Την πανελληνία πρεμιέρα της κάνει σήμερα το “Playground” της Λορά Βαντέλ. Η επίσημη πρόταση του Βελγίου για τo απερχόμενο ΟSCAR Διεθνούς (κατέληξε τελικά στο Drive my Car). Το φιλμ τιμήθηκε στις Κάννες με το Βραβείο της Ένωσης Κριτικών (FIPRESCI) και συνολικά ταξιδεύοντας στο Φεστιβάλ του κόσμου συγκέντρωσε 42 τιμητικές διακρίσεις. Δε θα μπορούσε να συμβεί κάτι διαφορετικό, καθώς το θέμα του αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές μας και μας αναγκάζει να τραβήξουμε την κουρτίνα και να έρθουμε κατάματα αντιμέτωποι με ένα ζήτημα που απασχολεί την κοινωνία σιωπηλά και ταυτόχρονα διαμορφώνει χαρακτήρες.
Μία νεαρή μαθήτρια πηγαίνει για πρώτη φορά στο δημοτικό. Δυσκολεύεται να αποχωριστεί τον πατέρα της παρ΄ότι υπάρχει η έμμεση ασφάλεια της παρουσίας του αδελφού της. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να τρέξουν, να παίξουν, να κοινωνικοποιηθούν και να μορφωθούν. Η Νορά όμως τίθεται στο περιθώριο. Παράλληλα γίνεται μάρτυς περιστατικών βίας που έρχονται σε αντίθεση με την ηλικία και την αγνότητά της. Σύντομα η αθωότητά της πηγαίνει περίπατο και τα ανεξίτηλα σημάδια επηρεάζουν την υπό διαμόρφωση ψυχοσύνθεσή της. Παλεύει να μεταφέρει την κατάσταση στη διοίκηση του σχολείου, ωστόσο ο Αμπέλ – θύμα κατά συρροή – της θέτει αυστηρά όρια.
Η ίδια προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις ατέλειωτες ώρες στην αίθουσα που το μυαλό της ταξιδεύει εκτός αυτής και στα διαλείμματα που επιτείνουν την κρίση, μιας κι η κατάσταση δε λέει να βελτιωθεί. «Ξέρεις τι σημαίνει να είσαι ρατσιστής»; Όταν τα γεγονότα φέρουν προ των ευθυνών τους ηθικούς και πραγματικούς αυτουργούς η ευθύνη μεταφέρεται στην οικογένεια. Το πρόβλημα απλώνεται στον ιστό. Η γνωστοποίηση όσων συμβαίνουν φέρνει διαδοχικές εξελίξεις και ξαφνικά η μεταχείριση του Αμπέλ αλλάζει. Φαίνεται πως έχει περάσει το «στάδιο της αξιολόγησης» και είναι έτοιμος να περάσει στην αντίπερα όχθη.
Μόλις αντιληφθεί τα παραπάνω η γλυκιά μας ύπαρξη … διαλύεται. Εκεί που «περίμενε τα χελιδόνια να επιστρέψουν», έρχεται αντιμέτωπη με μία μεταστροφή που τη σοκάρει. Μία συγγνώμη είναι αρκετή να κλείσει τις πληγές. Το «σύστημα» έχει αφομοιώσει πλέον τον αδελφό της και τον έχει κάνει κομμάτι της μηχανής του. Μία μικρογραφία της κοινότητας των ενηλίκων αναπτύσσεται εντός του σχολείου κάτω από τα μάτια των καθηγητών, που έχουν καλές προθέσεις, αλλά αδυνατούν να διαχειριστούν ό,τι ξεπερνάει τις κλασικές αρμοδιότητές τους. Ζητούν από τα παιδιά να χαμογελάσουν για την καθιερωμένη φωτογράφισή τους, αλλά κάποια δεν μπορούν.
