Κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών του σπουδών o κάθε φοιτητής προσπαθεί να χτίσει ένα ένα σχέδιο για τη μετέπειτα καριέρα του. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αφορά έναν φοιτητή που αρχικά ήθελε να γίνει διαχειριστής βάσεων δεδομένων. Στη συνέχεια στόχευε να εισέλθει στον χώρο της χρηματοοικονομικής τεχνολογίας ως επιχειρηματικός αναλυτής. Όμως στο τελευταίος έτος των σπουδών του, καθώς η τεχνολογική βιομηχανία απέλυε σχεδόν μισό εκατομμύριο εργαζομένους, δυσκολεύτηκε να εξασφαλίσει την πρακτική του άσκηση. Έτσι, έστρεψε την προσοχή του σε μια νέα καριέρα: προς τις δημόσιες υπηρεσίες. 

Σύμφωνα με την πλατφόρμα εύρεσης εργασίας Handshake, οι αιτήσεις τελειόφοιτων για θέσεις εισαγωγικού επιπέδου στον τεχνολογικό τομέα μειώθηκαν κατά 19% σε σχέση με το 2022, ενώ οι αιτήσεις για θέσεις στις δημόσιες υπηρεσίες σχεδόν διπλασιάστηκαν. Ακόμη και οι νεότεροι μαθητές αντιλήφθηκαν την αλλαγή. Σε έρευνες οι μαθητές λυκείου ανέφεραν παλιότερα εταιρείες όπως η Google και η Apple ως τους πιο επιθυμητούς εργοδότες. Όμως πέρυσι η κατάταξη παρουσίασε μια εντυπωσιακή ανατροπή: τόσο το FBI όσο και η NASA βρέθηκαν πάνω από οποιαδήποτε από τις μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες. Η Σίλικον Βάλεϊ ήταν εκτός και η Ουάσινγκτον εντός. 

Ο φοιτητής που άλλαξε τρόπο προσέγγισης και επιλογή στο τελεταίο έτος κατάφερε να εξασφαλίσει μια αμειβόμενη πρακτική άσκηση ενός έτους στον Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) με μία μόνο αίτηση. Οι αξιολογήσεις του ήταν θετικές και σχεδίαζε να παραμείνει στην υπηρεσία μετά την αποφοίτησή του τον Μάιο. «Ακούς τόσες ιστορίες τρόμου για ανθρώπους στον τεχνολογικό τομέα που απολύονται ξαφνικά, χωρίς προειδοποίηση. Οι θέσεις στις δημόσιες υπηρεσίες είναι ασφαλείς. Αυτό που με τράβηξε σε αυτές ήταν η σταθερότητα». Μοιάζουν πολύ ευρωπαϊκά ή ακόμα και βαλκανικά όλα αυτά, αλλά είναι μία νέα πραγματικότητα. 

Ενώ υπήρχε αυτή η αίσθηση ο φοιτητής έχασε ξαφνικά την πρακτική του άσκηση λόγω του χάους που έχει προκαλέσει ο Έλον Μασκ στο DOGE. Με το μεγαλύτερο μέρος των ομοσπονδιακών προσλήψεων να έχει μπει σε παύση ή αναστολή, αγωνίζεται να βρει οποιαδήποτε δουλειά. «Είναι τεράστια πηγή άγχους. Οι περισσότερες ιδιωτικές εταιρείες έχουν ήδη προσλάβει τους αποφοίτους τους». 

Φέτος θα αποφοιτήσουν περίπου 2 εκατομμύρια φοιτητές και θα έρθουν αντιμέτωποι με μια εξαιρετικά ασταθή αγορά εργασίας. Τα πράγματα ήταν ήδη δύσκολα λόγω της μεγάλης πτώσης στις προσλήψεις σε κλάδους όπως η τεχνολογία, η χρηματοοικονομική και η συμβουλευτική. Όμως τώρα καθώς ο Μασκ κόβει κονδύλια από την κυβέρνηση με δραστικούς ρυθμούς, πολλοί τελειόφοιτοι βρίσκονται σε κατάσταση πανικού. Κάποιοι είδαν τις προσφορές εργασίας τους από ομοσπονδιακές υπηρεσίες να ανακαλούνται· άλλοι δεν έχουν λάβει καμία ενημέρωση για αιτήσεις που έκαναν πριν από μήνες. 

Και δεν πλήττονται μόνο οι θέσεις δημοσίου, αλλά και οι θέσεις σε επιχειρήσεις, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς και πανεπιστήμια που βασίζονται σε ομοσπονδιακή χρηματοδότηση και συμβάσεις. Ακόμη και η μεταπτυχιακή εκπαίδευση, η παραδοσιακή εναλλακτική επιλογή σε περιόδους οικονομικής αβεβαιότητας μπορεί να μην είναι εφικτή, αν το Υπουργείο Παιδείας δεν μπορέσει να χορηγήσει εγκαίρως οικονομική βοήθεια. Καθώς το κράτος συρρικνώνεται στο όνομα της «αποδοτικότητας», η επαγγελματική πορεία πολλών νέων της Γενιάς Ζ κινδυνεύει να επηρεαστεί για χρόνια. 

