Τα τελευταία χρόνια, η σημαντικότητα για την αγάπη προς τον εαυτό μας, διαδίδεται όλο και περισσότερο. Ψυχολόγοι και μη στο Tik Tok, ανεβάζουν συνεχώς βίντεο στα οποία υπογραμμίζουν αυτή τη βασική ανθρώπινη αναγκαιότητα. Η Nicole LaPera, η κλινική ψυχολόγος πίσω από τον δημοφιλή λογαριασμό στο Instagram, @theholisticpsychologist, λέει στους 6,4 εκατομμύρια ακολούθους της: «Η αυτο-αγάπη (self-love) είναι η φυσική μας κατάσταση». Η συνεδρία με τον ψυχολόγο, έχει γίνει μέρος της καθημερινότητάς μας, ενώ προσπαθούμε να αποφεύγουμε τα τοξικά περιβάλλοντα και ανθρώπους, όπως διάολος το λιβάνι.

Το “Flowers”, δεν είναι ένα τυχαίο τραγούδι που έγινε viral. Η Miley Cyrus τραγουδάει με υπερηφάνεια: «Μπορώ να με αγαπήσω καλύτερα από εσένα» και εκατομμύρια κόσμου ταυτίζεται μαζί της. Έσπασε το ρεκόρ ως το τραγούδι με τη μεγαλύτερη ροή σε μια εβδομάδα στο Spotify τόσο κατά τη διάρκεια της πρώτης όσο και της δεύτερης εβδομάδας, ενώ έφτασε στο νούμερο ένα σε 40 χώρες.

Η αυτο-αγάπη έχει γίνει ο βασικός άξονας της σύγχρονης κουλτούρας ευεξίας, με την υπόσχεση ότι αυτό που ακολουθεί την αυτοαγάπη είναι η καλή υγεία και η ελευθερία. Στο βιβλίο της, The Self-Love Experiment, η συγγραφέας Sharon Kaiser υποστηρίζει: «Είτε θέλετε να επιτύχετε απώλεια βάρους, να πιάσετε τη δουλειά των ονείρων σας, να βρείτε την αδελφή ψυχή σας ή να απαλλαγείτε από τα χρέη, όλα καταλήγουν στην αυτο-αγάπη και στην αποδοχή του εαυτού σας πρώτα».

Πώς το φαινόμενο της αυτο-αγάπης μπορεί να αγγίξει τα όρια μιας κοινωνικής εμμονής;

Σήμερα ζούμε μία εξαιρετικά δύσκολη εποχή. Αυτή του ανταγωνισμού. Ανταγωνισμός στην εργασία, στην ομορφιά, στα υλικά αγαθά, στην ψυχική υγεία, αλλά και στις προσωπικές επιτυχίες. Πόσοι χαίρονται με τη χαρά του άλλου; Η προβολή της ζωής μέσω των social media, έκανε αυτό το πρόβλημα να διογκώνεται ολοένα και περισσότερο. Είναι μία φούσκα που είναι έτοιμη να σκάσει. Πολλές φορές παρατηρούμε την ύπαρξη της συμπονετικής συνεργασίας, ενώ την ίδια ώρα η αυτάρκεια γιορτάζεται ως το απόλυτο επίτευγμα. Για να περιηγηθούμε στο σκληρό έδαφος του ριζοσπαστικού ατομικισμού, η αυτο-αγάπη έχει αναδειχθεί ως το εργαλείο επιβίωσής μας. Η αγάπη προς τον εαυτό παίρνει άλλη ρότα μέσω των social media, τα οποία μας χειραγωγούν σε έναν άλλον τρόπο ζωής. Είτε αυτό σημαίνει εμμονική περιποίηση, είτε αισθητικές επεμβάσεις, είτε επιφανειακή ευεξία. Στην εμπορευματοποιημένη μορφή της, η αυτο-αγάπη δεν είναι στην πραγματικότητα καθόλου αυτο-αγάπη- αντίθετα, μοιάζει περισσότερο με αυτο-σαμποτάζ, πείθοντάς μας να επικεντρωθούμε υπερβολικά στον εαυτό μας εις βάρος της σύνδεσης με τους άλλους.

Τι σημαίνει «να αγαπάς τον εαυτό σου»;

Αν και η ακριβής προέλευση της αυτο-αγάπης παραμένει ασαφής, ένας από τους πρώτους ψυχολόγους που ασχολήθηκε με την έννοια ήταν ο Eric Fromm. Στο βιβλίο του The Art of Loving (Η τέχνη της αγάπης) του 1956 έγραψε: «Η αγάπη για τους άλλους και η αγάπη για τον εαυτό μας δεν είναι εναλλακτικές λύσεις. Αντιθέτως, μια στάση αγάπης προς τον εαυτό τους θα βρεθεί σε όλους εκείνους που είναι ικανοί να αγαπήσουν τους άλλους». Για τον Φρομ, η αγάπη για τον εαυτό μας λειτουργούσε ως απαραίτητη προϋπόθεση για να σχετιστούμε με τους συνανθρώπους μας.

