Όταν το 2016, ο James Vlahos έμαθε ότι ο πατέρας του διαγνώστηκε με καρκίνο σε τελικό στάδιο, αποφάσισε να αξιοποιήσει στο έπακρο τον χρόνο που θα απέμενε. «Αγαπούσα τον μπαμπά μου και τον έχανα», λέει ο James, που μένει στο Όκλαντ της Καλιφόρνια.

«Δημιούργησα ένα τεχνολογικό έργο με αφηγηματικό χαρακτήρα μαζί του, όπου απλώς πέρασα πάρα πολλές ώρες ηχογραφώντας την ιστορία της ζωής του». Αυτή η ιδέα συνέπεσε με μια εποχή που ο James είχε αρχίσει να εξερευνά την τεχνητή νοημοσύνη, προκειμένου να στρέψει την καριέρα προς τα εκεί, οπότε το έργο του είχε γρήγορη εξέλιξη.

«Σκέφτηκα, θεέ μου, τι θα γινόταν αν μπορούσα να φτιάξω κάτι διαδραστικό από αυτό;», δήλωσε στο BBC. «Ήθελα με κάποιο τρόπο να διατηρήσω τις αναμνήσεις του και να συνεχίσω να έχω μία αίσθηση της προσωπικότητάς του, που ήταν τόσο υπέροχη»

Ο πατέρας του James, John, πέθανε το 2017, όμως ο James είχε προλάβει να μετατρέψει τις ηχογραφήσεις του σε ένα chatbot με τεχνητή νοημοσύνη που μπορούσε να απαντήσει σε ερωτήσεις σχετικά με τη ζωή του μπαμπά του – με τη φωνή του πατέρα του.

Αυτή η χρήση της τεχνητής νοημοσύνης για την τεχνητή επαναφορά των ανθρώπων στη ζωή έχει διερευνηθεί εδώ και καιρό στην επιστημονική φαντασία, αλλά οι εξελίξεις στην τεχνολογία της τεχνητής νοημοσύνης το έχουν καταστήσει πλέον εφικτό. Το 2019, ο James μετέτρεψε το chatbot του σε μια εφαρμογή που ονομάζεται HereafterAI, η οποία επιτρέπει στους χρήστες να κάνουν το ίδιο για τα αγαπημένα τους πρόσωπα.

Προσθέτει ότι ενώ το chatbot δεν αφαίρεσε τον πόνο του θανάτου του μπαμπά του, του δίνει «περισσότερα από όσα θα είχε χωρίς αυτό». «Δεν υποχωρεί (ο πατέρας μου) σε αυτήν την πολύ θολή μνήμη, επειδή αυτήν την υπέροχη διαδραστική σύνοψη στην οποία μπορώ να στραφώ».

Ενώ οι χρήστες του HearafterAI μπορούν να ανεβάζουν φωτογραφίες του αγαπημένου τους προσώπου, για να εμφανίζονται στην οθόνη του έξυπνου τηλεφώνου ή του υπολογιστή τους όταν χρησιμοποιούν την εφαρμογή, μια άλλη εταιρεία που μετατρέπει τους ανθρώπους σε chatbots AI προχωρά ένα βήμα παραπέρα.

Το DeepBrain AI της Νότιας Κορέας δημιουργεί ένα avatar ενός ατόμου που βασίζεται σε βίντεο, τραβώντας ώρες βίντεο και ήχου για να καταγράψει το πρόσωπο, τη φωνή και τους τρόπους του.

«Κλωνοποιούμε την ομοιότητα του ατόμου στο 96,5% της ομοιότητας του αρχικού προσώπου», λέει ο Michael Jung, οικονομικός διευθυντής της DeepBrain. Έτσι, η οικογένεια θα έχει τη δυνατότητα να μιλάει με το αποθανόν μέλος της, ουσιαστικά απευθυνόμενη σε ένα avatar AI. Ακόμα κι αν είναι άβολο, αναφέρει η εταιρεία, είναι μία λύση για να αισθάνεται η οικογένεια την παρουσία του εκλιπόντος.

