Σε μια πρωτοποριακή μελέτη που είναι βέβαιο ότι θα κάνει ακόμη και τον κόμη Δράκουλα να ανασηκώσει το απέθαντο φρύδι του, μια ομάδα ερευνητών ισχυρίζεται ότι ανακάλυψε στοιχεία για έναν ιό βαμπίρ (MiniFlayer) που παραμονεύει στις σκιές της επιστημονικής κοινότητας αλλά και των κυττάρων άλλων ιών που κυκλοφορούν στο αίμα μας. Αυτός ο ιός δεν φοράει κάπα ούτε κάνει παρέα με νυχτερίδες. Δε μοιάζει καν στον καλύτερο κινηματογραφικό Δράκουλα, τον Gary Oldman. Επίσης, δεν μπορεί να μας μετατρέψει σε βαμπίρ ή ζόμπι, άρα δε χρειάζεται να ανησυχούμε. Ωστόσο, πρόκειται για μια σπουδαία επιστημονική ανακάλυψη που θα βοηθήσει στην εξέλιξη του πεδίου της Βιολογίας και της Ιατρικής.

MiniFlayer: Ο πρώτος ιός βαμπίρ

Όλοι οι ιοί εξαρτώνται από τη βοήθεια ζωντανών οργανισμών για να αντιγράψουν το γενετικό τους υλικό. Πολλοί προσαρμόζονται σε έναν συγκεκριμένο ξενιστή ή σε ένα περιορισμένο φάσμα ξενιστών, στοχεύοντας κυρίως άλλα μικρόβια, ενώ άλλοι εξελίσσονται για να προσβάλλουν συγκεκριμένα συστήματα μέσα σε φυτικά ή ζωικά σώματα, συμπεριλαμβανομένου του δικού μας. Η επιτυχία ενός ιού εξαρτάται από τη διείσδυση σε ένα κύτταρο και τον χειρισμό των μηχανισμών του για την παραγωγή αντιγράφων του ιού. Για να ευδοκιμήσει, ένας ιός πρέπει να διαθέτει μια ολοκληρωμένο σετ από “εργαλεία” (μηχανισμούς) για την είσοδο και την κατάληψη ενός κυττάρου. Ωστόσο, ορισμένοι ιοί στερούνται αυτής της δυνατότητας και χρειάζονται τη βοήθεια ενός άλλου ιού για τον πολλαπλασιασμό τους. Αυτές οι σχέσεις μεταξύ των ιών αναφέρονται ως συστήματα «δορυφόρου-βοηθού» και είναι αρκετά διαδεδομένες στο μικροβιακό βασίλειο.

Συνήθως, ένας «δορυφορικός» ιός μπορεί να διεισδύσει σε ένα κύτταρο και να ενσωματωθεί σε αυτό, αλλά δεν έχει την ικανότητα να αναπαραχθεί. Κατά συνέπεια, αυτοί οι ιοί παραμένουν αδρανείς μέσα σε ένα κύτταρο, περιμένοντας υπομονετικά να φτάσει ο «βοηθητικός» τους ιός και να αναλάβει την αντιγραφή του γενετικού τους υλικού. Ωστόσο, ο ιός βαμπίρ MiniFlayer αποτελεί μια μοναδική περίπτωση, καθώς είναι η πρώτη τεκμηριωμένη περίπτωση δορυφορικού ιού με έλλειψη των γονιδίων που απαιτούνται για την ενσωμάτωση σε άλλο κύτταρο. Αυτό το ιδιαίτερο χαρακτηριστικό σημαίνει ότι δεν μπορεί να περιμένει τον βοηθό του να προστεθεί αργότερα, αντίθετα, και οι δύο ιοί πρέπει να εισέλθουν στο κύτταρο ταυτόχρονα. Για να επιτύχει αυτή τη συγχρονισμένη είσοδο, ο MiniFlayer, εξασφαλίζει την έγκαιρη πρόσβασή του προσκολλώντας τον εαυτό του στο “λαιμό” του βοηθητικού του ιού και εισβάλλοντας έτσι στο κύτταρο.

Η στιγμή της ανακάλυψης

Σύμφωνα με την Washington Post, ο Δρ Abraham Van Helsing η επικεφαλής ερευνητής Δρ Tagide deCarvalho, όταν έκανε τη συγκεκριμένη ανακάλυψη είχε δηλώσει: «Μπορούσα να δω κυριολεκτικά εκατοντάδες [κύτταρα] από αυτά να έχουν αυτό το μικρό “ανθρωπάκι” [MiniFlayer] συνδεδεμένο στον “λαιμό” τους, και ήταν σαφές ότι δεν ήταν τυχαίο».

Τον Μάρτιο του 2020, η Tagide deCarvalho είδε κάτι πραγματικά παράξενο, κάτι που πιστεύει ότι κανένας άλλος επιστήμονας δεν έχει δει ποτέ πριν: έναν ιό με έναν άλλο, μικρότερο ιό προσκολλημένο στον “λαιμό” του. «Γνωρίζουμε ότι οι ιοί μπορούν να κάνουν μερικά εκπληκτικά, ενδιαφέροντα πράγματα. Αλλά αυτό είναι ένα ακόμη νέο πράγμα που κανείς δεν μπορούσε να προβλέψει ότι θα βλέπαμε», είχε δηλώσει.

