Αν η περίοδος των γιορτών σε μελαγχολεί, σε καταθλίβει, σε εκνευρίζει και, τέλος πάντων, δεν καταλαβαίνεις γιατί τόση φασαρία, ειλικρινά δεν σε καταλαβαίνω. Όχι, αλήθεια, δεν σε καταλαβαίνω, αλλά σέβομαι και την άποψη και τα συναισθήματά σου. Σέβομαι, επίσης, το γεγονός ότι κάθε χρόνο υπομένεις στωικά τις σχεδόν καθεστωτικές χαρμόσυνες μελωδίες που παίζουν παντού, τα λαμπιόνια που αναβοσβήνουν σαν τρελά όπου κι αν στρέψεις το βλέμμα σου, με κίνδυνο να προκαλέσουν επιληπτικά επεισόδια σε ανυποψίαστους περαστικούς, τις ανούσιες λίστες δώρων που κατακλύζουν το ηλεκτρονικό σου ταχυδρομείο, τις μυριάδες – συνήθως κάτω του μετρίου από πλευράς καλλιτεχνικής αξίας – ταινίες που κυκλοφορούν κάθε χρόνο και παίζουν παντού, τους συναδέλφους και φίλους που παραληρούν για όλα αυτά που εσένα σου προκαλούν ημικρανία.

Το θέμα είναι ότι η περίοδος των γιορτών είναι προ των πυλών, είναι αναπόφευκτο. Εάν, όμως, για ακόμα μια χρονιά δεν έχεις καμία όρεξη να φας το βάρος σου μελομακάρονα και να τραγουδήσεις το «Πάει ο παλιός ο χρόνος», επενδύοντας όλες σου τις ελπίδες για ένα καλύτερο αύριο σε μια ακόμα χρονιά, που κατά πάσα πιθανότητα θα είναι σαν όλες τις άλλες· αν δεν έχεις καμιά απολύτως διάθεση για υψιπετείς ωδές στο πνεύμα της ομόνοιας και της αλληλεγγύης, ή απλώς ανήκεις στο είδος εκείνο, τα γούστα του οποίου κινούνται προς πιο σκιώδη μονοπάτια, μην ανησυχείς καθόλου, γλυκό μου Grinch.

Όσο οι άλλοι θα πίνουν σόδες για να χωνέψουν και θα ορκίζονται από Δευτέρα να ξεκινήσουν δίαιτα, όσο θα βλέπουν για εκατομμυριοστή φορά το Home Alone ή άλλη μία από τις χιλιάδες εκδοχές της Χριστουγεννιάτικης Ιστορίας του Καρόλου Ντίκενς, εσύ που προ πολλού έχεις κουραστεί από τη νοσταλγία αυτών των ταινιών, μπορείς να απολαύσεις κάποιο από τα παρακάτω μικρά διαμαντάκια. Ιδού, λοιπόν, 9 ταινίες και 1 σειρά που μοιάζουν να φτιάχτηκαν από ανθρώπους σαν κι εσένα για ανθρώπους σαν κι εσένα.

Αυτή η λίστα είναι αφιερωμένη σε όλα τα λατρεμένα Grinches της καρδιάς μας, σε όλους τους διστακτικά χαρούμενους εκεί έξω, σε όλους τους αντιφρονούντες που επιμένουν ότι, ναι, το Die Hard είναι μια χριστουγεννιάτικη ταινία.

Ένας προφήτης…Μα τι Προφήτης! (1979)

Αυτή η λίστα ξεκινάει με μια από τις σπουδαιότερες ταινίες των Monty Python, μια κωμωδία – με όλη την έννοια της λέξης – για έναν νεαρό άνδρα ονόματι Μπράιαν, ο οποίος γεννήθηκε στη ρωμαιοκρατούμενη Ιουδαία την ίδια εποχή με τον Ιησού, με τη ζωή του να παραλληλίζεται με τη ζωή του νεαρού Ναζωραίου. Με σχεδόν ανευλαβές χιούμορ, αυτή η ταινία καταφέρνει να διακωμωδήσει στοιχεία της ιστορίας του Ιησού χωρίς ποτέ να προσβάλει ουσιαστικά τον χριστιανισμό. Όπως πολλές παλιότερες ταινίες, μερικά από τα πιο παράξενα αστεία δεν συνάδουν με τις σύγχρονες ευαισθησίες. Τούτου λεχθέντος, πρόκειται για μια πραγματικά έξυπνη και απίστευτα αστεία ταινία.

