Από την αρχή της ανθρώπινης ζωής έως σήμερα, ο άνθρωπος αναζητά την απάντηση στο ίδιο επίμονο ερώτημα: τι σημαίνει να αγαπάς και να αγαπιέσαι πραγματικά; Ο φιλόσοφοι της αρχαιότητας αφιέρωναν ώρες σε αυτές τις συζητήσεις στα συμπόσιά τους, ενώ οι ποιητές μιλούσαν για τον έρωτα ως δύναμη δημιουργίας και καταστροφής, σαν φλόγα που μπορεί να φωτίσει ή να κατακάψει. Κι όμως, πέρα από την φιλοσοφία και την ποίηση, η καθημερινή εμπειρία μας υπενθυμίζει ότι καμία σχέση δεν ανθίζει αν δεν υπάρχει σαφήνεια: αν δεν ξέρουμε τι ζητάμε, αν δεν γνωρίζουμε τα όριά μας, αν δεν έχουμε το θάρρος να σταθούμε με ειλικρίνεια απέναντι στον εαυτό μας και στον άλλον.

Η εποχή μας κάνει αυτή τη διερεύνηση ακόμη πιο δύσκολη. Ζούμε σε έναν κόσμο γεμάτο από φωνές που μας υπαγορεύουν ποιοι πρέπει να είμαστε, τι πρέπει να επιθυμούμε, ποιον να διαλέξουμε. Μας διδάσκουν να κυνηγάμε εικόνες, τον «τέλειο σύντροφο», τη «σωστή σχέση», και έτσι συχνά παραμελούμε την ουσία: να ακούσουμε τον εαυτό μας. Το αποτέλεσμα είναι σχέσεις που φαίνονται σαν να έχουν βγει από διαφήμιση οδοντόκρεμας στην επιφάνεια, αλλά μέσα τους αφήνουν κενό και μοναξιά.

Η αλήθεια είναι πως η σαφήνεια δεν είναι πολυτέλεια, είναι θεμέλιο. Μόνο όταν ξέρουμε τι πραγματικά χρειαζόμαστε μπορούμε να δημιουργήσουμε σχέσεις που μας τρέφουν αντί να μας εξαντλούν. Τρεις πυλώνες μπορούν να στηρίξουν την προσπάθεια να δούμε καθαρά τι χρειαζόμαστε.

Διάκριση ανάμεσα σε ανάγκες και επιθυμίες

Δεν υπάρχει «ιδανικός» άνθρωπος χωρίς αδυναμίες. Όμως, αυτό που μας κρατά ή μας απομακρύνει από μια σχέση δεν είναι οι ατέλειες, αλλά το κατά πόσο συαντιούνται οι βασικές μας ανάγκες.

Η συναισθηματική ασφάλεια, αμοιβαίος σεβασμός, κοινές αξίες και η ειλικρινής επικοινωνία είναι αδιάψευστα θεμέλια που χρειάζεται μια σχέση για να σταθεί. Αν λείπουν, τίποτα δεν μπορεί να λειτουργήσει σωστά. Οι επιθυμίες, αντίθετα, είναι οι μικρές πινελιές που ομορφαίνουν τον καμβά της σχέσης, όπως τα κοινά ενδιαφέροντα, οι συγγενείς καλλιτεχνικές προτιμήσεις και η αρμονία στην καθημερινότητα.

Η σαφήνεια έγκειται στο να ξεχωρίζουμε το ένα από το άλλο. Για παράδειγμα, κάποιος μπορεί να χρειάζεται απαραίτητα έναν σύντροφο με συναισθηματική ωριμότητα, αλλιώς θα αισθάνεται μονίμως παρεξηγημένος. Από την άλλη, θα ήθελε ίσως να μοιράζεται και την ίδια αγάπη για τα ταξίδια, αλλά αυτό δεν είναι θεμέλιο, είναι απλώς ευχάριστη σύμπτωση.

Όταν καταφέρνουμε να ξεχωρίζουμε τις ανάγκες από τις επιθυμίες, στεκόμαστε πιο δίκαια απέναντι στον άλλον. Δεν τον βαραίνουμε με το άγχος να εκπληρώνει κάθε φαντασιακή μας απαίτηση, αλλά του δίνουμε τη δυνατότητα να φανερωθεί όπως πραγματικά είναι. Έτσι δημιουργείται χώρος για αλήθεια, για ρεαλιστικές προσδοκίες και για μια σχέση που μπορεί να σταθεί με ειλικρίνεια.

