Πριν 10 χρόνια θεωρούσαμε ότι η εξ αποστάσεως εργασίας ήταν κάτι πολύ μακρινό και θα εφαρμοζόταν μόνο από μεγάλες εταιρείες και για συγκεκριμένα επαγγέλματα. Τελικά, το καθεστώς της τηλεργασίας ήρθε πιο γρήγορα απ’ ότι το περιμέναμε. Πλέον, χιλιάδες άνθρωποι ανά τον κόσμο δουλεύουν από το σπίτι τους ή από οποιοδήποτε μέρος επιθυμούν και όπως έχουν αποδείξει έρευνες είναι εξίσου ή και περισσότερο αποτελεσματικοί και παραγωγικοί, σε αντίθεση με τις αρνητικές προβλέψεις των εργοδοτών.

Παρόλα αυτά, μια έρευνα τονίζει ότι το 66% των διεθνών CEOs αναμένει ότι όλοι οι υπάλληλοί τους θα επιστρέψουν στα γραφεία τους 100% μέχρι τα επόμενα τρία χρόνια, κόντρα στην προτίμηση των εργαζομένων για τηλεργασία. Σύμφωνα με μία μελέτη, η αναζήτηση ευέλικτων εργασιακών περιβαλλόντων είναι ο τρίτος λόγος για τον οποίο οι άνθρωποι αναζητούν νέες θέσεις εργασίας (καλύτερες αμοιβές/ωράρια και ευκαιρίες σταδιοδρομίας είναι οι άλλοι).

«Το 4ο τρίμηνο του 2023, το 60% των 1.500 στελεχών είπε ότι τα ευέλικτα μοντέλα εργασίας έχουν επηρεάσει θετικά την κουλτούρα των οργανισμών. Αυτό το ποσοστό είναι μεγαλύτερο από 39% την ίδια περίοδο του προηγούμενου έτους (RSM, 2024)».

«Το 2024, το 40% των ατόμων που αναζητούσαν εργασία στις ΗΠΑ ενδιαφερόταν για μια εντελώς απομακρυσμένη θέση και το 33% προτιμούσε υβριδικούς ρόλους. Μόνο το 18% ήθελε μια θέση πλήρως εντός γραφείου».

Ποιος θα επικρατήσει στη μάχη της τηλεργασίας;

Αν και η remote εργασία όπως είναι γνωστή παγκοσμίως, διαδόθηκε εξαιτίας της πανδημίας του Covid-19, υπήρχε πολύ πριν από αυτή.

Σύμφωνα με πληροφορίες από το Medium, στις ΗΠΑ, το μακρινό 1965 δούλευαν εξ’ αποστάσεως λιγότερο από το 1% των εργαζομένων, αριθμός που βελτιώθηκε αρκετά αργά και σταδιακά μέσα στα χρόνια. Ίσως το ποσοστό να μοιάζει ασήμαντο, αλλά στην πραγματικότητα ήταν μία πολύ καλή αρχή για να δοκιμαστεί ο συγκεκριμένος -και τότε επαναστατικός- τρόπος εργασίας που αποδείχθηκε σωτήριος για όλες σχεδόν τις επιχειρηματικές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των lockdown.

Μάλιστα, στο πρώτο lockdown η τηλεργασία εκτινάχθηκε σε ποσοστό 61% στις ΗΠΑ και οι περισσότεροι δεν σκοπεύουν να την αλλάξουν και να γυρίσουν πίσω στα πολυπληθή γραφεία. Και είναι λογικό. Με την τηλεργασία εξοικονομούν το κόστος της μεταφοράς, αποφεύγουν την ταλαιπωρία της κίνησης, μπορούν να φροντίσουν παράλληλα τα παιδιά τους και πετυχαίνουν καλύτερη ισορροπία μεταξύ εργασίας και προσωπικής ζωής.

Οι οικονομολόγοι υπέρ της επιστροφής στα γραφεία

Οι οικονομολόγοι ήταν οι πρώτοι που άρχισαν να ωθούν τους ανθρώπους να επιστρέψουν στα γραφεία, προκειμένου να τονωθεί η οικονομία των καταστημάτων που βρίσκεται γύρω από αυτά.

