Σαν σήμερα, το 1986, έφυγε από τη ζωή η εμβληματική γαλλίδα φεμινίστρια και συγγραφέας Σιμόν Ντε Μπουβουάρ. Σαν αύριο, το 1980 πέθανε ο σύζυγός της, γάλλος φιλοσοφος και συγγραφέας Ζαν Πωλ Σαρτρ. Οι δυο τους, επέλεξαν κατά τη διάρκεια του γάμου τους, να μένουν σε διαφορετικά σπίτια, εκτιμώντας έτσι, την αξία του προσωπικού χώρου και χρόνου. Και αυτό μεταξύ τους λειτούργησε θαυμάσια. Πόσα όμως παντρεμένα κυρίως ζευγάρια επιλέγουν να κάνουν κάτι τέτοιο; Και τελικά πόση αξία έχει ο προσωπικός χώρος σε μια σχέση ζωής- και όχι μόνο;

Mιλώντας για τον εαυτό μου, δεν θυμάμαι ποτέ να λειτούργησε για μένα καλά η συγκατοίκηση. Τη δοκίμασα τρεις φορές και ήταν όλες τους εξίσου αποτυχημένες. Δεν είμαι σίγουρη αν έφταιγα εγώ, ο εκάστοτε άλλος ή το ίδιο το μοντέλο της σχέσης, αλλά ναι, προτιμούσα σε κάθε περίπτωση να έχω τον χώρο μου και τον χρόνο μου, όπως και ο σύντροφός μου τα αντίστοιχα δικά του. Είναι αυτό κάτι το οποίο μπορούν να εφαρμόσουν όλα τα ζευγάρια; Σίγουρα όχι. Οι άνθρωποι κυρίως επιθυμούν να συζούν και να πορεύονται μαζί, ακόμη κι αν ασφυκτιούν κάποια στιγμή κάτω από την ίδια στέγη. Αυτό όμως που αδιαμφισβήτητα χρειάζονται όλοι, είναι έστω και ως σύζυγοι, τον προσωπικό τους χρόνο και χώρο να κάνουν πράγματα μόνοι τους ή με άλλα πρόσωπα εκτός από αυτά της οικογένειάς τους. Ειδικά μετά από δυο χρόνια καραντίνας, που όλοι κλείστηκαν μέσα σε ένα σπίτι και ζούσαν μια 24 ώρες τη μέρα μαζί, η έννοια της ατομικότητας είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Όχι για να βρουν χρόνο για άλλους ανθρώπους, αλλά για να βρουν χρόνο για τους εαυτούς τους.

Ακούω από τις συνομήλικές μου μαμάδες ότι δεν μπορούν να κάνουν βήμα χωρίς τα μωρά τους, δεν βλέπω πια τις φίλες μου που έχουν παιδιά, οι οικογένειες πάνε παντού μαζί λες και είναι δεμένοι με ένα αόρατο σχοινί και όλοι αυτοί οι άνθρωποι στο τέλος της ημέρας μου εξομολογούνται ότι θα ήθελαν να βγουν μια βόλτα χωρίς τον άντρα τους ή να απολαύσουν ένα άδειο σπίτι χωρίς τα παιδιά τους.

Το ερώτημα είναι γιατί δεν το κάνουν; Δεν ξέρω, αλλά υποψιάζομαι ότι φοβούνται να διεκδικήσουν λίγο χρόνο για εκείνους μην τυχόν κι αυτό αλλοιώσει την ενότητα της οικογένειάς τους, τις απατήσει ο άντρας τους ή παραμελήσουν τα παιδιά τους. Αυτό όμως είναι μεγάλο λάθος. Καθώς το να είσαι κοντά με κάποιον, δεν απαιτεί πάντοτε φυσική παρουσία, αλλά συναισθηματική σύνδεση. Αντιθέτως, όταν είσαι συνεχώς μαζί με κάποιον, κινδυνεύεις από πολλά αρνητικά συναισθήματα, ενώ το να προτιμάς τον ποιοτικό χρόνο μαζί του ή μόνος σου, ανανεώνει και τις δυο πλευρές ώστε να λαχταρά περισσότερο να δει ο ένας τον άλλον στη συνεχεια και να μοιραστούν  στιγμές και νέα.

Σύμφωνα με τον Robert Coplan, καθηγητή ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Carleton του Καναδά, οι άνθρωποι που μοιράζονται ένα σπίτι μαζί με άλλους δεν συνειδητοποιούν τον εκνευρισμό και το στρες που συνδέεται με την έλλειψη χρόνου με τον εαυτό τους. Eίναι διαφορετικό πράγμα η μοναξιά από την ανάγκη για μοναχικότητα. Η μοναχικότητα είναι ανάγκη, η μοναξιά είναι κατάσταση. 

“Το να δώσεις σε κάποιον ένα εικοσιτετράωρο ή έστω μερικές ώρες να ξεκουραστεί μένοντας μόνο με τον εαυτό του, μπορεί να τον βοηθήσει να αλλάξει τη στάση του απέναντι στον κόσμο και στα πράγματα” λέει η Nedra Tawwab, ψυχοθεραπεύτρια και συγγραφέας του βιβλίου “Set Boundaries, Find Peace: A Guide to Reclaiming Yourself.” Αρκετοί γονείς δεν έχουν καν τον χρόνο που χρειάζονται για να ανασυντάξουν τους εαυτούς τους. Και ανασύνταξη καμια φορά σημαίνει απλά το να μην κάνεις τίποτα.

