Το περιστατικό με το 8χρονο σκύλο, τον Όλιβερ, στην Αράχωβα αποτελεί μία από τις πιο φρικαλέες εκφάνσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η βαναυσότητα και η διαστροφή που ένας άνθρωπος μπορεί να δείξει ξεπερνάει τον κοινό νου. Ολόκληρη η κοινωνία σε σοκ, αλλά η τοπική μικρή κοινωνία της Αραχωβας σε απόλυτη ομερτά.
Αυτό που όμως η τοπική κοινωνία δεν καταλαβαίνει, είναι το να καλύπτεις ένα τέτοιο κτήνος, θα γυρίσει μπούμερανγκ κάποια μέρα σε σένα, γιατί ο Όλιβερ ήταν απλά η αρχή, και η πρόκληση τέτοιου πόνου και τέτοιας φρίκης σε ένα ανυπεράσπιστο πλάσμα είναι προπομπός βάναυσων και βίαιων συμπεριφορών σε ανθρώπους.
Ο Όλιβερ δυστυχώς δεν είναι μεμονωμένο γεγονός. Ο συγκλονιστικός αριθμός των περιπτώσεων φρικιαστικής κακοποίησης ζώων που ακούμε καθημερινά είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου καθώς τα περισσότερα κρούσματα δεν μαθαίνονται ποτέ. Παρότι θα πίστευε κανείς πως τα δεδομένα έχουν αλλάξει με την πάροδο των ετών και με την δραστηριοποίηση διαφόρων οργανώσεων για την ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για τα δικαιώματα των ζώων, παρατηρούνται συνεχώς περιστατικά κακοποίησης ζώων, οικόσιτων και αδέσποτων – από την παραμέλησή τους έως και την θανάτωσή τους, τα οποία συχνά συνδέονται και με την κακοποίηση ανθρώπων. Σκυλιά τα σέρνουν με αμάξια, δολοφονούν μωρά αρκουδάκια, βάζουν φόλες, βασανίζουν γάτες και σκύλους, πωλούν βίντεο με βασανιστήρια ζώων, κακοποιούν γαϊδουράκια και άλογα.
Η λίστα ατελείωτη και όσο αυτοί οι άνθρωποι κυκλοφορούν ατιμώρητοι, το επόμενο θύμα μπορεί να είναι κάποιος από εμάς, ακόμα και ένα παιδί.
Συνομιλώντας με τον Dr. Εμμανουήλ Κωνσταντόπουλο, Κλινικό Ψυχολόγο – Ψυχαναλυτή, με ενημέρωσε ότι οι άνθρωποι που παραβιάζουν, κακοποιούν χωρίς να υπολογίζουν το νόμο, τον πόνο του άλλου και τις συνέπειες έχουν μία δομή σύμφωνα με την ψυχανάλυση, διαστροφής.
«Η κλασική ψυχιατρική την οποία ασπάζεται με τη δική της γλώσσα η ψυχανάλυση, ακολουθεί δομές. “Νεύρωση, ψύχωση, διαστροφή” Τι είναι μία δομή; Είναι μία εγγραφή. Έρχεσαι στον κόσμο με μία δομή. Όταν γεννιέται ένα παιδί, γεννιέται πρώτα στη σκέψη και το λόγο του ανθρώπου. Η σκέψη και ο λόγος που θα πάρουν αυτήν την απόφαση επηρεάζονται από πολιτισμό, ήθη και έθιμα. Η δομή εκφράζεται μέσα από μία αλυσίδα ταυτίσεων, είναι πολύπλοκη και πολυεπίπεδη. Δομικά λοιπόν στην ψυχοπαθολογία, η σχέση που έχουν αυτοί οι άνθρωποι με τον πόνο με παραπέμπει στη διαστροφή, διαστρέφει την κακοποίηση, σε μία άλλη γλώσσα, τη γλώσσα της απόλαυσης. Δεν τον ενδιαφέρει ο άλλος, ούτε τι πρέπει, θέλει απόλαυση και αυτό θα κάνει. Ο Λακάν συνέδεε τη διαστροφή με το φόβο. Το αντίστροφο της επιθυμίας. Φοβάσαι αυτά που επιθυμείς. Όταν δεν μπορείς να τα εκπληρώσεις φτάνεις να τα φοβάσαι. Οτιδήποτε φοβάμαι το κακοποιώ, οτιδήποτε μου είναι ξένο, ανοίκειο.»
