Η ανησυχία για την υπογεννητικότητα, αν και συχνά συνδέεται με συντηρητικές απόψεις, αποτελεί ένα ζήτημα που έχει ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες, οι οποίες αγγίζουν όλους, ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων. Ο JD Vance και άλλοι δεξιοί σχολιαστές ανησυχούν για το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ ο Elon Musk προειδοποιεί ότι η δημογραφική πτώση αποτελεί μεγαλύτερο κίνδυνο για τον πολιτισμό από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Αν και αυτές οι ανησυχίες συνήθως προέρχονται από τη Δεξιά, η υπογεννητικότητα είναι ένα θέμα που θα πρέπει να απασχολήσει και τους προοδευτικούς.
Η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα της σοβαρότητας του ζητήματος. Σύμφωνα με την Φαίη Μακαντάση, διευθύντρια ερευνών της διαΝΕΟσις, η υπογεννητικότητα στη χώρα μας έχει τις ρίζες της σε παλαιότερες γενιές, με τους δείκτες γονιμότητας να μειώνονται από το 1940. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι, αν δεν αλλάξουν οι συνθήκες, ο πληθυσμός της Ελλάδας μπορεί να μειωθεί στο μισό. Επιπλέον, οι Ελληνίδες αποκτούν το πρώτο τους παιδί κατά μέσο όρο στα 30,3 έτη, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι πιθανότητες για την απόκτηση δεύτερου ή τρίτου παιδιού.
Αν και οι ανησυχίες για τη μείωση του πληθυσμού συνδέονται συνήθως με τη Δεξιά, ο Δρ. Κουμάρ, καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, υποστηρίζει ότι η υπογεννητικότητα θα μπορούσε να επιδεινώσει πολλούς τομείς που απασχολούν τους προοδευτικούς, όπως η οικονομική ανισότητα και η ευαλωτότητα των περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων. Η μείωση των ποσοστών γονιμότητας έχει άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία και την κοινωνία, καθώς οι πληθυσμοί γερνούν και δεν υπάρχουν αρκετοί νέοι για να συντηρούν τους ηλικιωμένους, να τροφοδοτούν την οικονομική ανάπτυξη και να υποστηρίζουν τις κρατικές υπηρεσίες.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να υιοθετήσουμε την υπόθεση των συντηρητικών συλλήβδην. Οι προοδευτικοί πρέπει να αναπτύξουν τη δική τους εκδοχή του προγεννητισμού. Θα πρέπει να δώσουν έμφαση στην ανάγκη για κρατικές παροχές και κοινωνικές υπηρεσίες, όπως η πληρωμένη γονική άδεια και η επιδοτούμενη παιδική φροντίδα, υπερασπιζόμενοι παράλληλα το δικαίωμα στην άμβλωση και απορρίπτοντας τον παραδοσιακό και τον εθνικισμό που πολύ συχνά χαρακτηρίζουν τη θέση της Δεξιάς.
Ο κακόηχος όρος «προναταλισμός» (pronatalism), λέξη που στα αγγλικά σημαίνει «τάσσομαι υπέρ της γέννησης», είναι ένα νέο δόγμα που κερδίζει έδαφος στη Silicon Valley και στην ευρύτερη βιομηχανία της τεχνολογίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εκπρόσωποί του είναι συνήθως πετυχημένοι και πλούσιοι, ενίοτε δισεκατομμυριούχοι όπως ο Elon Musk, αλλά και μικρότερα ψάρια, που συνδυάζουν τις ανθρωπολογικού χαρακτήρα ανησυχίες με την επιχειρηματικότητα – και την ελπίδα να γίνουν και αυτοί ζάπλουτοι και συχνά συνοδεύεται από συντηρητικές και οπισθοδρομικές ιδέες για τη φυλή και το φύλο. Ωστόσο, η προοδευτική απάντηση στην υπογεννητικότητα δεν πρέπει να απορρίψει την ανάγκη για αύξηση των γεννήσεων, αλλά να επικεντρωθεί σε πολιτικές που ανακουφίζουν το οικονομικό βάρος της ανατροφής των παιδιών, όπως η αμειβόμενη γονική άδεια και η επιδοτούμενη παιδική φροντίδα.
