Τι πρέπει να γνωρίζετε για το μεράκι

Το μεράκι αναφέρεται στην πράξη του να κάνεις κάτι με πάθος και αγάπη. Σημαίνει να δίνεις ένα κομμάτι του εαυτού σου στη δουλειά σου. Για την αποφυγή της επαγγελματικής εξουθένωσης και την προώθηση της καλύτερης ψυχικής υγείας, οι οργανισμοί θα πρέπει να καλλιεργούν τις συνθήκες για να εκφράζουν οι εργαζόμενοι μεράκι.  Αλλά για πολλούς, ο χώρος εργασίας δεν είναι συνυφασμένος με το μεράκι. Για αυτούς τους ανθρώπους, πρέπει να αφιερώσουν περισσότερο από τον εαυτό τους αλλού.

Υπάρχει ένας συγκεκριμένος ανθρωπότυπος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που είναι, εκ πρώτης όψεως, «ακραία παράφρων». Είναι εκείνοι που ποστάρουν πράγματα όπως: «Ανυπομονώ να επιστρέψω στη δουλειά», όταν βρίσκονται σε διακοπές, ή: «Δεν δουλεύω για τα χρήματα – δουλεύω επειδή μου αρέσει». (Μπορείτε να βρείτε περισσότερους από αυτούς τους ανθρώπους στο subreddit r/LinkedInLunatics.) Αυτή η στάση μπορεί να φαίνεται παράξενη. Εξάλλου, η δουλειά είναι δουλειά και όποιος την απολαμβάνει περισσότερο από τον ελεύθερο χρόνο του πρέπει να είναι ανισόρροπος, σωστά;

Αν περνάτε αρκετό χρόνο στο διαδίκτυο, μπορεί να δείτε αυτά τα συναισθήματα να εμφανίζονται ξανά και ξανά. Μετά από λίγο, μπορεί να αρχίσετε να πιστεύετε ότι εσείς είστε ο παρανοϊκός. Ίσως να είστε παράξενος που βρίσκετε τη δουλειά κοπιαστική και που θέλετε να πάτε σπίτι σας στο τέλος του ωραρίου σας, και που ασπάζεστε σλόγκαν του τύπου, «όλες οι δουλειές είναι ντροπή».

Μην ανησυχείτε. Δεν είσαι τεμπέλης. Αλλά η δουλειά αποτελεί πραγματικά ένα πάθος για μερικούς ανθρώπους. Τους αρέσει να εργάζονται, να ολοκληρώνουν μια εργασία και να απολαμβάνουν τις προκλήσεις που τους δίνει η δουλειά. Αυτοί οι άνθρωποι έχουν κάνει το πάθος τους επάγγελμα. Και εμείς οι Έλληνες έχουμε μια λέξη γι’ αυτό: Μεράκι.

Γύρω από τη λέξη αυτή χτίζεται μια νέα φιλοσοφία, με ελληνικές ρίζες και οπτική, σύμφωνα με την οποία πρέπει να βάζεις πάθος, δημιουργικότητα και ψυχή σε ό,τι κι αν κάνεις για να γίνεις ευτυχισμένος. Να δίνεις, δηλαδή, τον εαυτό σου σε κάθε δραστηριότητα με την οποία καταπιάνεσαι, να είσαι ενσυνείδητος, να τα κάνεις όλα με ενσυναίσθηση, λαχτάρα και δημιουργική τρέλα. Είναι μια λέξη που δεν μεταφράζεται ακριβώς με μία μόνο λέξη σε άλλες γλώσσες και η οποία υποδηλώνει ότι κάποιος δεν κάνει απλώς μια δουλειά, δεν προσφέρει μια απλή υπηρεσία ή δεν παράγει ένα απλό προϊόν, αλλά βάζει σε αυτά ψυχή, αγάπη, φροντίδα και πάθος.

Συνώνυμες λέξεις με το μεράκι είναι η λαχτάρα, η (έντονη) επιθυμία, το πόθος, η δίψα, το όνειρο, το πάθος και η τρέλα.

Εξού και λέμε τις εκφράσεις «μερακλίδικος καφές» που πάει να πει καλοφτιαγμένος, φροντισμένος, φτιαγμένος με προσοχή και αγάπη.

