Αν έχετε σκύλο, πιθανόν να έχετε βιώσει μια τέτοια εμπειρία. Βγαίνετε από το σπίτι, συνειδητοποιείτε ότι ξεχάσατε το κινητό σας, επιστρέφετε για να το πάρετε και ο σκύλος σας σας υποδέχεται σαν να λείπατε δέκα χρόνια.
Τα σκυλιά φαίνεται να μην έχουν αίσθηση του χρόνου. Ωστόσο, περιμένει με αγάπη δίπλα στην πόρτα ακριβώς όταν, για παράδειγμα, είναι ώρα να γυρίσουν τα παιδιά από το σχολείο ή εσείς από την δουλειά. Τι συμβαίνει; Μπορούν τα σκυλιά να καταλάβουν την ώρα ή όχι; Τι σημαίνει ο χρόνος για έναν σκύλο;
Αυτές είναι δύσκολες ερωτήσεις που δεν έχουν απαντήσεις και οι ελάχιστες έρευνες που έχουν γίνει δεν είναι, ειλικρινά, καθόλου χρήσιμες. Όσον αφορά όμως το δεύτερο παραπάνω παράδειγμα, μάλλον υπάρχει μια αρκετά απλή απάντηση.
Χρόνος που περνάει ή δεν περνάει
«Υπάρχουν πολλά στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα σκυλιά γνωρίζουν πότε κάποιος πρέπει να γυρίσει σπίτι», λέει ο Greg Bryant, γνωστικός επιστήμονας στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας στο Λος Άντζελες. «Αλλά πολλές από αυτές τις ιστορίες δεν περιλαμβάνουν λεπτομέρειες που είναι πιθανώς σημαντικές».
Τα σκυλιά έχουν καλύτερη ακοή από τους ανθρώπους – ίσως μπορούν να ακούσουν το αυτοκίνητο να έρχεται και να το ξεχωρίσουν από τα άλλα αυτοκίνητα πολύ πριν αυτό μπει στο δρόμο. Ή μπορεί να υπάρχουν πιο λεπτές ενδείξεις, λέει ο Bryant, πράγματα που δεν θα σκεφτόμασταν καν: η ένταση του φυσικού φωτός εκείνη την ώρα της ημέρας, ή ένας πολύ ελαφρύς ήχος που κάνει το ρολόι, ή ίσως κάτι που κάνει πάντα εκείνη την ώρα ο γείτονας στο πάνω διαμέρισμα.
Πιο ενδιαφέρον, ίσως, είναι το πώς οι σκύλοι αντιλαμβάνονται το πέρασμα του χρόνου. Υπάρχουν ενδείξεις, λέει ο Bryant, ότι οι σκύλοι αντιλαμβάνονται τον χρόνο ως «πιο αργό» απ’ ό,τι οι άνθρωποι. Αυτό βασίζεται σε έρευνες σε διάφορες ράτσες, που δείχνουν διαφορές με βάση τον μεταβολισμό και τη διάρκεια ζωής, καθώς και άλλους παράγοντες. Έτσι, ο λόγος για τον οποίο ο σκύλος σας τρελαίνεται όταν λείπετε 15 λεπτά μπορεί να είναι ότι αυτά τα 15 λεπτά του χρόνου του ρολογιού σας φάνηκαν πολύ μεγαλύτερα στον Ζαμπόν από ό,τι σε εσάς.
Εξάλλου, όλοι γνωρίζουμε πόσο δύσκολη μπορεί να είναι η αντίληψη του χρόνου, ακόμη και για ένα είδος (το ανθρώπινο) που περιβάλλεται από ρολόγια και ημερολόγια. Η πανδημία, για παράδειγμα, μπέρδεψε πραγματικά την αίσθηση του χρόνου, οδηγώντας στην επινόηση της λέξης “blursday”. Κατά τη διάρκεια του εγκλεισμού, πολλοί άνθρωποι είχαν την αίσθηση ότι ο χρόνος είχε σχεδόν σταματήσει και δεν είχε κανένα νόημα.
Τώρα, συχνά έχουμε την αίσθηση ότι η αρχή της πανδημίας συνέβει πριν από αιώνες και ότι βρισκόμαστε ακόμα στο καλοκαίρι του 2020. Αν δεν μπορούμε να χειριστούμε τη δική μας αίσθηση του χρόνου, πώς μπορούμε να περιμένουμε να καταλάβουμε πώς είναι για τα σκυλιά μας;
Σκύλοι και αντίληψη του χρόνου
Φυσικά, δεν μπορούμε να ξέρουμε πώς αισθάνονται τα σκυλιά μας το πέρασμα του χρόνου, επειδή δεν μπορούν να μας το πουν. Και αυτή η έλλειψη γλώσσας μπορεί να είναι η ουσία του όλου ζητήματος. Η αίσθησή μας για το πόσο γρήγορα ή αργά περνάει ο χρόνος είναι συνάρτηση του τρόπου με τον οποίο σκεφτόμαστε τον χρόνο. Και ο τρόπος με τον οποίο σκεφτόμαστε τον χρόνο – ακόμη και το γεγονός ότι μπορούμε να τον σκεφτόμαστε – είναι συνάρτηση της ικανότητάς μας να επικοινωνούμε γι’ αυτόν.
«Η γλώσσα έχει ανοίξει όλες αυτές τις δυνατότητες των πραγμάτων που μπορούμε να σκεφτούμε», λέει ο Bryant, ο οποίος ειδικεύεται στην εξέλιξη της επικοινωνίας. Και ο χρόνος είναι ένα από αυτά.
Στην πραγματικότητα, μεγάλο μέρος της αντίληψης του χρόνου περιλαμβάνει αναστοχασμό σχετικά με το παρελθόν και το μέλλον, και τα σκυλιά πιθανώς δεν ασχολούνται πολύ με την ενδοσκόπηση. Οι άνθρωποι είναι πιθανότατα το μόνο είδος που είναι σε θέση να αναρωτιέται για το πώς άλλα είδη (και άλλα μέλη του δικού μας είδους) αντιλαμβάνονται τον χρόνο, λέει ο Bryant.
«Ο άνθρωπος μπορεί να αμφισβητεί την έννοια του χρόνου και να την αντιλαμβάνεται με διάφορους τρόπους, αλλά για κάθε άλλο ζώο, συμπεριλαμβανομένων των σκύλων, [ο χρόνος] είναι ακριβώς αυτό που είναι».
Με πληροφορίες από Discover Magazine