Αποκάλυψη που αξίζει ειδικής μνείας αποτελεί η Μάγια Βάντερμπεργκ. Το βλέμμα της τόσο βαθύ, γεμάτο συναίσθημα που πηγάζει από τον εσωτερικό της κόσμο. Μία σωματική ερμηνεία ενός παιδιού, που έχει μία λαμπρή καριέρα μπροστά του. Η ενσυναίσθηση με την οποία κάνει κομμάτι του εαυτού της τον ρόλο και η αφομοίωση όσων της ζήτησε η σκηνοθέτης την καθιστούν το απόλυτο σημείο αναφορά της ταινίας, που διαρκεί μόλις 72΄, αλλά έχει να πει πάρα πάρα πολλά. Δεν υπάρχει καμία περιττή σκηνή. Θέτει τον θεατή σε ρόλο πρωταγωνιστή και τον καλεί να δράσει, αφού σκεφτεί και επεξεργαστεί το καθολικό μήνυμα, που στέλνεται με σαφήνεια προς πάσα κατεύθυνση.
Από το κολυμβητήριο μέχρι το «πόσο βαθιά είναι η θάλασσα εδώ» η ηρωίδα μας αναζητά διαφυγή και διέξοδο προς την ελευθερία. Αντιλαμβάνεται πως το βίωμά της δεν είναι ένα παιχνίδι. Η απουσία των γονέων από αυτήν την επώδυνη διαδρομή είναι χαρακτηριστική. Ελάχιστα ως μηδενικά τα πλάνα από τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας στο σπίτι. Το bullying κάθε μορφής δεν μπορεί να δικαιολογηθεί σε καμία περίπτωση. Αυτή η μορφή εκφοβισμού ακολουθεί τους ανθρώπους στη διαδρομή τους κι η σύνδεση που γίνεται με τους ενήλικες και τον δικό τους κόσμο είναι τεχνικά και ουσιαστικά υποδειγματική. Η Βαντέλ με το έργο της φωνάζει όχι στη συγκάλυψη, όχι στη σιωπή, όλα στο ΦΩΣ!
Την πανελληνία πρεμιέρα της κάνει σήμερα το “Playground” της Λορά Βαντέλ. Η επίσημη πρόταση του Βελγίου για τo απερχόμενο ΟSCAR Διεθνούς (κατέληξε τελικά στο Drive my Car). Το φιλμ τιμήθηκε στις Κάννες με το Βραβείο της Ένωσης Κριτικών (FIPRESCI) και συνολικά ταξιδεύοντας στο Φεστιβάλ του κόσμου συγκέντρωσε 42 τιμητικές διακρίσεις. Δε θα μπορούσε να συμβεί κάτι διαφορετικό, καθώς το θέμα του αγγίζει τις πιο ευαίσθητες χορδές μας και μας αναγκάζει να τραβήξουμε την κουρτίνα και να έρθουμε κατάματα αντιμέτωποι με ένα ζήτημα που απασχολεί την κοινωνία σιωπηλά και ταυτόχρονα διαμορφώνει χαρακτήρες.
Μία νεαρή μαθήτρια πηγαίνει για πρώτη φορά στο δημοτικό. Δυσκολεύεται να αποχωριστεί τον πατέρα της παρ΄ότι υπάρχει η έμμεση ασφάλεια της παρουσίας του αδελφού της. Τα παιδιά έχουν ανάγκη να τρέξουν, να παίξουν, να κοινωνικοποιηθούν και να μορφωθούν. Η Νορά όμως τίθεται στο περιθώριο. Παράλληλα γίνεται μάρτυς περιστατικών βίας που έρχονται σε αντίθεση με την ηλικία και την αγνότητά της. Σύντομα η αθωότητά της πηγαίνει περίπατο και τα ανεξίτηλα σημάδια επηρεάζουν την υπό διαμόρφωση ψυχοσύνθεσή της. Παλεύει να μεταφέρει την κατάσταση στη διοίκηση του σχολείου, ωστόσο ο Αμπέλ – θύμα κατά συρροή – της θέτει αυστηρά όρια.