Αν και οι κοινωνικές υπηρεσίες από μόνες τους δεν θα λύσουν το πρόβλημα, είναι σημαντικές για την υποστήριξη των οικογενειών. Τα παραδείγματα χωρών όπως η Γαλλία δείχνουν ότι με σωστές πολιτικές μπορεί να επιτευχθεί αύξηση των γεννήσεων χωρίς να παραμελούνται οι αξίες της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότητας. Η συζήτηση για την υπογεννητικότητα δεν πρέπει να περιορίζεται στη Δεξιά· είναι ένα ζήτημα που απαιτεί προοδευτική σκέψη και δράση για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Ο σκεπτικισμός σχετικά με τον προναταλισμό είναι κατανοητός, δεδομένου ότι η θέση αυτή συχνά συνοδεύεται από οπισθοδρομικές ιδέες σχετικά με τη φυλή και το φύλο. Επιφανείς προναταλιστές όπως ο Tucker Carlson έχουν μιλήσει για την ανάγκη να αντισταθούμε στη «μεγάλη αντικατάσταση», κατά την οποία οι λευκοί άνθρωποι θα εκτοπιστούν από ανθρώπους διαφορετικών φυλών. Ορισμένες προτάσεις για την αύξηση των ποσοστών γονιμότητας απαιτούν την απαγόρευση των αμβλώσεων και την αποκατάσταση μιας κουλτούρας στην οποία οι γυναίκες θα παντρεύονται σε νεαρή ηλικία και δεν θα εργάζονται, «απελευθερώνοντάς» τες ώστε να αποκτήσουν πραγματικές αγέλες παιδιών.
Επιπλέον, ορισμένες από τις αιτίες της μείωσης του πληθυσμού – υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης και περισσότερες ευκαιρίες σταδιοδρομίας για τις γυναίκες, μεγαλύτερη αναπαραγωγική ελευθερία και χαμηλότερα ποσοστά εφηβικής εγκυμοσύνης – θα πρέπει να επευφημούνται.
Αλλά η δεξιά συσκευασία δεν πρέπει να επισκιάζει τους πραγματικούς κινδύνους στους οποίους ο προναταλισμός αποτελεί απάντηση. Όταν οι πληθυσμοί μειώνονται, ο μέσος όρος ηλικίας των ανθρώπων στον πληθυσμό αυξάνεται. Αυτό έχει διάφορες επιζήμιες συνέπειες. Στο τέλος, δεν υπάρχουν αρκετοί νέοι άνθρωποι για να φροντίζουν τους ηλικιωμένους και να τους στηρίζουν οικονομικά μέσω εισφορών σε κοινωνικά προγράμματα, να τροφοδοτούν την οικονομική ανάπτυξη, την τεχνολογική καινοτομία και την πολιτιστική πρόοδο και να χρηματοδοτούν τις κρατικές υπηρεσίες.
Οι εξελίξεις αυτές πλήττουν δυσανάλογα τους φτωχούς, τους ασθενείς και άλλες κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα αντιμετωπίζουν ήδη ορισμένα από αυτά τα προβλήματα, αλλά η τάση είναι ευρέως διαδεδομένη. Τα ποσοστά γονιμότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται κάτω από το επίπεδο που είναι απαραίτητο για την αντικατάσταση του πληθυσμού και μειώνονται σχεδόν παντού αλλού. Σε αντίθεση με την κινδυνολογία που ακούγεται μερικές φορές για την εκθετική αύξηση του πληθυσμού, οι ειδικοί λένε ότι ο αριθμός των ανθρώπων στη Γη θα φτάσει στο μέγιστο πριν από το τέλος αυτού του αιώνα και στη συνέχεια θα μειωθεί.
Παρ’ όλα αυτά, πολλοί προοδευτικοί εξακολουθούν να αντιτίθενται στην ιδέα της προώθησης της αύξησης του πληθυσμού, επικαλούμενοι περιβαλλοντικές ανησυχίες ή υποστηρίζοντας ότι η μετανάστευση αποτελεί εναλλακτική λύση. Και τα δύο επιχειρήματα δεν πείθουν.
