Αν το σκεφτεί κανείς κυριολεκτικά, κάνοντας τη μετάφραση, μιλάμε για «αέρα στο μάξιμουμ». Κι αέρα στο πέρασμά μας. Πρέπει να ήταν 1995, λίγο πάνω, λίγο κάτω, όταν δοκίμασα την Nike αεροσόλα για πρώτη φορά και άλλαξε ο κόσμος (μου). Κάποια χρόνια πριν, το 1987 συγκεκριμένα, ήταν μια σπουδαία χρονιά, συνέβησαν πολλά και διάφορα. Για παράδειγμα, η Aretha Franklin ήταν η πρώτη γυναίκα που έγινε δεκτή στο Rock and Roll Hall of Fame, οι Simpsons έκαναν την πρώτη τους τηλεοπτική εμφάνιση, ο Michael Jackson κυκλοφόρησε το Bad, η Εθνική Ελλάδος κατέκτησε το Πανευρωπαϊκό Πρωτάθλημα στο μπάσκετ, το Θέατρο Τέχνης έχασε τον Κάρολο Κουν και η Nike κυκλοφόρησε το πρώτο αθλητικό παπούτσι Air Max, το Air Max 1.
Kαι εγένετο το μπουμ! Για τη Nike, το Air Max 1 έμεινε στην ιστορία ως ένα καινοτόμο σχέδιο που ανανέωσε τη εταιρεία τη στιγμή που το χρειαζόταν περισσότερο. Παρόλο που η ιστορία του Air Max 1 αποτελεί μέρος της ιστορίας των sneakers, τα 35α γενέθλιά του -γνωστά και ως Air Max Day– πλησιάζουν και καθώς η Nike αφιερώνει έναν ολόκληρο μήνα στον εορτασμό του ας κάνουμε μια αναδρομή στο πώς ξεκίνησε η επανάσταση του Air Max.
Όταν ο αεροναυπηγός Frank Rudy παρουσίασε τη νέα «τεχνολογία αέρα» στον συνιδρυτή της Nike Phil Knight, ο θρυλικός σχεδιαστής αθλητικών παπουτσιών Tinker Hatfield ανέλαβε να δημιουργήσει ένα αθλητικό παπούτσι που θα εφάρμοζε αυτόν τον επαναστατικό σχεδιασμό. «Άρχισα να εργάζομαι πάνω σε ένα επαναστατικό πρότζεκτ αθλητικών παπουτσιών που δεν αποτελούσαν μέρος ενός σχεδιαστικού πλάνου ή μιας κίνησης μάρκετινγκ», εξηγεί, αναφερόμενος σε αυτό που θα γινόταν αργότερα το πρώτο sneaker Air Max. Η δεκαετία του ’80 για τη Nike είχε ξεκινήσει εντυπωσιακά καθώς είχε αποκτήσει μερίδιο αγοράς 50% στην αγορά αθλητικών παπουτσιών των ΗΠΑ και ήταν σε καλό δρόμο για να γίνει η εταιρεία του ενός δισεκατομμυρίου δολαρίων. Ωστόσο, στα μέσα της δεκαετίας, ο ανταγωνισμός άρχισε να τους πλησιάζει. Έντονα χρώματα, τολμηρά μοτίβα και σχέδια κυριαρχούσαν στην αγορά και η Nike χρειαζόταν κάτι πιο εντυπωσιακό. Τα επιτυχημένα μοντέλα Cortez, Waffle Racer και Tailwind της Nike που είχαν αποδειχθεί δημοφιλή στο παρελθόν, δεν αποτύπωναν πια τον πειραματικό και έντονο χαρακτήρα της εποχής.
