Καθημερινή, γυρνάς σπίτι μετά τη δουλειά και το μόνο που θες να κάνεις είναι να αράξεις στον καναπέ σου αγκαλιά με το τσάι σου ή ένα ποτήρι κόκκινο κρασί και δεις απανωτά δυο, τρία, τέσσερα – όσα αντέχεις – επεισόδια από το νέο true crime series που μόλις έβγαλε το Netflix. Και δεν είσαι ο μόνος.
Είτε πρόκειται για ντοκιμαντέρ, είτε για δραματοποιημένη σειρά, η αύξηση της δημοτικότητας των σειρών true crime μοιάζει να ξεκίνησε κάπου στην αρχή της πανδημίας και μέσα στα επόμενα χρόνια κορυφώθηκε. Σειρές για βίαιους φόνους, άλυτα μυστήρια, καθώς και βιογραφίες κατά συρροή δολοφόνων μοιάζουν να ξεφυτρώνουν ασταμάτητα σε κάθε μέσο ψυχαγωγίας. Στην πραγματικότητα κυκλοφορούν πολύ περισσότερες απ’ όσες μπορούμε να καταναλώσουμε. Η δημοτικότητα σειρών όπως το Dahmer, Conversations with a killer: The John Wayne Gacy tapes και αμέτρητες άλλες έρχονται να κορέσουν την πείνα μας για σκοτεινές, διεστραμμένες ιστορίες.
Τέτοιες σειρές δεν αποτελούν μια απλή μορφή απόδρασης από την καθημερινότητα. Αφηγούνται εκείνο το είδος των ιστοριών που σχεδόν μας αναγκάζουν να αφήσουμε κάτω το κινητό και πραγματικά να βυθιστούμε στον κόσμο τους. Και επιπλέον, μας αφήνουν να ρίξουμε μια – καθόλου κλεφτή – ματιά μέσα από την κλειδαρότρυπα σε ιστορίες κατά συρροή δολοφόνων που έχουν συγκλονίσει στο παρελθόν ολόκληρες κοινωνίες, με αποτέλεσμα να τις θυμόμαστε ακόμα είτε εμείς, είτε οι γονείς μας, είτε οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας. Οι νοσηρές ιστορίες δολοφόνων όπως ο αείμνηστος Jeffrey Dahmer, ο Ted Bundy, ο John Wayne Gacy (The Killer Clown), ο Richard Ramirez (The Night Stalker) ή ο David Berkowitz (Son of Sam) έχουν γίνει θρύλοι της pop κουλτούρας.
Ενδεχομένως, ένας λόγος που τέτοιες σειρές μας ασκούν τόσο μεγάλη έλξη είναι η λαχτάρα μας να κατανοήσουμε τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Συχνά, το ενδιαφέρον για την ιδιωτική ζωή των εγκληματιών και τα αίτια που τους οδήγησαν στις αποτρόπαιες εγκληματικές τους πράξεις γίνονται η κινητήριος δύναμη του ενδιαφέροντος μας, με πολλούς από εμάς να γοητευόμαστε ακόμα και από τις ψυχολογικές διαταραχές των πρωταγωνιστών. Η επεισοδιακή μορφή μιας σειράς την καθιστά ιδανικό τρόπο για την απεικόνιση των πολλών πτυχών μιας υπόθεσης. Κάθε επεισόδιο φέρνει στο φως ένα νέο κίνητρο ή μια νέα σύνδεση, ένα νέο κομμάτι του πάζλ. Είναι η ικανοποίηση του να γνωρίζεις κάθε βήμα που οδηγεί στην λύση του μυστηρίου που μας κάνει να παθιαζόμαστε τόσο με τέτοιου είδους σειρές.
