Δημιουργήστε έναν ιστότοπο που να είναι κατάλληλος γι’ αυτά. Αντί να κρατάμε απλώς τα παιδιά μακριά από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης χρειαζόμαστε μια ειδικά σχεδιασμένη πλατφόρμα για εκείνα.  Αυτή είναι η μορφή που θα έπρεπε να έχει, λέει ο Michael Marshall (αρθρογράφος επιστημονικών θεμάτων). 

Χρειαζόμαστε ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης σχεδιασμένο ειδικά για παιδιά και εφήβους και αυτό πρέπει να δημιουργηθεί ως μη κερδοσκοπικό εγχείρημα, γιατί είναι απίθανο οι μεγάλες τεχνολογικές εταιρείες να φτιάξουν ποτέ την πλατφόρμα που πραγματικά απαιτείται. 

Στην εποχή μας τα προβλήματα με τα social media είναι πλέον γνωστά. Κάποιες ανησυχίες ίσως να είναι υπερβολικές — για παράδειγμα, η άποψη ότι τα social media ευθύνονται για μια «επιδημία» ψυχικών προβλημάτων στους εφήβους. Τα παράπονα για την «υπερβολική χρήση οθόνης» επίσης είναι συχνά απλουστευτικά. Παρ’ όλα αυτά, πολλές από τις κοινές κριτικές στέκουν. 

Αντιφεμινιστικό περιεχόμενο έχει επίσης εξαπλωθεί, προωθούμενο από χρήστες όπως ο Andrew Tate. Αυτή η ρητορική έχει οδηγήσει μερικά νεαρά αγόρια να υιοθετήσουν μισογυνιστικές απόψεις και να προσεγγίσουν την άκρα δεξιά. Αν και κάποιες πλατφόρμες προσπαθούν να εμποδίσουν τους αλγορίθμους τους από το να προωθούν τέτοιο υλικό, αυτό παραμένει κοινό. 

Παράλληλα η διαδικτυακή διαφήμιση είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτη και έτσι οι χρήστες κατακλύζονται από διαφημίσεις, συχνά μάλιστα αμφίβολης ποιότητας και προέλευσης. Υπάρχουν ενδείξεις ότι η επεξεργασία εικόνας σε συνδυασμό με influencers που προωθούν δίαιτες και fitness επηρεάζουν αρνητικά την εικόνα του σώματος των νέων, κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε διαταραγμένες διατροφικές συμπεριφορές. Καθώς κάποιες εταιρείες social media αποσύρονται από αυστηρότερους ελέγχους περιεχομένου και fact-checking, η παραπληροφόρηση και το επιβλαβές περιεχόμενο πιθανότατα θα γίνουν ακόμα πιο συχνά. 

Στην καρδιά του προβλήματος βρίσκεται κάτι απλό: κανένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης μέχρι σήμερα δεν έχει σχεδιαστεί με γνώμονα τα παιδιά και τους εφήβους. Τα περισσότερα πρώιμα παραδείγματα, όπως το Facebook δημιουργήθηκαν από φοιτητές στην ηλικία των 20. Κάποιες προσπάθειες προσαρμογής έχουν γίνει — όπως το YouTube Kids ή οι «λογαριασμοί για εφήβους» του Instagram — αλλά αποτελούν εξαιρέσεις και απέχουν από το ιδανικό. 

Ωστόσο, η απαγόρευση των παιδιών από τα social media θα ήταν λάθος. Έχουν κάθε δικαίωμα να είναι online και καθώς μεγαλώνουν σε έναν κόσμο όπου αυτά τα μέσα υπάρχουν, πρέπει να μάθουν πως να τα (δια)χειρίζονται. Αλλά αυτό δεν θα επιτευχθεί αν τα πετάξουμε κατευθείαν στα βαθιά του «κόσμου των ενηλίκων» στα social media. 

Πώς θα έπρεπε να είναι ένα μέσο κοινωνικής δικτύωσης προσανατολισμένο στα παιδιά; Πρώτον θα έπρεπε να έχει ισχυρούς ελέγχους, ώστε ο γονέας ή κηδεμόνας να μπορεί να περιορίσει με ποιον αλληλεπιδρά το παιδί και να βλέπει όλες τις συνομιλίες. Αυτοί οι περιορισμοί θα πρέπει να είναι προσαρμόσιμοι, ώστε να δίνεται περισσότερη ανεξαρτησία στο παιδί όσο μεγαλώνει. Ίσως θα πρέπει να υπάρχει και όριο στο πόσο συχνά μπορεί να κάνει αναρτήσεις. Μπορεί να χρειάζεται προέλεγχος κάθε ανάρτησης, τουλάχιστον για τα μικρότερα παιδιά. Και φυσικά να μην υπάρχουν διαφημίσεις. 

Το πρότυπό μου για ένα τέτοιο κοινωνικό δίκτυο είναι, ουσιαστικά, η παιδική τηλεόραση του BBC στη Βρετανία. Δεν έχει διαφημίσεις, τα προγράμματα είναι κατάλληλα και η ατμόσφαιρα είναι ζεστή και ευχάριστη. Για πολλά παιδιά αυτό το κανάλι ήταν εξαιρετική παρέα στα πρώτα τους χρόνια. Αυτό αποδεικνύει ότι μπορούν να δημιουργηθούν ασφαλείς και ευχάριστες εμπειρίες στα μέσα για ακόμη και τα πιο μικρά παιδιά. Όμως αυτό δεν μπορεί να επιτευχθεί τροποποιώντας ένα μοντέλο που έχει σχεδιαστεί για ενήλικες· πρέπει να είναι εξ’ αρχής στοχευμένο αποκλειστικά στα παιδιά. 

Ποιος θα μπορούσε να δημιουργήσει κάτι τέτοιο; Καμία κερδοσκοπική εταιρεία δεν θα το επιχειρούσε. Στις ΗΠΑ, ο οργανισμός Sesame Workshop (δημιουργός του Sesame Street) ίσως να ήταν κατάλληλος — αν δεν είχε χάσει πρόσφατα τη συμφωνία διανομής του. Υπάρχουν επίσης μη κερδοσκοπικοί, ανοιχτού κώδικα οργανισμοί όπως το Mozilla Foundation ή το Wikimedia Foundation, αλλά αυτοί έχουν μικρή εμπειρία με το παιδικό κοινό. 

Το BBC έχει ήδη την εμπειρία κι αν θέλετε την τεχνογνωσία να υποστηρίξει κάτι τέτοιο σε παγκόμσια κλίμακα. Έχει ήδη κάνει αντίστοιχα βήματα με παιδικές λέσχες και fan clubs, το παιδικό του τμήμα είναι ασυναγώνιστο και έχει ιστορικό τεχνολογικής καινοτομίας. Είτε μας αρέσει είτε όχι, τα παιδιά μας μεγαλώνουν σε έναν κόσμο με μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Πρέπει να τους μάθουμε πώς να το διαχειρίζονται με ασφάλεια. 

*Με στοιχεία από το Νew Scientist. 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.