Μπορεί να φαίνεται ότι οι άνθρωποι προκαλούν τόση ζημιά μέσω της κλιματικής αλλαγής που όλοι και όλα στη Γη θα ήταν καλύτερα με λιγότερους κατοίκους. Αλλά η κλιματική αλλαγή θα παραμείνει πρόβλημα ακόμη και αν επιτρέψουμε τη μείωση του πληθυσμού. Πρέπει να αλλάξουμε τις καταναλωτικές μας συνήθειες και να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα – ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλος ή μικρός είναι ο πληθυσμός μας.
Όσον αφορά τη μετανάστευση, είναι αλήθεια ότι βραχυπρόθεσμα, οι πλουσιότερες χώρες με χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας μπορούν να δέχονται ανθρώπους από φτωχότερες χώρες για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της μείωσης του πληθυσμού. Αρκεί αυτοί οι μετανάστες να είναι νεότεροι από τον μέσο όρο ηλικίας των σημερινών κατοίκων μιας χώρας, ώστε να συμβάλλουν στην εξισορρόπηση της ανισομερούς δημογραφίας. Αλλά η μετανάστευση αποτελεί μόνο μια προσωρινή λύση. Τελικά, οι νεοεισερχόμενοι τείνουν να αφομοιώνονται στην τοπική κουλτούρα και να αποκτούν λιγότερα παιδιά.
Τελικά, φαίνεται ότι δεν υπάρχει τρόπος να ξεφύγουμε από την ανάγκη των ανθρώπων να κάνουν περισσότερα παιδιά.
Μια προοδευτική απάντηση σε αυτό το γεγονός θα αναγνώριζε ότι η ανατροφή των παιδιών έχει γίνει όλο και περισσότερο οικονομικό βάρος. Για τη μέση αμερικανική οικογένεια με μικρά παιδιά, ο παιδικός σταθμός κοστίζει πλέον περισσότερο από το ενοίκιο. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να παρέμβουν για να ανακουφίσουν αυτό το βάρος, δημιουργώντας ή επεκτείνοντας την αμειβόμενη γονική άδεια και την επιδοτούμενη φροντίδα παιδιών, καθώς και προσφέροντας καλύτερη πρόσβαση στην αναπαραγωγική υγειονομική περίθαλψη.
Τι πρέπει να κάνει ένας προοδευτικός; Ευτυχώς, ορισμένες χώρες έχουν δείξει ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι για την αύξηση των γεννήσεων. Ορισμένες χώρες, όπως η Σουηδία και η Γαλλία, έχουν καταφέρει να βελτιώσουν τους δείκτες γονιμότητας μέσω γενναίων μέτρων κοινωνικής, επαγγελματικής και οικονομικής υποστήριξης των νέων ζευγαριών. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, εφαρμόζονται μέτρα όπως η ευέλικτη άδεια για τους γονείς, με το κράτος να χορηγεί επίδομα για όσους επιλέγουν μακροχρόνια άδεια. Τέτοιες πολιτικές δείχνουν ότι υπάρχουν τρόποι για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας χωρίς να θυσιάζεται η κοινωνική πρόοδος.
Πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες – και να υπάρξει ηθικός προβληματισμός – για να κατανοήσουμε πώς θα αντιστραφεί καλύτερα η μείωση των ποσοστών γονιμότητας χωρίς να θυσιαστεί η ηθική ή κοινωνική πρόοδος. Πρόκειται για μια επείγουσα υπόθεση για όλη την ανθρωπότητα. Γι’ αυτό και δεξιοί διανοούμενοι όπως ο κ. Vance δεν πρέπει να μονοπωλούν τη συζήτηση.
➸ Διαβάστε επίσης: Υπογεννητικότητα, το καλύτερο πράγμα που έχει συμβεί στην Ελλάδα
Η ανησυχία για την υπογεννητικότητα, αν και συχνά συνδέεται με συντηρητικές απόψεις, αποτελεί ένα ζήτημα που έχει ευρύτερες κοινωνικές και οικονομικές συνέπειες, οι οποίες αγγίζουν όλους, ανεξαρτήτως πολιτικών πεποιθήσεων. Ο JD Vance και άλλοι δεξιοί σχολιαστές ανησυχούν για το χαμηλό ποσοστό γεννήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες, ενώ ο Elon Musk προειδοποιεί ότι η δημογραφική πτώση αποτελεί μεγαλύτερο κίνδυνο για τον πολιτισμό από την υπερθέρμανση του πλανήτη. Αν και αυτές οι ανησυχίες συνήθως προέρχονται από τη Δεξιά, η υπογεννητικότητα είναι ένα θέμα που θα πρέπει να απασχολήσει και τους προοδευτικούς.