Το δόσιμο της ψυχής

Μεράκι είναι όταν κάνεις κάτι με τόση αγάπη και προσοχή που δίνεις λίγο από τον εαυτό σου σε αυτό. Το Μεράκι βρίσκεται μεταξύ πάθους και επαγγέλματος. Δεν είναι απλά ένα χόμπι ή μια ενασχόληση, και σίγουρα δεν είναι η ξεψυχισμένη καθημερινή τριβή της μισθωτής σκλαβιάς. Είναι κάτι πολύ περισσότερο. Όταν κάνετε κάτι με μεράκι, επενδύετε ένα κομμάτι της ύπαρξής σας σε αυτό που δημιουργείτε. Το αντικείμενο της εργασίας σας δεν είναι απλώς κάτι που δημιουργείτε, αλλά κάτι που φροντίζετε. Μπορεί να είναι τόσο απλό όσο το να φτιάξεις ένα γεύμα για ένα αγαπημένο σου πρόσωπο, ή μπορεί να είναι τόσο σπουδαίο όσο το να ξοδεύεις κάθε λεπτό που περνάς γράφοντας ένα λογοτεχνικό πόνημα. Σε κάθε περίπτωση, προσφέρετε ένα κομμάτι του εαυτού σας σε αυτό που δημιουργείτε.

Ο φιλόσοφος και θεολόγος Martin Buber είπε κάποτε: «Όλη η πραγματική ζωή είναι συνάντηση». Το μεράκι μας προσκαλεί να συναντήσουμε τη ζωή και να συμμετέχουμε σε κάθε της στιγμή. Ο Buber υποστηρίζει ότι το καλύτερο πράγμα στη ζωή είναι όταν δημιουργούμε μια σχέση όχι μόνο με άλλους ανθρώπους αλλά και με τα αντικείμενα γύρω μας. Έτσι, μεράκι είναι όταν χτίζουμε ένα είδος σχέσης με την εργασία μας. Φανταστείτε έναν κηπουρό που κρατάει στην αγκαλιά του κάθε σπόρο και τον φροντίζει για να ζωντανέψει. Χρόνια αργότερα, ο ίδιος κηπουρός μπορεί να κάθεται κάτω από τη σκιά ενός ψηλού δέντρου με πλούσια φυλλωσιά. Καθώς ξεκουράζεται, ταυτοποιεί και αναγνωρίζει ένα κομμάτι του εαυτού του σε αυτό το δέντρο που κάποτε ήταν ένας σπόρος. Αυτό ακριβώς σημαίνει το μεράκι.

Δεν μπορείτε να βιώσετε μεράκι χωρίς αγάπη. Μια μητέρα που πλένει τα ρούχα των κοριτσιών της, ένας πατέρας που διαβάζει ένα παραμύθι, ένας αδελφός που τυλίγει ένα δώρο για την αδελφή του – όλα αυτά είναι εργασίες εμποτισμένες με αγάπη. Η θλίψη, επίσης, συχνά θα περιλαμβάνει μεράκι. Κατά τη δημιουργία ενός μνημείου ή την προετοιμασία μιας κηδείας, κάθε εργασία είναι εμποτισμένη με τη χαμένη αγάπη. Αν περάσετε χρόνο σε ένα νεκροταφείο, είναι και πάλι μεράκι. Κάθε μια από τις αφιερώσεις ή τα λουλούδια που αφήνονται σε έναν τάφο, είναι η οδυνηρή πράξη κάποιου που έχει δώσει ένα κομμάτι του εαυτού του.

Ίσως είναι πιο δύσκολο να φανταστεί κανείς το μεράκι στο σύγχρονο χώρο εργασίας. Οι υπερωρίες, οι χαμηλές αμοιβές, τα ατελείωτα υπολογιστικά φύλλα ή η σύνταξη ενός ακόμη εγγράφου δεν φαίνεται να αποτελούν έργο αγάπης. Οι άνθρωποι συχνά αισθάνονται αποξενωμένοι από τους χώρους εργασίας τους και πηγαίνουν στη δουλειά τους με δυσαρέσκεια. Πολλοί εργαζόμενοι σήμερα λειτουργούν εξ ολοκλήρου ως μισθωτοί. Η νοοτροπία ενός εργαζομένου είναι συχνά εκχυδαϊστική, ρωτώντας: «Τι μπορώ να κερδίσω από αυτή τη δουλειά;».

Όμως, το μεράκι έχει να κάνει με το τι δίνεις σε μια δουλειά. Αυτό το γεγονός φαίνεται να βρίσκεται στην καρδιά πολλών σύγχρονων προβλημάτων. Εδώ θα ήθελα να επισημάνω ένα ζήτημα που ονομάζεται «αποπροσωποποίηση». Αυτό συμβαίνει όταν αρχίζετε να βλέπετε όχι μόνο μια δουλειά ως κάποια φρικτή επιβολή, αλλά και τους ανθρώπους που εμπλέκονται σε αυτή τη δουλειά επίσης ως επιβολή. Κάποιος που βιώνει αυτή την κατάσταση μπορεί να νιώθει ότι παρατηρεί τον εαυτό του απ’ έξω (με την έννοια ότι νιώθει το σώμα ή τις σκέψεις του σαν κάτι ξένο), να έχει την αίσθηση ότι η πραγματικότητα είναι σαν όνειρο ή σαν ταινία, ή ότι το σώμα του λειτουργεί και κινείται μηχανικά σαν ρομπότ, έχοντας ωστόσο πλήρη έλεγχο των κινήσεων του σώματός του.

