Μετά την ανατροπή της απόφασης Ρόου εναντίον Γουέιντ από το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, μια πτυχή της συζήτησης για τις αμβλώσεις παρέμεινε η ίδια: ο τρομακτικός εντυπωσιασμός.

Η αντιπρόσωπος Marjorie Taylor Greene του Δημοκρατικού Κόμματος (GOP) εκθείασε το δικαστήριο για την απαγόρευση της «μαζικής γενοκτονίας», αν και οι ακτιβιστές κατά των αμβλώσεων προειδοποιούν για μια «παράνομη επιχείρηση αμβλώσεων» που οργανώνει η Planned Parenthood.

Από τη μία πλευρά υπάρχουν αναφορές σε νεκρά μωρά. Από την άλλη, νεκρές μητέρες, δυστοπικές εικόνες κρατικής καταπίεσης που ρυθμίζει τα ανθρώπινα σώματα και η τρομακτική απώλεια σωματικής αυτοδιάθεσης των γυναικών.

Στην λογοτεχνία των αμβλώσεων, εντοπίζουμε αυτή τη ρητορική στον 19ο αιώνα, όταν τα δημοφιλή μέσα ενημέρωσης περιέγραφαν τις γυναίκες ιατρούς ως κακόβουλες, ανεκπαίδευτες που διέπρατταν παιδοκτονίες. Ήταν ένας εύκολος τρόπος για τους εκδότες των μυθιστορημάτων και των σκανδαλοθηρικών εφημερίδων να βγάλουν γρήγορα κι εύκολα χρήματα. Ωστόσο, φαίνεται ότι οι αιτίες που συνδέουν την άμβλωση με το φόνο και το κακό δεν έχει αλλάξει και πολύ από τότε.

Οι γυναίκες στις ΗΠΑ ήταν αποκλεισμένες από τις ιατρικές σχολές και την επαγγελματική άσκηση της ιατρικής μέχρι τα τέλη του 19ου αιώνα, παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες ασκούσαν την οικογενειακή ιατρική και τη γυναικολογία ως θεραπεύτριες και μαίες επί αιώνες. Πολλές γυναίκες συνέχισαν να ασκούν το επάγγελμα χωρίς επίσημη εκπαίδευση κατά τον 19ο αιώνα, δίνοντας στον εαυτό τους τον τίτλο της «γυναίκας ιατρού». Οι πιο διαβόητες από αυτές διαφήμιζαν φάρμακα και διαδικασίες αποβολής στις εφημερίδες.

Κυρίως λόγω του ότι οι γυναίκες αυτές έβαζαν διαφημίσεις σε φτηνές εφημερίδες, οι γυναίκες ιατροί συνδέθηκαν με την ιδέα του κομπογιαννίτη ιατρού. Όπως αναφέρει η αρχειοφύλακας Martha R. Clevenger, τον 19ο αιώνα, «ο όρος “γυναίκα ιατρός” ήταν ένα υποτιμητικό επίθετο που χρησιμοποιούνταν για να περιγράψει τις ανειδίκευτες γυναίκες που εκτελούσαν αμβλώσεις». Η ιστορικός Regina Morantz-Sanchez σημειώνει επίσης ότι μακράν η πιο συνηθισμένος χαρακτηρισμός που διατυπώθηκε εναντίον των γυναικών ιατρών ήταν ότι έκαναν παράνομες αμβλώσεις με σκοπό το κέρδος.

Γυναίκα ξεπροβάλλει πάνω από έναν φτερωτό δαίμονα που τρώει ένα μωρό.
Σχέδιο της ιατρού Ann Lohman -γνωστή και ως Madame Restell- σε μια έκδοση του 1847 της εφημερίδας National Police Gazette (πηγή: Wikimedia Commons)

Οι διαβόητες γυναίκες του 19ου αιώνα που έκαναν αμβλώσεις χωρίς επίσημη εκπαίδευση όπως η Madame Restell, έγιναν πρωτοσέλιδα λόγω των αβάσιμων κατηγοριών για παιδοκτονία, πώληση μωρών και δολοφονίες γυναικών.

