Αυτό το άρθρο απευθύνεται, κυρίως, στους καπνιστές που βιώνουν καθημερινά την εξάρτηση του τσιγάρου από τη στιγμή που ανοίγουν τα μάτια το πρωί, μέχρι να τα ξανακλείσουν το βράδυ. Το τσιγάρο είναι μονάδα μέτρησης χρόνου, λειτουργεί ως μέσο αποσυμπίεσης και πολλές φορές ενώνει ή απωθεί τους ανθρώπους. Οι αντικαπνιστές δεν χρειάζεται να αποχωρήσετε από αυτό το άρθρο, μπορείτε να συνεχίσετε να διαβάζετε για να έχετε παραπάνω επιχειρήματα εις βάρος των φίλων, των γνωστών και των συναδέλφων σας. Καλό θα ήταν τα επιχειρήματα να ειπωθούν με ευγένεια, χωρίς να γίνετε Karen.

Η Ελλάδα έχει το τρίτο υψηλότερο ποσοστό ενήλικων καθημερινών καπνιστών (27,3%) μεταξύ των χωρών του ΟΟΣΑ, σύμφωνα με την έκθεση του ΕΟΔΥ (2020). Λογικά, δεν απορείτε με αυτό το ποσοστό, ίσως περιμένατε να είναι και μεγαλύτερο, το μόνο σίγουρο είναι ότι το τσιγάρο είναι προέκταση του χεριού για μεγάλο μέρος του πληθυσμού, παρά τις αποδεδειγμένα βλαβερές επιπτώσεις. Έλληνας χωρίς τσιγάρο είναι σαν το glx χωρίς εξάτμιση, δεν υφίσταται.

Όλη η καθημερινότητα του καπνιστή τοποθετείται γύρω από τη νικοτίνη. Ευλαβικά, σα να υπάρχει μία ιερότητα στο τσιγάρο. Ό,τι οι αντικαπνιστές θεωρούν μαρτύριο, για τους καπνιστές είναι ο παράδεισος.

Πρωινό ξύπνημα σημαίνει καφές και τσιγάρο, αυτό είναι άλλωστε και το εθνικό μας “brunch”. Με μισόκλειστα τα μάτια κατευθύνεστε αυτοματοποιημένα προς την κουζίνα, φτιάχνετε μηχανικά τον καφέ σας ελληνικό ή espresso, πίνετε την πρώτη γουλιά και αμέσως μετά παίρνετε την πρώτη τζούρα από το τσιγάρο. Έτσι, νιώθετε ότι μπορείτε να αδράξετε τη μέρα, ότι είσαστε σε θέση και στην αρμόζουσα ψυχολογική κατάσταση να μιλήσετε σε κάποιο ανθρώπινο ον, χωρίς να έχετε νεύρα.

Κάποιοι καπνιστές που δεν έχουν κάνει αυτές τις ενέργειες, πιστεύουν ότι δεν είναι ικανοί να αρθρώσουν λέξη και αποφεύγουν να βγουν στον έξω κόσμο, αν δεν έχουν πιει καφέ και δεν κάνουν αυτό το πρώτο τσιγάρο της ημέρας. Δεν είμαστε εδώ για να κρίνουμε, απλά παραθέτουμε δεδομένα και μαρτυρίες.

Στον δρόμο για τη δουλειά θα αναφτεί το δεύτερο τσιγάρο είτε είναι στο αυτοκίνητο, είτε περιμένοντας το λεωφορείο σε κάποια στάση. Ο καφές είναι προέκταση του χεριού, αν ανήκετε στην ομάδα ανθρώπων που δεν μπορούν να καπνίσουν αν δεν πίνουν κάτι. Αυτός είναι και ο λόγος που οι καπνιστές καταναλώνουν συνήθως περισσότερο καφέ. Ίσως, γι αυτό είναι και πιο ευέξαπτοι, αλλά αυτό είναι μία υπόθεση χωρίς κάποιο επιστημονικό δεδομένο. Εντάξει, όπως και να το κάνουμε ο καφές πειράζει λιγάκι τα νεύρα και αυτό είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο.

Κατά τη διάρκεια της εργασίας θα καταναλωθούν σίγουρα άλλοι δύο καφέδες που θα συνοδεύονται με το πολυπόθητο τσιγάρο. Μερικές φορές αυτό πραγματοποιείται και ως συνθήκη για να μιλήσουμε για την ίδια τη δουλειά ή ως αγχολυτικό μέσο που δημιουργεί αποσυμπίεση. Κάποια στιγμή κατά τη διάρκεια του οκταώρου, θα εμφανιστεί και το αίσθημα της πείνας, το οποίο θα καταπολεμηθεί άμεσα με φαγητό. Και ξέρετε τι πάει μετά το φαγητό εεε; Το τσιγάρο! Αυτή είναι μία καθημερινή ρουτινά που ακολουθούν οι περισσότεροι καπνιστές. Το πόσο καπνιστής είναι κάποιος φαίνεται στη νυχτερινή έξοδο.