Όσον αφορά στον ελεύθερο χρόνο και στους γονείς, αυτό μπορεί να σημαίνει χωριστές διακοπές. Αυτό όμως είναι κάτι το οποίο οι γονείς απαρνιούνται προκειμένου να μείνουν με τα παιδιά τους. Η Jessica Griscavage, ιδιοκτήτρια του ταξιδιωτικού πρακτορείου Runway Travel in McLean, Va. λέει πως πλέον κλείνει περισσότερες διακοπές μόνη καθώς “Όλοι χρειαζόμαστε περισσότερο ατομικό χρόνο ειδικά μετά από αυτά τα δυο χρόνια εγκλεισμού που περάσαμε.” Επίσης, η Trinita Brown, ιδιοκτήτρια του πρακτορείου ταξιδίων Dream Vacations, λέει ότι φέτος όλο και περισσότερα ζευγάρια κλείνουν χωριστές διακοπές, ενώ φίλοι επανενώνονται για να ταξιδέψουν μαζί: ” Κανονικά έκλεινα τουρ πολλών ατόμων, πλέον η τάση είναι να έρχονται σε μένα για να κλείσουν τις διακοπές τους μικρές παρέες γυναικών που δεν είχαν δει η μία την άλλη για πολύ καιρό και το μόνο που θέλουν είναι να τα πουν από κοντά, να αγκαλιαστούν και να πιουν ένα ποτήρι κρασί. Ακόμα και ο σύζυγός μου που δεν χρειαζόταν παλαιότερα διακοπές με τους φίλους του, φέτος το σκέφτεται. Ήθελε πάντοτε να πάει στο Las Vegas με αντροπαρέα. Τώρα του είπα κανόνισέ το.”

Θα πρέπει να σημειωθεί το ότι το να δώσουμε χώρο και χρόνο στους εαυτούς μας δε σημαίνει ότι αναζητάμε κάποιον άλλον σύντροφο ή δεν αγαπάμε την οικογένειά μας, αλλά το ακριβώς αντίθετο.

“Το να χαρίσουμε ο ένας στον άλλον το δώρο του ελεύθερου χρόνου, έχει πολλαπλά οφέλη” έχει πει η κλινική ψυχολόγος Jodie Eisner που κουράρει ασθενείς στη Νέα Υόρκη και στη Φλόριντα. Και συνεχίζει: ” Mια ημέρα απόλυτης ελευθερίας αφενός μας δίνει τη δυνατότητα να συνδεθούμε με τον εαυτό μας, αφετέρου μας βοηθάει να υιοθετήσουμε συναισθήματα ενδυνάμωσης κάτι το οποίο μας έλειψε στη διάρκεια της πανδημίας. Τέλος στα βαρετά comfort zones που τελικά μας βλάπτουν, πρέπει να ξαναθυμηθούμε ότι είμαστε ικανοί και ανεξάρτητοι.”

“Αν λοιπόν θέλουμε να μπούμε στη διαδικασία της ανταλλαγής ελεύθερου χρόνου, θα βοηθήσει πολύ το να βάλουμε μερικούς κανόνες” λέει η Jodie Eisner. “Προσφέρετε στον ή στην σύντροφό σας το δώρο της απόλυτης ελευθερίας να ξοδέψει το χρόνο του όπως επιθυμεί, είτε να μείνει μόνος στο σπίτι είτε να πάει στην παραλία ή ότι άλλο τον ευχαριστεί. Πρέπει να καταλάβετε και να στηρίξετε όλες του τις αποφάσεις. Η ανταλλαγή ελεύθερου χρόνου θα πρέπει να γίνεται με καλή πρόθεση, να είναι συμφωνημένες οι ώρες που θα έχει ο καθένας στην διάθεσή του και να μην ενοχλήσετε ο ένας τον άλλον κατά την διάρκειά τους.”

Επίσης θα πρέπει να διευκρινιστεί ότι διαφορετικά θα θέλει να αξιοποιήσει τον προσωπικό του χρόνο ένας εσωστρεφής και διαφορετικά ένας εξωστρεφής. Ο εσωστρεφής προφανώς και θα θέλει να απομονωθεί, ο εξωστρεφής οπωσδήποτε και θα θέλει να συναναστραφεί με κόσμο.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να γίνει ξεκάθαρο, ότι η ανάγκη για προσωπική ελευθερία μέσα στη σχέση ή στον γάμο δεν συνδέεται με την απιστία, αλλά με την ανάγκη για να κάνουμε πράγματα για εμάς. Δεν παύουμε να είμαστε μέλη μιας οικογένειας αν απαγκιστρωθούμε για μερικές ώρες από αυτήν. Αντιθέτως, αναπροσδιορίζουμε τον εαυτό μας, γεμίζουμε τις μπαταρίες μας και ανανεώνουμε τους δεσμούς των σχέσεών μας. Αν  μέχρι τώρα δεν είχατε βρει τι δώρο θα κάνετε στο σύντροφό σας για το Πάσχα, μόλις βρήκαμε κάτι ανεκτίμητο και ταυτόχρονα εντελώς δωρεάν.