Ο Hatfield διακρίνοντας τη σημασία της ανανέωσης αλλά και του ρίσκου ενός νέου σχεδιασμού, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι ένα ταξίδι αναψυχής στο Παρίσι θα αποτελούσε τον καταλύτη για την πραγματοποίηση της ιδέας που είχε. Εμπνευσμένος από την εξωτερική όψη του διάσημου μουσείου τέχνης Centre Pompidou στο Παρίσι, αποφάσισε να φτιάξει ένα αθλητικό παπούτσι που θα περιλάμβανε ένα “παράθυρο” στη μεσαία σόλα, όπου όλοι θα μπορούσαν να το δουν. «Δεν ξέρω αν σκεφτόμουν, ότι τώρα θα σχεδιάσω ένα παπούτσι βασισμένο σε αυτό που βλέπω», δήλωσε ο Hatfield στη σειρά ντοκιμαντέρ Respect the Architects. «Απλώς θυμάμαι ότι επηρεάστηκα πάρα πολύ από αυτό και οι αρχιτεκτονικές γνώσεις που είχα μέχρι τότε ανατράπηκαν», και αναφέρεται στο Centre Georges Pompidou, ένα κτίριο που πήρε όλα τα λειτουργικά και δομικά του στοιχεία και τα τοποθέτησε στο εξωτερικό του για να τα βλέπουν όλοι. Αυτό που είδε ο Hatfield στο Georges Pompidou ήταν τον τρόπο που οι σχεδιαστές του κτιρίου, ο Renzo Piano, ο Richard Rogers και ο Gianfranco Franchini, είχαν τοποθετήσει όλες τις εσωτερικές λειτουργίες του κτιρίου στο εξωτερικό του. Ο Hatfield ερωτεύτηκε την ιδέα της αποκάλυψης των μαγικών εσωτερικών λειτουργιών του κτιρίου και αποφάσισε ότι έπρεπε να κάνει το ίδιο. Δεν είναι αρκετό να έχουμε μια φούσκα με αέρα μέσα στο παπούτσι. Πρέπει όλοι να τη δούνε.
Ο ίδιος πίστευε ότι αν δεν είχε δει το Georges Pompidou, ίσως να μην είχε προτείνει ποτέ να φαίνεται το «παράθυρο» με τον αέρα: «Σκέφτηκα ότι ας προσπαθήσουμε να κάνουμε τον θύλακα λίγο πιο φαρδύ, ας βεβαιωθούμε ότι είναι σταθερός και μετά ας αφαιρέσουμε μέρος της ενδιάμεσης σόλας ώστε να μπορούμε πραγματικά να τον δούμε». Η Nike αντίθετα από τον Hatfield προσπαθούσε εκείνη την περίοδο να κάνει τον θύλακα αέρα μικρότερο. Θεωρούσε ότι το μεγαλύτερο μέγεθος αεροθάλαμου και η έκθεσή του εξωτερικά ήταν μεν μια προκλητική ιδέα, αλλά ο φόβος ότι τεχνικά θα ήταν αδύναμος και θα τρυπούσε εύκολα λειτουργούσε αρνητικά στην υλοποίηση του. Στη σειρά ντοκιμαντέρ του Netflix, «Abstract: The Art of Design», ο Hatfield περιγράφει την αντίδραση που αντιμετώπισε στα πρώιμα σχέδια του Air Max: «Συζητήθηκε με πολύ ένταση ότι το είχα παρατραβήξει. Οι άνθρωποι προσπαθούσαν να μας απολύσουν». Ευτυχώς, ο Hatfield είχε την αυτοπεποίθηση να αμφισβητήσει τις ισχυρές αντιρρήσεις, με την υποστήριξη του David Forland, διευθυντή καινοτομίας της Nike στο τμήμα Cushioning. Ωστόσο, ενώ ο ίδιος είχε απόλυτη εμπιστοσύνη στον σχεδιασμό του, δεν ήταν σε θέση προβλέψει την ανταπόκριση της αγοράς στο Air Max 1. Η έμπνευση όμως από το Georges Pompidou δεν τελείωσε με το να έρθει το εσωτερικό προς τα έξω. Τα χρώματα των σωλήνων «μίλησαν» επίσης στον Hatfield. Δεν αρκούσε να εμφανίσει εξωτερικά τον αεροθάλαμο, ήθελε να κάνει το παπούτσι αναγνωρίσιμο από μακριά. Έτσι, προχώρησε στη χρησιμοποίηση δύο χρωμάτων: κόκκινο και μπλε. Εκ πρώτης όψεως, αυτά τα δύο βασικά χρώματα μπορεί να μη φαίνονται ριζοσπαστική επιλογή, αλλά τα δύο αρχικά μοντέλα, Sport Red και Varsity Blue είναι πλέον τόσο αναγνωρίσιμα που είναι απλά γνωστά ως τα Red και Blue Air Max 1, ακόμη και μετά από 35 χρόνια και με μια μεγάλη πορεία ανασχεδιασμών και συνεργασιών. Το πρώτο αθλητικό παπούτσι της Nike που αποκάλυψε την αερόσολα, το Air Max 1, κυκλοφόρησε τελικά στις 26 Μαρτίου 1987. Ήταν μέρος του Air Pack που περιλάμβανε επίσης τα Air Trainer 1, Air Sock, Air Revolution και Air Safari. «Βρισκόμουν σε ένα αεροδρόμιο περίπου την εποχή που κυκλοφόρησε το πρώτο αθλητικό παπούτσι Air Max», εξηγεί ο Forland. «Τηλεφωνούσα σε έναν τεχνικό στο εργαστήριο, όταν κάποιος πέρασε φορώντας ένα ζευγάρι. Τον κοίταξα από τον τηλεφωνικό θάλαμο και του είπα: ‘Κάποιος τα αγόρασε. Βλέπω την Air-Sole να ανεβοκατεβαίνει’! Ήταν ένα πολύ μεγάλο ρίσκο, αλλά άξιζε». Από τότε, το Air Max οδήγησε σε μια σειρά sneakers που συνεχίζει τριάντα πέντε χρόνια μετά να είναι ισχυρότερη παρά ποτέ.. Τα Air Max 90, Air Max 180, Air Max 95, Air Max 97, Air Max Plus, Air Max 360 και Air Max 2015, μεταξύ άλλων, είναι αυτά που ακολούθησαν με επιτυχία το πρωτότυπο.
