H πρώτη κλήση κινητού τηλεφώνου έγινε πριν από 50 χρόνια και από τότε αυτές οι συσκευές έχουν γίνει ένα απαραίτητο πολυεργαλείο που μας εξυπηρετούν στην καθημερινότητά μας, διευκολύνοντας πολλές διαδικασίες που στο παρελθόν απαιτούσαν χρόνο και κόπο.

Η πλειοψηφία όσων έχουμε κινητό τηλέφωνο τελευταίας τεχνολογίας, ειδικά οι μικρότερες γενιές, ξοδεύουμε πάρα πολύ χρόνο στο τηλέφωνό μας. Και γνωρίζουμε πολύ καλά ότι η μικρή αυτή συσκευή μας έχει δημιουργήσει ένα είδος εθισμού. Ακόμα και αν προσπαθήσουμε να την αφήσουμε στην άκρη για λίγο, γρήγορα συνειδητοποιούμε πως το έχουμε ανάγκη για να κάνουμε κάτι πιο γρήγορα και πιο αποτελεσματικά.

Είμαστε σχεδόν καταδικασμένοι να ζούμε με το κινητό σαν επέκταση του χεριού μας.

Μια επιστημονική έκθεση διαπίστωσε ότι οι ενήλικες στις ΗΠΑ ελέγχουν τα τηλέφωνά τους, κατά μέσο όρο, 344 φορές την ημέρα – μία φορά κάθε τέσσερα λεπτά – και περνούν σχεδόν τρεις ώρες την ημέρα στις συσκευές τους συνολικά. Το πρόβλημα για πολλούς από εμάς είναι ότι κάθε φορά που θα χρειαστούμε το τηλέφωνό μας, καταλήγουμε να ελέγχουμε κάθε εφαρμογή και κοινωνικό δίκτυο και ξαφνικά βρισκόμαστε να κοιτάμε μηχανικά τις οθόνες, σε ένα ατελείωτο και ανούσιο σκρολάρισμα.

Μην ξεχνάμε ότι ο εθισμός στα social media μπορεί να συμβαδίζει με τον εθισμό στο τηλέφωνο. Σχετίζεται με κακή ποιότητα ύπνου και κατάθλιψη αλλά και με προβλήματα αντίληψης του σώματος. «Είναι δύσκολο να μην αντισταθείς στο να το σηκώσεις και να το ανοίξεις», λέει στο Fortune η Gloria Mark, καθηγήτρια Πληροφορικής της Καγκελαρίου στο Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια, Ίρβιν, που μελετά τον αντίκτυπο των ψηφιακών μέσων στις ζωές των ανθρώπων. «Συχνά δεν υπάρχει σαφής λόγος για να το κάνετε. Είναι συνήθεια».

Αλλά μερικές φορές, αυτή η συνήθεια μπορεί να δημιουργήσει μία προβληματική σχέση με το κινητό.

Με τα χρόνια, οι ερευνητές έχουν βρει τρόπους μέτρησης αυτού που αναφέρεται ως εθισμός στα smartphone—συμπεριλαμβανομένης της Κλίμακας Εθισμού Smartphone 2013 (SAS), εν μέρει με βάση το προηγούμενο Internet Addiction Test.

Το 2023, ερευνητές από το Πανεπιστήμιο του Τορόντο χρησιμοποίησαν το SAS για να πραγματοποιήσουν τη μεγαλύτερη έρευνα για τον εθισμό στα smartphone—ερεύνοντας πάνω από 50.000 συμμετέχοντες ηλικίας 18 έως 90 ετών σε 195 χώρες και διαπίστωσαν ότι οι γυναίκες και οι νεότεροι ήταν πιο επιρρεπείς στον εθισμό, ειδικά στη Νοτιοανατολική Ασία. χωρών.