Αυτό που επίσης προσελκύει το κοινό σε πολλές περιπτώσεις είναι το λεγόμενο shock value. Για παράδειγμα, οι μακάβριες λεπτομέρειες στην υπόθεση Don’t F**k with Cats συγκλόνισαν το κοινό λόγω της απίστευτα ασυνήθιστης φύσης της, όχι μόνο ως προς τις πράξεις του δράστη αλλά και ως προς τον τρόπο με τον οποίο οι διαδικτυακοί ντετέκτιβ συνεργάστηκαν με την αστυνομία για να την εξιχνιάσουν. Ένα άλλο ντοκιμαντέρ, το American Murder: The Family Next Door, τράβηξε επίσης την προσοχή και σόκαρε πολλούς, καθώς αφηγείται ένα εξαιρετικά ειδεχθές έγκλημα, για το οποίο το κίνητρο παραήταν μικρό.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να αυξήσουν κατά πολύ την απήχηση μιας σειράς. Οι εικασίες και το μυστήριο συνεπάγονται μεγαλύτερη νοητική και συναισθηματική εμπλοκή του κοινού, και επομένως η δημοτικότητα τέτοιων σειρών μπορεί να εκτοξευθεί εν μια νυκτί. Τον Μάρτιο του 2020, το Tiger King αιχμαλώτισε τη φαντασία πολλών, με τις συνωμοσίες να ξεχειλίζουν από κάθε γωνιά του διαδικτύου. Αν και η σειρά ολοκληρώθηκε με τη φυλάκιση του Joe Exotic, το μυστήριο του συζύγου της Carole Baskin εξακολουθεί να παραμένει, με πολλούς να παρουσιάζουν στο ίντερνετ ακόμα και σήμερα δήθεν ατράνταχτες θεωρίες για το τι του συνέβη.
Οι πράξεις ενός κατά συρροή δολοφόνου μπορεί να είναι φρικτές, αλλά εκείνη τη στιγμή οι περισσότεροι από εμάς απλά δεν μπορούμε να κοιτάξουμε πουθενά αλλού λόγω του θεάματος και της αδρεναλίνης που παράγεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Η ευφορική επίδραση του αληθινού εγκλήματος είναι παρόμοια με εκείνη του λούνα παρκ. Οι σειρές true crime μας προκαλούν το πιο βασικό και ισχυρό συναίσθημα απ’ όλα: φόβο. Όμως, ταυτόχρονα μας επιτρέπει να τον βιώσουμε σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον όπου η απειλή είναι συναρπαστική, αλλά όχι πραγματική. Και κάπως έτσι, οι σειρές αυτές γίνονται μια ένοχη απόλαυση. Όσο μεγάλη, όμως, κι αν είναι η ενοχή, εμείς απλά δεν μπορούμε να σταματήσουμε να ενδίδουμε.
Καθημερινή, γυρνάς σπίτι μετά τη δουλειά και το μόνο που θες να κάνεις είναι να αράξεις στον καναπέ σου αγκαλιά με το τσάι σου ή ένα ποτήρι κόκκινο κρασί και δεις απανωτά δυο, τρία, τέσσερα – όσα αντέχεις – επεισόδια από το νέο true crime series που μόλις έβγαλε το Netflix. Και δεν είσαι ο μόνος.
Είτε πρόκειται για ντοκιμαντέρ, είτε για δραματοποιημένη σειρά, η αύξηση της δημοτικότητας των σειρών true crime μοιάζει να ξεκίνησε κάπου στην αρχή της πανδημίας και μέσα στα επόμενα χρόνια κορυφώθηκε. Σειρές για βίαιους φόνους, άλυτα μυστήρια, καθώς και βιογραφίες κατά συρροή δολοφόνων μοιάζουν να ξεφυτρώνουν ασταμάτητα σε κάθε μέσο ψυχαγωγίας. Στην πραγματικότητα κυκλοφορούν πολύ περισσότερες απ’ όσες μπορούμε να καταναλώσουμε. Η δημοτικότητα σειρών όπως το Dahmer, Conversations with a killer: The John Wayne Gacy tapes και αμέτρητες άλλες έρχονται να κορέσουν την πείνα μας για σκοτεινές, διεστραμμένες ιστορίες.
Τέτοιες σειρές δεν αποτελούν μια απλή μορφή απόδρασης από την καθημερινότητα. Αφηγούνται εκείνο το είδος των ιστοριών που σχεδόν μας αναγκάζουν να αφήσουμε κάτω το κινητό και πραγματικά να βυθιστούμε στον κόσμο τους. Και επιπλέον, μας αφήνουν να ρίξουμε μια – καθόλου κλεφτή – ματιά μέσα από την κλειδαρότρυπα σε ιστορίες κατά συρροή δολοφόνων που έχουν συγκλονίσει στο παρελθόν ολόκληρες κοινωνίες, με αποτέλεσμα να τις θυμόμαστε ακόμα είτε εμείς, είτε οι γονείς μας, είτε οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας. Οι νοσηρές ιστορίες δολοφόνων όπως ο αείμνηστος Jeffrey Dahmer, ο Ted Bundy, ο John Wayne Gacy (The Killer Clown), ο Richard Ramirez (The Night Stalker) ή ο David Berkowitz (Son of Sam) έχουν γίνει θρύλοι της pop κουλτούρας.
