Με 8 ταινίες μέσα σε 10 χρόνια, το franchise ταινιών “Παρασκευή και 13” (Friday the 13th) ήταν ο βασιλιάς των slashers της δεκαετίας του 1980. Αν και η πρώτη ταινία ξεχώρισε για το μυστήριό της με την αποκάλυψη της Pamela Voorhees (Betsy Palmer) ως δολοφόνου, ήταν η συνέχεια που δόθηκε αργότερα και η εισαγωγή του Jason Voorhees που μετέτρεψε τις ταινίες σε ένα φαινόμενο της ποπ κουλτούρας. Ο Jason και η μάσκα του χόκεϊ ήταν παντού τη δεκαετία του ’80 και μέχρι σήμερα, με 12 ταινίες συνολικά και μια prequel σειρά της Peacock στα σκαριά, ο Jason Voorhees και το “Παρασκευή και 13” εξακολουθούν να αποτελούν σημαντικό μέρος του τρόμου.
Ωστόσο, η πρώτη ταινία θεωρείται αντιγραφή του αριστουργήματος του John Carpenter, που κυκλοφόρησε το 1978, “Οι νύχτα με τις μάσκες” (Halloween) -ακόμα και ο σκηνοθέτης Sean S. Cunningham παραδέχτηκε ανοιχτά ότι προσπαθούσε να αντιγράψει τον Michael Myers. Βέβαια, το “Halloween” δεν είναι το μόνο slasher φιλμ που προσπάθησε να αντιγράψει το “Friday the 13th”. Υπάρχει μια προγενέστερη ταινία, το giallo slasher του Mario Bava του 1971, “A Bay of Blood”, το οποίο επηρέασε τόσο πολύ τις δύο πρώτες ταινίες “Παρασκευή και 13”, ώστε ο Cunningham και ο σκηνοθέτης του “Friday the 13th Part 2” (1981), Steve Miner, έκλεψαν απροκάλυπτα από αυτό, ακόμη και πλάνο προς πλάνο.
“A Bay of Blood”: Η ταινία που συναντά τις ταινίες giallo και τα slasher
Τη δεκαετία του 1970, ο Dario Argento ήταν ο βασιλιάς των ταινιών giallo, κυρίως στα “Deep Red” (1975) και “Suspiria” (1977). Το giallo είναι ένα υποείδος των ιταλικών ταινιών τρόμου, γνωστό για τις τροπές στην πλοκή τους. Μερικές φορές, οι ταινίες giallo μπορούν να φτάσουν ακόμα και σε υπερφυσικά ή μεταφυσικά εδάφη, αλλά είναι κυρίως γνωστές για τα έντονα χρώματα, τη μουσική που προκαλεί ανησυχία και τις αιματηρές σκηνές θανάτου. Αν θεωρήσουμε ότι ο Dario Argento ήταν στην κορυφή, ο Mario Bava δεν ήταν πολύ πιο κάτω του, με ταινίες όπως τα “Black Sunday” (1960), “Black Sabbath” (1963) και “Blood and Black Lace” (1964) -στον Bava, όπως καταλάβετε, άρεσε πολύ η λέξη «μαύρο» στους τίτλους του τη δεκαετία του 1960. Όμως, όλα άλλαξαν το 1971 όταν βγήκε το “A Bay of Blood”, επίσης γνωστό ως “Carnage, Twitch of the Death Nerve”, μια giallo ταινία με μεγάλη επιρροή στο είδος και μια από τις πρώτες που μπήκαν στα αιματοβαμμένα λημέρια των slasher.
Το “A Bay of Blood” αφηγείται την ιστορία κάποιων άπληστων, αντιπαθητικών χαρακτήρων, οι οποίοι τσακώνονται μεταξύ τους για ακίνητα και περιουσίες, με αποτέλεσμα το… “πετσόκομά” τους. Δεν μπορεί να θεωρηθεί ακριβώς το τυπικό slasher φιλμ, καθώς δεν υπάρχει το κλασικό κορίτσι που καταφέρνει να παραμείνει ζωντανό στο τέλος και η πλοκή δεν ακολουθεί τα συνηθισμένα μονοπάτια του είδους. Το “A Bay of Blood” βρίσκεται κάπου ανάμεσα σε μια giallo και ένα slasher ταινία, αλλά ένα τμήμα της θα επηρέαζε άμεσα αυτό που το “Friday the 13th” αναδημιούργησε και γνώρισε τόσο μεγάλη επιτυχία.
