Η μουσική είναι μια καθολική ανθρώπινη εμπειρία. Από την κοινότυπη μουσική των ασανσέρ και των σουπερμάρκετ, μέχρι τις συμφωνίες που συγκλονίζουν τη ψυχή μας, η μουσική υπάρχει παντού και πάντα. Ένα τραγούδι σε εμπνέει να σηκωθείς να χορέψεις, ένα άλλο να κάνεις έρωτα με τον αγαπημένο σου, ενώ κάποιο άλλο να βγεις έξω και να αλλάξεις τον κόσμο. Σε κάθε περίπτωση, μπορούμε να πούμε ότι η μουσική συγκινεί τους ανθρώπους με ιδιαίτερους τρόπους.

Αν σου αρέσει ιδιαίτερα ένα μουσικό κομμάτι, ο εγκέφαλός σου κάνει κάτι που ονομάζεται Αυτόνομη Αισθητηριακή Μεσημβρινή Απόκριση (ASMR), το οποίο έχει την αίσθηση ενός μυρμήγκιάσματος στον εγκέφαλο ή στο τριχωτό της κεφαλής σας. Είναι το μικρό «ζουζούνισμα» της φύσης, μια φυσική ανταμοιβή, που περιγράφεται από ορισμένους ως «εγκεφαλικός οργασμός». Κάποιοι μάλιστα πιστεύουν ότι εξηγεί γιατί σε ορισμένους ανθρώπους αρέσει να πηγαίνουν τακτικά στην εκκλησία , για παράδειγμα, και να «νιώθουν τον Κύριο μέσα τους», αλλά αυτό είναι ένα άλλο θέμα που θα αναλύσουμε σε κάποιο μελλοντικό άρθρο.

Σας έχει τύχει όμως να ακούτε μόνο ένα μικρό απόσπασμα ενός τραγουδιού και να ξέρετε με σιγουριά πώς ακριβώς θα συνεχίσει; Ή να πιάνετε το ρυθμό ενός ρεφρέν μετά από λίγες μόνο νότες; Ή να κουνάτε τα πόδια σας ή να κτυπάτε το στυλό στο γραφείο σας προβλέποντας τον ρυθμό που θα ακολουθήσει;  Πώς είναι δυνατόν να συμβαίνει αυτό;

Μια νέα έρευνα του Κέντρου για τη Μουσική στον Εγκέφαλο του Πανεπιστημίου του Aarhus του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης αποκάλυψε τι συμβαίνει στον εγκέφαλό μας όταν αναγνωρίζουμε και προβλέπουμε μουσικές συνθέσεις.

Όταν ανοίγουμε το ραδιόφωνο και αρχίζει να παίζει το αγαπημένο μας τραγούδι, ο εγκέφαλός μας αντιδρά με ένα σύνθετο μοτίβο, όπου ενεργοποιούνται περιοχές που επεξεργάζονται τον ήχο, τα συναισθήματα και τη μνήμη.

Σε μια ανατροφοδοτούμενη και επαναλαμβανόμενη λούπα, ο ακουστικός μας φλοιός ανταποκρίνεται πρώτα στους ήχους και στέλνει πληροφορίες σε άλλες περιοχές του εγκεφάλου, όπως ο ιππόκαμπος, ο οποίος έχει να κάνει με τη μνήμη, και την περιοχή της πτερυγώδους έλικας, η οποία βοηθά στην προσοχή και τη συναισθηματική επεξεργασία.

Αυτή η διαδικασία μας βοηθά να αναγνωρίζουμε άμεσα τα κομμάτια και να προβλέπουμε τι θα ακολουθήσει, καθιστώντας την ακρόαση μουσικής μια ευχάριστη και οικεία εμπειρία.

Η γνώση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλός μας αντιδρά στη μουσική μπορεί να διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο στην κατανόηση των γνωστικών μας λειτουργιών, εξηγεί ένας από τους κορυφαίους ερευνητές πίσω από τη μελέτη, ο αναπληρωτής καθηγητής Leonardo Bonetti του Κέντρου για τη Μουσική στον Εγκέφαλο του Πανεπιστημίου Aarhus:

«Η έρευνά μας παρέχει λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με την ικανότητα του εγκεφάλου να επεξεργάζεται και να προβλέπει τη μουσική και συμβάλλει στην ευρύτερη κατανόηση των γνωστικών λειτουργιών. Αυτό θα μπορούσε να κάνει τη διαφορά όσον αφορά την έρευνα για την υγεία του εγκεφάλου, καθώς προσφέρει δυνητικά μονοπάτια για τη διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο η γήρανση και ασθένειες όπως η άνοια επηρεάζουν τη γνωστική επεξεργασία με την πάροδο του χρόνου».

Στην πραγματικότητα, η καλύτερη κατανόηση του τρόπου με τον οποίο ο εγκέφαλός μας ροκάρει μαζί με το Bohemian Rhapsody ή αντιδρά σε ένα κλασικό παιδικό τραγούδι μπορεί να βοηθήσει τους ερευνητές να ανιχνεύσουν μελλοντικά την άνοια.

«Μακροπρόθεσμα, τα ευρήματα αυτά θα μπορούσαν να ενημερώσουν για την ανάπτυξη εργαλείων διαλογής για την ανίχνευση του ατομικού κινδύνου εμφάνισης άνοιας μόνο με τη χρήση της εγκεφαλικής δραστηριότητας των ανθρώπων ενώ ακούν και αναγνωρίζουν μουσική».

Στο πλαίσιο της μελέτης, οι ερευνητές μέτρησαν τα εγκεφαλικά κύματα 83 ατόμων καθώς άκουγαν μουσική και θα ακολουθήσουν πρόσθετες μελέτες, λέει ο Leonardo Bonetti.

«Μελλοντικές μελέτες θα μπορούσαν να διερευνήσουν πώς αυτοί οι εγκεφαλικοί μηχανισμοί αλλάζουν με την ηλικία ή σε άτομα με γνωστικές διαταραχές. Η λεπτομερέστερης κατανόηση αυτών των διαδικασιών θα μπορούσε να οδηγήσει σε νέες παρεμβάσεις για τη βελτίωση της γνωστικής λειτουργίας και της ποιότητας ζωής των ατόμων με νευρολογικές παθήσεις».

❈ Δείτε επίσης: Γιατί τα ποπ τραγούδια γίνονται πιο καταθλιπτικά απ’ ό,τι πιο παλιά;