Αυτοί οι τίτλοι έγιναν στη συνέχεια τροφή για πλοκή σε δημοφιλή μυθιστορήματα, συνδέοντας περαιτέρω την εικόνα μιας ιατρού που έκανε αμβλώσεις με μια μελοδραματικά σχεδιασμένη εικόνα μιας «φρικτής γυναίκας».

Επειδή ο Τύπος την παρουσίασε τόσο θεαματικά, η Restell έγινε η φιγούρα στην οποία βασίστηκαν οι φανταστικές περιγραφές των γυναικών που έκαναν αμβλώσεις.

Για παράδειγμα, στο μυθιστόρημα του 1854 «New York: Its Upper Ten and Lower Million», ο δημοφιλής μυθιστοριογράφος του 19ου αιώνα και κοινωνικός μεταρρυθμιστής George Lippard δημιουργεί έναν χαρακτήρα μιας γυναίκας που κάνει αμβλώσεις με το όνομα Madame Resimer, η οποία οργανώνει μια συνωμοσία για τη δολοφονία μιας αθώας γυναίκας.

Άλλοι χαρακτήρες γυναικών ιατρών που εκτελούσαν αμβλώσεις κατά τον 19ο αιώνα πολλαπλασιάστηκαν, οι οποίες χαρακτηρίστηκαν ποικιλοτρόπως ως «δολοφόνοι», «στρίγγλες», «γυναίκες-διάβολοι» και «το όργανο του πιο άθλιου εγκλήματος που είναι γνωστό στα χρονικά της κόλασης».

Η άμβλωση ως παιδοκτονία

Ίσως η πιο ύπουλη σύνδεση που έκαναν αυτά τα μυθιστορήματα και τα δημοσιεύματα του Τύπου ήταν αυτή μεταξύ της άμβλωσης και της παιδοκτονίας.

Το μυθιστόρημα του Άντριου Τζάκσον Ντέιβις «Tale of a Physician» (Ιστορία ενός ιατρού) του 1869, για παράδειγμα, αφηγείται την ιστορία μιας σατανικής γυναίκας ιατρού που εκτελούσε αμβλώσεις με το όνομα Madame La Stelle, η οποία δίνει «όλη της την προσοχή στην μαιευτική και στις παιδοκτονίες».

Σε ένα μυθιστόρημα στα μέσα του 19ου αιώνα από ανώνυμο συγγραφέα, η ειρωνικά ονομαζόμενη «Μητέρα Χίγκινς» είναι μια ανειδίκευτη ιατρός που κάνει αμβλώσεις που προσλαμβάνεται από πλούσιους άνδρες με ερωμένες που εγκυμονούν, ώστε να τους κάνουν αμβλώσεις. Διαπράττει επίσης παιδοκτονίες μετά τη γέννηση των παιδιών και βοηθά τον πρωταγωνιστή να απαγάγει, να βιάσει και να σκοτώσει ενήλικες γυναίκες.

Χαρακτική της γυναίκας που πετιέται από την άμαξα με το κείμενο «The Abortionist and Seducer Thrusting their Dying Victim into the Street, at Lausingburg, N.Y.»
Στη λογοτεχνία του 19ου αιώνα, οι γυναίκες που έκαναν αμβλώσεις δεν εκτελούσαν απλώς ιατρικές διαδικασίες – ήταν επίσης συνένοχοι σε φόνο. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου

Αφηγήσεις όπως αυτές εξέθεσαν τους αναγνώστες στην ιδέα ότι, αν η αναπαραγωγική νομοθεσία παραμείνει αρρύθμιστη, οι άπληστες γυναίκες που εκτελούσαν αμβλώσεις, θα έφταναν στο σημείο να δολοφονούν ανάλγητα ακόμη και νεογέννητα.