Η υπογεννητικότητα στην Ελλάδα αποτελεί παράδειγμα της σοβαρότητας του ζητήματος. Σύμφωνα με την Φαίη Μακαντάση, διευθύντρια ερευνών της διαΝΕΟσις, η υπογεννητικότητα στη χώρα μας έχει τις ρίζες της σε παλαιότερες γενιές, με τους δείκτες γονιμότητας να μειώνονται από το 1940. Οι προβλέψεις δείχνουν ότι, αν δεν αλλάξουν οι συνθήκες, ο πληθυσμός της Ελλάδας μπορεί να μειωθεί στο μισό. Επιπλέον, οι Ελληνίδες αποκτούν το πρώτο τους παιδί κατά μέσο όρο στα 30,3 έτη, με αποτέλεσμα να μειώνονται οι πιθανότητες για την απόκτηση δεύτερου ή τρίτου παιδιού.
Αν και οι ανησυχίες για τη μείωση του πληθυσμού συνδέονται συνήθως με τη Δεξιά, ο Δρ. Κουμάρ, καθηγητής φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Βοστώνης, υποστηρίζει ότι η υπογεννητικότητα θα μπορούσε να επιδεινώσει πολλούς τομείς που απασχολούν τους προοδευτικούς, όπως η οικονομική ανισότητα και η ευαλωτότητα των περιθωριοποιημένων κοινωνικών ομάδων. Η μείωση των ποσοστών γονιμότητας έχει άμεσες επιπτώσεις στην οικονομία και την κοινωνία, καθώς οι πληθυσμοί γερνούν και δεν υπάρχουν αρκετοί νέοι για να συντηρούν τους ηλικιωμένους, να τροφοδοτούν την οικονομική ανάπτυξη και να υποστηρίζουν τις κρατικές υπηρεσίες.
Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να υιοθετήσουμε την υπόθεση των συντηρητικών συλλήβδην. Οι προοδευτικοί πρέπει να αναπτύξουν τη δική τους εκδοχή του προγεννητισμού. Θα πρέπει να δώσουν έμφαση στην ανάγκη για κρατικές παροχές και κοινωνικές υπηρεσίες, όπως η πληρωμένη γονική άδεια και η επιδοτούμενη παιδική φροντίδα, υπερασπιζόμενοι παράλληλα το δικαίωμα στην άμβλωση και απορρίπτοντας τον παραδοσιακό και τον εθνικισμό που πολύ συχνά χαρακτηρίζουν τη θέση της Δεξιάς.
Ο κακόηχος όρος «προναταλισμός» (pronatalism), λέξη που στα αγγλικά σημαίνει «τάσσομαι υπέρ της γέννησης», είναι ένα νέο δόγμα που κερδίζει έδαφος στη Silicon Valley και στην ευρύτερη βιομηχανία της τεχνολογίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι εκπρόσωποί του είναι συνήθως πετυχημένοι και πλούσιοι, ενίοτε δισεκατομμυριούχοι όπως ο Elon Musk, αλλά και μικρότερα ψάρια, που συνδυάζουν τις ανθρωπολογικού χαρακτήρα ανησυχίες με την επιχειρηματικότητα – και την ελπίδα να γίνουν και αυτοί ζάπλουτοι και συχνά συνοδεύεται από συντηρητικές και οπισθοδρομικές ιδέες για τη φυλή και το φύλο. Ωστόσο, η προοδευτική απάντηση στην υπογεννητικότητα δεν πρέπει να απορρίψει την ανάγκη για αύξηση των γεννήσεων, αλλά να επικεντρωθεί σε πολιτικές που ανακουφίζουν το οικονομικό βάρος της ανατροφής των παιδιών, όπως η αμειβόμενη γονική άδεια και η επιδοτούμενη παιδική φροντίδα.
