Η τεχνολογία συνεχώς εξελίσσεται και φέρνει νέα όρια στις δυνατότητές μας. Ένα από τα πιο συγκλονιστικά βήματα της σύγχρονης επιστήμης είναι η ανάπτυξη των εγκεφαλικών εμφυτευμάτων, μια τεχνολογία που προσφέρει ελπίδα για άτομα με σοβαρές αναπηρίες. Ανάμεσα στους πρωτοπόρους σε αυτή την επανάσταση βρίσκεται η Synchron, η οποία κατασκευάζει το Stentrode, ένα καινοτόμο εμφύτευμα που επιτρέπει στους χρήστες να αλληλεπιδρούν με τον ψηφιακό κόσμο μέσω των σκέψεών τους χωρίς να απαιτείται ανοιχτό χειρουργείο. Αντί να αφαιρούν τμήματα του κρανίου, το Stentrode εισάγεται μέσω μιας απλής διαδικασίας ενδοφλέβιας τοποθέτησης, ανοίγοντας έναν νέο δρόμο για την αποκατάσταση κινητικών και επικοινωνιακών ικανοτήτων για άτομα που πάσχουν από μυϊκή παράλυση ή άλλες νευρολογικές καταστάσεις.
Πρώτος στον κόσμο, ο Mark Jackson, 65 ετών αποτελεί έναν από τους 10 ανθρώπους που έλαβαν το Stentrode ως μέρος μιας πρώιμης μελέτης. Η δική του ιστορία ξεκινά πριν από μερικά χρόνια, όταν διαγνώστηκε με αμυοτροφική πλευρική σκλήρυνση (ALS), μια νευροεκφυλιστική ασθένεια που επηρεάζει τα νευρικά κύτταρα του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού προκαλώντας την σταδιακή απώλεια ελέγχου στους μύες. Παρά την αρνητική πρόγνωση της ασθένειας, ο Jackson έχει ανακαλύψει μια νέα ζωή μέσω του Stentrode. Το εμφύτευμα του επιτρέπει να επικοινωνεί με τον κόσμο, να στέλνει μηνύματα, να αγοράζει προϊόντα και να παίζει παιχνίδια στον υπολογιστή, όλα μέσω των σκέψεών του. Αν και το Stentrode δεν μπορεί να σταματήσει την εξέλιξη της ALS, η χρήση του δίνει στον Jackson την ευκαιρία να επαναφέρει μέρος της ανεξαρτησίας του, πράγμα που είναι ανεκτίμητο για κάποιον που έχει χάσει τη δυνατότητα να εκτελεί βασικές καθημερινές δραστηριότητες.
Η επιτυχία του Stentrode ενδέχεται να σηματοδοτήσει μια επανάσταση στη θεραπεία νευρολογικών διαταραχών και στην αποκατάσταση των κινητικών λειτουργιών. Οι σημερινές νευρολογικές θεραπείες για άτομα με αναπηρίες ή ασθένειες όπως η ALS συχνά περιορίζονται στην υποστήριξη ή στην ανακούφιση των συμπτωμάτων, χωρίς να προσφέρουν ουσιαστική αποκατάσταση. Η δυνατότητα όμως να αλληλεπιδρά κάποιος με τον υπολογιστή και το διαδίκτυο χωρίς να χρησιμοποιεί το σώμα του ανοίγει νέες δυνατότητες για την αποκατάσταση όχι μόνο της επικοινωνίας αλλά και της ποιότητας ζωής.
Όπως εξηγούν οι ερευνητές και οι επιστήμονες που εργάζονται στην ανάπτυξη αυτής της τεχνολογίας, το Stentrode αξιοποιεί τις δυνατότητες του εγκεφάλου να εκπέμπει σήματα για την κίνηση και την επικοινωνία. Οι εγκέφαλοι των ανθρώπων που πάσχουν από ALS συνεχίζουν να στέλνουν σήματα, ακόμη και αν οι μύες τους δεν ανταποκρίνονται πια σε αυτά τα σήματα. Το Stentrode διαβάζει αυτά τα σήματα και τα μετατρέπει σε εντολές για τον υπολογιστή, επιτρέποντας στους χρήστες να κάνουν πράγματα που πριν ήταν αδύνατα. Για τον Jackson αυτή η τεχνολογία τον έχει βοηθήσει να απολαμβάνει τις στιγμές και να επικοινωνεί με την οικογένειά του δίνοντάς του μια αίσθηση επαναφοράς στην κανονικότητα.