«Ο αντίκτυπος είναι ευρείας κλίμακας» λέει η Σάσκια Κάμπελ, εκτελεστική διευθύντρια των πανεπιστημιακών υπηρεσιών σταδιοδρομίας στο Πανεπιστήμιο George Mason. «Υπάρχει αυτή η αίσθηση θλίψης, της απώλειας ευκαιριών. Αυτή είναι η πρώτη χρονιά που ανησυχώ πραγματικά». 

Οι προοπτικές πιθανότατα θα γίνουν ακόμη πιο ζοφερές τους επόμενους μήνες, καθώς οι εμπορικοί πόλεμοι του προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ωθούν τις εταιρείες να καθυστερήσουν τις προσλήψεις. «Πριν από δύο χρόνια, η αβεβαιότητα και ο φόβος επικεντρώνονταν κυρίως στη Μεγάλη Τεχνολογία (Big Tech)» λέει η Μπριάνα Ράνταλ, εκτελεστική διευθύντρια του κέντρου καριέρας και πρακτικής άσκησης στο Πανεπιστήμιο της Ουάσινγκτον. «Τώρα, η αβεβαιότητα επεκτείνεται σε πολλούς τομείς». 

Μία νεαρή φοιτήτρια δημόσιας πολιτικής που αποφοιτά φέτος από το Πανεπιστήμιο της Νότιας Καλιφόρνια, ήλπιζε να βρει δουλειά στον δημόσιο τομέα. Όμως δεδομένου του χάους στην Ουάσινγκτον έχει στραφεί προς τον ιδιωτικό τομέα. «Έχω λογαριασμούς να πληρώσω. Δεν μπορώ να πάρω το ρίσκο να είμαι σε μια δουλειά που δεν μου εγγυάται τη σταθερότητα που χρειάζομαι για να ζήσω τη ζωή μου». 

Είναι εντυπωσιακός ο ρεαλισμός αυτών των φοιτητών, αλλά ταυτόχρονα προκαλεί θλίψη το πόσο “ώριμοι” ακούγονται. Οι αναταράξεις και η αβεβαιότητα έχουν διδάξει στους σημερινούς αποφοίτους να προετοιμάζονται για το χειρότερο. Τον τελευταίο χρόνο αρκετοί σκοπίμως παραμελούν τις σπουδές τους για να επικεντρωθούν αποκλειστικά στην αναζήτηση εργασίας, στέλνοντας έως και 15 αιτήσεις την ημέρα. Σε δύσκολες οικονομικές περιόδους, περιμένουμε να ακούσουμε ιστορίες για ανθρώπους που χάνουν τη δουλειά τους. Όμως τα μεγαλύτερα θύματα συχνά είναι οι νέοι που δεν έχουν καν μια δουλειά να χάσουν. Οι παύσεις προσλήψεων τους πλήττουν περισσότερο από όλους, καθιστώντας αδύνατο ακόμη και το να βάλουν ένα πόδι στην αγορά εργασίας.  

 Πέντε χρόνια μετά τη Μεγάλη Ύφεση, η γενιά των millennials κέρδιζε κατά μέσο όρο 11% λιγότερο από ό,τι οι Gen Xers στην ίδια ηλικία και η καθαρή μας αξία υπολειπόταν κατά 40%, αναγκάζοντάς μας να καθυστερήσουμε πολλά από τα μεγαλύτερα ορόσημα της ζωής: την αγορά κατοικίας, τη δημιουργία οικογένειας, την αποταμίευση για τη σύνταξη. 

Οι επιπτώσεις προχωρούν πέρα από τα οικονομικά. Οι φοιτητές που αποφοίτησαν μέσα στην ύφεση του 1982, για παράδειγμα, κατέληξαν να έχουν λιγότερα παιδιά και περισσότερα διαζύγια από εκείνους που μπήκαν σε μια πιο ευνοϊκή αγορά εργασίας. Ακόμα πιο σοκαριστικό είναι ότι είχαν περισσότερες πιθανότητες να πεθάνουν νωρίς. Όποιες βελτιώσεις στην αποδοτικότητα κι αν ελπίζει να επιτύχει ο Τραμπ μέσω του DOGE, η πιο μακροχρόνια κληρονομιά του μπορεί τελικά να είναι η ζημιά που θα προκαλέσει στις καριέρες — και ίσως ακόμη και στη διάρκεια ζωής — των νεότερων πολιτών του. 

*Με στοιχεία από το Βusiness Ιnsider.

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.