Το άγχος, εκείνος ο αόρατος συνοδοιπόρος που στέκεται σιωπηλά δίπλα στον καθένα, τροφοδοτούμενο από τον αέναο ρυθμό μιας κοινωνίας που απαιτεί διαρκή απόδοση, αδιάκοπη εγρήγορση, ατέρμονη παραγωγικότητα. Στην εποχή όπου η πληροφορία τρέχει με την ταχύτητα του φωτός και ο χρόνος συρρικνώνεται σε ειδοποιήσεις και προθεσμίες, το στρες δεν είναι πια μια περιστασιακή κατάσταση. Είναι η νέα κανονικότητα και όμως αυτή η κανονικότητα μας απομακρύνει από τον ίδιο μας τον εαυτό. 

Το καθημερινό στρες έχει πολλές όψεις. Ξεκινά από το ξυπνητήρι που χτυπάει νωρίτερα απ’ όσο αντέχει κανείς, περνά μέσα από την κίνηση στους δρόμους, τα μηνύματα που απαιτούν άμεση απάντηση, τους στόχους που μετατρέπονται σε τελεσίγραφα. Συνεχίζει με την αίσθηση ότι ο χρόνος δεν φτάνει, ότι το σώμα λειτουργεί μηχανικά, ενώ ο νους καλείται να σταθεί σε μια αδιάκοπη ισορροπία πάνω στο τεντωμένο σχοινί των υποχρεώσεων και στο τέλος της ημέρας αυτό το βάρος επιστρέφει στο κρεβάτι, μετατρέποντας τον ύπνο σε πολυτέλεια και την ηρεμία σε άπιαστο όνειρο. 

Δεν αποτελεί όμως έναν ανίκητο αντίπαλο. Μπορεί να μοιάζει με θηρίο που θεριεύει όσο του αντιστέκεσαι, αλλά στην πραγματικότητα υπακούει σε κανόνες. Μπορείς να το νικήσεις, όχι εξαφανίζοντάς το, αλλά μαθαίνοντας να το μετατρέπεις από εχθρό σε δάσκαλο. 

Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση. Να παραδεχτεί κανείς ότι το άγχςο υπάρχει. Ότι δεν είναι αδυναμία, δεν είναι αποτυχία, δεν είναι στίγμα. Είναι το αποτέλεσμα της σύγκρουσης ανάμεσα σε αυτά που ζητάει η ζωή και σε αυτά που μπορούμε πραγματικά να δώσουμε. Η αναγνώριση λειτουργεί σαν καθρέφτης. Μας δείχνει αναμφίβολα το πρόβλημα για να μπορέσει κανείς να το αντιμετωπίσει. 

Το δεύτερο βήμα είναι η αναπνοή. Κυριολεκτικά. Η βαθιά, συνειδητή αναπνοή είναι ίσως το πιο απλό και πιο παραγνωρισμένο αντίδοτο. Ο σύγχρονος άνθρωπος αναπνέει βιαστικά, κοφτά, σαν να βιάζεται να τελειώσει και με την ίδια του τη ζωή. Μια βαθιά εισπνοή, μια αργή εκπνοή, λίγα δευτερόλεπτα συγκέντρωσης αρκούν για να υπενθυμίσουν στο σώμα ότι δεν βρίσκεται σε μάχη, ότι δεν κινδυνεύει. Είναι ο τρόπος του οργανισμού να ξαναβρίσκει ρυθμό. 

Έπειτα έρχεται η κίνηση. Το σώμα που μένει ακινητοποιημένο σε καρέκλες και γραφεία, φυλακισμένο σε οθόνες και αριθμούς, συσσωρεύει ένταση. Η κίνηση δεν σημαίνει απαραίτητα γυμναστήρια και προγράμματα εξαντλητικά. Δώσετε προτεραιότητα σε περπάτημα, χορό, τέντωμα, βόλτα στον ήλιο. Το στρες όσο παράξενο κι αν ακούγεται, είναι ενέργεια που δεν βρίσκει διέξοδο. Αν της προσφέρεις χώρο να εκτονωθεί παύει να σε κυνηγάει. 

Και μετά είναι η απόσταση. Το να μάθει κανείς να κάνει πίσω, να απομακρύνεται για λίγο από τον κυκλώνα των υποχρεώσεων. Ένα διάλειμμα χωρίς οθόνες, λίγα λεπτά σιωπής, μια βόλτα χωρίς προορισμό. Στην απόσταση τα προβλήματα μικραίνουν. Οι σκέψεις ηρεμούν, οι προτεραιότητες ξεκαθαρίζουν. 

Μια ακόμη ασπίδα απέναντι στο στρες είναι οι σχέσεις. Ο άνθρωπος δεν φτιάχτηκε για να παλεύει μόνος του. Μια συζήτηση με έναν φίλο, μια στιγμή με την οικογένεια, ακόμη κι ένα χαμόγελο από έναν άγνωστο μπορούν να λειτουργήσουν σαν βάλσαμο. Το στρες ανθίζει στην απομόνωση και μαραίνεται στη συντροφικότητα. 

Όμως υπάρχει και κάτι βαθύτερο: η νοηματοδότηση. Όσο κι αν ακουστεί παράδοξο το στρες μειώνεται όταν αυτό που κάνουμε έχει νόημα. Δεν πρόκειται να εξαφανιστούν οι υποχρεώσεις, αλλά αν αυτές συνδέονται με έναν σκοπό που αναγνωρίζουμε ως δικό μας, τότε το βάρος τους γίνεται ελαφρύτερο. Το ίδιο το άγχος μετατρέπεται σε κινητήρια δύναμη, σε κίνητρο. 

Η νίκη απέναντι στο καθημερινό στρες δεν είναι μια κατάκτηση μιας φοράς. Είναι μια συνεχής διαδικασία. Ένα παιχνίδι ισορροπίας ανάμεσα στο “πρέπει” και στο “θέλω”. Δεν σημαίνει να γίνουμε υπεράνθρωποι, σημαίνει να μάθουμε να είμαστε πιο ανθρώπινοι και ίσως το μεγαλύτερο μάθημα να είναι αυτό: το στρες δεν εξαφανίζεται, αλλά εξημερώνεται. Είναι η σκιά που υπενθυμίζει το φως, η δοκιμασία που γεννά αντοχή, το αντίπαλο δέος που χαρίζει στην ηρεμία την αληθινή της αξία. Ο άνθρωπος που μαθαίνει να το δαμάζει ζει με περισσότερη ελευθερία. 

Αν το καλοσκεφτούμε επομένως, η ερώτηση δεν είναι «πώς θα απαλλαγώ από το στρες», αλλά «πώς θα ζήσω καλύτερα μαζί του»; Η απάντηση βρίσκεται στη μικρή καθημερινότητα: στην αναπνοή, στην κίνηση, στην απόσταση, στις σχέσεις, στο νόημα. Εκεί κρύβεται η νίκη … 

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.