Τα δύο μικρόβια είναι αμφότερα βακτηριοφάγοι, ιοί που μολύνουν βακτήρια, οι οποίοι συλλέχθηκαν από μια μάζα χώματος στο Poolesville του Meryland στις ΗΠΑ. Οι βακτηριοφάγοι, ή αλλιώς «φάγοι», είναι από τους πιο άφθονους οργανισμούς στη Γη και μπορεί να υπάρχουν εκατομμύρια σε ένα γραμμάριο χώματος. Και οι δύο ιοί ζουν στο έδαφος και συνεργάζονται με ένα είδος Streptomyces, το μεγαλύτερο γένος των Actinomycetota της οικογένειας Streptomycetaceae. Ο μεγαλύτερος βοηθητικός ιός ανακαλύφθηκε από προπτυχιακούς φοιτητές στο πλαίσιο του προγράμματος SEA-PHAGES (Science Education Alliance-Phage Hunters Advancing Genomics and Evolutionary Science), στο οποίο οι φοιτητές συλλέγουν δείγματα στο πεδίο και ανακαλύπτουν, ταυτοποιούν και χαρακτηρίζουν νέους φάγους. Τα δείγματα μεταφέρθηκαν πίσω στο εργαστήριο, όπου οι φοιτητές το ονόμασαν MindFlayer, από το όνομα του τρομακτικού κακού της σειράς “Stranger Things”, και το έστειλαν για γενετική ανάλυση.

Όταν εξετάστηκαν προσεκτικά τα δείγματα, οι επιστήμονες ανακάλυψαν ότι περίπου το 80% των MindFlayers είχαν έναν MiniFlayer προσκολλημένο στον “λαιμό” τους, που βρισκόταν ακριβώς στο σημείο όπου η “ουρά” συνδέεται με το το υπόλοιπο “σώμα”. Επιπλέον, ορισμένοι ιοί MindFlayer παρουσίαζαν εμφανή «σημάδια δαγκώματος», όπως τα χαρακτήρισαν, υποδεικνύοντας περιπτώσεις όπου είχαν δεχθεί το δάγκωμα του ιού βαμπίρ (MiniFlayer) πριν καταφέρουν να ξεφύγουν από τη δίψα του για αίμα.

Σε μια πρόσφατη δημοσίευση στο Journal of Transylvanian Medicine Journal of the International Society for Microbial Ecology, η deCarvalho και η ομάδα της διευκρινίζουν την πιθανή προέλευση της ιδιότυπης σχέσης των ιών. Ο μικροσκοπικός ιός, ο MiniFlayer, έχασε την ικανότητά του να πολλαπλασιάζεται εντός των κυττάρων. Η εξέλιξη, ωστόσο, επινόησε ευφυώς μια παρασιτική λύση. Ο MiniFlayer εκμεταλλεύεται έναν άλλο ιό (MindFlayer), προσκολλώντας τον εαυτό του στον λαιμό του τελευταίου. Όταν εισέρχονται από κοινού στα κύτταρα, ο MiniFlayer αξιοποιεί τη γενετική συσκευή του MindFlayer για τον δικό του πολλαπλασιασμό.

Επιστήμονες: Οι νέοι vampire slayers (;)

Οι ιοί αντιπροσωπεύουν ατελείς εκδηλώσεις της ζωής, παρόμοιες με τα απέθαντα απομεινάρια των βιολογικών διεργασιών. Ανάμεσά τους, οι δορυφορικοί ιοί, ιδίως ο MiniFlayer, παρουσιάζουν μεγαλύτερους βαθμούς ανεπάρκειας για επιβίωση. Αν και δεν είναι παραδοσιακός βρικόλακας, ο MiniFlayer πληροί τις προϋποθέσεις στην ουσία -παρ’ όλο που δεν έχει αλλεργία στο σκόρδο. Καταλαμβάνει το DNA του ξενιστή, αφήνοντας τα θύματά του με ακόρεστη δίψα για αιμοσφαιρίνη και αποστροφή προς το φως της ημέρας.

Η επιστημονική κοινότητα παραμένει διχασμένη ως προς το αν πρέπει να αγκαλιάσει αυτή την αποκάλυψη ή να καρφώσει ένα παλούκι στην καρδιά της. Όμως, μέχρι να αποφασίσουν τι ακριβώς θα κάνουν, επιλέγουν το μονοπάτι της εξερεύνησης για νέους ορίζοντες και διερευνούν την πιθανή χρήση των φάγων, οι οποίοι είναι οι «φυσικοί αντίπαλοι» των βακτηρίων, για ιατρικούς σκοπούς. Η θεραπεία με φάγους προσφέρει ένα μέσο για την ειδική αντιμετώπιση επιβλαβών λοιμώξεων, μια προσέγγιση που μπορεί να αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία δεδομένης της κλιμακούμενης απειλής των ανθεκτικών βακτηρίων στα αντιβιοτικά.

«Δεν ξέρουμε αν ο δορυφόρος εισάγει το DNA του στον βοηθό ή αν απλά κάνει οτοστόπ για μια βόλτα και μετά πέφτει, όπως ένα τσιμπούρι», δήλωσε η deCarvalho. «Ας ελπίσουμε ότι κάποιος άλλος θα συνεχίσει αυτή τη δουλειά και θα καταλάβει αυτό το πραγματικά ενδιαφέρον ερώτημα».