Ειλικρίνεια γύρω από στόχους ζωής

Οι σχέσεις δεν είναι αποκομμένες από τη ροή της ζωής, είναι μέρος της. Και επειδή η ζωή έχει κατευθύνσεις, επιλογές και ρυθμούς, είναι αναπόφευκτο οι διαφορές να επηρεάζουν τη συμβατότητα.

Αν ένας άνθρωπος επιθυμεί να ταξιδεύει μόνος για χρόνια, ενώ ο άλλος θέλει να δημιουργήσει οικογένεια άμεσα, η διαφορά δεν είναι μικρή λεπτομέρεια αλλά χάσμα. Και όμως, πολλοί από εμάς αποφεύγουμε να μιλήσουμε για τέτοια θέματα, φοβούμενοι ότι θα τρομάξουμε τον άλλον ή θα φανούμε πιεστικοί. Το αποτέλεσμα είναι να ξοδεύουμε πολύτιμο χρόνο σε σχέσεις που δεν έχουν κοινή πορεία.

Η ειλικρίνεια δεν σημαίνει να φέρνουμε βαρύγδουπες συζητήσεις από το πρώτο ραντεβού. Σημαίνει όμως ότι, όταν νιώσουμε πως μια σχέση αρχίζει να παίρνει διαστάσεις, έχουμε το θάρρος να μοιραστούμε τα όνειρα και τα όριά μας. Με σεβασμό, χωρίς να απαιτούμε, αλλά με σαφήνεια: «Αυτός είναι ο δρόμος μου, ποιος είναι ο δικός σου;».

Η δύναμη της ριζικής αποδοχής

Ο δυσκολότερος αλλά και πιο λυτρωτικός δρόμος προς τη σαφήνεια είναι η αποδοχή του εαυτού μας και του άλλου. Πόσες φορές δεν έχουμε σιωπήσει τις ανάγκες μας για να μη χάσουμε κάποιον; Πόσες φορές δεν έχουμε πειστεί ότι «θα αλλάξει», ότι «με τον καιρό θα γίνει όπως τον φανταζόμαστε»; Κάθε τέτοια υποχώρηση όμως μας απομακρύνει από την αλήθεια. Αντί να αγαπάμε τον άλλον για αυτό που είναι, αγαπάμε μια φαντασίωση, ένα μέλλον που μπορεί να μη συμβεί ποτέ.

Η ριζική αποδοχή σημαίνει να βλέπουμε καθαρά: «Αυτός είναι ο άνθρωπος απέναντί μου. Μπορώ να τον αγαπήσω έτσι όπως είναι, χωρίς να τον αλλάξω;». Αν η απάντηση είναι ναι, τότε χτίζεται κάτι γνήσιο. Αν η απάντηση είναι όχι, τότε η ειλικρίνεια μας προστατεύει και μας ανοίγει δρόμο για κάτι πιο αληθινό.

Παράλληλα, η αποδοχή αφορά και τον εαυτό μας. Να παραδεχόμαστε τις ανάγκες μας χωρίς ντροπή, να μην τις μικραίνουμε ούτε να τις ακυρώνουμε. Μόνο τότε μπορούμε να σταθούμε απέναντι στον άλλον με καθαρότητα και ισορροπία.

Συμπεράσματα για το τέλος

Η σαφήνεια στις σχέσεις δεν είναι ψυχρή ανάλυση, είναι πράξη αγάπης. Είναι η απόφαση να βαδίζουμε με αλήθεια, να μην κρυβόμαστε πίσω από φόβους και φαντασιώσεις. Όταν ξεχωρίζουμε τις ανάγκες από τις επιθυμίες, όταν μιλάμε ανοιχτά για τα όνειρα και τα όριά μας, όταν αποδεχόμαστε τόσο τον εαυτό μας όσο και τον άλλον, τότε η σχέση παύει να είναι πεδίο μάχης και γίνεται  ουσιαστικός τόπος σύνδεσης.

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.