Ενώ είναι πιθανό να έχετε συναντήσει εικόνες που δημιούργησαν σημαντικοί Νεοϋορκέζοι φωτογράφοι όπως ο Robert Mapplethorpe και ο Peter Hujar κατά τις δεκαετίες του 1970 και 1980, ίσως να είστε λιγότερο εξοικειωμένοι με το έργο του σύγχρονου τους, Jimmy DeSana.
Σε πολλές από τις πιο εντυπωσιακές εικόνες του, το ανθρώπινο σώμα είναι αφηρημένο και αντικειμενοποιημένο, απογυμνωμένο όχι μόνο από τα ρούχα αλλά και από την υποκειμενικότητα. Οι φωτογραφίες αυτές μας καλούν να εξετάσουμε τη γυμνή μορφή υπό νέο πρίσμα.
[διαβάστε εδώ το άρθρο μας για τον Robert Mapplethorpe]
Η φωτογραφία “Marker Cones” (1982), για παράδειγμα, απεικονίζει μια ανώνυμη φιγούρα σκυμμένη σαν καβούρι με κώνους κυκλοφορίας στα χέρια και τα πόδια της σε μια πόζα που είναι μπαλετική και όμορφη, αλλά και παράξενα γκροτέσκα. Ο ιλαροτραγικός χρωματιστός φωτισμός με τζελ προσθέτει μόνο την απόκοσμη ποιότητα που χαρακτηρίζει πολλές από τις πιο εντυπωσιακές συνθέσεις του. Άλλα βασικά έργα, όπως τα “Sofa“, “Refrigerator” και “Enema” (όλα μεταξύ 1977 και 1978) συνδυάζουν απίθανα θέματα επιθυμίας και φετιχισμού με την οικιακότητα σε μια αλλόκοτη και εκπληκτική αναπαράσταση του εξιδανικευμένου αμερικανικού εσωτερικού των μέσων του αιώνα.
Το “Submission”, μια αναδρομική έκθεση του έργου του DeSana που εγκαινιάστηκε πρόσφατα στο Μουσείο του Μπρούκλιν, συγκεντρώνει περισσότερα από 200 έργα του, από τις πρώτες του επαφές με τη φωτογραφία στα τέλη της δεκαετίας του 1960 μέχρι το θάνατό του από AIDS το 1990. Ο επιμελητής της έκθεσης, Drew Sawyer, αναφέρθηκε στη μοναδική «οπτική γλώσσα» και το στυλ του DeSana, λέγοντας στο Dazed: «Ο Mapplethorpe και ο Hujar εξασκήθηκαν σε έναν πολύ παραδοσιακά όμορφο εικαστικό φωτογραφικό τρόπο – στρέφοντας την ασπρόμαυρη κλασική φωτογραφία προς queer θέματα. Νομίζω ότι ο DeSana δούλευε με έναν πολύ διαφορετικό τρόπο. Αντλούσε στοιχεία από τον σουρεαλισμό, την περφόρμανς και τον πειραματισμό».
Ο Sawyer συνεχίζει: «Ίσως ενδιαφερόταν λιγότερο για την ομορφιά [από τους συνομηλίκους του], αν και βρίσκω τις φωτογραφίες του όμορφες. Νομίζω ότι εναντιωνόταν στο είδος του κλασικισμού που ήταν πολύ πιο κυρίαρχο. Και νομίζω ότι, εν μέρει, αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο χρειάστηκε τόσο πολύς χρόνος για να ενσωματωθεί το έργο του στα μουσεία και ακόμη και στις γκαλερί».
Έχοντας μετακομίσει από την Ατλάντα της Τζόρτζια στη Νέα Υόρκη το 1972, ο DeSana βυθίστηκε στην πυρετώδη σκηνή της πανκ τέχνης και του new wave του East Village, κινούμενος σε αυτούς τους επιφανείς, ταραχώδεις δημιουργικούς κύκλους, φωτογραφίζοντας τους φίλους του, μεταξύ των οποίων η Kathy Acker, ο Brian Eno, ο Richard Hell, ο Kenneth Anger, η Debbie Harry και πολλοί άλλοι, χωρίς όμως ποτέ να εξαργυρώσει την κρυφή διασημότητα.
«Ναι, έκανε εξώφυλλα άλμπουμ και φωτογραφίες για τον Τύπο, για τους Blondie και τους Talking Heads, αλλά τα έργα που έκανε στο πλαίσιο της καλλιτεχνικής του παραγωγής είναι σχεδόν όλα με ανώνυμες φιγούρες. Τα πρόσωπα είναι στραμμένα μακριά από την κάμερα, είναι βουτηγμένα σε νεροχύτες, είναι κρυμμένα πίσω από δερμάτινες μάσκες», λέει ο Sawyer, στην συζήτησή του με το Dazed. Ένα άλλο στοιχείο που διακρίνει το έργο του DeSana είναι το μακάβριο χιούμορ του. «Δεν παίρνει τον εαυτό του τόσο σοβαρά, υπάρχουν πολλά οπτικά λογοπαίγνια», σχολιάζει ο Sawyer.
Η αίσθηση του χιούμορ του παρέμεινε ενεργή και μετά τη διάγνωση του με HIV. Ωστόσο, από εκεί και πέρα, το ύφος της δουλειάς του DeSana άλλαξε, έγινε πιο αφηρημένο και πνευματικό. Θέματα που επαναλαμβάνονται στο έργο του περιλαμβάνουν την ανθρώπινη φιγούρα. «Νομίζω ότι ένα μεγάλο μέρος της δουλειάς του είναι η σχέση του σώματος με το περιβάλλον και τα αντικείμενα. Και αυτό το είδος της ολίσθησης μεταξύ υποκειμένου και αντικειμένου, νομίζω ότι είναι πραγματικά σημαντικό. Πραγματικά έπαιξε με την “ταυτότητα”, οπότε ίσως γι’ αυτό και με μια σύγχρονη ματιά, μπορούμε να ταυτιστούμε λίγο περισσότερο με το έργο του».
Παρά το γεγονός ότι είναι λιγότερο γνωστός από πολλούς συγχρόνους του, η επιρροή του DeSana είναι πανταχού παρούσα. «Τη βλέπω παντού», λέει ο Sawyer, εντοπίζοντας τη γενεαλογία από τον DeSana σε καλλιτέχνες όπως ο Wolfgang Tillmans και η Catherine Opie. «Στη συνέχεια, υπάρχουν επίσης τόσοι πολλοί καλλιτέχνες που κάνουν επιτελεστική φωτογραφία με αντικείμενα και δεν έχω ιδέα αν γνωρίζουν τη δουλειά του DeSana ή όχι, επειδή δεν είχε γίνει έκθεση έρευνας και πολλοί άνθρωποι δεν έχουν δει τη δουλειά του εδώ και πολύ καιρό. Αλλά τώρα, υπάρχει ένα βιβλίο [που συνοδεύει την έκθεση] και ελπίζω, ότι όλο και περισσότεροι άνθρωποι θα μπορέσουν να δουν το έργο του».
Η έκθεση Submission θα διαρκέσει στο Μουσείο του Μπρούκλιν έως τις 16 Απριλίου 2023.
