα Gulfstream IV από την Ιαπωνία και ένα Dassault Falcon 7X από την Ινδία. Στην Μεγάλη Βρετανία υπήρξε έντονη αντίδραση όταν ο πρωθυπουργός της Βρετανίας Rishi Sunak, ο υπουργός Εξωτερικών Ντέιβιντ Κάμερον και ο βασιλιάς Κάρολος Γ’ πήραν ο καθένας το δικό τους ιδιωτικό αεροσκάφος για να μεταβεί στη Διάσκεψη.

Δεδομένου ότι πρόκειται για ένα συνέδριο για το κλίμα, θα περίμενε κανείς ότι οι συμμετέχοντες θα πρέπει να κάνουν συνειδητές επιλογές για τη μορφή ταξιδιού τους (εντός λογικής), γεγονός που οδήγησε επίσης τους διοργανωτές να λαμβάνουν υπόψη τον τόπο των μελλοντικών συνεδρίων, κάτι που θα μπορούσε στη συνέχεια να ενθαρρύνει άλλες μορφές μεταφοράς .

Διάσκεψη για το κλίμα

ΟΗΕ, κλίμα και εκπομπές αερίων

Εκτός όμως από τα σκάνδαλα της παγκόσμιας διάσκεψης και τα ιδιωτικά τζετ, υπάρχει μαγάλη συζήτηση γύρω από τον ίδιο τον οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών. Ο ΟΗΕ ισχυρίζεται ότι είναι σχεδόν εξ ολοκλήρου ουδέτερος για το κλίμα, ωστόσο αυτός ο ισχυρισμός βασίζεται στην αγορά εκατομμυρίων πιστώσεων αντιστάθμισης άνθρακα που οι ειδικοί λένε ότι ελάχιστα μειώνουν τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, διαπίστωσαν οι The New Humanitarian και Mongabay σε μια έρευνα διάρκειας ενός έτους.

Περισσότερες από 2,7 εκατομμύρια πιστώσεις άνθρακα του ΟΗΕ – το 40% αυτών ήταν εφικτό από τους ρεπόρτερ να αναλύσουν – εκδόθηκαν από έργα υδροηλεκτρικής ενέργειας και αιολικής ενέργειας, τα οποία οι ειδικοί για το κλίμα λένε ότι δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται για την αντιστάθμιση των εκπομπών, καθώς τα συστήματα δεν χρειάζονται έσοδα από πιστώσεις για να βιώσιμα.
Επιπλέον, τουλάχιστον 13 έργα αντιστάθμισης άνθρακα που έλαβαν κονδύλια των Ηνωμένων Εθνών έχουν συνδεθεί με αναφορές περιβαλλοντικής ζημίας, εκτοπισμού ή προβλημάτων υγείας — όλα τα ζητήματα για τα οποία ο ΟΗΕ εργάζεται συστηματικά για να αποτρέψει ή να μετριάσει.

Ένα τέτοιο έργο, ο υδροηλεκτρικός σταθμός Teles Pires στη Βραζιλία, έχει προκαλέσει τακτικές διαμαρτυρίες  από κοινότητες και περιβαλλοντικές ομάδες που λένε ότι η κατασκευή του φράγματος κατέστρεψε τροπικά δάση και εδάφη των ιθαγενών.

Σε έναν καπιταλιστικό κόσμο, που το χρήμα ελέγχεται από την ελίτ και καθορίζει τις γεωπολιτικές τάσεις και την εξουσιαστική δύναμη, το περιβάλλον και η κλιματική αλλαγή έρχονται τελευταία στη λίστα των προτεραιοτήτων των μεγάλων ηγετών που επιδιώκουν τη μεγιστοποίηση των κερδών και της επιρροής τους.