«Οι άνθρωποι προσπαθούν να αποφύγουν τα αρνητικά συναισθήματα χρησιμοποιώντας το τηλέφωνό τους», δήλωσε ο επικεφαλής ερευνητής Jay Olson σε ένα δελτίο τύπου σχετικά με τα ευρήματα. «Σαν ενήλικη πιπίλα».

Σε αυτό το πλαίσιο, ο «εθισμός» είναι μια λέξη από την οποία πολλοί ερευνητές τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένου της Mark, προσπαθούν να χρησιμοποιούν με φειδώ. «Θα ήμουν προσεκτική με τη χρήση της λέξης “εθισμός”. Ο εθισμός συμβαίνει όταν πραγματικά παρεμβαίνει στη ζωή ενός ατόμου, επηρεάζοντας τη λειτουργικότητά του. ».

Ερευνητές στη Βαρκελώνη αμφισβήτησαν τη χρήση αυτής της λέξης σε μια μελέτη του 2018, καταλήγοντας στο συμπέρασμα ότι «μια συμπεριφορά μπορεί να έχει παρόμοια παρουσίαση με τον εθισμό όσον αφορά την υπερβολική χρήση, τα προβλήματα ελέγχου των παρορμήσεων και τις αρνητικές συνέπειες, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να θεωρείται εθισμός. ” και αντ ‘αυτού πρότεινε την αναφορά στην “προβληματική χρήση”.»

Για την Mark: «Γίνεται πρόβλημα όταν οι άνθρωποι δεν μπορούν να κάνουν τα πράγματα που υποτίθεται ότι πρέπει να κάνουν—όταν δεν είναι λειτουργικοί στην εργασία τους … δεν μπορούν καν να συνομιλήσουν με άλλο άτομο χωρίς να παρεμβαίνει το τηλέφωνο», λέει. «Και επίσης όταν οι άνθρωποι απλά δεν μπορούν να σταματήσουν αυτές τις συμπεριφορές, παρά τα προβλήματα που προκαλούν.»

Καθώς ο εθισμός απαιτεί μείωση της λειτουργικότητας, η “προβληματική χρήση και σχέση” έχουν καθιερωθεί να χρησιμοποιούνται για όσους υποφέρουν από άγχος αποχωρισμού από τη συσκευή.

Η εκτεταμένη χρήση λοπόν των κινητών τηλεφώνων, και αυτή η αδυναμία μας να περάσουμε κάποιες ώρες μακριά τους, έχει οδηγήσει την επιστημονική κοινότητα στη δημιουργία νέων όρων, που υποδηλώνουν αυτήν τη φοβία μας να ζήσουμε χωρίς να τσεκάρουμε κλήσεις μέιλ και notifications:

Nomophobia: Φόβος ή άγχος που προκαλείται από την απουσία του κινητού τηλεφώνου ή την αδυναμία πρόσβασης σε αυτό.

Ο όρος προέρχεται από τα αγγλικά “No Mobile Phone Phobia” και αποδίδεται στα ελληνικά ως “Νομοφοβία”. Η νομοφοβία μπορεί να προκαλέσει σοβαρές επιπτώσεις στην ψυχική υγεία, όπως άγχος, αγωνία και στρες. Οι άνθρωποι που πάσχουν από αυτήν τη φοβία συχνά αισθάνονται αποκομμένοι από τον κόσμο και τις κοινωνικές τους συνδέσεις όταν δεν έχουν πρόσβαση στο κινητό τους, γεγονός που εντείνει το άγχος τους. Επιπλέον, η συνεχής ανάγκη για έλεγχο του κινητού και η αδυναμία απομάκρυνσής του μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την παραγωγικότητα, την ποιότητα του ύπνου και τις διαπροσωπικές σχέσεις.

Textaphrenia: Φόβος αδυναμίας λήψης ή αποστολής μηνυμάτων κειμένου.