Ενδεχομένως, ένας λόγος που τέτοιες σειρές μας ασκούν τόσο μεγάλη έλξη είναι η λαχτάρα μας να κατανοήσουμε τη σκοτεινή πλευρά της ανθρώπινης φύσης. Συχνά, το ενδιαφέρον για την ιδιωτική ζωή των εγκληματιών και τα αίτια που τους οδήγησαν στις αποτρόπαιες εγκληματικές τους πράξεις γίνονται η κινητήριος δύναμη του ενδιαφέροντος μας, με πολλούς από εμάς να γοητευόμαστε ακόμα και από τις ψυχολογικές διαταραχές των πρωταγωνιστών. Η επεισοδιακή μορφή μιας σειράς την καθιστά ιδανικό τρόπο για την απεικόνιση των πολλών πτυχών μιας υπόθεσης. Κάθε επεισόδιο φέρνει στο φως ένα νέο κίνητρο ή μια νέα σύνδεση, ένα νέο κομμάτι του πάζλ. Είναι η ικανοποίηση του να γνωρίζεις κάθε βήμα που οδηγεί στην λύση του μυστηρίου που μας κάνει να παθιαζόμαστε τόσο με τέτοιου είδους σειρές.
Αυτό που επίσης προσελκύει το κοινό σε πολλές περιπτώσεις είναι το λεγόμενο shock value. Για παράδειγμα, οι μακάβριες λεπτομέρειες στην υπόθεση Don’t F**k with Cats συγκλόνισαν το κοινό λόγω της απίστευτα ασυνήθιστης φύσης της, όχι μόνο ως προς τις πράξεις του δράστη αλλά και ως προς τον τρόπο με τον οποίο οι διαδικτυακοί ντετέκτιβ συνεργάστηκαν με την αστυνομία για να την εξιχνιάσουν. Ένα άλλο ντοκιμαντέρ, το American Murder: The Family Next Door, τράβηξε επίσης την προσοχή και σόκαρε πολλούς, καθώς αφηγείται ένα εξαιρετικά ειδεχθές έγκλημα, για το οποίο το κίνητρο παραήταν μικρό.
Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορούν να αυξήσουν κατά πολύ την απήχηση μιας σειράς. Οι εικασίες και το μυστήριο συνεπάγονται μεγαλύτερη νοητική και συναισθηματική εμπλοκή του κοινού, και επομένως η δημοτικότητα τέτοιων σειρών μπορεί να εκτοξευθεί εν μια νυκτί. Τον Μάρτιο του 2020, το Tiger King αιχμαλώτισε τη φαντασία πολλών, με τις συνωμοσίες να ξεχειλίζουν από κάθε γωνιά του διαδικτύου. Αν και η σειρά ολοκληρώθηκε με τη φυλάκιση του Joe Exotic, το μυστήριο του συζύγου της Carole Baskin εξακολουθεί να παραμένει, με πολλούς να παρουσιάζουν στο ίντερνετ ακόμα και σήμερα δήθεν ατράνταχτες θεωρίες για το τι του συνέβη.
Οι πράξεις ενός κατά συρροή δολοφόνου μπορεί να είναι φρικτές, αλλά εκείνη τη στιγμή οι περισσότεροι από εμάς απλά δεν μπορούμε να κοιτάξουμε πουθενά αλλού λόγω του θεάματος και της αδρεναλίνης που παράγεται στον ανθρώπινο εγκέφαλο. Η ευφορική επίδραση του αληθινού εγκλήματος είναι παρόμοια με εκείνη του λούνα παρκ. Οι σειρές true crime μας προκαλούν το πιο βασικό και ισχυρό συναίσθημα απ’ όλα: φόβο. Όμως, ταυτόχρονα μας επιτρέπει να τον βιώσουμε σε ένα ελεγχόμενο περιβάλλον όπου η απειλή είναι συναρπαστική, αλλά όχι πραγματική. Και κάπως έτσι, οι σειρές αυτές γίνονται μια ένοχη απόλαυση. Όσο μεγάλη, όμως, κι αν είναι η ενοχή, εμείς απλά δεν μπορούμε να σταματήσουμε να ενδίδουμε.