Ίσως θυμάστε κάποια τηλεοπτικά ρεπορτάζ εν μέσω κορωνοϊού από μικρά μαγαζιά όπως καφέ που έλεγαν πόσο έχουν πληγεί οικονομικά με την μείωση της κινητικότητας στην περιοχή. Αυτό το φαινόμενο δεν υπήρχε μόνο στην Ελλάδα. Οι παγκόσμιες οικονομίες συρρικνώθηκαν, σε κάποιες περιπτώσεις τα ποσοστά ανεργίας αυξάνονταν, ενώ πολλές επιχειρήσεις δεν μπόρεσαν να ορθοποδήσουν από τότε με αποτέλεσμα να οδηγηθούν στο κλείσιμό τους.

Όσοι μετακινούνται σε γραφεία καθημερινά εκτός από τη βενζίνη ή το εισιτήριο για τα ΜΜΜ, συνήθως ξοδεύουν χρήματα για καφέ και φαγητό, καθώς και άλλα καταστήματα που έχουν ανοίξει σε κοντινή ακτίνα από το περιβάλλον εργασίας τους. Ο τζίρος από τα καταστήματα κοντά σε γραφεία, συμβάλλει σημαντικά στην οικονομική δραστηριότητα μίας χώρας και επομένως ακόμα κι αν κλείσει ένα, θα αρκετό για να δημιουργήσει ζημιά στο τοπικό οικοσύστημα, στο οποίο εργάζονται δεκάδες άνθρωποι.

Γιατί οι εργαζόμενοι και αρκετοί εργοδότες λένε «ναι» στην τηλεργασία

Όπως είπαμε ήδη, η εξ αποστάσεως εργασία αυξάνει την παραγωγικότητα, μειώνει τα καθημερινά έξοδα και εξοικονομεί στους εργαζομένους το χρόνο μεταφοράς προς και από τη δουλειά, όμως δεν είναι μόνο αυτά τα οφέλη που αποκομίζουν.

Αν βάλουμε στην εξίσωση τους λιγότερους περισπασμούς, τον αυξημένο χρόνο παραμονής με την οικογένεια ή τα κατοικίδια και τη συνολική ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, το αποτέλεσμα είναι αρκετά ικανοποιητικό. Μάλιστα, η έκθεση του Buffer για το 2023 State of Remote Work διαπίστωσε ότι το 91% των ερωτηθέντων απολάμβανε την εξ αποστάσεως εργασία, με την ευελιξία να αναφέρεται ως το μεγαλύτερο όφελος.

Πέρυσι, εταιρείες όπως η Amazon και τα Starbucks, αντιμετώπισαν αντιδράσεις από τους υπαλλήλους μετά την ανακοίνωση αυστηρότερων πολιτικών επιστροφής στο γραφείο, μερικοί από τους οποίους είχαν μετακομίσει στα προάστια για περαιτέρω εξοικονόμηση χρημάτων.

Δεν ωφελούνται οι εργαζόμενοι από το καθεστώς της τηλεργασίας. Το κόστος μειώνεται επίσης και για τους εργοδότες, οι οποίοι σταμάτησαν να διατηρούν μεγάλα γραφεία πληρώνοντας μεγάλα ποσά σε ενοίκια, λογαριασμούς, αλλά και υπηρεσίες όπως ο καθαρισμός. Αντίστοιχα, πάνω από το 80% των στελεχών θέλουν ευελιξία στον τόπο εργασίας τους, συμπεριλαμβανομένης της πλειοψηφίας (56%) όσων βρίσκονται στο γραφείο με πλήρη απασχόληση, σύμφωνα με την έρευνα του Future Forum του Φεβρουαρίου 2023.

Μία αρκετά καλή λύση σύμφωνα με κάποιους είναι η υβριδική μέθοδος κατά την οποία οι εργαζόμενοι συνηθίζουν να πηγαίνουν στο γραφείο 2-3 ημέρες την εβδομάδα, ενώ τις υπόλοιπες ημέρες εργάζονται από το σπίτι. Η επίσκεψη σε ένα γραφείο ή κάποιον άλλο χώρο μερικές ημέρες την εβδομάδα βοηθά το εργατικό δυναμικό και τη διοίκηση να διατηρήσουν τους δεσμούς τους και να μη χαθεί η ομαδικότητα, αν αυτός είναι μέσα στους στόχους της εταιρείας.

