Εδώ και ένα μεγάλο χρονικό διάστημα, πολλές περιβαλλοντικές συζητήσεις επικεντρώνονται στη μείωση των αυτοκινήτων στο κέντρο των πόλεων. Δεν είναι πλέον ευπρόσδεκτα στην καθημερινότητα μας γιατί μετά από όλα αυτά τα φαινόμενα της Αποκάλυψης που έχουμε ζήσει ειδικά στην πανδημική σεζόν, ξαφνικά συνειδητοποιήσαμε πως πρέπει να βρούμε λύσεις για να μην χτυπάμε συνέχεια τα κουδούνια των γιατρών.

Όπως έδειξε η έρευνα του Lund University Centre for Sustainability Studies που δημοσιεύτηκε στο Case Studies on Transport Policy, το 75% από τις νέες πρωτοβουλίες που έχουν εφαρμοστεί σε διάφορες πόλεις για να ελαττώσουν την κυκλοφοριακή συμφόρηση και να δώσουν κίνητρο στους κατοίκους να χρησιμοποιούν και άλλα μέσα, έχουν προέλθει από τους δήμους και όχι από την εκάστοτε κυβέρνηση. Η συγκεκριμένη μελέτη λέει ξεκάθαρα πως για να αντιμετωπίσουμε την κλιματική αλλαγή ώστε να ζούμε καλύτερα και όχι σαν το Mad Max, πρέπει να βάλουμε προτεραιότητα την άμεση έξοδο των 4 τροχών από τις πόλεις. 

Στο παράλληλο και παράλογο σύμπαν της Αθήνας, μάντεψε τι συμβαίνει. Έως τώρα, δεν έχουμε πάρει καμία ουσιαστική απόφαση για το εν λόγω θέμα, ερωτευτήκαμε έναν βουλεβαρδικό Μεγάλο Περίπατο (ακούγονται γέλια κοινού) και παρόλο που τελευταία βλέπουμε τις τιμές της βενζίνης να εκτοξεύονται σαν πυροτεχνήματα, η κίνηση/ακινησία στους δρόμους συνεχίζει. Οι ειδικοί έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά και τα δεδομενα της έρευνας που είχε παρουσιάσει ο συγκοινωνιολόγος και υποψήφιος διδάκτωρ στο ΕΜΠ, Παναγιώτης Τζούρας, αντικατοπτρίζουν την απελπιστική μας κατάσταση:

• Η αύξηση του φόρτου στον Κηφισό είναι 10% με 15% και στη Λεωφόρο Κηφισίας ξεπερνά το 30%.
• Οι καθυστερήσεις κατά τις πρωινές ώρες αιχμής στον Κηφισό ξεπερνούν τα 25 με 30 λεπτά και στην Αττική Οδό φτάνουν τα 10 με 15 λεπτά.
• Καθυστερήσεις καταγράφονται και στον Περιφερειακό Υμηττού, με συνέπεια να εντείνονται καθημερινά ο εκνευρισμός και η κούραση οδηγών και επιβατών.
• O μεγάλος χαμένος από την πανδημία είναι τα Μέσα Μαζικής Μεταφοράς, καθώς οι επικυρώσεις εισιτηρίων βρίσκονται περίπου στα 3/4, σε σχέση με το 2019. Εχουμε δηλαδή το 1/4 των καθημερινών επικυρώσεων.
• Την ίδια ώρα, τα στοιχεία του υπουργείου Μεταφορών δείχνουν ότι το 94% των δρομολογίων των αστικών συγκοινωνιών έχει πληρότητα κάτω του 50% και μόνο στο 2%, ξεπερνά το 65%.

Ένα ωραίο παράδειγμα είναι τα δύο μέτρα που ενέκριναν στο Παρίσι, πριν λίγους μήνες, για τη μείωση των εκπομπών καυσαερίων. Το ένα λέει πως μία Κυριακή κάθε μήνα, το κέντρο ζει χωρίς ΙΧ και το δεύτερο αναφέρει πως όσοι τα αποσύρουν, μπορούν να παίρνουν έως και 2.500 ευρώ με την προϋπόθεση να αγοράσουν ηλεκτρικο ποδήλατο. «Για πρώτη φορά αναγνωρίζεται το γεγονός ότι η λύση δεν είναι να κάνουμε τα αυτοκίνητα πιο πράσινα, αλλά απλά να μειώσουμε τον αριθμό τους», ανέφερε ο Olivier Schneider, εκπρόσωπος της FUB (Fédération française des usagers de la bicyclette). Και δεν είναι νέο φυσικά ότι οι ποδηλάτες και ειδικά ο Andrew Tierney, είναι φίλοι μας.

