Μια νέα ταινία με πρωταγωνιστή τον Omar Sy, ευρέως γνωστός από τη σειρά «Lupin» του Netflix, αναδεικνύει τον ξεχασμένο ηρωισμό των Αφρικανών τυφεκιοφόρων από τις πρώην αποικίες της Γαλλίας που πολέμησαν στα χαρακώματα του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Η ταινία «Tirailleurs» κυκλοφόρησε στη Γαλλία την εβδομάδα που πέρασε, λίγο μετά από μια διαμάχη που προκλήθηκε από μια συνέντευξη που έδωσε ο ηθοποιός στη Le Parisien, στην οποία αντιπαρέβαλε τη συνήθη στάση του Δυτικού κόσμου απέναντι στις συγκρούσεις στην Ευρώπη και την Αφρική.

Η ταινία επικεντρώνεται στην μη αναγνωρισμένη συμβολή των μαχητών – τόσο των εθελοντών όσο και των κληρωτών – από τις δυτικοαφρικανικές αποικίες της Γαλλίας που πολέμησαν στη Γαλλία από το 1914-18 .

Περίπου 200.000 άνδρες από τη Δυτική Αφρική πολέμησαν στο μέτωπο και υπολογίζεται ότι 20.000 από αυτούς έχασαν τη ζωή τους. Ήταν γνωστοί ως «Tirailleurs Senegalais», καθώς οι περισσότεροι προέρχονταν από τη Σενεγάλη. Πλην, όμως, προέρχονταν και από την τότε Γαλλική Δυτική Αφρική, η οποία αποτελούνταν από οκτώ εδάφη, μεταξύ των οποίων η Μαυριτανία, το Γαλλικό Σουδάν (σημερινό Μάλι), ο Νίγηρας και η Γουινέα.

Φωτ.: Gaumont Distribution

Ο Omar Sy, ο οποίος πρωταγωνιστεί και είναι συμπαραγωγός στο Tirailleurs, υποδύεται έναν σαραντάρη που κατατάσσεται στον γαλλικό στρατό για να βρει και να προστατεύσει τον 17χρονο γιο του, ο οποίος έχει επιστρατευτεί και σταλεί στα χαρακώματα του Βερντέν. Ο Sy, του οποίου ο πατέρας κατάγεται από τη Σενεγάλη και η μητέρα του από τη Μαυριτανία, μεγάλωσε στην πόλη Trappes. Κατά το μεγαλύτερο μέρος της τελευταίας δεκαετίας συνεργάστηκε με τον σκηνοθέτη Mathieu Vadepied για να γυρίσει την ταινία.

Η συνέντευξή του στη Le Parisien για την προώθησή της, ωστόσο, προκάλεσε εθνική διαμάχη, αφού φάνηκε να υπονοεί ότι οι άνθρωποι δείχνουν μεγαλύτερο ενδιαφέρον και ανησυχία για τις συγκρούσεις στην Ευρώπη παρά για εκείνες στην Αφρική. «Ένας πόλεμος είναι μια βουτιά της ανθρωπότητας, ακόμη και όταν βρίσκεται στην άλλη πλευρά του κόσμου. Μας υπενθυμίζει ότι ο άνθρωπος είναι ικανός να εισβάλει, να επιτεθεί σε αμάχους, σε παιδιά. Έχουμε την εντύπωση ότι το συνειδητοποιήσαμε αυτό μόνο όταν συνεβη ο πόλεμος στην Ουκρανία … αλλά παιδιά, το βλέπω αυτό από τότε που ήμουν παιδί. Όταν είναι μακριά, λες στον εαυτό σου, καλά εκεί πέρα, είναι άγριοι, εμείς δεν κάνουμε τέτοια πράγματα», είπε.

