Η συναισθηματική νοημοσύνη είναι μια ικανότητα που πολλοί από εμάς αναγνωρίζουμε ως θεμέλιο της επιτυχίας στις σχέσεις, προσωπικές και επαγγελματικές. Ειδικά στη σύγχρονη κοινωνία, όπου οι σχέσεις και η επικοινωνία είναι περισσότερο ψηφιακές από ποτέ, η συναισθηματική νοημοσύνη αποτελεί το κλειδί για την αποφυγή συγκρούσεων, την ενίσχυση της εμπιστοσύνης και τη διατήρηση υγιών σχέσεων. Πώς μπορούμε να καταλάβουμε αν έχουμε αναπτύξει αυτή την ικανότητα; Η απάντηση μπορεί να κρύβεται σε τέσσερις φράσεις, οι οποίες εκφράζουν την αυτογνωσία, την ενσυναίσθηση, την κοινωνική συνείδηση και το κίνητρο, δηλαδή τα θεμέλια της συναισθηματικής νοημοσύνης. 

«Είχα άδικο» 
Η πρώτη φράση που κάθε συναισθηματικά έξυπνος άνθρωπος λέει όταν χρειάζεται είναι απλή, αλλά ισχυρή: «Είχα άδικο». Η ικανότητα να παραδεχόμαστε το λάθος μας, να κοιτάξουμε στον καθρέφτη και να αναγνωρίσουμε τα δικά μας λάθη είναι το πρώτο βήμα προς την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης. Δεν είναι πάντα εύκολο να παραδεχτούμε ότι κάναμε λάθος ειδικά σε μια σχέση. Η τάση να αποφεύγουμε την ευθύνη και να κατηγορούμε τους άλλους είναι συχνή, όμως αυτή η στάση μπορεί να καταστρέψει την εμπιστοσύνη και να βλάψει τη σχέση. Για παράδειγμα ας υποθέσουμε ότι ο Αντώνης και η Άννα διαφωνούν για το πως να βοηθήσουν τον φίλο τους, τον Νίκο. Όταν ο Αντώνης κάνει κάτι πίσω από την πλάτη του Νίκου και αυτό τον αναστατώνει, ο Αντώνης αναγνωρίζει το λάθος του και απολογείται, τόσο στον Νίκο όσο και στην Άννα. Η αυτογνωσία και η ανάληψη ευθύνης δεν είναι μόνο υγιείς, αλλά ενδυναμώνουν τη σχέση. 

«Είσαι εντάξει;» 
Η δεύτερη φράση αναφέρεται στην κοινωνική συνείδηση και την ικανότητα να κατανοούμε τα συναισθήματα των άλλων γύρω μας. Ο συναισθηματικά έξυπνος άνθρωπος είναι σε θέση να παρατηρεί τις εκφράσεις του προσώπου, τη γλώσσα του σώματος και τα σημάδια που μπορεί να υποδεικνύουν ότι κάποιος χρειάζεται υποστήριξη. Η ερώτηση «Είσαι εντάξει;» είναι ένα απλό, αλλά ισχυρό εργαλείο για να δείξουμε στους άλλους ότι νοιαζόμαστε και ότι παρατηρούμε τις ανάγκες τους. Για παράδειγμα κατά τη διάρκεια μιας συνάντησης, η Κατερίνα παρατηρεί ότι η συνάδελφός της δείχνει να είναι αναστατωμένη και ρωτάει «Είσαι εντάξει;». Αυτό μπορεί να είναι το κλειδί για να αποκαλυφθούν καταστάσεις όπως μια κρίση πανικού ή άλλες συναισθηματικές δυσκολίες που μπορεί να περνάει ο συνάδελφος. Αυτή η ευαισθησία και κοινωνική συνείδηση είναι αναγκαία για την ενδυνάμωση των σχέσεων και την δημιουργία ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος. 

«Έχεις κάθε δικαίωμα να αισθάνεσαι έτσι» 
Η τρίτη φράση αφορά την ενσυναίσθηση, την ικανότητα να κατανοούμε τα συναισθήματα των άλλων ακόμα κι αν δεν συμφωνούμε με αυτά. Όταν ο σύντροφός μας εκφράζει την απογοήτευσή του ή τον θυμό του, η ενσυναίσθηση είναι το κλειδί για να αντιδράσουμε σωστά και να διατηρήσουμε την ισχυρή σύνδεση με τον άλλον. Η απάντηση «Έχεις κάθε δικαίωμα να αισθάνεσαι έτσι» δείχνει ότι κατανοούμε τα συναισθήματα του άλλου και αναγνωρίζουμε την αξία αυτών των συναισθημάτων.  Ας υποθέσουμε ότι ο Γρηγόρης ξεχνάει τη γιορτή των γενεθλίων του Βασίλη και αναγνωρίζει το λάθος του. Αντί να δικαιολογηθεί, λέει «Έχεις κάθε δικαίωμα να είσαι θυμωμένος». Αυτή η απάντηση που επιβεβαιώνει τα συναισθήματα του άλλου, είναι μια πράξη ενσυναίσθησης που ενδυναμώνει τη σχέση και προάγει τη θετική επικοινωνία. 

«Πώς μπορώ να βοηθήσω;» 
Η τέταρτη και τελευταία φράση αφορά το κίνητρο. Ο συναισθηματικά έξυπνος άνθρωπος δεν προσπαθεί να αναλάβει το ρόλο του ήρωα ή να επιβληθεί στους άλλους, αλλά προτιμά να θέτει τους άλλους πρώτα και να βοηθάει με ταπεινότητα. Η φράση «Πώς μπορώ να βοηθήσω;» δείχνει τη διάθεση να προσφέρεις τη βοήθειά σου με τον καλύτερο δυνατό τρόπο για την ομάδα, χωρίς να προτάξεις το εγώ σου. 

Για παράδειγμα ο Κώστας βοηθάει την αδερφή του με τη μετακόμισή της παίρνοντας την πρωτοβουλία να κάνει κάτι χρήσιμο, όπως να βγάλει τον σκύλο έξω και να βοηθήσει με τα παιδιά της. Με αυτή την προσέγγιση ο Κώστας ενσαρκώνει την έννοια του κινητοποιημένου ανθρώπου που ενδιαφέρεται περισσότερο για το κοινό καλό. 

Οι τέσσερις αυτές φράσεις είναι το κλειδί για την ανάπτυξη της συναισθηματικής νοημοσύνης και την ενδυνάμωση των σχέσεών μας. Αν μπορείτε να πείτε τακτικά αυτές τις φράσεις, δείχνετε ότι διαθέτετε τα βασικά χαρακτηριστικά της συναισθηματικής νοημοσύνης: αυτογνωσία, ενσυναίσθηση, κοινωνική συνειδητότητα και κίνητρο. Αυτή οι ποιότητα βοηθά να αναπτύξουμε υγιείς και αρμονικές σχέσεις, είτε αυτές είναι προσωπικές, είτε επαγγελματικές, και προσφέρουν τη δυνατότητα να κατανοούμε και να αντιδρούμε με θετικό τρόπο στις προκλήσεις της καθημερινότητας. 

*Mε στοιχεία από το Psychology Today.

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.