Τι κάνει έναν άνθρωπο να πάει να κακοποιήσει ένα ζώο; «Παίρνει απόλαυση (όχι ευχαρίστηση, που είναι απόρροια μιας επιθυμίας). Πιστεύουν ότι αντλούν απόλαυση με το να προκαλούν πόνο. Το πώς οδηγούνται σε αυτό είναι υποκειμενικό. Γιατί όμως απολαμβάνουν να προκαλούν πόνο; Επειδή και οι ίδιοι είναι σε μία συνθήκη πόνου, επειδή μπορεί να μην γνώρισαν ευχαρίστηση από κάποια επιθυμία και πιθανότατα να είναι απόρροια κακοποιητικού περιβάλλοντος. Μέσω της κακοποίησης ασκούν έλεγχο, έχουν εξουσία σαν να μία προσπάθεια να πάρουν τη ζωή στα χέρια του. Πονάω τον άλλον γιατί έχω τη δύναμη, την εξουσία να το κάνω και αυτό είναι που του αρέσει. Και αν το σκεφτείς, οι πόλεμοι, οι βιασμοί, οι δολοφονίες, οι γυναικοκτονίες είναι παραδείγματα αυτής της διαστροφής.
Ο άνθρωπος που αντλεί ευχαρίστηση από την κακοποίηση ενός ζώου δε θα σταματήσει εκεί. Μπορεί να φτάσει να κακοποιήσει ή δολοφονήσει κάποιον άνθρωπο. Η ψυχική δομή του δεν τον προστατεύει από το να μην το κάνει πράξη.»
Αναρωτήθηκα πώς επηρεάζεται αυτό το δομικό στοιχείο και αν μπορεί να αλλάξει. «Τα πάντα παίζουν ρόλο παιδεία, περιβάλλον, κοινωνία που μεγαλώνεις. Για να αλλάξει η δομή αυτή σίγουρα η παιδεία, εκπαίδευση είναι σημαντικά, αρκεί να υπάρχει ψυχική μετατόπιση, να επιθυμεί και ο άλλος να αλλάξει, αλλιώς δεν λειτουργεί. Είναι ένα σύνολο παραγόντων που μπορούν να βελτιώσουν αυτές τις συνθήκες, ακόμα και η πολιτική και οικονομία ενός κράτους είναι έμμεσα εμπλεκόμενα. Κάτι άλλο όμως που είναι σημαντικό είναι η ηθική στην κοινωνία, όχι με την έννοια του καλού και του κακού αλλά της συνέπειας. Ο νομοθέτης είναι συνεπής; Αν δεν είναι δίνει ένα εικονικό δικαίωμα στον παραβάτη να είναι παραβάτης. Και πολλές φορές οι κραταιοί εθελοτυφλούν και έτσι δίνουν στον πολίτη το δικαίωμα να το κάνει. Ζούμε σε θρησκευτικές έννοιες: “ελπίζω , πιστεύω”. Υπάρχει όμως και πράττω. Η πράξη είναι πιο σημαντική. Με την έλλειψη συνέπειας, την ατιμωρησία, δημιουργούν ένα πλέγμα, που δίνουν το δικαίωμα σε έναν άνθρωπο ψυχικά νοσούντα να προβεί σε τέτοιες πράξεις.»
Πολλές έρευνες έχουν αποφανθεί ότι η διαστροφή της κακοποίησης ζώων είναι μισό βήμα πριν την κακοποίηση ανθρώπων.
- Διάφορες εγκληματολογικές μελέτες υποδεικνύουν ότι το 1/3 έως το ήμισυ των κακοποιών ζώων εμπλέκονται σε ενδοοικογενειακή κακοποίηση, σεξουαλική κακοποίηση, βιασμό και ακόμη και φόνο.
- Το 2021, μία έρευνα αναφέρει ότι 1 στα 5 σκόπιμα περιστατικά κακοποίησης ζώων που καταγγέλλονται στην αστυνομία περιλαμβάνει άλλο ένα ποινικό αδίκημα.
- Σύμφωνα με το Humane Society, το 71% των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας στις ΗΠΑ ανέφερε ότι ο θύτης είχε στόχο και κατοικίδια ενώ σε οικογένειες που ήταν ύποπτες για κακοποίηση παιδιών, διαπιστώθηκε ότι η κακοποίηση κατοικίδιων ζώων είχε συμβεί στο 88% των περιπτώσεων που υπήρχε σωματική κακοποίηση και των παιδιών.
