Είσαι πολύ ώριμη για την ηλικία σου». Αυτή είναι μία φράση που πλέον δεν ακούω τόσο συχνά, αλλά κατά την εφηβεία μου και κατά τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής μου ήταν το πιο συχνό κομπλιμέντο που δεχόμουν. Αν μπορούμε να το ορίσουμε ως κομπλιμέντο.

Οπότε μου έλεγαν ότι ήμουν ώριμη και ότι δεν έχω «καμία σχέση» με τα άτομα της ηλικίας μου, ένιωθα περηφάνια, ότι είμαι ξεχωριστή όμως, αυτό άλλαξε πρόσφατα. Μετά από αρκετό καιρό, άκουσα ξανά αυτή τη φράση με εμένα να απαντάω: «Ευχαριστώ, μου το λένε από τα 17 μου». Έκανα μία αμήχανη παύση η οποία διεκόπη σύντομα από την επεξήγηση «μάλλον οφείλεται στον τρόπο που μιλάς και στη φωνή σου» (είναι πιο βαριά από τον μέσο όρο των γυναικών της ηλικίας μου – mid 20s).

Αυτό το συμβάν με έκανε να επανεξετάσω αυτό που μέχρι πρότινος θεωρούσα ως κομπλιμέντο. Μου γεννήθηκε η επιθυμία να βρω τι σημαίνει η φράση: «Είσαι πολύ ώριμος για την ηλικία σου». Έτσι, αποφάσισα να αναζητήσω την έρευνά μου από τον ορισμό της λέξης «ώριμος». Σύμφωνα με το λεξικό Τριανταφυλλίδη αλλά και της Οξφόρδης ώριμος είναι αυτός που «έχει φτάσει σε ένα ανώτατο στάδιο ανάπτυξης, εξέλιξης, τελείωσης κτλ.» και εννοείται ότι αυτό δεν είναι εύκολο να συμβεί όταν είσαι 17 χρονών.

Ψάχνοντας λίγο περισσότερο έπεσα πάνω σε μία έρευνα που ανέφερε ότι όταν λένε «μεγαλώνεις πολύ γρήγορα (συναισθηματικά)» ή «είσαι πολύ ώριμος για την ηλικία σου» μπορεί να σημαίνει παραμέληση και κακοποίηση.

Σύμφωνα με το άρθρο του PsychCentral, το να μεγαλώνεις πολύ γρήγορα δεν πρέπει πάντα να θεωρείται θετικό. Μία συνηθισμένη κατάσταση στην οποία τα παιδιά μπορεί να ωριμάσουν πιο γρήγορα είναι όταν μεγαλώνουν έναν ψυχολογικά ασταθή γονέα ή με έναν γονέα που χρειάζεται φροντίδα.

Το να χρειάζεται ένα παιδί να φροντίσει έναν γονέα που δεν μπορεί να φροντίσει τον εαυτό του θα δημιουργήσει μια κατάσταση αντιστροφής ρόλων, όπου το παιδί αρχίζει να «ενεργεί ως ώριμος, υπεύθυνος ενήλικας, ενώ ο πραγματικός ενήλικας φροντίζεται όπως ένα παιδί».

Αυτό συνέβη λοιπόν, σε εμένα όταν ένα πολύ κοντινό μέλος της οικογένειάς μου πήγε στο νοσοκομείο και ήμουν εκεί να το φροντίζω μέχρι να καλυτερεύσουν τα πράγματα. Ο φόβος της πιθανής απώλειας έμεινε μέσα μου ακόμα και μετά την ανάρρωση του ατόμου, γιατί δεν αποκλείστηκε από τους γιατρούς το ενδεχόμενο να ξανασυμβεί.

Η αντιστροφή των ρόλων παρέμεινε και συνεχίζεται μέχρι και σήμερα με εμένα να ενηλικιώνομαι συναισθηματικά λίγο πριν φτάσω στην ηλικία ενηλικίωσης σύμφωνα με τον νόμο.

