17 Αυγούστου 1991.
Πριν ακριβώς 32 χρόνια, στις 11:30 το πρωί, περίπου 60 παιδιά ηλικίας 18 έως 25 ετών περίμεναν να ανοίξουν τα GMT Studios στο Culver City της Καλοφόρνια, προκειμένου να μεταβούν στο Stage 6 και να γυρίσουν το βιντεοκλίπ του τραγουδιού «Smells Like Teen Spirit».
Το flyer που είχε διακινηθεί τις προηγούμενες ημέρες ήταν σαφες: «ντυθείτε preppy, punk, nerd and jock και ελάτε να γυρίσουμε το νέο βίντεοκλιπ των Nirvana» (είναι μύθος ότι γυρίστηκε στο γυμναστήριο του Fairfax High School του Λος Αντζελες, σε κανονικό στούντιο γυρίστηκε).
Ο Κομπέιν είχε μια σπουδαία ιδέα: είπε στον σκηνοθέτη Steven Bayer να καθυστερήσει επίτηδες τα γυρίσματα και να κάνει διαρκώς «cut» στα πλάνα, προκειμένου τα παιδιά να εκνευριστούν πραγματικά και να αποτυπωθεί στο βίντεοκλιπ ο εκνευρισμός τους αυτός.
Το σχέδιο φυσικά πέτυχε: γύρω στις 6 το απόγευμα και με τα παιδιά εντελώς κατάκοπα, ο Bayer είπε «we’re shooting» και αυτό το αγριεμένο moshing που συμβαίνει στο βίντεοκλιπ είναι η γνήσια και ανόθευτη οργή ενός τσούρμου νέων που τους έβαλαν να περιμένουν τόσες ώρες μέσα σ’ ένα στούντιο.
Παρακάτω βλέπετε το flyer που διακινήθηκε από χέρι σε χέρι πριν τα γυρίσματα:
Καθώς και μια φωτό από τα διαλείμματα των γυρισμάτων, το μεσημέρι της 17ης Αυγούστου του 1991:
H ιστορία πίσω από το Smells Like Teen Spirit
Η ιστορία λέει πως η έμπνευση για τον τίτλο του «Smells Like Teen Spirit» ήρθε τυχαία, τον Αύγουστο του 1990, όταν η τότε κοπέλα του Κερτ Κομπέιν, η Τόμπι Βάιλ, χάζευε τα ράφια ενός παντοπωλείου στην πόλη Ολύμπια της Ουάσινγκτον, μαζί με την επίσης μουσικό και φίλη της, Κάθλιν Χάνα των Bikini Kill και μετέπειτα των Le Tigre. Κάπου εκεί είδαν στα ράφια ένα αποσμητικό που λεγόταν «Teen Spirit» («Εφηβικό Πνεύμα»).
«Γελάγαμε μεταξύ μας γιατί το όνομα φαινόταν τόσο αστείο. Δηλαδή, ποιος ονομάζει «Εφηβικό Πνεύμα» ένα αποσμητικό; Πώς μυρίζει το εφηβικό πνεύμα; Σαν το ντουλάπι στο σχολείο; Σαν χόρτο μαζί με ιδρώτα; Σαν τη μυρωδιά όταν ξερνάς στα μαλλιά σου σε κάποιο πάρτι;» δήλωσε η Χάνα, μιλώντας στο ραδιόφωνο Double J του ABC το 2016.
Όταν οι δυο τους έφτασαν το ίδιο βράδυ στο διαμέρισμα του Κομπέιν, η Χάνα πήρε ένα μαρκαδόρο και έγραψε στον τοίχο: «Kurt Smells Like Teen Spirit» («Ο Κερτ μυρίζει σαν εφηβικό πνεύμα»).
«Το πήρα σαν κομπλιμέντο. Νόμιζα ότι ήταν κάποια αντίδραση σε μία συζήτηση που είχαμε, αλλά μάλλον έλεγαν ότι μύριζα σαν αυτό το αποσμητικό. Δεν είχα ιδέα για την ύπαρξή του, το έμαθα μήνες μετά αφού κυκλοφόρησε το τραγούδι», σημείωσε κατόπιν ο Κομπέιν στο βιβλίο του 1993 «Come As You Are: The Story Of Nirvana».
Ο Κερτ στη συνέχεια πήγε και έγραψε ένα τραγούδι γύρω από την ιστορία αυτή, ενώ ζήτησε την άδεια από την Χάνα να χρησιμοποιήσει το «Smells Like Teen Spirit» σαν τίτλο του τραγουδιού.
To «Smells Like Teen Spirit» κυκλοφόρησε ως single του δίσκου Nevermind, τον Σεπτέμβριο του 1991. Το κομμάτι αυτό θεωρείται ως ένα από τα σημαντικότερα στην ιστορία της ροκ μουσικής, καθώς αντιπροσώπευσε μία ολόκληρη γενιά. Οι στίχοι του παρόλα αυτά είναι διφορούμενοι, αν και ο Κομπέιν παραδέχτηκε ότι η μουσική του κομματιού είναι εμπνευσμένη από τους Pixies.
Το single ήταν άκρως επιτυχημένο στα chart, αφού κατάφερε να μπει σε αρκετές δεκάδες παγκοσμίως, φτάνοντας και νούμερο 1 σε αρκετές χώρες, όπως το Βέλγιο, η Ισπανία, η Γαλλία, η Νέα Ζηλανδία, αλλά και στις ΗΠΑ, στα US Alternative Songs (Billboard).
Το κομμάτι από τη στιγμή της κυκλοφορίας του γνώρισε καλές κριτικές και πάρα πολλές διακρίσεις. Το 2004, το περιοδικό Rolling Stone το κατέταξε, στη λίστα του Κατάλογος με τα 500 σημαντικότερα τραγούδια όλων των εποχών, στην 9η θέση. Το Kerrang! στη λίστα του με τα 100 Σπουδαιότερα Single όλων των εποχών το κατέταξε 1ο, ενώ στη λίστα του με τα 100 Σπουδαιότερα Rock Τραγούδια το κατέταξε στην κορυφή.
Ο τηλεοπτικός σταθμός VH1, στη λίστα του με τα 100 Σπουδαιότερα Τραγούδια της Δεκαετίας του 1990, το κατέταξε 1ο. Ενώ, το NME, στα 500 Σπουδαιότερα Τραγούδια όλων των εποχών, το κατέταξε κι αυτό 1ο.