Η ίδια προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις ατέλειωτες ώρες στην αίθουσα που το μυαλό της ταξιδεύει εκτός αυτής και στα διαλείμματα που επιτείνουν την κρίση, μιας κι η κατάσταση δε λέει να βελτιωθεί. «Ξέρεις τι σημαίνει να είσαι ρατσιστής»; Όταν τα γεγονότα φέρουν προ των ευθυνών τους ηθικούς και πραγματικούς αυτουργούς η ευθύνη μεταφέρεται στην οικογένεια. Το πρόβλημα απλώνεται στον ιστό. Η γνωστοποίηση όσων συμβαίνουν φέρνει διαδοχικές εξελίξεις και ξαφνικά η μεταχείριση του Αμπέλ αλλάζει. Φαίνεται πως έχει περάσει το «στάδιο της αξιολόγησης» και είναι έτοιμος να περάσει στην αντίπερα όχθη.
Μόλις αντιληφθεί τα παραπάνω η γλυκιά μας ύπαρξη … διαλύεται. Εκεί που «περίμενε τα χελιδόνια να επιστρέψουν», έρχεται αντιμέτωπη με μία μεταστροφή που τη σοκάρει. Μία συγγνώμη είναι αρκετή να κλείσει τις πληγές. Το «σύστημα» έχει αφομοιώσει πλέον τον αδελφό της και τον έχει κάνει κομμάτι της μηχανής του. Μία μικρογραφία της κοινότητας των ενηλίκων αναπτύσσεται εντός του σχολείου κάτω από τα μάτια των καθηγητών, που έχουν καλές προθέσεις, αλλά αδυνατούν να διαχειριστούν ό,τι ξεπερνάει τις κλασικές αρμοδιότητές τους. Ζητούν από τα παιδιά να χαμογελάσουν για την καθιερωμένη φωτογράφισή τους, αλλά κάποια δεν μπορούν.
Αποκάλυψη που αξίζει ειδικής μνείας αποτελεί η Μάγια Βάντερμπεργκ. Το βλέμμα της τόσο βαθύ, γεμάτο συναίσθημα που πηγάζει από τον εσωτερικό της κόσμο. Μία σωματική ερμηνεία ενός παιδιού, που έχει μία λαμπρή καριέρα μπροστά του. Η ενσυναίσθηση με την οποία κάνει κομμάτι του εαυτού της τον ρόλο και η αφομοίωση όσων της ζήτησε η σκηνοθέτης την καθιστούν το απόλυτο σημείο αναφορά της ταινίας, που διαρκεί μόλις 72΄, αλλά έχει να πει πάρα πάρα πολλά. Δεν υπάρχει καμία περιττή σκηνή. Θέτει τον θεατή σε ρόλο πρωταγωνιστή και τον καλεί να δράσει, αφού σκεφτεί και επεξεργαστεί το καθολικό μήνυμα, που στέλνεται με σαφήνεια προς πάσα κατεύθυνση.
Από το κολυμβητήριο μέχρι το «πόσο βαθιά είναι η θάλασσα εδώ» η ηρωίδα μας αναζητά διαφυγή και διέξοδο προς την ελευθερία. Αντιλαμβάνεται πως το βίωμά της δεν είναι ένα παιχνίδι. Η απουσία των γονέων από αυτήν την επώδυνη διαδρομή είναι χαρακτηριστική. Ελάχιστα ως μηδενικά τα πλάνα από τις υπόλοιπες ώρες της ημέρας στο σπίτι. Το bullying κάθε μορφής δεν μπορεί να δικαιολογηθεί σε καμία περίπτωση. Αυτή η μορφή εκφοβισμού ακολουθεί τους ανθρώπους στη διαδρομή τους κι η σύνδεση που γίνεται με τους ενήλικες και τον δικό τους κόσμο είναι τεχνικά και ουσιαστικά υποδειγματική. Η Βαντέλ με το έργο της φωνάζει όχι στη συγκάλυψη, όχι στη σιωπή, όλα στο ΦΩΣ!