Οι γονείς συχνά παραβλέπουν τις τάσεις των παιδιών τους να βλάπτουν τα ζώα χωρίς κανένα λόγο. Συνήθως το χαρακτηρίζουν ως «δεν καταλαβαίνουν» ή «απλώς έπαιζαν», αλλά ελάχιστα γνωρίζουν ότι αυτό το χαρακτηριστικό συνοδεύεται συχνά από ορισμένα άλλα χαρακτηριστικά.
Η Σκοτεινή Τριάδα, ένα όνομα που δόθηκε σε μια τριάδα χαρακτηριστικών: Ναρκισσισμός, Μακιαβελισμός και Ψυχοπάθεια συνδέονται με άτομα που κακοποιούν ζώα όπως και ο σαδισμός. Η έρευνα έχει δείξει και ότι οι συμπεριφορές της «ανθρωποκτονικής τριάδας» σχετίζονται συχνά με γονική κακοποίηση, γονική βία (ή μαρτυρίες ενδοοικογενειακής βίας) ή/και γονική αμέλεια.
Δεν θα πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός πως, άτομα, τα οποία στράφηκαν κατά των οικόσιτων ζώων τους, σε μεταγενέστερο χρόνο στράφηκαν και κατά των μελών της οικογένειάς τους. Τέτοιες συμπεριφορές, πέραν του ότι θα πρέπει να προλαμβάνονται ή να καταστέλλονται, θα πρέπει να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ώστε να αποφεύγονται περιστατικά μεγαλύτερης έντασης και βιαιότητας.
Όποιος βασάνισε θανάσιμα τον Όλιβερ στην Αράχωβα, κυκλοφορεί ακόμα ελεύθερος. Ετοιμάζεται για τα Χριστούγεννα, συνομιλεί με συντοπίτες, ζει ανάμεσά μας. Αυτό που δεν καταλαβαίνει όμως η κοινωνία της Αράχωβας, είναι ότι η ομερτά τους ενδυναμώνει μία διαστροφή που απολαμβάνει να προκαλεί πόνο έχοντας εξουσία πάνω σε ανυπεράσπιστα θύματα. Η σιωπή είναι συνενοχή. Και το επόμενο θύμα θα είναι ένας από εμάς. Και θα είναι συνένοχοι και σε αυτό.
Το περιστατικό με το 8χρονο σκύλο, τον Όλιβερ, στην Αράχωβα αποτελεί μία από τις πιο φρικαλέες εκφάνσεις της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Η βαναυσότητα και η διαστροφή που ένας άνθρωπος μπορεί να δείξει ξεπερνάει τον κοινό νου. Ολόκληρη η κοινωνία σε σοκ, αλλά η τοπική μικρή κοινωνία της Αραχωβας σε απόλυτη ομερτά.
Αυτό που όμως η τοπική κοινωνία δεν καταλαβαίνει, είναι το να καλύπτεις ένα τέτοιο κτήνος, θα γυρίσει μπούμερανγκ κάποια μέρα σε σένα, γιατί ο Όλιβερ ήταν απλά η αρχή, και η πρόκληση τέτοιου πόνου και τέτοιας φρίκης σε ένα ανυπεράσπιστο πλάσμα είναι προπομπός βάναυσων και βίαιων συμπεριφορών σε ανθρώπους.
Ο Όλιβερ δυστυχώς δεν είναι μεμονωμένο γεγονός. Ο συγκλονιστικός αριθμός των περιπτώσεων φρικιαστικής κακοποίησης ζώων που ακούμε καθημερινά είναι απλώς η κορυφή του παγόβουνου καθώς τα περισσότερα κρούσματα δεν μαθαίνονται ποτέ. Παρότι θα πίστευε κανείς πως τα δεδομένα έχουν αλλάξει με την πάροδο των ετών και με την δραστηριοποίηση διαφόρων οργανώσεων για την ευαισθητοποίηση των ανθρώπων για τα δικαιώματα των ζώων, παρατηρούνται συνεχώς περιστατικά κακοποίησης ζώων, οικόσιτων και αδέσποτων – από την παραμέλησή τους έως και την θανάτωσή τους, τα οποία συχνά συνδέονται και με την κακοποίηση ανθρώπων. Σκυλιά τα σέρνουν με αμάξια, δολοφονούν μωρά αρκουδάκια, βάζουν φόλες, βασανίζουν γάτες και σκύλους, πωλούν βίντεο με βασανιστήρια ζώων, κακοποιούν γαϊδουράκια και άλογα.