Πώς το “Παρασκευή και 13” αντέγραψε το “A Bay of Blood”
Το εν λόγω κομμάτι της ταινίας του Mario Bava έρχεται λίγο μετά την έναρξη, όπου μια πλούσια ηλικιωμένη κόμισσα σκοτώνεται από τον σύζυγό της, ο οποίος στη συνέχεια σκοτώνεται επίσης από κάποιον αόρατο. Το μεγαλύτερο μέρος της επόμενης πράξης ακολουθεί μια ομάδα τεσσάρων καυλωμένων εφήβων, δύο αγόρια και δύο κορίτσια (ο Duke και ο Bobby με τις Denise και Brunhilde), οι οποίοι αφήνουν την περιέργεια να τους κυριεύσει και αποφασίζουν να πάνε στο τεράστιο εγκαταλελειμμένο σπίτι όπου έγιναν οι φόνοι.
Τι θα μπορούσε να πάει στραβά; Τα κορίτσια είναι ξανθά και όμορφα και τα αγόρια είναι, ίσως, χαζά… Σας θυμίζει κάτι; Αν όχι, λίγο υπομονή. Η Brunhilde αποφασίζει να φύγει μόνη της για να κάνει μπάνιο γυμνή στον κόλπο και εκεί έρχεται η κλασική σκέψη «Μα καλά, δεν ξέρει ότι παίζει σε ταινία τρόμου;». Βρίσκει λοιπόν ένα πτώμα στον κόλπο, όπως γίνεται στα slashers, και κολυμπάει προς την ακτή, όπου βλέπουμε την οπτική γωνία του δολοφόνου που την εντοπίζει στη στεριά, και την σκοτώνει με μια μαχαίρα στο λαιμό. Οι τρεις εναπομείναντες φίλοι της μένουν στην έπαυλη, με τους δύο από αυτούς (Duke και Denise) να επιδίδονται σε ερωτικές επαφές, ενώ η σκηνοθεσία μας επιστρέφει στο POV του δολοφόνου, που τους παρακολουθεί έξω από το σπίτι. Όταν ο κακομοίρης Bobby, που είχε ξεμείνει μόνος του, ανοίγει την πόρτα, μπαμ, δέχεται μια ματσέτα στο πρόσωπο. Ακολουθεί φυσικά το ζευγάρι που κάνει σεξ στην κρεβατοκάμαρα: μια λόγχη τους διαπερνά και τους δύο ταυτόχρονα, και όλα αυτά τα βλέπουμε μέσα από τα μάτια (το POV) του δολοφόνου.
Το υπόλοιπο της ταινίας “A Bay of Blood” είναι κάτι περισσότερο από ένα τυπικό giallo, μια περίεργη και δύσκολη ιστορία μυστηρίου με πολλούς ενήλικες χαρακτήρες που αλληλοσκοτώνονται για τα χρήματα και την ιδιοκτησία του κόλπου, αλλά αυτές οι σκηνές αποτέλεσαν τον πρόδρομο του ιστορικού “Friday the 13th”. Και δεν χρειάζεται να είναι κάποιος λάτρης των slasher ή μυημένος στα θρίλερ για να αντιληφθεί το μέγεθος της επιρροής της μια ταινίας στην άλλη.