Αν και οι κοινωνικές υπηρεσίες από μόνες τους δεν θα λύσουν το πρόβλημα, είναι σημαντικές για την υποστήριξη των οικογενειών. Τα παραδείγματα χωρών όπως η Γαλλία δείχνουν ότι με σωστές πολιτικές μπορεί να επιτευχθεί αύξηση των γεννήσεων χωρίς να παραμελούνται οι αξίες της κοινωνικής δικαιοσύνης και της ισότητας. Η συζήτηση για την υπογεννητικότητα δεν πρέπει να περιορίζεται στη Δεξιά· είναι ένα ζήτημα που απαιτεί προοδευτική σκέψη και δράση για το μέλλον της ανθρωπότητας.
Ο σκεπτικισμός σχετικά με τον προναταλισμό είναι κατανοητός, δεδομένου ότι η θέση αυτή συχνά συνοδεύεται από οπισθοδρομικές ιδέες σχετικά με τη φυλή και το φύλο. Επιφανείς προναταλιστές όπως ο Tucker Carlson έχουν μιλήσει για την ανάγκη να αντισταθούμε στη «μεγάλη αντικατάσταση», κατά την οποία οι λευκοί άνθρωποι θα εκτοπιστούν από ανθρώπους διαφορετικών φυλών. Ορισμένες προτάσεις για την αύξηση των ποσοστών γονιμότητας απαιτούν την απαγόρευση των αμβλώσεων και την αποκατάσταση μιας κουλτούρας στην οποία οι γυναίκες θα παντρεύονται σε νεαρή ηλικία και δεν θα εργάζονται, «απελευθερώνοντάς» τες ώστε να αποκτήσουν πραγματικές αγέλες παιδιών.
Επιπλέον, ορισμένες από τις αιτίες της μείωσης του πληθυσμού – υψηλότερο επίπεδο εκπαίδευσης και περισσότερες ευκαιρίες σταδιοδρομίας για τις γυναίκες, μεγαλύτερη αναπαραγωγική ελευθερία και χαμηλότερα ποσοστά εφηβικής εγκυμοσύνης – θα πρέπει να επευφημούνται.
Αλλά η δεξιά συσκευασία δεν πρέπει να επισκιάζει τους πραγματικούς κινδύνους στους οποίους ο προναταλισμός αποτελεί απάντηση. Όταν οι πληθυσμοί μειώνονται, ο μέσος όρος ηλικίας των ανθρώπων στον πληθυσμό αυξάνεται. Αυτό έχει διάφορες επιζήμιες συνέπειες. Στο τέλος, δεν υπάρχουν αρκετοί νέοι άνθρωποι για να φροντίζουν τους ηλικιωμένους και να τους στηρίζουν οικονομικά μέσω εισφορών σε κοινωνικά προγράμματα, να τροφοδοτούν την οικονομική ανάπτυξη, την τεχνολογική καινοτομία και την πολιτιστική πρόοδο και να χρηματοδοτούν τις κρατικές υπηρεσίες.
Οι εξελίξεις αυτές πλήττουν δυσανάλογα τους φτωχούς, τους ασθενείς και άλλες κοινωνικά ευάλωτες ομάδες. Η Ιαπωνία και η Νότια Κορέα αντιμετωπίζουν ήδη ορισμένα από αυτά τα προβλήματα, αλλά η τάση είναι ευρέως διαδεδομένη. Τα ποσοστά γονιμότητας στις Ηνωμένες Πολιτείες βρίσκονται κάτω από το επίπεδο που είναι απαραίτητο για την αντικατάσταση του πληθυσμού και μειώνονται σχεδόν παντού αλλού. Σε αντίθεση με την κινδυνολογία που ακούγεται μερικές φορές για την εκθετική αύξηση του πληθυσμού, οι ειδικοί λένε ότι ο αριθμός των ανθρώπων στη Γη θα φτάσει στο μέγιστο πριν από το τέλος αυτού του αιώνα και στη συνέχεια θα μειωθεί.
Παρ’ όλα αυτά, πολλοί προοδευτικοί εξακολουθούν να αντιτίθενται στην ιδέα της προώθησης της αύξησης του πληθυσμού, επικαλούμενοι περιβαλλοντικές ανησυχίες ή υποστηρίζοντας ότι η μετανάστευση αποτελεί εναλλακτική λύση. Και τα δύο επιχειρήματα δεν πείθουν.
