Σε έναν κόσμο όπου η λέξη «ευεξία» (wellness) έχει γίνει πανταχού παρούσα, από τα smoothie bars μέχρι τους ψεκασμούς αποτοξίνωσης, ποια είναι πραγματικά η έννοια της; Η βιομηχανία της ευεξίας αξίζει πάνω από 6,3 τρις δολάρια παγκοσμίως, όμως η σύνδεσή της με την επιστημονική υγεία μοιάζει να είναι θολή και χωρίς ξεκάθαρη σύνδεση. Η πραγματική πρόκληση δεν είναι απλώς να «νιώθουμε καλύτερα», αλλά να ξέρουμε πώς και γιατί το «wellness» έχει μετατραπεί σε πολυτέλεια, μόδα ή χειρότερα, σε ρίσκο για την υγεία μας.

Στην εποχή μας, ο όρος «ευεξία» έχει υιοθετηθεί χωρίς σαφή όρια και σε μεγάλο βαθμό, ως συνώνυμο της υγείας, της χαλάρωσης, της εσωτερικής γαλήνης, της «σωστής» διατροφής και της αυτοφροντίδας. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι πιο περίπλοκη και η αγορά της ευημερίας μας εκτιμάται σε πάνω από 6,3 τρισεκατομμύρια δολάρια με τη γραμμή ανάμεσα στην επιστήμη της υγείας και τις διάφορες «ιδεολογίες» ευεξίας να έχει όπως λέγεται «θολώσει και δεν ξέρουμε πλέον τι είναι σωστό και τί όχι».

Το ζήτημα δεν είναι απλώς οικονομικό, είναι πολιτικό και κοινωνικό. Κάποιοι από τους πιο «διακεκριμένους» εκπροσώπους του χώρου της ευεξίας έχουν πλέον και ρόλους στην δημόσια υγεία, με επακόλουθα που εγείρουν σοβαρά ερωτήματα.

Η έκρηξη της αγοράς ευεξίας

Η αξία της «ευεξίας» δεν είναι απλώς εντυπωσιακή, έχει εκτοξεύθει σε ανάπτυξη πέρα από κάθε φαντασία. Η βιομηχανία του «well-being» έχει αγγίξει το ύψος των 6,3 τρις δολαρίων παγκοσμίως. Σε ένα τέτοιο οικονομικό μέγεθος, η ευεξία παύει να είναι απλώς προσωπική υπόθεση και εξελίσσεται σε μεγάλο επιχειρηματικό και κοινωνικό φαινόμενο. Αυτό φέρει μαζί του πολλαπλές επιπτώσεις, από την εμπορευματοποίησή της μέχρι την ενίοτε ασαφή χρήση της έννοιας.

Η «εύκολη» διάσταση της ευεξίας με smoothies, instagram συμβουλές και ελαφριά άσκηση συνυπάρχει με πιο σκληρές πρακτικές όπως είναι οι παρασιτικές αποτοξινώσεις, τα αγροκτήματα ευεξίας που υπόσχονται αποχή από αντικαταθλιπτικά, άλλους «φυσικούς» τρόπους και ακόμα πιο αμφιλεγόμενες μεθόδους. Ευεξία δεν σημαίνει απλώς «να αισθάνομαι καλά», αλλά πρέπει να βασίζεται σε επιστημονικά τεκμηριωμένα δεδομένα για την υγεία και συχνά δεν συμβαίνει αυτό.

Όταν η «ευεξία» μετατρέπεται σε μόδα ή σε «lifestyle brand», χάνει το βασικό της στόχο που είναι φυσικά η πραγματική υγεία, όμως μερικές φορές η επιδίωξη της ευεξίας μπορεί να είναι στον αντίποδα της υγείας και αν για παράδειγμα η αποτοξίνωση σημαίνει απόρριψη φαρμάκων που χρειάζονται, η λύση είναι αμφιλεγόμενη. Συνεπώς δεν αρκεί να «επενδύουμε» στην ευεξία πρέπει να ξέρουμε τι επενδύουμε και πώς. Το πιο ανησυχητικό στοιχείο είναι η διασύνδεση της ευεξίας με τη δημόσια υγεία και τις πολιτικές αποφάσεις. Ένας σημαντικός πρωταγωνιστής του κινήματος κατά των εμβολίων, ο Robert F. Kennedy Jr., ανέλαβε θέση στην αμερικανική υγεία και έκανε ριζικές αλλαγές, με βάση ιδεολογίες ευεξίας που βρίσκονται έξω από την επιστημονική υγειονομική πρακτική. Αυτό δείχνει πως η ευεξία δεν είναι απλώς ατομική υπόθεση, επηρεάζει θεσμούς, πολιτικές και, τελικά, την υγεία μεγάλων κοινωνικών ομάδων.

Κάνεις δεν καταδικάζει συνολικά το «wellness» και όλοι αναγνωρίζουν πως υπάρχει πραγματική και χρήσιμη έρευνα καινοτομίας στον τομέα της υγείας από θεραπείες με τη βοήθεια τεχνολογίας μέχρι ανακαλύψεις που πριν θεωρούνταν αδύνατες. Σε αυτό το σημείο καμπής όμως η έμφαση πρέπει να μετατοπιστεί από το επιπόλαιο wellness, τη μόδα και τα trends προς μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση που θα περιέχει καλό φαγητό, αρκετό περπάτημα, μερικές απολαύσεις, και κυρίως αποχή από υπερβολές.

Στην καθημερινότητα μας μπορούμε απλώς να επικεντρωθούμε σε απλές, διαχρονικές πρακτικές όπως είναι η υγιεινή διατροφή, η άσκηση και ο καλός ύπνος. Θα πρέπει να ελέγχουμε διεξοδικά κάθε «καινοτόμα» υπόσχεση ευεξίας και κυρίως το αν έχει περάσει από επιστημονική τεκμηρίωση και έγκριση. Επίσης είναι σημαντικό να αποφύγουμε υπερβολές που υπόσχονται μαγικά αποτελέσματα και να παραμένουμε σε ρεαλιστικές πρακτικές.

Η λέξη «ευεξία» είναι σήμερα παντού, αλλά η πραγματική της σημασία κινδυνεύει να χαθεί. Όταν η αγορά αναπτύσσεται τόσο ραγδαία και η γραμμή μεταξύ επιστήμης και μόδας παύει, πρέπει να είμαστε πιο ενήμεροι και σε επαγρύπνηση. Το «wellness» δεν είναι απλώς ένα trend, είναι μια δυνατότητα με προϋποθέσεις και όσο πιο συνειδητοί είμαστε για το τι σημαίνει, τόσα λιγότερα είναι τα ρίσκα για την υγεία μας. Και, τελικά, η καλύτερη ευεξία μπορεί να είναι πολύ πιο απλή από τις εντυπωσιακές διαφημίσεις και ίσως αρκεί η απόφαση μας να αποφεύγουμε αυτά που μοιάζουν με «χλωρίνη για την ψυχή και το σώμα».

 

 

➪ Ακολουθήστε το OLAFAQ στο Facebook, Bluesky και Instagram.