Η φράση “δεν έχεις χιούμορ”, δεν ξέρω κατά πόσο μπορεί να είναι αποδεκτή. Τι είναι το χιούμορ; Πώς μετριέται; Ποιες εξετάσεις πρέπει να περάσουμε για να πάρουμε τη σχετική βεβαίωση; Όλα είναι σχετικά, όπως και το χιούμορ.
Ναι, αποζητούμε συνεχώς το γέλιο στην καθημερινότητά μας, αυθόρμητα, από μικρές στιγμές που θα συλλέξετε μόνοι σας περπατώντας, από κάποιο ευτράπελο και κυρίως από τους κοντινούς μας ανθρώπους. Ένας από τους λόγους που βγαίνουμε είναι για να περάσουμε καλά, βασικά για πολλούς είναι ο κύριος λόγος, αλλά δεν επιτυγχάνεται πάντα.
Δεν είναι τυχαίο ότι το «αστείο» συνδέεται στενά με τη λέξη «διασκέδαση». Όταν οι άνθρωποι μαζεύονται «απλά για διασκέδαση», μετατρέπουν τον εαυτό τους σε μία μηχανή αστείων, για να διασκεδάσουν τους υπόλοιπους, δηλαδή το κοινό τους. Όχι, δεν υπάρχει κάποια προβληματική σε αυτή την κατάσταση, όπως είπα αυτό αποζητάμε όλοι και μόνο κατά αυτόν τον τρόπο μπορούμε να επιβιώσουμε και να είμαστε ψυχικά υγιείς.
Αναμφίβολα, το χιούμορ είναι διασκεδαστικό και χαλαρώνει τους ανθρώπους, αυτό όλοι το γνωρίζουμε και σίγουρα συμφωνούμε.
Το χιούμορ όταν δεν χρησιμοποιείται για διασκέδαση, αρχίζει να γίνεται προβληματικό. Σε αυτή την περίπτωση, όντως δεν υπάρχει χιούμορ, αλλά κεκαλυμμένη αγένεια και επιθετικότητα. Κάποιος που σας προσβάλει ή σας υποτιμάει με αυτό τον τρόπο, απλά σας φέρνει σε δύσκολη θέση και σας μειώνει, έχοντας ως ασπίδα το χιούμορ.
Δεν πρόκειται για κάποιον πραγματικά αστείο άνθρωπο που δεν καταλαβαίνετε το χιούμορ του, αλλά για κάποιον εριστικό άνθρωπο που αντλεί χαρά, υψώνοντας το ηθικό με αυτά τα περιστατικά. Κάπως έτσι μπορεί να ξεκινήσει το σχολικό bullying και τα παιδιά φοβούμενα ότι θα γίνει δυσάρεστα αν αμυνθούν στην “αστεία”, γελάνε και αυτά διαιωνίζοντας άθελά τους πρόβλημα και με το καιρό το κανονικοποιούν.
Οι σκληρές ναρκισσιστικές προσωπικότητες, που πάντα αναζητούν έναν αποδιοπομπαίο τράγο για να τους χλευάσουν ως κατώτερες από αυτές, είναι ιδιαίτερα αποφασισμένοι να χρησιμοποιούν καυστικό χιούμορ για να γελοιοποιήσουν εκείνους που είναι πιο ευάλωτοι και είναι πιο εύκολο να κριθούν κακόβουλα.
Μερικές φορές είναι πολύ λεπτές οι γραμμές μεταξύ αστείου και προσβολής με αποτέλεσμα να θολώνει το τοπίο και να ξεφεύγει εύκολα η κατάσταση. Τα παιδιά δεν μπορούν να οριοθετήσουν εύκολα τον εαυτό τους. Δεν συμβαίνει, όμως, το ίδιο και με τους ενήλικες.
Όλοι μας έχουμε βιώσει κάποιο περιστατικό στοχοποιήσης μέσω τέτοιου μη-χιούμορ. Πόσοι από εμάς μιλήσαμε και αμυνθήκαμε; Σίγουρα το ποσοστό είναι μικρό. Δυστυχώς, τέτοιες καταστάσεις είναι πάντα ενοχλητικές και όταν δεν απαντάμε, γίνονται ντροπιαστικές.
Ας κατηγοριοποιήσουμε αυτό το χιούμορ ως προσβλητικό/ λοιδορικό και θα προχωρήσουμε στο ρατσιστικό που ανήκει και αυτό στη γενική κατηγορία μη-χιούμορ. Άνθρωποι προσβάλλουν με αστείο τόνο, χωρίς να βρίζουν μειονότητες, όπως είναι οι μετανάστες και όσοι δεν είναι ετεροφυλόφιλοι. Στην πρώτη περίπτωση συνήθως κοροΐδεύουν το χρώμα και τα γενικότερα χαρακτηριστικά τους, ενώ οι δεύτεροι χαρακτηρίζονται ως άτομα διεστραμμένα χρησιμοποιώντας ανορθόδοξους μη-αστείους επιθετικούς προσδιορισμούς που έχουν βαπτιστεί χιούμορ για να τα έχουν καλά με την συνείδηση τους.