Μπορεί να φαίνεται ότι οι άνθρωποι προκαλούν τόση ζημιά μέσω της κλιματικής αλλαγής που όλοι και όλα στη Γη θα ήταν καλύτερα με λιγότερους κατοίκους. Αλλά η κλιματική αλλαγή θα παραμείνει πρόβλημα ακόμη και αν επιτρέψουμε τη μείωση του πληθυσμού. Πρέπει να αλλάξουμε τις καταναλωτικές μας συνήθειες και να μειώσουμε τις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα – ανεξάρτητα από το πόσο μεγάλος ή μικρός είναι ο πληθυσμός μας.
Όσον αφορά τη μετανάστευση, είναι αλήθεια ότι βραχυπρόθεσμα, οι πλουσιότερες χώρες με χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας μπορούν να δέχονται ανθρώπους από φτωχότερες χώρες για να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της μείωσης του πληθυσμού. Αρκεί αυτοί οι μετανάστες να είναι νεότεροι από τον μέσο όρο ηλικίας των σημερινών κατοίκων μιας χώρας, ώστε να συμβάλλουν στην εξισορρόπηση της ανισομερούς δημογραφίας. Αλλά η μετανάστευση αποτελεί μόνο μια προσωρινή λύση. Τελικά, οι νεοεισερχόμενοι τείνουν να αφομοιώνονται στην τοπική κουλτούρα και να αποκτούν λιγότερα παιδιά.
Τελικά, φαίνεται ότι δεν υπάρχει τρόπος να ξεφύγουμε από την ανάγκη των ανθρώπων να κάνουν περισσότερα παιδιά.
Μια προοδευτική απάντηση σε αυτό το γεγονός θα αναγνώριζε ότι η ανατροφή των παιδιών έχει γίνει όλο και περισσότερο οικονομικό βάρος. Για τη μέση αμερικανική οικογένεια με μικρά παιδιά, ο παιδικός σταθμός κοστίζει πλέον περισσότερο από το ενοίκιο. Οι κυβερνήσεις θα πρέπει να παρέμβουν για να ανακουφίσουν αυτό το βάρος, δημιουργώντας ή επεκτείνοντας την αμειβόμενη γονική άδεια και την επιδοτούμενη φροντίδα παιδιών, καθώς και προσφέροντας καλύτερη πρόσβαση στην αναπαραγωγική υγειονομική περίθαλψη.
Τι πρέπει να κάνει ένας προοδευτικός; Ευτυχώς, ορισμένες χώρες έχουν δείξει ότι υπάρχουν και άλλοι τρόποι για την αύξηση των γεννήσεων. Ορισμένες χώρες, όπως η Σουηδία και η Γαλλία, έχουν καταφέρει να βελτιώσουν τους δείκτες γονιμότητας μέσω γενναίων μέτρων κοινωνικής, επαγγελματικής και οικονομικής υποστήριξης των νέων ζευγαριών. Στη Γαλλία, για παράδειγμα, εφαρμόζονται μέτρα όπως η ευέλικτη άδεια για τους γονείς, με το κράτος να χορηγεί επίδομα για όσους επιλέγουν μακροχρόνια άδεια. Τέτοιες πολιτικές δείχνουν ότι υπάρχουν τρόποι για την αντιμετώπιση της υπογεννητικότητας χωρίς να θυσιάζεται η κοινωνική πρόοδος.
Πρέπει να γίνουν περισσότερες έρευνες – και να υπάρξει ηθικός προβληματισμός – για να κατανοήσουμε πώς θα αντιστραφεί καλύτερα η μείωση των ποσοστών γονιμότητας χωρίς να θυσιαστεί η ηθική ή κοινωνική πρόοδος. Πρόκειται για μια επείγουσα υπόθεση για όλη την ανθρωπότητα. Γι’ αυτό και δεξιοί διανοούμενοι όπως ο κ. Vance δεν πρέπει να μονοπωλούν τη συζήτηση.
➸ Διαβάστε επίσης: Υπογεννητικότητα, το καλύτερο πράγμα που έχει συμβεί στην Ελλάδα