Τι γίνεται με τον εξοικονομημένο χρόνο των εργαζομένων;

Στις ΗΠΑ, αναφέρεται ότι ο αριθμός των νεοφυών επιχειρήσεων έχει αυξηθεί κατά 20% σε σύγκριση με την προ-COVID εποχή και αυτό πιστεύεται ότι συμβαίνει λόγω της τηλεργασίας.

Επίσης, έχει αυξηθεί o αριθμός των ατόμων που γυμνάζεται κατά τη διάρκεια της εβδομάδας σε γυμναστήρια, στο σπίτι αλλά και στην ύπαιθρο, αφού έχουν περισσότερο χρόνο στη διάθεσή τους για τον εαυτό τους, αλλά και αρκετά αποθέματα ενέργειας.

Αυτό σημαίνει ότι κάποιες επιχειρήσεις επωφελούνται από την τηλεργασία, απλά είναι διαφορετικού είδους και σε μικρότερη κλίμακα, προς το παρόν. Δυστυχώς δεν υπάρχουν ακόμα δεδομένα, από τις διαδικτυακές αγορές που κάνουν οι εξ αποστάσεως εργαζόμενοι κατά τη διάρκεια της ημέρας ή της εβδομάδας, οπότε δεν μπορούμε ακόμα να βγάλουμε ασφαλή αποτελέσματα για τη το μέγεθος της οικονομικής ζημιάς που προκαλείται στην εκάστοτε χώρα.

Αυτό που είναι σίγουρο σύμφωνα με τις έως τώρα έρευνες, είναι ότι οι υπάλληλοι θα δυσαρεστηθούν αν επιστρέψουν κανονικά και πάλι στα γραφεία τους.

Πιθανολογούμε ότι αν η παραγωγικότητά τους αυξήθηκε κατά 47% κατά το καθεστώς της τηλεργασίας, οι εργοδότες ίσως να έχουν τα αντίθετα αποτελέσματα από αυτά που θα περίμεναν.

Οι εργοδότες που ζητάνε την επιστροφή στα γραφεία

Όταν η εταιρεία λογισμικού Checkr ρώτησε τους διευθυντές αν θα προτιμούσαν να εργάζονται περισσότερο από το γραφείο επειδή είναι ευκολότερο να επιβλέπουν τους υπαλλήλους αυτοπροσώπως, οι περισσότεροι διευθυντές (70%) απάντησαν «ναι».

Επιπλέον, η «συντριπτική πλειοψηφία» των ηγετών επιχειρήσεων λέει ότι έχει δει βελτίωση των εσόδων, της παραγωγικότητας και της διατήρησης των εργαζομένων μετά την επιστροφή στο γραφείο, σύμφωνα με μια αναφορά του Αυγούστου 2023 από το Resume Builder.

Η Molly Johnson-Jones, διευθύνουσα σύμβουλος και συνιδρυτής της Flexa. Careers, ένας παγκόσμιος κατάλογος εταιρειών ευέλικτης εργασίας ελπίζει ότι «μέσα στα επόμενα δύο χρόνια, οι εταιρείες να έχουν επιτύχει την ιδανική ισορροπία μεταξύ ημερών σε καθεστώς τηλεργασίας και ημερών γραφείου» και συνεχίζει προβλέποντας πως μέχρι τότε, θα δημιουργηθούν κενές θέσεις από ανθρώπους που αποφάσισαν να εγκαταλείψουν την εργασία τους. «Μία πολιτική επιστροφής στο γραφείο δεν θα λειτουργήσει αν προέλθει από μία σπασμωδική αντίδραση», συμπληρώνει.

Σύμφωνα με τα στοιχεία, οι εργαζόμενοι δεν είναι διατεθειμένοι να εγκαταλείψουν εύκολα τα οφέλη της τηλεργασίας και αν αυτό συμβεί μάλλον δεν θα είναι το ίδιο παραγωγικοί.

Την ίδια στιγμή, μία άλλη έρευνα είναι πιο αισιόδοξη για την τηλεργασία. Όπως αναφέρει μέχρι το 2030, ο αριθμός των παγκόσμιων ψηφιακών εργασιών που μπορούν να εκτελεστούν εξ αποστάσεως από οπουδήποτε αναμένεται να αυξηθεί κατά περίπου 25%, δηλαδή σε περίπου 92 εκατομμύρια. Αυτό που μένει, είναι να δούμε τελικά ποιος θα νικήσει τη μάχη της τηλεργασίας.