Οι άνθρωποι που βιώνουν Textaphrenia συχνά βρίσκονται σε μια κατάσταση αυξημένης εγρήγορσης, όπου κάθε μικρός ήχος ή δόνηση – ακόμα και αν δεν προέρχεται από το τηλέφωνό τους – τους κάνει να πιστεύουν ότι έχουν λάβει ένα μήνυμα. Αυτή η κατάσταση μπορεί να οδηγήσει σε υπερβολικό έλεγχο του κινητού τους τηλεφώνου, καθώς και σε διακοπές στην καθημερινότητά τους.  Η Textaphrenia συνδέεται με την ψυχολογική πίεση που ασκεί η ανάγκη για άμεση ανταπόκριση σε μηνύματα και την αίσθηση του “FOMO (Fear Of Missing Out), δηλαδή του φόβου ότι κάποιος θα χάσει κάτι σημαντικό αν δεν είναι συνεχώς συνδεδεμένος. Αυτό το φαινόμενο μπορεί να επηρεάσει την ψυχική υγεία, προκαλώντας αυξημένο άγχος, και να επηρεάσει αρνητικά την ποιότητα ζωής και τις διαπροσωπικές σχέσεις.

Ringxiety: Περιγράφει την ψευδαίσθηση ότι το τηλέφωνό χτυπά ή δονείται, ενώ στην πραγματικότητα δεν υπάρχει κάποια κλήση ή ειδοποίηση.

Προέρχεται από τις λέξεις “ringer”  και  “anxiety και πρόκειται για ένα ψυχολογικό φαινόμενο που εμφανίζεται συχνά σε άτομα με έντονη εξάρτηση από τα κινητά τους τηλέφωνα, όπου οι καθημερινές ανησυχίες και η προσμονή κλήσεων δημιουργούν αυτό το αίσθημα. Τα άτομα που βιώνουν ringxiety μπορεί να νιώσουν άγχος ή απογοήτευση όταν συνειδητοποιούν ότι δεν υπήρξε καμία πραγματική κλήση ή ειδοποίηση. Αυτή η κατάσταση μπορεί να επηρεάσει την καθημερινότητά τους, καθώς οι συνεχείς ψευδαισθήσεις οδηγούν σε υπερβολικό έλεγχο του τηλεφώνου, μειώνοντας την παραγωγικότητα και αυξάνοντας τα επίπεδα στρες.

Textiety: Αγχος από την αδυναμία άμεσης απάντησης σε ένα μήνυμα κειμένου.

Ο σύγχρονος αυτός όρος που συνδυάζει τις λέξεις “text” (μήνυμα) και “anxiety” (άγχος). Η ψυχολογική αυτή κατάσταση πηγάζει από την ανάγκη για άμεση ανταπόκριση στις ψηφιακές επικοινωνίες. Οι χρήστες συχνά στέλνουν μηνύματα και αναμένουν άμεσα μια απάντηση. Όταν η απάντηση αργεί, αρχίζουν να αναπτύσσουν αρνητικές σκέψεις, όπως το αν έχουν ειπωθεί κάτι λάθος, αν η σχέση τους με τον άλλο άτομο είναι προβληματική ή αν το άτομο αυτό τους αγνοεί εσκεμμένα.

Η ανάπτυξη αυτών των φοβιών είναι μια αντανάκλαση του τρόπου με τον οποίο η τεχνολογία έχει ενσωματωθεί στην προσωπική και επαγγελματική μας ζωή. Η συνεχής εξάρτηση από τις κινητές συσκευές και η προσδοκία για αδιάκοπη επικοινωνία δημιουργούν ένα περιβάλλον όπου η ψυχική μας ηρεμία διαταράσσεται εύκολα. Η αντιμετώπιση αυτού του φαινομένου απαιτεί τη συνειδητοποίηση της ανάγκης για αποσύνδεση και την ανάπτυξη υγιών συνηθειών που επιτρέπουν την αποφόρτιση από την τεχνολογία.

 

➸ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, X/Twitter και Instagram.