Οι πραγματικοί καπνιστές δεν δέχονται να διασκεδάσουν σε κάποιον κλειστό χωρό που δεν επιτρέπεται το κάπνισμα. Προτιμούν να βρουν κάποιο μαγαζί με σόμπα αν είναι χειμώνας και το καλοκαίρι να μην απολαύσουν τον κλιματισμό στον εσωτερικό χώρο, προκειμένου να απολαύσουν αυτή τη κακή συνήθεια, χωρίς να θέσουν τον εαυτό τους στο εκνευριστικό μέσα – έξω. Δεν συμβιβάζονται και θέτουν το κάπνισμα ως απαραίτητη προϋπόθεση στην επιλογή του μέρους της νυχτερινής εξόδου.

Το να καπνίζεις έξω από το μαγαζί φέρνει την κοινωνική απομόνωση, νιώθεις ότι θα χάσεις ό,τι συμβαίνει μέσα, ενώ δεν υπάρχει η συνοδεία της μουσικής γιατί συνήθως δεν τοποθετούνται ηχεία στον εξωτερικό χώρο σε τέτοια μαγαζιά. Μερικοί το νιώθουν ως τιμωρία, γιατί το κάπνισμα από μόνο του είναι μία κοινωνική συνήθεια, η οποία σε τέτοιες περιπτώσεις χάνει την αξία και το ενδιαφέρον της.

Το τσιγάρο ζητάει το ποτό και το αντίστροφο. Κατά τον ιδίο τρόπο ζητάει και τη μουσική και τον χορό. Έξωθεν του μαγαζιού τα δύο τελευταία χάνονται και αυτόματα αλλάζει η διάθεση του καπνιστή. Ε πως να το κάνουμε… τον ξενερώνει! Συνήθως προτιμάει να παραμείνει σπίτι του, παρά να θέσει τον εαυτό του σε αυτή τη μαρτυρική διαδικασία.

Αυτός είναι ο λόγος που οι καπνιστές προτιμούν τις ταβέρνες από τα εστιατόρια, επειδή στην πλειοψηφία τους έχουν τραπέζια και μουσική στον εξωτερικό τους χώρο, αλλά και επειδή η ταβέρνα έχεi συνδεθεί με το τσιγάρο στα χέρια των πελατών. Από μόνη της έχει αυτή τη συνθήκη που τραβάει το κάπνισμα σαν μαγνήτης. Είναι μία άτυπη, σχεδόν αρχέγονη, σύνδεση, η οποία έχει εγγραφεί ως εικόνα σε όλους μας. Το τρίπτυχο: ταβέρνα, τσιγάρο και χύμα κρασί, σίγουρα είναι ένα διαχρονικό ελληνικό στοιχείο.

Μία συνήθεια είναι και το κάπνισμα μετά το σεξ. Εντάξει, δεν είναι καθημερινή, αλλά είναι αρκετά συχνή και άξια αναφοράς. Μην ξεχνάμε ότι το τσιγάρο είναι από μόνο του το έναυσμα για να ξεκινήσει κάποιο φλερτ είτε με το βλέμμα ενώ ρουφάμε το τσιγάρο, είτε με την κλασική ατάκα “έχεις αναπτήρα;“. Μπορεί να είναι βλαβερό, αλλά κάποιες φορές είναι και ωφέλιμο.

Το τσιγάρο είναι γνωστό ότι χρησιμοποιείται ως μονάδα μέτρησης για τους καπνιστές. Το “ένα τσιγάρο και φύγαμε“, συνήθως διαρκεί 5 – 10 λεπτά και δείχνει την πρόθεση του αποχωρισμού, χωρίς να υπάρχει βιασύνη. Συνήθως αυτό το “ένα” γίνεται δύο ή και τρία, ανάλογα με τον τόνο και το ύφος που υπάρχει στην φράση, αυτή μεταλάσσεται στην πορεία. Αυτό το “ένα τσιγάρο” μερικές φορές είναι και η αιτία που κάποιοι αργούν, δεν είναι κανόνας, αλλά συμβαίνει.

Το κάπνισμα είναι αιτία τσακωμού σε αρκετές περιπτώσεις: στον δημόσιο βίο, στο εργασιακό περιβάλλον και στις διαπροσωπικές σχέσεις. Δυστυχώς, οι καπνιστές δείχνουν έλλειψη σεβασμού και νομίζουν ότι μπορούν να καπνίζουν απροκάλυπτα σχεδόν παντού, επειδή η ίδια η πολιτεία τους το έχει επιτρέψει. Το παιδί, το σκυλί και το άτομο που καπνίζει, όπως τα μάθεις… Το τσιγάρο προκαλεί αγενή συμπεριφορά και αυτή με τη σειρά της, εντάσεις στην καθημερινότητά μας.

Ναι, αν κοπεί το κάπνισμα όλα τα παραπάνω προβλήματα, θα ανήκουν στο παρελθόν και η καθημερινότητα θα είναι πιο απλή, χωρίς περιορισμούς. Ωστόσο, εύκολα δίνεται η συμβουλή και δύσκολα γίνεται πράξη. Μέχρι να γίνει πράξη, οι καπνιστές θα συνεχίζουν να ρυθμίζουν την καθημερινότητά τους βάσει της νικοτίνης, όσο και αν μοιάζει για κάποιους αυτή η συνθήκη ως φυλακή, για όσους καπνίζουν είναι ελευθερία.