Αλλά η πρόοδος δεν έρχεται χωρίς προκλήσεις. Ο Jackson, όπως και άλλοι χρήστες, είναι συνειδητοποιημένος ότι η τεχνολογία είναι ακόμα σε αρχικά στάδια. Ο ίδιος εξηγεί ότι η σύνδεση μεταξύ του εμφυτεύματος και των εξωτερικών συσκευών δεν είναι πάντα σταθερή και ότι χρειάζεται πολλή προπόνηση και πειραματισμός για να επιτευχθεί η επιθυμητή ακρίβεια. Η εσωτερική συσκευή πρέπει να συνδεθεί με μια εξωτερική μονάδα που επεξεργάζεται τα σήματα του εγκεφάλου και τα μετατρέπει σε εντολές. Παρόλο που ο ίδιος αντιμετωπίζει δυσκολίες στη χρήση του συστήματος, οι προοπτικές για την εξέλιξή του είναι τεράστιες.
Η Synchron, η εταιρεία πίσω από το Stentrode, έχει ήδη αναπτύξει συνεργασίες με μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες όπως η Apple και η Amazon, προσφέροντας νέες δυνατότητες για την ενσωμάτωση αυτής της τεχνολογίας στην καθημερινότητα. Η δυνατότητα χρήσης του Stentrode με συσκευές όπως το Apple Vision Pro ή η ενσωμάτωσή του με την Alexa είναι μόνο η αρχή. Στόχος είναι να γίνει η συσκευή ακόμα πιο εύκολη στη χρήση και να προσφέρει πλήρη ανεξαρτησία στους χρήστες της. Η ενσωμάτωση νέων τεχνολογιών, όπως η φωνητική αναγνώριση ή οι διαδραστικές εφαρμογές, δίνει στον Jackson και σε άλλους χρήστες την ευκαιρία να δημιουργήσουν νέα όρια στην επικοινωνία και στην αλληλεπίδραση με τον κόσμο γύρω τους.
Αυτή η τεχνολογία όμως εγείρει μία σειρά από ηθικές και κοινωνικές ερωτήσεις. Ποιες είναι οι συνέπειες αυτής της νέας τεχνολογίας για την κοινωνία και για τους ανθρώπους με αναπηρίες; Καθώς οι τιμές αυτών των τεχνολογιών μειώνονται και οι δυνατότητές τους αυξάνονται μπορεί να αλλάξουν τον τρόπο που βλέπουμε τις αναπηρίες και τις ανθρώπινες δυνατότητες. Το γεγονός ότι κάποιοι άνθρωποι με αναπηρίες, όπως ο Jackson μπορεί να αποκτήσουν ανεξαρτησία μέσω της τεχνολογίας είναι ένα σημάδι ελπίδας για το μέλλον.
Είναι ξεκάθαρο ότι η τεχνολογία που αναπτύσσεται γύρω από τα εγκεφαλικά εμφυτεύματα μπορεί να φέρει επανάσταση στην ιατρική, στη θεραπεία των νευρολογικών διαταραχών και στη βελτίωση της ποιότητας ζωής των ανθρώπων με αναπηρίες, καθώς η Synchron και άλλες εταιρείες συνεχίζουν την έρευνα και την ανάπτυξη, η επόμενη δεκαετία υπόσχεται να φέρει πολλές καινοτομίες που θα αλλάξουν τη ζωή χιλιάδων ανθρώπων. Σίγουρα το μέλλον αυτής της τεχνολογίας είναι λαμπρό και γεμάτο υποσχέσεις.
*Με στοιχεία από το Wired.