Πηγαίνοντας πιο πίσω στην ιστορία, βλέπουμε και άλλους πολιτισμούς να αναφέρονται στην αυτο-αγάπη ως δίαυλο σύνδεσης. Στην Αρχαία Ελλάδα, ο Αριστοτέλης υποστήριξε ότι η αυτο-αγάπη στην πιο ενάρετη μορφή της χρησιμεύει ως πρότυπο για το πώς πρέπει να αγαπάμε τους φίλους μας. Τον 13ο αιώνα, ο σουφιστής ποιητής Ρουμί έγραψε για τη σημασία της αναγνώρισης του θείου μέσα στον εαυτό μας για να νιώθουμε ένα με το ευρύτερο σύμπαν. Και η αρχαία βουδιστική πρακτική, ή του διαλογισμού της αγάπης, περιλαμβάνει τους ασκούμενους να κατευθύνουν την αγάπη προς τα μέσα, ώστε να μπορούν στη συνέχεια να επεκτείνουν την αγάπη προς τα έξω.

Πώς φτάσαμε στην μοναχικότητα;

Η αυτο-αγάπη που πολλοί από εμάς έχουμε συνηθίσει σήμερα, ωστόσο, απομακρύνεται από την αυθεντική της προέλευση. Μασημένη και φτυσμένη από τον τοξικό καταναλωτισμό, έχει αποξηρανθεί από το σχεσιακό δυναμικό της. Αντ’ αυτού, χρησιμοποιείται συχνά από εταιρείες και επηρεαστές για να πουλήσει προϊόντα και να κρατήσει τους ανθρώπους υπερβολικά προσηλωμένους στον εαυτό τους. Είναι μια δύναμη απομόνωσης και όχι προσκόλλησης.

Όταν σκεφτούμε λίγο την κουλτούρα στην οποία ζούμε, όπου τα ποσοστά μοναξιάς βρίσκονται σε πρωτοφανή υψηλά επίπεδα, η στέρηση της αφής αποτελεί σοβαρή ανησυχία και η πολωτική εχθρότητα έχει αντικαταστήσει την ενσυναισθητική σύνδεση. Αρχίζει να γίνεται κατανοητό γιατί αναζητούμε καταφύγιο στην αυτο-αγάπη. Για να επιβιώσουμε στον κατακερματισμένο κόσμο μας, δεν μας έχει μείνει άλλη επιλογή από το να στραφούμε προς τα μέσα για στοργή.

Η κουλτούρα των influencers, ως άλλο παράδειγμα, διατηρεί τα όρια μεταξύ της αυτο-αγάπης και της αυτο-εμπλοκής θολά. Ο ναρκισσισμός όχι μόνο εξομαλύνεται, αλλά και ανταμείβεται με likes, follow και εταιρικές χορηγίες. Αυτό, βέβαια, αποβαίνει εις βάρος τόσο των influencers όσο και των followers, καθώς και οι δύο αναφέρουν ότι βιώνουν μείωση της ψυχολογικής ευεξίας.

Όταν η αυτο-αγάπη μπλέκεται με την αυτοαπορρόφηση και τον υλισμό, προκύπτουν σοβαρές συνέπειες για τη συλλογική ψυχική μας υγεία. Μελέτες δείχνουν ότι η υπερβολική εστίαση στον εαυτό μας συνδέεται με άγχος και κατάθλιψη. Προηγούμενες έρευνες έχουν επίσης τεκμηριώσει τον φαύλο βρόχο ανατροφοδότησης της κατανάλωσης και της μοναξιάς: Όταν αγοράζουμε υλικά αγαθά (ακόμη και στο όνομα της αυτο-αγάπης), εκπληκτικά νιώθουμε μοναξιά, οπότε προσπαθούμε να ανακουφίσουμε τον εαυτό μας αγοράζοντας περισσότερα, αλλά αυτό μας κάνει να νιώθουμε χειρότερα. Αυτό έχει αντίκτυπο στην υγεία μας, καθώς η μοναξιά έχει συνδεθεί με αυξημένη φλεγμονή, καρδιακές παθήσεις, ακόμη και με πρόωρο θάνατο.

Η αυτοαγάπη είναι ένα ισχυρό εργαλείο- μπορεί να χρησιμοποιηθεί για καλό ή κακό, για σύνδεση ή αποσύνδεση. Και σε μια εποχή τόσο τεράστιου κοινωνικού κατακερματισμού, πρέπει να καλλιεργήσουμε το είδος που μας ενώνει. Πώς ακριβώς το κάνουμε αυτό;

Βασικό προσωπικό εργαλείο που πρέπει να έχουμε είναι η ενδοσκόπηση. Μπορούμε να ξέρουμε ότι ασκούμε υγιή αυτοαγάπη όταν νιώθουμε συνδεδεμένοι με το σώμα μας και τις κοινότητές μας. Υπάρχουν πολλές εκδοχές για το πώς μπορεί να μοιάζει αυτό. Ίσως επιλέξουμε να δώσουμε προτεραιότητα στην ξεκούραση και την αναπλήρωση ένα βράδυ, ώστε να είμαστε πιο αφοσιωμένοι την επόμενη φορά που θα δούμε τους φίλους μας. Ή ίσως αποφασίσουμε να παραιτηθούμε από τη δουλειά μας με το υψηλό στρες, ώστε να σταματήσουμε να παραμελούμε τις ανάγκες μας και να περνάμε περισσότερο χρόνο με τους ανθρώπους και τα μέρη που μας αρέσουν. Η αληθινή αυτο-αγάπη όχι μόνο ενισχύει την ικανότητά μας για σύνδεση, αλλά μας βοηθά επίσης να γίνουμε μια επικαιροποιημένη εκδοχή του εαυτού μας.

Πηγή: Time