Η λίστα ατελείωτη και όσο αυτοί οι άνθρωποι κυκλοφορούν ατιμώρητοι, το επόμενο θύμα μπορεί να είναι κάποιος από εμάς, ακόμα και ένα παιδί.
Συνομιλώντας με τον Dr. Εμμανουήλ Κωνσταντόπουλο, Κλινικό Ψυχολόγο – Ψυχαναλυτή, με ενημέρωσε ότι οι άνθρωποι που παραβιάζουν, κακοποιούν χωρίς να υπολογίζουν το νόμο, τον πόνο του άλλου και τις συνέπειες έχουν μία δομή σύμφωνα με την ψυχανάλυση, διαστροφής.
«Η κλασική ψυχιατρική την οποία ασπάζεται με τη δική της γλώσσα η ψυχανάλυση, ακολουθεί δομές. “Νεύρωση, ψύχωση, διαστροφή” Τι είναι μία δομή; Είναι μία εγγραφή. Έρχεσαι στον κόσμο με μία δομή. Όταν γεννιέται ένα παιδί, γεννιέται πρώτα στη σκέψη και το λόγο του ανθρώπου. Η σκέψη και ο λόγος που θα πάρουν αυτήν την απόφαση επηρεάζονται από πολιτισμό, ήθη και έθιμα. Η δομή εκφράζεται μέσα από μία αλυσίδα ταυτίσεων, είναι πολύπλοκη και πολυεπίπεδη. Δομικά λοιπόν στην ψυχοπαθολογία, η σχέση που έχουν αυτοί οι άνθρωποι με τον πόνο με παραπέμπει στη διαστροφή, διαστρέφει την κακοποίηση, σε μία άλλη γλώσσα, τη γλώσσα της απόλαυσης. Δεν τον ενδιαφέρει ο άλλος, ούτε τι πρέπει, θέλει απόλαυση και αυτό θα κάνει. Ο Λακάν συνέδεε τη διαστροφή με το φόβο. Το αντίστροφο της επιθυμίας. Φοβάσαι αυτά που επιθυμείς. Όταν δεν μπορείς να τα εκπληρώσεις φτάνεις να τα φοβάσαι. Οτιδήποτε φοβάμαι το κακοποιώ, οτιδήποτε μου είναι ξένο, ανοίκειο.»
Τι κάνει έναν άνθρωπο να πάει να κακοποιήσει ένα ζώο; «Παίρνει απόλαυση (όχι ευχαρίστηση, που είναι απόρροια μιας επιθυμίας). Πιστεύουν ότι αντλούν απόλαυση με το να προκαλούν πόνο. Το πώς οδηγούνται σε αυτό είναι υποκειμενικό. Γιατί όμως απολαμβάνουν να προκαλούν πόνο; Επειδή και οι ίδιοι είναι σε μία συνθήκη πόνου, επειδή μπορεί να μην γνώρισαν ευχαρίστηση από κάποια επιθυμία και πιθανότατα να είναι απόρροια κακοποιητικού περιβάλλοντος. Μέσω της κακοποίησης ασκούν έλεγχο, έχουν εξουσία σαν να μία προσπάθεια να πάρουν τη ζωή στα χέρια του. Πονάω τον άλλον γιατί έχω τη δύναμη, την εξουσία να το κάνω και αυτό είναι που του αρέσει. Και αν το σκεφτείς, οι πόλεμοι, οι βιασμοί, οι δολοφονίες, οι γυναικοκτονίες είναι παραδείγματα αυτής της διαστροφής.
Ο άνθρωπος που αντλεί ευχαρίστηση από την κακοποίηση ενός ζώου δε θα σταματήσει εκεί. Μπορεί να φτάσει να κακοποιήσει ή δολοφονήσει κάποιον άνθρωπο. Η ψυχική δομή του δεν τον προστατεύει από το να μην το κάνει πράξη.»