Σήμερα, η απληστία εξακολουθεί να αποδίδεται συνήθως σε παρόχους αμβλώσεων όπως η Planned Parenthood. Θα δείτε ακτιβιστές κατά των αμβλώσεων, όπως η Stephanie Curry της Family Policy Alliance, να ισχυρίζονται ότι η Planned Parenthood έχει μακρά ιστορία κακόβουλης «εξόντωσης» των μαύρων μωρών στην Αμερική με σκοπό το κέρδος.

Η χαμένη αθωότητα

Ενώ αυτές οι θεαματικές ιστορίες απεικονίζουν τις γυναίκες που εκτελούσαν αμβλώσεις ως μελαψές και άσχημες, που βλάπτουν τα αγγλοαμερικανικά γυναικεία ιδεώδη του 19ου αιώνα, οι έγκυες γυναίκες είχαν συνήθως εξαπατηθεί σε σχέσεις από σεξομανείς άνδρες, οι οποίοι στη συνέχεια τις ανάγκαζαν να πράξουν αμβλώσεις. Μερικές φορές οι γυναίκες αυτές πεθαίνουν μετά τη διαδικασία της άμβλωσης – όπως ακριβώς συμβαίνει σε ένα μυθιστόρημα που έγραψε ένας από τους πιο δημοφιλείς συγγραφείς του 19ου αιώνα, ο Ned Buntline.

Ο Buntline έγραψε την αληθινή ιστορία της Mary Rogers, μιας γνωστής καλλονής και «αξιοσέβαστης» κοπέλας από το Κονέκτικατ που βρέθηκε νεκρή κοντά στον ποταμό Hudson το 1841. Φημολογείται ότι ήταν θύμα μιας αποτυχημένης άμβλωσης από κάποια ιατρό αγνώστων στοιχείων, την οποίο ο Buntline αποκαλεί «γυναίκα-διάβολο».

Αμερικανικός τρόμος

Η λογοτεχνία έχει μια μακρά ιστορία στο να μετατρέπει ισχυρές γυναίκες σε τέρατα. Οι μάγισσες, οι σειρήνες, και οι σκύλες, όλες απεικονίζουν τη γυναικεία δύναμη ως κρυφή ή υπερφυσικά δοσμένη.

Μέχρι τη στιγμή που οι αμβλώσεις έγιναν παράνομες σε όλες τις πολιτείες στα τέλη του 19ου αιώνα, στις Ηνωμένες Πολιτείες επικρατούσαν οι φήμες ότι οι γυναίκες, συμπεριλαμβανομένων των μη λευκών γυναικών, θα αποκτούσαν δύναμη και έλεγχο μέσω της πρόσβασης στην ψήφο και στις θέσεις εργασίας.

Οι γυναίκες ιατροί ενσάρκωναν όλους αυτούς τους φόβους.

Και έτσι οι συζητήσεις σχετικά με τη νομοθεσία περί αμβλώσεων στην Αμερική δεν περιορίστηκαν ποτέ σε διαμάχες σχετικά με τις ιατρικές διαδικασίες ή σε ζητήματα ομοσπονδιακών έναντι πολιτειακών δικαιωμάτων. Αντίθετα, για πάνω από δύο αιώνες, οι αφηγήσεις για τις αμβλώσεις έχουν συνδεθεί με τις αμερικανικές ανησυχίες σχετικά με το φύλο, την τάξη, τη φυλή και τη θρησκεία.

Είτε πρόκειται για τη ζωγραφιά της Madame Restell με τον διάβολο που τρώει ένα μωρό, είτε για τις αβάσιμες κατηγορίες ότι η Planned Parenthood υποθάλπει τη σεξουαλική εμπορία νεαρών κοριτσιών, τα μέσα ενημέρωσης και οι ακτιβιστές κατά των αμβλώσεων έχουν συνδέσει εδώ και καιρό την άμβλωση με φρικτές εικόνες.

Ο εντυπωσιασμός, όπως φαίνεται, είναι βαθιά ριζωμένος σε κάθε συζήτηση που αφορά τις αμβλώσεις, επειδή το συγκεκριμένο θέμα πιθανόν να αντανακλά τις βαθύτερες φοβίες της χώρας.