Διαιτητής για παντρεμένους (1994)

Σε αυτή τη σπαρταριστή, βγαλμένη από τα ’90s, κωμωδία, ένα μίζερο παντρεμένο ζευγάρι πέφτει θύμα ομηρίας υπό την απειλή όπλου παραμονή Χριστουγέννων μέσα στο ίδιο του το σπίτι. Ο διαρρήκτης, που μπήκε με σκοπό να κλέψει τιμαλφή και κοσμήματα, καταλήγει να παίζει το σύμβουλο γάμου, καθώς το ζευγάρι επιδίδεται σε μεγαλύτερους και μικρότερους τσακωμούς. Με άφθονες δόσεις εορταστικής οικογενειακής δυσλειτουργίας και απολαυστικού κυνισμού, η ταινία δεν προσπαθεί επ’ ουδενί να προσφέρει καμιά ζεστή χριστουγεννιάτικη αίσθηση, αλλά αντίθετα παραμένει ξινή και καυστική μέχρι την τελευταία σταγόνα.

Black Christmas (1974)

Περίπου μια δεκαετία πριν σκηνοθετήσει μια καθαρά νοσταλγική χριστουγεννιάτικη ταινία – ο λόγος για το «A Christmas Story» του 1983 – ο Bob Clark σκηνοθέτησε μία από τις πρώτες slasher ταινίες που γυρίστηκαν ποτέ, το «Black Christmas», που πιθανότητα επηρέασε και το Halloween του John Carpenter. Μια αδελφότητα στην οποία φοιτούν η Margot Kidder και η Olivia Hussey τρομοκρατείται από άσεμνα τηλεφωνήματα (και περιστασιακά από φρικτούς φόνους) ενόψει των Χριστουγέννων. Το εορταστικό σκηνικό προσδίδει κάτι το αλλόκοτο σε αυτό το καλαίσθητο θρίλερ. Παρόλο που κυκλοφόρησε πριν από 48 χρόνια, η ανατριχιαστική ατμόσφαιρα του παραμένει ισχυρή.

Tangerine (2015)

Είναι παραμονή Χριστουγέννων και η τρανς σεξεργάτρια Sin-Dee έχει μόλις βγει από τη φυλακή. Όταν συναντιέται με μια φίλη της σε ένα μαγαζί με ντόνατς στο Χόλιγουντ, μαθαίνει ότι ο μαστροπός φίλος της την απατά. Η πληροφορία αυτή πυροδοτεί μια περιπετειώδη πορεία μέσα στη νύχτα, καθώς η Sin-Dee εντοπίζει την άλλη γυναίκα. Γυρισμένο εξ ολοκλήρου με ένα iPhone 5, με μη επαγγελματίες ηθοποιούς, οι οποίοι κέρδισαν τα εύσημα, η ωμή ειλικρίνεια και η καταιγιστική ενέργεια αυτής της ξεκαρδιστικής lo-fi κινηματογραφικής εξέγερσης καθιστούν την ταινία αληθινό αντίδοτο για κάθε ανυπόφορη χριστουγεννιάτικη στιγμή.

Adoration (2008)

Σε αυτή την προκλητική κινηματογραφική εξερεύνηση της πολιτισμικής σύγκρουσης του Αμερικανοκαναδού σκηνοθέτη Atom Egoyan, ένα στολισμένο έλατο και μια φάτνη δεν αποτελούν απλώς στοιχεία χριστουγεννιάτικου στολισμού, αλλά ισχυρά σύμβολα ενός συνόλου παγιωμένων πεποιθήσεων και κληρονομικών υποταγών. Η εργασία ενός Παλαιστίνιου μαθητή για το σχολείο ξεφεύγει από τον έλεγχο όταν εκείνος προσποιείται ότι μια είδηση που άκουσε για έναν τρομοκράτη που τοποθέτησε βόμβα στις αποσκευές της εγκύου φίλης του είναι η ιστορία της δικής του οικογένειας. Όταν μια γυναίκα με ένα πέπλο από χάντρες εμφανίζεται στο σπίτι της οικογένειας μια παραμονή Χριστουγέννων, αναδύεται η προκατάληψη που κρύβεται κάτω από την κοινωνική επιφάνεια. Παράλογο και ανατριχιαστικά σουρεαλιστικό, αυτό το κυκλοθυμικό arthouse διαμαντάκι είναι ιδανικό για όσους αγαπούν τις πνευματικές προκλήσεις.