Κακοποιούνται “χαριτολογώντας” φύλα με όπλο τον μισογυνισμό ή τον μισανδρισμό. Μην ανησυχείτε, οι γυναίκες δεν μένουν απ’ έξω από αυτά τα αστεία, γιατί μάλλον “θέλουν να τα ακούνε”. Τα παραδείγματα είναι γνωστά σε ολ@ς και δεν είναι άξια αναφοράς. Σε κάθε περίπτωση, όσο και αν θέλουν κάποιοι να το βαπτίσουν χιούμορ, στον πυρήνα τους θα παραμένουν σεξιστικά σχόλια.
Το σεξιστικό χιούμορ δεν είναι σε καμία περίπτωση αβλαβές. Στην πραγματικότητα, το σεξιστικό χιούμορ δημιουργεί ένα περιβάλλον όπου γίνεται κοινωνικά αποδεκτό η έκφραση του σεξισμού και η άσκηση βίας κατά των γυναικών.
Μελέτες έχουν δείξει ότι η απόλαυση των σεξιστικών ανέκδοτων των ανδρών συσχετίζεται θετικά με την αυτοαναφερόμενη ροπή τους για βιασμό. Η ροπή βιασμού είναι μια σημαντική έννοια στη σεξουαλική βία. Είναι μια αυτοαναφερόμενη μέτρηση που καταδεικνύει την προθυμία ενός άνδρα να βιάσει μια γυναίκα υπό την περίσταση ότι δεν θα ανακαλυφθεί. Αυτό από μόνο του, δεν καθορίζει εάν ένας άντρας είναι πιο πιθανό να διαπράξει πραγματικά βιασμό, αλλά μόνο την αυτο-αναφερόμενη προθυμία του για βιασμό.
Το μη-χιούμορ δεν σταματάει εδώ, γιατί υπάρχουν και άλλες περιπτώσεις. Όπως όταν γίνεται η χρήση του για να υποτιμήσετε τα τραύματα κάποιου ή απλά για να τα φέρετε στην επιφάνεια, ώστε να πληγωθεί. Το ίδιο μπορεί να συμβεί και με τα ελαττώματα κάποιου. Η συγκεκριμένη κατηγορία ανθρώπων έχουν μηδενική ενσυναίσθηση και συμπόνια προς τον συνομιλητή τους. Θα πληγώσουν κάποιον και δεν θα νιώσουν τύψεις για τις πράξεις τους. Αν έχετε κάποιον τέτοιο άνθρωπο στον περίγυρό σας, καλό θα ήταν να κρατήσετε κάποια απόσταση.
Η αλήθεια είναι το να εκμυστηρευτείτε σε κάποιον το τραύμα σας και μετά να σας το “χτυπήσει” κατά αυτόν τον τρόπο, είναι αρκετά κακόβουλο και δείχνει αρκετά για το ποιόν του.
Το χιούμορ καλό θα ήταν να μην χρησιμοποιείται σε κάποια αντιπαράθεση ή τσακωμό, γιατί δείχνει αδυναμία στην αντιμετώπιση του προβλήματος. Αν σας κατηγορούν για κάτι και εσείς αστειεύεστε, δείχνετε ένοχος ή ότι δεν λαμβάνετε αρκετά σοβαρά τη δυσαρέσκεια του συνομιλητή σας. Κοινώς, είστε λιγάκι αγενής.
Το ίδιο συμβαίνει όταν το χρησιμοποιείτε για να αλλάξετε θέμα συζήτησης, επειδή φοβάστε μην αποκαλυφθεί ότι έχετε πει κάποιο ψέμα ή ότι δεν έχετε συμπεριφερθεί με τον τρόπο που θα έπρεπε σε κάποιο συμβάν. Αντιμετωπίστε στα ίσια τα προβλήματά σας, χωρίς να φοβάστε για τις συνέπειες. Στο τέλος ο καθένας όπως έστρωσε, θα κοιμηθεί.
Το χιούμορ έχει καταλλήλη ώρα και μέρος, δεν ταιριάζει παντού και πάντα. Καλό θα ήταν να φιλτράρετε πριν πείτε κάτι που πιστεύετε ότι μπορεί να βλάψει κάποιον. Αν το χιούμορ μετατραπεί σε προσβολή, τότε μπορεί να χάσετε το παιχνίδι και να βλάψετε τη σχέση σας. Αν βλέπετε τους ανθρώπους να απομακρύνονται από εσάς, ήρθε η ώρα να αναλογιστείτε μήπως είστε εσείς η αιτία. Όπως έχει πάει και ο Γιώργος Καπουτζίδης σε συνέντευξη στον Κωνσταντίνο Τσάβαλο: «Το ελληνικό χιούμορ πάσχει γιατί είναι βασισμένο στην κοροϊδία». Ολόκληρη τη συνέντευξη μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ.
Δεν είναι στραβός ο γυαλός, στραβό μπορεί να είναι το χιούμορ σας.