Αυτό το μοιράζομαι γιατί ξέρω -και από τον περίγυρό μου- ότι είμαστε αρκετοί αυτοί που ενηλικιώθηκαν απότομα, βίαια αν μου επιτρέπετε. Γιατί είναι βίαιο μία μέρα να συμβαίνει κάτι αρκετά σοβαρό στη ζωή σου και από τη μία στιγμή στην άλλη να αναλαμβάνεις ένα ρόλο και να κάνεις πράγματα που φανταζόσουν τον εαυτό σου να κάνει σε 20-25 χρόνια.

Για εμένα, αυτή δεν ήταν η μοναδική εμπειρία που με οδήγησε στην πρόωρη ωρίμανσή μου. Ήταν μία σειρά τραυματικών εμπειριών ετών και αυτή ήταν η αποκορύφωση. Ωστόσο, αυτό δε συμβαίνει σε όλους. Όχι ότι οι άνθρωποι δεν τραυματίζονται ψυχολογικά, απλά δεν τραυματίζονται όλοι στον ίδιο βαθμό με τον ίδιο τρόπο, όπως αναφέρει ο Ολλανδός ψυχίατρος Bessel van der Kolk στο βιβλία του “Το σώμα δεν ξεχνά” που διαβάζω αυτή την περίοδο.

Υπάρχουν άνθρωποι που έχουν αρκετά υψηλή συναισθηματική νοημοσύνη η οποία άρχισε να καλλιεργείται από μικρή ηλικία με τη βοήθεια των γονιών τους. Να υπενθυμίσουμε ότι η συναισθηματική νοημοσύνη (EQ ή EI) είναι η ικανότητα αναγνώρισης και κατανόησης των συναισθημάτων μας καθώς και των άλλων ανθρώπων.

Οι άνθρωποι αρχίζουν να μαθαίνουν για τα συναισθήματά τους από πολύ μικρή ηλικία αρχικά με τη βοήθεια των γονιών τους και αργότερα με τη βοήθεια των δασκάλων τους. Αν αυτοί κάνουν καλή δουλειά τότε το παιδί θα μπορεί από μικρό να είναι σε θέση να επισημαίνει και να κατανοεί τόσο τα δικά του συναισθήματα όσο και των άλλων.

Αυτή η κατανόηση των συναισθημάτων επιτρέπει στο άτομο να ελέγχει τις αντιδράσεις του, να αντιλαμβάνεται τη σοβαρότητα του συναισθήματος και να επεξεργάζεται τα συναισθήματα με τρόπο που θα βοηθήσει στην ανάπτυξη της ενσυναίσθησης.

Έχω παρατηρήσει ότι όσα άτομα έχουν αυξημένη ενσυναίσθηση συνήθως θεωρούνται ώριμα από τον περίγυρό τους και επίσης έχουν αρκετές πιθανότητες να ακούσουν τη φράση-κομπλιμέντο «είσαι πολύ ώριμος για την ηλικία σου».

Αυτή η φράση που κάποτε μου ύψωνε το ηθικό στα ουράνια, σήμερα λειτουργεί ως υπενθύμιση των τραυμάτων μου, τα οποία δεν παύουν να είναι ένα μέρος του εαυτού μου. Μακάρι όλοι μας να μεγαλώναμε σε ένα περιβάλλον ενσυναίσθησης και κατανόησης των συναισθημάτων μας, έτσι όλοι θα δείχναμε πιο ώριμοι για την ηλικία μας και θα ήταν πράγματι κομπλιμέντο.

Αν σκεφτούμε ότι ένα όχι αμελητέο ποσοστό των millennials και της Gen Z κάνει ψυχοθεραπεία, είναι πιο πιθανό τα τωρινά παιδιά της Gen Alpha, τα παιδιά δηλαδή που γεννήθηκαν στις αρχές της δεκαετίας του 2010 και στα μέσα της δεκαετίας του 2020, να ξεκινήσουν να καλλιεργήσουν τη συναισθηματική τους νοημοσύνη από πολύ νωρίς και αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να έχουν αναπτύξει υψηλή ενσυναίσθηση μέχρι και τα πρώτα χρόνια της ενηλικίωσής τους και γιατί όχι, σε κάποια χρόνια ίσως χαρακτηριστεί «η πιο ώριμη γενιά».

Μπορεί και όχι, το μέλλον θα δείξει.