Η Σαϊγκόν του Νοτίου Βιετνάμ ήταν ένα χαοτικό και αιματηρό μέρος το χειμώνα του 1968. Στις 30 Ιανουαρίου, οι δυνάμεις του Βορείου Βιετνάμ χτύπησαν ξαφνικά και με συγκλονιστική δύναμη στόχους σε όλο το Νότο, αιφνιδιάζοντας τους Νοτιοβιετναμέζους και τους Αμερικανούς συμμάχους τους και ανατρέποντας την πορεία ενός πολέμου που ο πρόεδρος Λίντον Τζόνσον είχε διαβεβαιώσει το λαό του ότι ήταν «κοντά στη νίκη». Καθώς ο στρατός του Νοτίου Βιετνάμ που παραπαίει προσπαθεί να αποκαταστήσει την τάξη στην πρωτεύουσά του, ένας Αμερικανός φωτογράφος απαθανάτισε μια εικόνα που θα συμβόλιζε τη βιαιότητα της σύγκρουσης.

Η «Επίθεση του Τετ» αντέκρουσε άμεσα την αμερικανική αφήγηση ότι ο Βορράς ήταν ανίκανος να κινητοποιηθεί σε μεγάλους αριθμούς και ότι βρισκόταν σε υποχώρηση. Απλοί και αντάρτες πολεμιστές έπληξαν στόχους και περιοχές που θεωρούνταν ότι βρίσκονταν με ασφάλεια υπό τον έλεγχο των ΗΠΑ/Νότου. Αυτή η επίθεση ήταν μια συντονισμένη σειρά βορειοβιετναμέζικων επιθέσεων σε περισσότερες από 100 πόλεις και φυλάκια στο Νότιο Βιετνάμ. Η επίθεση ήταν μια προσπάθεια να υποδαυλιστεί η εξέγερση του πληθυσμού του Νοτίου Βιετνάμ και να αποτρέψει τις οι Ηνωμένες Πολιτείες να εμπλακούν περαιτέρω στον πόλεμο του Βιετνάμ.

Καθώς οι Βιετκόνγκ κατέλαβαν τη Σαϊγκόν τις πρώτες ώρες της «Επίθεσης του Τετ», ο αγωνιστής Nguyễn Văn Lém συμμετείχε σε μία μια «ομάδα θανάτου» που στόχευε την Εθνική Αστυνομία και τις οικογένειές τους. Σύμφωνα με τον στρατό του Νοτίου Βιετνάμ, η ομάδα του Lém είχε σκοτώσει 34 άτομα που σχετίζονταν με την αστυνομία, τουλάχιστον 24 εκ των οποίων ήταν πολίτες, όταν συνελήφθη την 1η Φεβρουαρίου.

Ο Lém, o οποίος φορούσε πολιτική ενδυμασία όταν πραγματοποίησε τα φερόμενα εγκλήματα πολέμου, προσήχθη στον ταξίαρχο Nguyễn Ngọc Loan. Ο φωτογράφος του Associated Press, Eddie Adams, είδε τον κρατούμενο να συνοδεύεται στον στρατηγό και αποφάσισε να τραβήξει μερικές φωτογραφίες. «Ετοιμάστηκα να τραβήξω αυτή τη φωτογραφία – την απειλή, την ανάκριση», θυμάται ο Adams. «Αλλά  αυτό δεν συνέβη. Ένας άνδρας απλώς έβγαλε ένα πιστόλι από τη θήκη του, το σήκωσε στο κεφάλι του Βιετκόνγκ και τον πυροβόλησε στον κρόταφο».

Ο Adams κατέγραψε την ακριβή στιγμή που η σφαίρα από το Smith & Wesson του ταξίαρχου Nguyễn Ngọc Loan, αρχηγό της Εθνικής Αστυνομίας της Δημοκρατίας του Βιετνάμ, εισήλθε στο κεφάλι του Lém. Αφού ο Loan σήκωσε το όπλο του και πυροβόλησε τον Lém στο κεφάλι, πήγε στους δημοσιογράφους και τους είπε ότι:

«Αυτοί οι τύποι σκοτώνουν πολλούς από τους ανθρώπους μας και νομίζω ότι ο Βούδας θα με συγχωρήσει»

Η εικόνα δημοσιεύτηκε σε εφημερίδες σε όλο τον κόσμο προκαλώντας αίσθηση. Η ιστορία πίσω από τη φωτογραφία ήταν πολύ πιο περίπλοκη, αλλά η λήψη έφτασε να συμπυκνώνει τους πιο σκοτεινούς φόβους των Αμερικανών για τον πόλεμο: ότι επρόκειτο για μια τυχαία, ανήθικη αιματοχυσία στην οποία η σκληρότητα των Ηνωμένων Πολιτειών συναγωνιζόταν εκείνη των εχθρών τους.

Μπορεί ο Lém να μην ήταν ένα «αθώο θύμα», καθώς κατηγορήθηκε για τη δολοφονία του Νοτιοβιετναμέζου αντισυνταγματάρχη Nguyễn Tuân, της συζύγου του, των έξι παιδιών του και της 80χρονης μητέρας του αξιωματικού, αλλά η εκτέλεσή του ήταν ένα έγκλημα πολέμου. Φυσικά, δεν ήταν το μοναδικό που πραγματοποιήθηκε εκείνη την περίοδο. Λίγους μήνες αργότερα, στις 16 Μαρτίου, τα αμερικανικά στρατεύματα σκότωσαν 347 έως 504 αμάχους σε αυτό που έμεινε γνωστό ως «Η σφαγή του My Lai».

Η «Εκτέλεση στη Σαϊγκόν» (Saigon Execution), όπως ονόμασε τη φωτογραφία του ο Adams, έγινε σύμβολο όλων όσων θεωρούσαν πως ήταν λάθος η αμερικανική εμπλοκή στον πόλεμο και κέρδισε το βραβείο Πούλιτζερ για την κατηγορία «Φωτογραφία ειδήσεων» το 1969. Τέσσερα χρόνια αργότερα, ένας άλλος φωτογράφος του AP θα κέρδιζε το βραβείο για μια παρόμοια φωτογραφία, την «Τρομοκρατία του Πολέμου» (Terror of War), η οποία απεικόνιζε παιδιά να εγκαταλείπουν το χωριό τους μετά από αεροπορική επίθεση με ναπάλμ.

Ακολουθήστε το OLAFAQ
στο Google News