Το Nike Air Max άλλαξε το παιχνίδι για τα αθλητικά παπούτσια, καθώς έγινε το πρότυπο για την αντικραδασμική προστασία και ξεπέρασε την έννοια του sneaker όπως την γνωρίζαμε, ανατρέποντας κάθε κανόνα κατασκευής και σχεδιασμού. Η αξιοποίηση της τεχνολογίας Nike Air έκανε το παπούτσι ελαφρύτερο, επιτρέποντας σε όσους το φορούσαν να καταναλώνουν λιγότερη ενέργεια. Αυτή η ορατή φούσκα με αέρα ήταν μια τεράστια στιγμή για τη Nike και απολύτως πιστή στο dna της. Ήταν μια τολμηρή κίνηση που καμία άλλη μάρκα δεν ήταν πρόθυμη να δοκιμάσει, και απέδωσε καρπούς, κάνοντας το αδύνατο πάντα δυνατό. Για την 35η επέτειο του Air Max, η Swoosh ετοίμασε τρία διαφορετικά μοντέλα για την περίσταση: Το Air Max 1 “Blueprint”, Air Max 1 “La Ville-Lumière” και το Nike Air Max 1 Wabi-Sabi.
Το Air Max 1 “Blueprint” είναι μια αναφορά στα αρχικά σχέδια του Air Max από τον Tinker Hatfield. Η επανέκδοση το 2022 θα κυκλοφορήσει μόνο στις ΗΠΑ και βασίζεται στις χαρακτηριστικές τονικές μπλε αποχρώσεις, σε συνδυασμό με αποχρώσεις του λευκού και μια σειρά από γραμμές σχεδίασης που παραπέμπουν στoν αρχικό σχεδιασμό του Hatfield για το Air Max 1.
Η ευρωπαϊκή έκδοση είναι το Air Max 1 “La Ville-Lumière” με την Nike να αποτίει φόρο τιμής στο Παρίσι. Για την κατασκευή των sneakers, «Πόλη του Φωτός», χρησιμοποιούνται ιριδίζοντα υλικά με το φως να αντανακλά πάνω στις λευκές, γκρι και γαλάζιες αποχρώσεις. Ένα μπρελόκ με την ημερομηνία “3.26”,η Air Max Day, ολοκληρώνει την συσκευασία.
“Wabi-Sabi” είναι ένας όρος που εφαρμόζεται στην παραδοσιακή ιαπωνική αισθητική, σύμφωνα με την οποία, πρέπει να αποδεχόμαστε την ύπαρξη της φθοράς και της ατέλειας. Το Nike Air Max 1 Wabi-Sabi, αποτίει φόρο τιμής στην έννοια αυτή και θα κυκλοφορήσει μόνο στην Λατινική Αμερική. Έντονες ραφές, σε αταίριαστα πάνελ, διαφορετικές ετικέτες στη γλώσσα, ένα εφέ ρωγμών στην ενδιάμεση σόλα και ένα χαμογελαστό πρόσωπο που βρίσκεται στη φτέρνα κάθε παπουτσιού, κάνει ιδιαίτερα ελκυστικές τις «ατέλειές» του.
Τα τρία sneakers θα κυκλοφορήσουν στις 26 Μαρτίου μέσω της εφαρμογής SNKRS και φυσικά στα καταστήματα της Nike αλλά και επιλεγμένων καταστημάτων. Το σίγουρο είναι ότι το Air Max 1 “Wabi-Sabi” θα εμπνεύσει πολλούς sneakerheads να το αποκτήσουν, με στόχο την μεταπώληση.