Η Guardian λοιπόν, προτείνει τρόπους ώστε να μην γίνουμε ζόμπι στο Σύνταγμα, σύμφωνα με τα αποτελέσματα 800 μελετών και αξιολογήσεων σε όλη την Ευρώπη. Η Ρώμη απαγόρευσε την κυκλοφορία πετρελαιοκίνητων οχημάτων λόγω των αυξημένων ρύπων και των κακών επιπτώσεων στην υγεία και όσον αφορά τα υπόλοιπα, τους επιτρέπει την είσοδο στο κέντρο συγκεκριμένες ώρες μόνο αν οι ιδιοκτήτες τους είναι κάτοικοι των περιοχών και πληρώνουν ετήσια χρέωση. Κι αν κάποιος πληρώσει πρόστιμο, τα χρήματα του πάνε για την οικονομική ενίσχυση του συστήματος μεταφορών.Προγείωση στην Ουτρέχτη. Εκεί, οι ιδιωτικές εταιρίες και η τοπική αυτοδιοίκηση συμμάχησαν και όχι μόνο παρέχουν δωρεάν εισιτήρια για τα μέσα μαζικής μεταφοράς αλλά έχουν βάλει και ιδιωτικά λεωφορεία για τη σύνδεση των στάσεων διέλευσης με τους χώρους εργασίας. Και πανηγυρίζουν αφού πέτυχαν μείωση 37% στα αυτοκίνητα που κινούνται στο κέντρο της. Επιπλέον, το Πανεπιστήμιο του Μπρίστολ σήκωσε το τρόπαιο του 27% σχετικά με την ελάττωση των οχημάτων των εργαζομένων του στις εγκαταστάεις του. Το κέρδισε φτιάχνοντας καλύτερες υποδομές ποδηλάτων και κάνοντας εκπτώσεις στα ΜΜΜ.
Επιστροφή στην Ιταλία. Στη Μπολόνια, ανέπτυξαν μια εφαρμογή για να παρακολουθούν οι εταιρίες την κινητικότητα των εργαζομένων που θέλουν να συμμετέχουν σ’ αυτό το πρόγραμμα, που έχει ως στόχο να επιβραβεύουν με πόντους όσους χρησιμοποιούν περισσότερο τα μέσα, τα ποδήλατα και περπατούν και ταυτόχρονα κάποιες τοπικές επιχειρήσεις τους ανταμοίβουν με δώρα και εκπτώσεις. Στην άτυπη αυτή λίστα, ακολουθούν το Ρόντερνταμ και το Νότινγχαμ.  Αποφάσισαν να χρεώνουν τους υπαλλήλους που στάθμευαν έξω από τα γραφεία τους οπότε η πρώτη πόλη είδε 25% μείωση των αυτοκινήτων και η δεύτερη στην Αγγλία, τριπλασίασε αυτό το ποσοστό.

London calling. Μία άλλη λύση είναι όταν εισέρχονται οι οδηγοί στο κέντρο της πόλης, να δίνουν κάποιο ποσό και αυτό στη συνέχεια, αυτό να αξιοποιείται για τη χρηματοδότηση εναλλακτικών τρόπων για βιώσιμες μετακινήσεις. Το Λονδίνο το εφαρμόζει από τον Φεβερουάριο του 2003, ύστερα από την πρόταση του τότε δημάρχου Ken Livingstone, και έχει ένα υπερήφανο 33% στα στατιστικά σχετικά με τη μείωση των βλαβερών ρύπων. Επίσης, άλλες ευρωπαϊκές πόλεις όπως το Μιλάνο, η Στοκχόλμη και το Γκόθενμπεργκ, έχουν υιοθετήσει παρόμοιες τακτικές μετά από δημοσκοπήσεις που έγιναν ενώ αρκετές στη Σουηδία, επιβάλλουν στους κατοίκους να πληρώνουν ανά μέρα και ώρα.
Από την άλλη, σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες κλείνουν τα υπάιθρια πάρκινγκ, αλλάζουν την πορεία των διαδρομών ώστε να δημιουργούν νέους πεζόδρομους και νέες λωρίδες για τους ποδηλάτες και έχουν δει το σχέδιο τους να πετυχαίνει. Το εφάρμοσαν στο κέντρο του Όσλο και τα αυτοκίνητα πήραν απουσία κατά 19%.

Τα εισιτήρια σας παρακαλώ. Μια μεγάλη μελέτη για την πόλεις της Αγγλίας, είχε δείξει πως το 18% των πολιτών άφησαν τα οχημάτα τους πίσω στο σπίτι επειδή οι εταιρίες τους φρόντισαν να τους παρέχουν ιδιωτικά λεωφορεία για τη δωρεάν μεταφορά τους προς το χώρο εργασίας τους, εκπτώσεις στα υπόλοιπα μέσα και βελτιώσεις στους χώρους στάθμευσης των ποδηλάτων για να νιώθουν μεγαλύτερη ασφάλεια. Στη Γένοβα και στη Βρέμη της Γερμανίας, έχουν μια άλλη ιδέα. Σου δίνουν τη δυνατότητα να νοικιάζεις ένα αυτοκίνητο για λίγες ώρες κάθε μέρα και τις υπόλοιπες, να κινείσαι με άλλους τρόπους. Το αποτέλεσμα αυτούς του αγώνα ήταν πως τα ενοικιαζόμενα αντικατέστησαν 15 ιδιωτικά οχήματα αλλά όπως λένε σωστά οι Kimberly Nicholas και Paula Kuss που υπογράφουν το ρεπορτάζ, εδώ χρειάζεται μία πιο στοχευμένη στρατηγική για να καταφέρουν κάτι μεγαλύτερο.

Για φινάλε, ρίχνω νοητά όλες αυτές τις πληροφορίες στις πόρτες των εγχώριων κουστουμάτων κυρίων και αφήνω τους Smashing Pumpkins να ρωτήσουν throw out your cares and fly wanna go for a ride?