Οι περισσότερες δουλειές σήμερα περιλαμβάνουν εργασία με άλλους ανθρώπους ή για άλλους ανθρώπους. Όταν μισείτε τη δουλειά σας και την βλέπετε με έναν εκχυδαϊστικό τρόπο, που το μεράκι απουσιάζει, αναπόφευκτα θα βλέπετε αυτούς τους ανθρώπους, όπως ίσως και τον ίδιο σας τον εαυτό ως αντικείμενα. Θα τους αποπροσωποποιήσετε. Αυτό απέχει πολύ από το μήνυμα του Buber: «Η πραγματική ζωή είναι συνάντηση». Και αν βλέπεις την εργασία σου αποκλειστικά ως αποτελούμενη από ψυχρά, καταπιεστικά αντικείμενα, δεν απειλείται μονάχα η ψυχική σου υγεία, αλλά και η επαγγελματική εξουθένωση ελλοχεύει στις σκιές.

Πώς μπορούμε λοιπόν να αποφύγουμε την επαγγελματική εξουθένωση και να ζήσουμε, με την έννοια που φαντάζεται ο Buber; Θα σας έδινα δύο συμβουλές.

Για τους οργανισμούς, είναι σημαντικό να γίνουν κάποιες αλλαγές στο φόρτο εργασίας των εργαζόμενων, στις αξίες και στις αμοιβές που λαμβάνουν οι εργαζόμενοι. Όταν σε μια αγγελία εργασίας αναφέρεται: «Είμαστε μια οικογένεια», αυτό συχνά αποτελεί red flag και ευφημισμό για το: «Περιμένουμε να δουλέψετε μέχρι θανάτου». Αλλά δεν θα έπρεπε να είναι. Οι επιχειρήσεις και οι οργανισμοί πρέπει να καταβάλλουν προσπάθειες ώστε να επιτρέπουν στους εργαζόμενους να ταυτίζονται με τον εργασιακό τους χώρο και να δίνουν λίγο από τον εαυτό τους σε αυτό που κάνουν. Επιτρέψτε την προσωπικότητα. Ενθαρρύνετε τη δημιουργικότητα. Τροφοδοτήστε το πάθος. Θα μου πείτε τώρα, τι είναι όλα αυτά; Νεοφιλελέ συμβουλές για να αυξήσουν οι εταιρίες την κερδοφορία τους; Και θα πω πως μάλλον έχετε δίκαιο, αλλά από την άλλη, όλοι όσοι εργαζόμαστε γνωρίζουμε πάρα μα πάρα πολύ καλά πόσο σημαντικό είναι να συνυπάρχουμε σε ένα υγειές εργασιακό περιβάλλον, να νιώθουμε ασφαλείς, να πηγαίνουμε διακοπές, να έχουμε ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, να σέβονται το προϊόν της δουλειάς μας και να πληρωνόμαστε επαρκώς. Πόσο σημαντικό είναι όλα αυτά για να μην τα «παίξουμε».

Δεν μπορούν ωστόσο όλες οι δουλειές να είναι μερακλίδικες. Κάποιες δουλειές θα είναι πάντα χάλια, και κάποιοι εργαζόμενοι δεν έχουν την πολυτέλεια να παραιτηθούν για να βρουν το «έργο της αγάπης» τους. Σε αυτές τις περιπτώσεις, θυμηθείτε να μην δίνετε υπερβολική έμφαση στην εργασιακή σας ταυτότητά και ασχοληθείτε ξανά περισσότερο με άλλα πράγματα που εσείς αγαπάτε.

Όλοι χρειαζόμαστε μεράκι στη ζωή μας, αλλά αυτό μπορεί να μην ισχύει απαραίτητα για το εργασιακό 8ωρο. Αντ’ αυτού, προσπαθήστε να το βρείτε σε άλλους τομείς της ζωής. Αυτό δεν σημαίνει να ασχοληθείτε με περισσότερα χόμπι, αλλά ότι μπορείτε συνειδητά και ηθελημένα να αφοσιωθείτε σε κάτι. Δώστε το πάθος και την πλήρη προσοχή σας σε κάτι. Δώστε λίγο από τον εαυτό σας. Όπως υποστήριξε ο Buber, αυτό είναι το νόημα της πραγματικής ζωής.

Διαβάστε επίσης: Saudade σημαίνει «η αγάπη δεν ξεχνιέται»