Πολλοί έσπευσαν να εκφράσουν την αντίθεσή τους με τις δηλώσεις του, επισημαίνοντας ότι 108.000 Γάλλοι στρατιώτες έχουν υπηρετήσει σε διάφορες επιχειρήσεις στην Αφρική από τότε που ο πρώην πρόεδρος François Hollande δημιούργησε την «Επιχείρηση Serval» το 2013, κατόπιν αιτήματος των αρχών του Μάλι, για την καταπολέμηση της απειλής της τρομοκρατίας στην περιοχή.

Ο Sy απέρριψε την πολεμική, δηλώνοντας στη γαλλική τηλεόραση: «Είπα αυτό που είπα … πάρτε όποιο νόημα θέλετε από αυτό. Το πρόβλημα δεν είναι αυτό που είπα αλλά αυτό που είμαι. Μιλούσα για μια ταινία που αφορά τη Γαλλία, αφορά τον πόλεμο και αυτό που είπα ήταν αρκετά ξεκάθαρο. Οι άνθρωποι θέλουν να δημιουργήσουν ένα προπέτασμα καπνού γύρω από την προώθηση αυτής της ταινίας … δεν είναι αυτό που είπα που δέχεται επίθεση, αλλά εγώ».

Ο ιστορικός Anthony Guyon, ωστόσο, υποστήριξε τον δημοφιλή ηθοποιό, λέγοντας στους δημοσιογράφους ότι η διαμάχη υποδαυλίστηκε από «ανθρώπους που δεν γνωρίζουν τίποτα για τους tirailleurs». Ο Omar Sy, με τη σειρά του, επέμεινε ότι η ταινία δεν αμφισβητεί τη γαλλική ιστορία, αλλά εστιάζει σε μια συχνά παραγνωρισμένη πτυχή.

«Έχουμε την ίδια ιστορία αλλά όχι την ίδια μνήμη» δήλωσε ο ηθοποιός. «Το να ανακαλέσουμε ένα μέρος της ιστορίας με μια διαφορετική μνήμη δεν σημαίνει ότι αρνούμαστε την ιστορία που γνωρίζουμε ή μας έχουν πει. Συμπληρώνει την ιστορία». Η ταινία έχει ως στόχο να διορθώσει «την αποτυχία της Γαλλίας να αναγνωρίσει τους tirailleurs και να πει την ιστορία τους».

Ποιο ήταν οι Tirailleurs 

Οι πρώτοι tirailleurs – ένας στρατιωτικός όρος που επινοήθηκε υπό τον Ναπολέοντα Βοναπάρτη για να περιγράψει τους αλεξιπτωτιστές του πεζικού – που ενσωματώθηκαν στις ένοπλες δυνάμεις της Γαλλίας προέρχονταν από τις αποικίες της βόρειας Αφρικής – την Αλγερία, την Τυνησία και το Μαρόκο. Το πρώτο σώμα της Σενεγάλης ιδρύθηκε το 1857 υπό τις διαταγές του Ναπολέοντα Γ΄. Στα πρώτα χρόνια, περιελάμβανε πρώην σκλάβους και αιχμαλώτους πολέμου.

Μέχρι το 1914, υπήρχαν 21 τάγματα Tirailleurs Sénégalais (BTS), τα οποία υπηρετούσαν στη δυτική Αφρική και το Μαρόκο, πέντε από τα οποία στάλθηκαν στο δυτικό μέτωπο και υπηρέτησαν με διάκριση στο Ypres κατά τη διάρκεια της Μάχης της Φλάνδρας. Όταν οι Γάλλοι στρατιωτικοί επικεφαλής συνειδητοποίησαν ότι ο πόλεμος θα διαρκούσε περισσότερο απ’ ό,τι αρχικά πίστευαν, ξεκίνησε μια μεγάλη εκστρατεία στρατολόγησης στη δυτική Αφρική. 42 από τα 93 τάγματα της Σενεγάλης που συγκροτήθηκαν στη συνέχεια πολέμησαν στη Γαλλία. Ο τελευταίος Σενεγαλέζος tirailleur του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Abdoulaye Ndiaye, πέθανε το 1998 σε ηλικία 104 ετών.

Πηγή: The Guardian