Η εταιρεία πιστεύει ότι μια τέτοια τεχνολογία μπορεί να είναι σημαντικό μέρος της ανάπτυξης μιας κουλτούρας με «καλούς θανάτους» – όπου προετοιμαζόμαστε για τον θάνατό μας εκ των προτέρων, αφήνοντας οικογενειακές ιστορίες, ιστορίες και αναμνήσεις ως μια μορφή «ζωντανής κληρονομιάς».

Ωστόσο, η διαδικασία δεν είναι φθηνή και οι χρήστες δεν μπορούν να δημιουργήσουν οι ίδιοι το avatar. Αντίθετα, πρέπει να πληρώσουν στην εταιρεία έως και 50.000 $ για τη διαδικασία των γυρισμάτων και τη δημιουργία του avatar τους.

Παρά το υψηλό αυτό κόστος, ορισμένοι επενδυτές είναι σίγουροι ότι θα αποκτήσει δημοφιλία. Μάλιστα, η DeepBrain συγκέντρωσε 44 εκατομμύρια δολάρια στον τελευταίο γύρο χρηματοδότησης.

Ωστόσο, η ψυχολόγος Laverne Antrobus λέει ότι πρέπει να δίνεται μεγάλη προσοχή όταν χρησιμοποιείται τέτοια «τεχνολογία θλίψης» σε περιόδους αυξημένων συναισθημάτων.

«Η απώλεια είναι κάτι που μας πιάνει έξω», λέει. «Όταν νομίζεις ότι είσαι πολύ κοντά στο να είσαι καλά, τότε κάτι μπορεί να σε πάει πίσω».

«Η ιδέα ότι μπορεί τότε να έχετε την ευκαιρία να ακούσετε τη φωνή τους και να ακούσετε τα λόγια τους να λέγονται μέσω αυτών, μπορεί να είναι αρκετά αποκαρδιωτική». Η κ. Antrobus προσθέτει ότι οι άνθρωποι δεν πρέπει να βιάζονται να χρησιμοποιήσουν ένα chatbot ενός χαμένου αγαπημένου προσώπου. “Θα πρέπει να αισθάνεστε αρκετά σταθεροί πριν χρησιμοποιήσετε κάτι τέτοιο. Πάρτε τα πράγματα πολύ, πολύ αργά.”

Ο τρόπος που θρηνούμε είναι συγκεκριμένος για τον καθένα μας, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δεν υπάρχουν κοινές εμπειρίες. Η γραφειοκρατία είναι ένα από αυτά. Τράπεζες, επιχειρήσεις και ιστότοποι μέσων κοινωνικής δικτύωσης που χρησιμοποίησε το αγαπημένο σας πρόσωπο θα σας χρειαστούν να ολοκληρώσετε μια σειρά από έγγραφα για να κλείσετε λογαριασμούς και να τερματίσετε τις άμεσες χρεώσεις, τις συνδρομές και άλλα παρόμοια.

«Έβλεπα περισσότερες από δύο δωδεκάδες εταιρείες και έπρεπε να τηλεφωνήσω σε κάθε μία από αυτές και να τους πω για την απώλειά μου», λέει η Eleanor Wood, 41 ετών, από το South Devon. Ο σύζυγός της Stephen πέθανε τον Μάρτιο του περασμένου έτους μετά από μια σοβαρή ασθένεια.

«Ορισμένες από τις εταιρείες ήταν εξαιρετικές και ειλικρινείς. Κάποιες ήταν εντελώς ανίκανες και σκληρές. Προκαλούσαν περισσότερο άγχος και συναισθηματική δυσφορία σε μια εποχή που ήμουν ήδη στη χαμηλότερη δυνατή συναισθηματική μου άμπωτη».