Η εναρκτήρια σκηνή του “Παρασκευή και 13” δείχνει τον Barry και την Claudette να σκοτώνονται στο Camp Crystal Lake από ένα αόρατο πρόσωπο το 1958, ακριβώς τη στιγμή που ήταν έτοιμοι να κάνουν σεξ. 21 χρόνια αργότερα, η κατασκήνωση ξανανοίγει και οι έφηβοι που πηγαίνουν εκεί αρχίζουν να πέφτουν νεκροί, ο ένας μετά τον άλλον. Και βέβαια, όπως επιβάλλεται από τα slashers, οι έφηβοι ασχολούνται μόνο με το σεξ και τίποτε άλλο, πριν δολοφονηθούν από έναν μυστηριώδη δολοφόνο, με πολλούς από τους φόνους να ξεκινούν από την οπτική γωνία του κακού (POV, ξανά). Τώρα, σας θυμίζει κάτι;
Το “Παρασκευή και 13” αναπαριστά ακόμα και τις σκηνές δολοφονίας του “A Bay of Blood”
Το “Friday the 13th” όχι μόνο πήρε το σκηνικό και το στήσιμο του “A Bay of Blood”, αλλά αναπαρήγαγε ξεκάθαρα και μερικούς από τους σκοτωμούς του. Όταν μια από τις έφηβες, η Marcie (Jeannine Taylor), στο πρώτο “Παρασκευή και 13” δέχεται ένα τσεκούρι στο πρόσωπο, θυμίζει πολύ τον τρόπο με τον οποίο σκοτώθηκε ο Barry στο “A Bay of Blood”. H αντιγραφή, ή αν θέλετε η μεγάλη επιρροή του “A Bay of Blood”, εμφανίζεται και όταν ο Jimmy (Crispin Clover) δέχεται μια μαχαίρα στο μέτωπο από τον Jason Voorhees στο “Friday the 13th: The Final Chapter” (1984). Ένα άλλο κραυγαλέο παράδειγμα της σύνδεσης των δύο ταινιών είναι η κοπέλα που κυνηγιέται στο “A Bay of Blood” και πετσοκόβεται με μαχαίρι. Ο δολοφόνος την εξοντώνει με ένα γάντζο για χαρτονομίσματα στραμμένο ανάποδα. Όταν ο Mark (Tom McBride) δολοφονείται στο “Friday the 13th Part 2”, είναι από μια μαχαίρα στο πρόσωπο που είναι περίεργα στραμμένη προς τη λάθος κατεύθυνση, με τη μη ακονισμένη μύτη της λεπίδας να κάνει τη ζημιά.
Ακόμα μια σκηνή από τις πρώτες ταινίες “Παρασκευή και 13” που θυμίζει το δημιούργημα του Dario Argento, ίσως σαν φόρο τιμής στο “A Bay of Blood”, είναι όταν το δόρυ του Jason Voorhees διαπερνάει τα σώματα αυτών που κάνουν σε σεξ, ουσιαστικά σουβλίζοντάς τους και σκοτώνοντάς τους ταυτόχρονα.
Το ότι οι ταινίες slasher -και όχι μόνο- εμπνέονται από άλλες που προηγήθηκαν δεν είναι σοκαριστικό. To “Παρασκευή και 13”, φυσικά, επηρεάστηκε από το “Halloween”, και το “Halloween” πήρε πολλά από το “Black Christmas” (1974) του Bob Clark. Το “Scream” του Wes Craven έχει σκόπιμα αποτίσει φόρο τιμής σε όλο το κινηματογραφικό σύμπαν των θρίλερ, από το “Halloween” μέχρι το “Prom Night” (1980) του Paul Lynch, ή ακόμα και σε πράγματα που μόνο οι μεγαλύτεροι φαν των slasher γνωρίζουν, όπως το πώς ο θάνατος της Jada Pinkett Smith στο “Scream 2” μέσα στον κινηματογράφο ήταν ακριβώς ίδιος με το πώς πεθαίνει ένας χαρακτήρας στο ξεχασμένο slasher “He Knows You’re Alone” (1980) του Armand Mastroianni (ντεμπούτο για τον Tom Hanks). Στην περίπτωση του “A Bay of Blood” και του “Friday the 13th”, ωστόσο, η αντιγραφή του πρώτου από το δεύτερο ήταν τόσο ακραία που αναδιαμόρφωσε το υποείδος του slasher σε αυτό που αργότερα αγαπήσαμε να παρακολουθούμε.