Metropolitan (1990)

Η περίοδος των Χριστουγέννων είναι στο προσκήνιο αυτής της ιδιαίτερης ταινίας του Whit Stillman. Το «Metropolitan» είναι μια φλύαρη κωμωδία ηθών που άνοιξε το δρόμο για την αμερικανική ανεξάρτητη κινηματογραφική παραγωγή με μικρό προϋπολογισμό τη δεκαετία του ’90. Η κουλτούρα των γιάπις φτάνει στο τέλος της, καθώς μια ομάδα νεαρών κοσμικών του Μανχάταν με πολύ χρήμα πέφτει σε μια χιονοθύελλα από χορούς και after-parties, ενώ αναμετράται με την αβεβαιότητα της ενηλικίωσης που πλησιάζει. Ο Stillman για το σενάριο βασίστηκε σε κάποια Χριστούγεννα με ατελείωτα πάρτι, που έζησε τη δεκαετία του ’70 με μια ομάδα φίλων που γνώρισε όταν σπούδαζε στο Χάρβαρντ.

Φάνι και Αλέξανδρος (1982)

Δεν υπάρχει πουθενά στον κόσμο πιο χριστουγεννιάτικο σκηνικό από τη Σκανδιναβία και δεν υπάρχει άλλος που να μπορεί να γυρίσει μια χριστουγεννιάτικη ταινία καλύτερα από τον Σουηδό Ingmar Bergman. Αυτό το επικό δράμα, που γυρίστηκε για την τηλεόραση, περιλαμβάνει μια από τις σπουδαιότερες χριστουγεννιάτικες σκηνές όλων των εποχών στον κινηματογράφο, αν και η ταινία είναι στην πραγματικότητα περισσότερο ένα οικογενειακό δράμα, που εξελίσσεται στις αρχές του αιώνα. Πρόκειται για το κύκνειο άσμα του Ingmar Bergman και μια εξαιρετική ευκαιρία για να βουτήξεις στο τεράστιο έργο του, εάν δεν το έχεις κάνει μέχρι σήμερα.

Μια νύχτα με τη Μοντ (1969)

Το αριστούργημα του Éric Rohmer είναι μια ουσιώδης φιλοσοφική περιπλάνηση στα μυριάδες μονοπάτια που μπορεί να πάρει η ζωή και οι σχέσεις. Με φόντο έναν ασπρόμαυρο, σκληρό χειμώνα που του λείπει η συνήθης εορταστική λάμψη των γιορτών, ο αυστηρός καθολικός Jean-Louis μετακομίζει σε μια νέα πόλη. Εκεί γνωρίζει μια όμορφη νεαρή γυναίκα στην εκκλησία και, χωρίς να τη γνωρίζει, ορκίζεται να την κάνει γυναίκα του. Τελικά, όμως, ο Jean-Louis βρίσκεται να περνάει τη νύχτα με μια άλλη γυναίκα, την αινιγματική Μοντ, μια αισθησιακή και τολμηρή διαζευγμένη που απειλεί να ανατρέψει τις άκαμπτες ηθικές αρχές του.

Ήρθες αργά αγάπη μου (1958)

Γυρισμένη την ίδια χρονιά με το Vertigo του Hitchcock και με τους ίδιους λαμπερούς πρωταγωνιστές, η ρομαντική κομεντί του Richard Quine κυκλοφόρησε τα Χριστούγεννα του 1958. Η ταινία περιστρέφεται γύρω από το φλερτ μιας σύγχρονης μάγισσας (Kim Novak) με τον γείτονά της (James Stewart) και τις προσπάθειές της να ξεφορτωθεί την αρραβωνιαστικιά του. Γυρισμένη σε ζωηρό Technicolor, η ταινία είναι μια γλυκιά ιστορία αγάπης και αποδοχής που τα συνδιάζει όλα – Χριστούγεννα, μάγισσες, beatniks και ένα all-star cast. Επιπλέον, είναι μια εκπληκτική οπτική απόλαυση.

Δεκάλογος (1989 -1990)

Το μεγάλο έργο του Πολωνού σκηνοθέτη Krzysztof Kieślowski, «The Dekalog», είναι μια τηλεοπτική σειρά 10 επεισοδίων στην οποία κάθε αυτόνομο επεισόδιο συνδέεται κατά κάποιο τρόπο με μία από τις Δέκα Εντολές. Ενώ ολόκληρη η σειρά έχει μια ψυχρή, μυστηριώδη, θρησκευτική χροιά που την καθιστά ιδανική για παρακολούθηση κατά τη διάρκεια των γιορτών, το τρίτο επεισόδιο διαδραματίζεται φανερά την παραμονή των Χριστουγέννων. Σε αυτό, ένας οδηγός ταξί ντύνεται ως «Święty Mikołaj», τον Πολωνό Άγιο Βασίλη. Με ένα είδος επίμονης και βασανιστικής, αλλά ταυτόχρονα κι αστείας και διαυγούς ματιάς που δεν διεκδικεί μεγαλοπρέπεια, ο Kieslowski εξερευνά μερικές από τις βαθύτερες και δυσκολότερες αποχρώσεις της ανθρώπινης ύπαρξης.