Για να μειώσει το διοικητικό φόρτο των πρόσφατα πενθούντων, το Settld είναι μια διαδικτυακή πλατφόρμα του Ηνωμένου Βασιλείου που επικοινωνεί με οργανισμούς του ιδιωτικού τομέα για λογαριασμό τους.

Ο χρήστης ανεβάζει τα απαιτούμενα έγγραφα και τη λίστα όλων με τους οποίους πρέπει να επικοινωνήσετε. Στη συνέχεια, το Settld γράφει και αποστέλλει αυτόματα τα email. Στη συνέχεια, μπορείτε να συνδεθείτε ξανά για να ελέγξετε ότι οι εν λόγω εταιρείες έχουν απαντήσει και ότι τα ζητήματα έχουν αντιμετωπιστεί.

Συνεργάζεται με 1.400 φορείς που κυμαίνονται από τράπεζες, εταιρείες μέσων κοινωνικής δικτύωσης και εταιρείες κοινής ωφέλειας. Ιδρύθηκε το 2020 από τη Vicky Wilson μετά το θάνατο της γιαγιάς της.

«Όσο περισσότερα μπορούμε να κάνουμε για να χρησιμοποιήσουμε την τεχνολογία για να άρουμε αυτό το διαχειριστικό βάρος, τόσο το καλύτερο», λέει. «Όταν κάποιος πεθαίνει, για να μοιράσουμε την περιουσία στους κληρονόμους, δουλεύουμε περίπου 300 ώρες σε 146 εργασίες. Συνήθως χρειάζονται περίπου εννέα μήνες για να ολοκληρωθεί. Υπολογίζουμε ότι περίπου το 70% αυτής της εργασίας μπορεί και πρέπει να αυτοματοποιηθεί».

Ο τομέας της τεχνολογίας θλίψης, που ονομάζεται επίσης «τεχνολογία θανάτου», εκτιμάται πλέον σε περισσότερα από 100 δισεκατομμύρια λίρες παγκοσμίως, σύμφωνα με τον ιστότοπο τεχνολογικών ειδήσεων TechRound.

Αυτή η ανάπτυξη τροφοδοτήθηκε από την πανδημία του κορωνοϊού, λέει ο David Soffer, ο αρχισυντάκτης της.

«Αυτό που έκανε ο Covid ήταν να τονίσει στους ανθρώπους τη σημασία της ζωής», λέει, τονίζοντας ότι βοήθησε να καταρριφθούν ορισμένα από τα ταμπού γύρω από το να μιλάμε για θάνατο. Αυτό με τη σειρά του οδήγησε στο να αποδεχόμαστε όλο και περισσότερο την τεχνολογία ως μέρος της διαδικασίας του πένθους.

«Το να μπορείς να ειδοποιείς πολλούς ανθρώπους ταυτόχρονα, να θυμάσαι ανθρώπους μέσω ηχογραφήσεων φωνής ή οπτικών μηνυμάτων είναι όλα σημαντικά», λέει.

Αλλά ο κ. Soffer πιστεύει ότι η τάση έχει ακόμη πιο βαθύ νόημα. «Όταν η τεχνολογία εξελίσσεται για την επίλυση τεχνολογικών προβλημάτων, αυτό είναι καλό», λέει. «Αλλά όταν βοηθά στην επίλυση μη τεχνολογικών προβλημάτων, όπως η διαδικασία του πένθους, τότε ο σκοπός δεν είναι τόσο καλός».

Ωστόσο, η κ. Antrobus προειδοποιεί ότι δεν υπάρχει υποκατάστατο για την ανθρώπινη υποστήριξη όταν πρόκειται για την υπέρβαση της θλίψης. «Δεν μπορώ να οραματιστώ ένα μέρος όπου η τεχνολογία θα αναλάβει τις πιο παραδοσιακές πτυχές του πένθους, κατά τις οποίες σε περιτριγυρίζουν άνθρωποι σε συμπονούν και σε φροντίζουν».

Πηγή: BBC