Έρευνα της Διεθνούς Αμνηστίας και της ιρανικής οργάνωσης ανθρωπίνων δικαιωμάτων Abdorrahman Boroumand Center καταδεικνύει ότι μόνο τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο, οι αρχές του Ιράν εκτέλεσαν τουλάχιστον 94 ανθρώπους.

Τα στοιχεία δείχνουν μια κλιμακούμενη χρήση της θανατικής ποινής εναντίον διωκόμενων εθνοτικών μειονοτήτων καθώς αποκαλύπτεται ότι η ιρανική κυβέρνηση εκτέλεσε τουλάχιστον 14 Κούρδους, 13 Βελούχους και τουλάχιστον έναν Άραβα Αχουάζι-, έπειτα από την καταδίκη τους σε θάνατο σε «χυδαία άδικες δίκες», ενώ καταδίκασαν άλλους δέκα και πλέον στην εσχάτη των ποινών το πρώτο δίμηνο της χρονιάς.

Από τα μέλη της μειονοτικής ομάδας που εκτελέστηκαν μέχρι στιγμής το 2023, 19 καταδικάστηκαν για αδικήματα που σχετίζονται με ναρκωτικά, επτά για φόνο και δύο με τις ευρείες και αόριστα διατυπωμένες κατηγορίες της «διάδοσης διαφθοράς στη γη» και της «εχθρότητας κατά του Θεού» με κανένα από τα δύο να πληροί την αρχή της νομιμότητας.

Στις 20 Φεβρουαρίου, ο Hassan Abyat, ένας Άραβας Ahwazi, εκτελέστηκε στη φυλακή Sepidar στην επαρχία Khuzestan, ενώ ο Arash (Sarkawt) Ahmadi, ένας Κούρδος, εκτελέστηκε στις 22 Φεβρουαρίου στη φυλακή Dizel Abad στην επαρχία Kermanshah. Σύμφωνα με την έκθεση, μετά τη σύλληψή τους, οι ανακριτές υπέβαλαν και τους δύο άνδρες σε βασανιστήρια και άλλες κακοποιήσεις για να τους αναγκάσουν να «ομολογήσουν». Οι αναγκαστικές ομολογίες τους μεταδόθηκαν στα κρατικά μέσα ενημέρωσης κατά παράβαση του δικαιώματος του τεκμηρίου αθωότητας και σε μια προσπάθεια των αρχών να τους υβρίσουν και να δικαιολογήσουν τις εκτελέσεις τους. Επίσης, τους απαγορεύτηκε η πρόσβαση σε νομική εκπροσώπηση και εκτελέστηκαν μυστικά, χωρίς να ειδοποιηθούν οι οικογένειές τους.

Ο Hassan Abyat καταδικάστηκε σε θάνατο δύο φορές – μία από το Επαναστατικό Δικαστήριο για «εχθρότητα κατά του Θεού» και μία από ένα Ποινικό Δικαστήριο για φόνο ενός πράκτορα της παραστρατιωτικής ομάδας Basij το 2011 και για τη φερόμενη συμμετοχή του σε «αντιπολιτευτική ομάδα”. Ο Abyat είχε αρνηθεί οποιαδήποτε ανάμειξη στον θάνατο του πράκτορα. Οι ανακριτές έδεσαν τον Abyat σε ένα κρεβάτι ειδικά φτιαγμένο για βασανιστήρια, τον χτύπησαν με καλώδια και του έκαναν ηλεκτροσόκ στους όρχεις. Το δικαστήριο τον καταδίκασε χωρίς να ερευνήσει τους ισχυρισμούς περί βασανιστηρίων.

Οι δύο ΜΚΟ επισημαίνουν πως ο αριθμός των εκτελέσεων αυξήθηκε θεαματικά σε σύγκριση με το αντίστοιχο διάστημα της περασμένης χρονιάς. Σε κοινή ανακοίνωσή τους αναφέρονται επίσης σε «φρικιαστική σεξουαλική βία και άλλες καταγγελίες για βασανιστήρια» για την απόσπαση ψευδών ομολογιών.

«Οι ιρανικές αρχές προχωρούν σε εκτελέσεις σε τρομακτική κλίμακα», τόνισε Roya Boroumand, εκτελεστική διευθύντρια του Abdorrahman Boroumand Center. Πρόκειται, πρόσθεσε, για «επίθεση στο δικαίωμα στη ζωή και ξεδιάντροπη προσπάθεια όχι μόνο να καταπιέσουν περαιτέρω τις εθνικές μειονότητες, αλλά να διασπείρουν τον φόβο πως η διαφωνία θα αντιμετωπίζεται με ωμή βία, είτε στους δρόμους είτε στα ικριώματα».

«Είναι φοβερό το ότι γίνονται τόσο συχνές εκτελέσεις εν μέσω της συστηματικής χρήσης αποσπασμένων με βασανιστήρια ‘ομολογιών’ για την καταδίκη κατηγορουμένων σε χυδαία άδικες δίκες», έκρινε από την πλευρά της η Diana Eltahawy, στέλεχος της Διεθνούς Αμνηστίας, καλώντας «όλα τα κράτη» να προχωρήσουν στην «άσκηση της παγκόσμιας δικαιοδοσίας» τους, να ασκήσουν διώξεις σε «όλους τους Ιρανούς αξιωματούχους» που βαρύνουν υποψίες ότι διέπραξαν «εγκλήματα δυνάμει του διεθνούς δικαίου» και «κατάφωρες παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων».

Οργανώσεις υπεράσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων καταγγέλλουν για χρόνια ότι η θανατική ποινή αποτελεί μέσο καταστολής και επιβάλλεται έπειτα από άδικες δίκες στο Ιράν.

Δεν υπάρχουν επίσημα δεδομένα για τον αριθμό των εκτελέσεων στην Ισλαμική Δημοκρατία. Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία, τουλάχιστον 250 άνθρωποι θανατώθηκαν το πρώτο εξάμηνο του 2022 στο Ιράν, έπειτα από καταδίκες κυρίως για υποθέσεις διακίνησης ή χρήσης ναρκωτικών.

Οι ιρανικές αρχές έχουν επίσης εκτελέσει τουλάχιστον τέσσερις ανθρώπους για εγκλήματα που κατ’ αυτές διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια του κύματος μαζικών κινητοποιήσεων από τον Σεπτέμβριο του 2022, με έναυσμα τον θάνατο στα χέρια της αστυνομίας ηθών της Mahsa Amini, νεαρής Ιρανής κουρδικής καταγωγής, τη 16η Σεπτεμβρίου.

Η θανατική ποινή στο Ιράν

Σύμφωνα με τη Διεθνή Αμνηστία και άλλες ΜΚΟ, το Ιράν καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση παγκοσμίως ως προς την επιβολή της θανατικής ποινής, πίσω μόνο από την Κίνα- η οποία επιβάλλεται κυρίως δι’ απαγχονισμού.

Με πληροφορίες από: ΑΠΕ-ΜΠΕ, Amnesty International