Αναρωτήθηκα πώς επηρεάζεται αυτό το δομικό στοιχείο και αν μπορεί να αλλάξει. «Τα πάντα παίζουν ρόλο παιδεία, περιβάλλον, κοινωνία που μεγαλώνεις. Για να αλλάξει η δομή αυτή σίγουρα η παιδεία, εκπαίδευση είναι σημαντικά, αρκεί να υπάρχει ψυχική μετατόπιση, να επιθυμεί και ο άλλος να αλλάξει, αλλιώς δεν λειτουργεί. Είναι ένα σύνολο παραγόντων που μπορούν να βελτιώσουν αυτές τις συνθήκες, ακόμα και η πολιτική και οικονομία ενός κράτους είναι έμμεσα εμπλεκόμενα. Κάτι άλλο όμως που είναι σημαντικό είναι η ηθική στην κοινωνία, όχι με την έννοια του καλού και του κακού αλλά της συνέπειας. Ο νομοθέτης είναι συνεπής; Αν δεν είναι δίνει ένα εικονικό δικαίωμα στον παραβάτη να είναι παραβάτης. Και πολλές φορές οι κραταιοί εθελοτυφλούν και έτσι δίνουν στον πολίτη το δικαίωμα να το κάνει. Ζούμε σε θρησκευτικές έννοιες: “ελπίζω , πιστεύω”. Υπάρχει όμως και πράττω. Η πράξη είναι πιο σημαντική. Με την έλλειψη συνέπειας, την ατιμωρησία, δημιουργούν ένα πλέγμα, που δίνουν το δικαίωμα σε έναν άνθρωπο ψυχικά νοσούντα να προβεί σε τέτοιες πράξεις.»
Πολλές έρευνες έχουν αποφανθεί ότι η διαστροφή της κακοποίησης ζώων είναι μισό βήμα πριν την κακοποίηση ανθρώπων.
- Διάφορες εγκληματολογικές μελέτες υποδεικνύουν ότι το 1/3 έως το ήμισυ των κακοποιών ζώων εμπλέκονται σε ενδοοικογενειακή κακοποίηση, σεξουαλική κακοποίηση, βιασμό και ακόμη και φόνο.
- Το 2021, μία έρευνα αναφέρει ότι 1 στα 5 σκόπιμα περιστατικά κακοποίησης ζώων που καταγγέλλονται στην αστυνομία περιλαμβάνει άλλο ένα ποινικό αδίκημα.
- Σύμφωνα με το Humane Society, το 71% των θυμάτων ενδοοικογενειακής βίας στις ΗΠΑ ανέφερε ότι ο θύτης είχε στόχο και κατοικίδια ενώ σε οικογένειες που ήταν ύποπτες για κακοποίηση παιδιών, διαπιστώθηκε ότι η κακοποίηση κατοικίδιων ζώων είχε συμβεί στο 88% των περιπτώσεων που υπήρχε σωματική κακοποίηση και των παιδιών.
Οι γονείς συχνά παραβλέπουν τις τάσεις των παιδιών τους να βλάπτουν τα ζώα χωρίς κανένα λόγο. Συνήθως το χαρακτηρίζουν ως «δεν καταλαβαίνουν» ή «απλώς έπαιζαν», αλλά ελάχιστα γνωρίζουν ότι αυτό το χαρακτηριστικό συνοδεύεται συχνά από ορισμένα άλλα χαρακτηριστικά.
Η Σκοτεινή Τριάδα, ένα όνομα που δόθηκε σε μια τριάδα χαρακτηριστικών: Ναρκισσισμός, Μακιαβελισμός και Ψυχοπάθεια συνδέονται με άτομα που κακοποιούν ζώα όπως και ο σαδισμός. Η έρευνα έχει δείξει και ότι οι συμπεριφορές της «ανθρωποκτονικής τριάδας» σχετίζονται συχνά με γονική κακοποίηση, γονική βία (ή μαρτυρίες ενδοοικογενειακής βίας) ή/και γονική αμέλεια.
Δεν θα πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός πως, άτομα, τα οποία στράφηκαν κατά των οικόσιτων ζώων τους, σε μεταγενέστερο χρόνο στράφηκαν και κατά των μελών της οικογένειάς τους. Τέτοιες συμπεριφορές, πέραν του ότι θα πρέπει να προλαμβάνονται ή να καταστέλλονται, θα πρέπει να κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, ώστε να αποφεύγονται περιστατικά μεγαλύτερης έντασης και βιαιότητας.
Όποιος βασάνισε θανάσιμα τον Όλιβερ στην Αράχωβα, κυκλοφορεί ακόμα ελεύθερος. Ετοιμάζεται για τα Χριστούγεννα, συνομιλεί με συντοπίτες, ζει ανάμεσά μας. Αυτό που δεν καταλαβαίνει όμως η κοινωνία της Αράχωβας, είναι ότι η ομερτά τους ενδυναμώνει μία διαστροφή που απολαμβάνει να προκαλεί πόνο έχοντας εξουσία πάνω σε ανυπεράσπιστα θύματα. Η σιωπή είναι συνενοχή. Και το επόμενο θύμα θα είναι ένας από εμάς. Και θα είναι συνένοχοι και σε αυτό.
